Παρασκευή 29 Απριλίου 2016

Παραμύθια και μουσική

1. Προκόφιεφ - Ο Πέτρος και ο λύκος

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΘΕΤΗ
Ο Σεργκέι Προκόφιεφ ήταν Ρώσος συνθέτης, πιανίστας και μαέστρος. Σπούδασε στο Ωδείο της Αγίας Πετρούπολης και αρχικά έγινε γνωστός ως συνθέτης - πιανίστας, που δημιουργούσε με τη μουσική του εικόνες, και "πέτυχε" την κακή του φήμη με μια σειρά από παράφωνα και δεξιοτεχνικά έργα για πιάνο και τα δυο κονσέρτα του για πιάνο. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον έδειξε ο Προκόφιεφ για την όπερα και συνέθεσε πολλά έργα τέτοιου είδους. Μετά την Επανάσταση, Προκόφιεφ εγκατέλειψε τη Ρωσία και έζησε στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Γερμανία κι έπειτα στο Παρίσι, στη διάρκεια της παραμονής του εκεί  παντρεύτηκε μια ισπανίδα τραγουδίστρια,την Καρολίνα («Λίνα») Codina, που του χάρισε δύο γιους.

 ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ
Ο Πέτρος και ο λύκος είναι έργο του Προκόφιεφ το οποίο συνέθεσε το 1936. Πρόκειται για μια παιδική ιστορία -ένα παραμύθι - που τα λόγια και τη μουσική έγραψε ο συνθέτης και εκτελείται από την ορχήστρα με τη έναν αφηγητή να διηγείται την ιστορία.
Ο Πέτρος     ζει στο σπίτι του παππού του σε ένα ξέφωτο του δάσους . Μια μέρα ο Πέτρος βγαίνει στο ξέφωτο , αφήνοντας την πόρτα ανοιχτή στον κήπο, και η πάπια που ζει στην αυλή βρίσκει την ευκαιρία και το σκάει κι έτσι έχει την ευκαιρία να κολυμπήσει σε μια λίμνη εκεί κοντά. Η πάπια ξεκινά μαλώνοντας με ένα μικρό πουλί («Τι είδος πουλιού είσαι, αν δεν μπορείς να πετάξεις;" - "Τι πουλί είσαι αν εσύ δεν μπορείς να κολυμπήσεις;"). Η γάτα του Πέτρου τους παραμονεύει ήσυχα για να τους φάει, όμως  το πουλί που το προειδοποιεί ο Πέτρος πετάει   για την ασφάλεια του σε ένα ψηλό δέντρο, ενώ η πάπια κολυμπάει για την ασφάλεια της στη μέση της λίμνης.
Ο παππούς του Πέτρου μαλώνει τον Πέτρο που είναι έξω στο λιβάδι ("Ας υποθέσουμε ότι ένας λύκος βγήκε από το δάσος;"), και, όταν ο Πέτρος τον αψηφά, λέγοντας ότι «τα αγόρια, όπως εγώ, δεν φοβούνται τους λύκους», ο παππούς του τον φέρνει πίσω στο το σπίτι και κλειδώνει την πόρτα. Λίγο αργότερα, «ένας μεγάλος, γκρίζος λύκος" πράγματι βγαίνει από το δάσος. Η γάτα ανεβαίνει γρήγορα σε ένα δέντρο, αλλά η πάπια,  που μόλις πήδηξε έξω από το νερό, βρίσκεται να την κυνηγάει ο λύκος και στο τέλος να την πιάνει και να την τρώει.
Ο Πέτρος φέρνει ένα σκοινί και ανεβαίνει πάνω από τον  τοίχο του κήπου στο δέντρο. Ζητά από το πουλί να πετάξει γύρω από το κεφάλι του λύκου για να του αποσπάσει την προσοχή, ενώ μειώνει την θηλιά και πιάνει το λύκο από την ουρά του. Ο λύκος αγωνίζεται για να ελευθερωθεί, αλλά ο Πέτρος δένει το σχοινί στο δέντρο και η θηλιά μικραίνει όλο και πιο πολύ και σφίγγει το λύκο .
Μερικοί κυνηγοί, οι οποίοι έχουν βγει για να βρουν το λύκο, βγαίνουν από το δάσος έτοιμοι να πυροβολήσουν, αλλά ο Πέτρος τους πείθει να τους βοηθήσει να πάνε το λύκο σε έναν ζωολογικό κήπο με μια παρέλαση νίκης (το κομμάτι παρουσιάστηκε για πρώτη φορά για ένα ακροατήριο των πρωτοπόρων κατά τη διάρκεια της γιορτής της Πρωτομαγιάς), που περιλαμβάνει τον εαυτό του, το πουλί, τους κυνηγούς με τον λύκο, τη γάτα και τον γκρινιάρη παππού που συνεχίζει να είναι μέσα στην γκρίνια: "Τι θα συνέβαινε αν ο Πέτρος δεν είχε πιάσει το λύκο; και μετά τι;" Στο τέλος της ιστορίας, ένας ακροατής είπε ότι "εάν μπορείτε να ακούσετε πολύ προσεκτικά, τότε θα ακούσετε τη φωνή της πάπιας μέσα την κοιλιά του λύκου, διότι ο λύκος μέσα στην βιασύνη του είχε καταπιεί ζωντανή. "




2.  Προκόφιεφ - Ο Υπολοχαγός Κιγιέ, σουίτα

Η σουϊτα περιλαμβάνει τα μέρη :
Η γέννηση του Κιγιέ - μια απόμακρη φανφάρα ανοίγει τη σουϊτα που ακολουθείται από ένα σύντομο εμβατήριο.
Ρομάντζα - βασίζεται πάνω σε 2 τραγούδια που επαναλαμβάνονται με ποικίλα accompaniments και ορχηστρικά χρώματα.
Ο γάμος του Κιγιέ - συμβολίζεται με την απουσία του, το μοτίβο του Κιγιέ ακούγεται απόμακρα.
Τρόϊκα - ένα έλκυθρο που ταξιδεύει
Η κηδεία του Κιγιέ - η φανφάρα επανέρχεται με ακόλουθο το λάϊτμοτίφ του Κιγιέ.


Ο υπολοχαγός Κιγιέ είναι ένας φανταστικός πρωταγωνιστής ενός ανεκδότου από την βασιλεία του Παύλου του 1ου της Ρωσσίας. Η ιστορία χρησιμοποιήθηκε σαν βάση για την νουβέλα του Γιούρι Τυνυάνοφ (Yury Tynyanov ) που εκδόθηκε το 1928 και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1934 με μουσική του Σεργκέϊ Προκόφιεφ.

Στην αρχική εκδοχή, ένας υπάλληλος έγραψε κατά λάθος μια διαταγή που έδινε πολλά παράσημα και προαγωγή  σε ένα ανύπαρκτο υπολοχαγό με το όνομα  Κιγιέ,  αντί του πραγματικού. Ο αυτοκράτορας Παύλος αποφάσισε να προαγάγει τον ανύπαρκτο Κιγιέ. Αυτός πήρε διαδοχικές προαγωγές και τελικά έγινε στρατηγός. Ο αυτοκράτορας διέταξε τότε να παρουσιαστεί ενώπιον του. Δεν υπήρχε όμως Κιγιέ. Η στρατιωτική γραφειοκρατία έκανε έρευνα και ανακάλυψε το λάθος. Αποφάσισαν τότε να πουν στον αυτοκράτορας ότι ο Κιγιέ πέθανε. "Τι κρίμα " είπε ο αυτοκράτορας "ήταν ένας καλός αξιωματικός".
Η νουβέλα του Γιούρι Τυνυάνοφ προσθέτει πολλούς χαρακτήρες στην αρχική εκδοχή. Εκτός από τον φανταστικό Κιγιέ, προσθέτει ακόμη ένα λάθος, ένας υπολοχαγός ο Σινιουκχάεφ θεωρείται λανθασμένα ως νεκρός. Πολλά μέρη της νουβέλας αφιερώνονται στις άκαρπες προσπάθειες του Σινιουκχάεφ να διορθωθεί το λάθος. Ο Τυνυάνοφ περιπλέκει ακόμη την υπόθεση προσθέτοντας μια κυρία σε αναμονή που είχε μια σύντομη περιπέτεια με ένα αξιωματικό ο οποίος εμπλέκεται σε ένα επεισόδιο με τον αυτοκράτορα, και όταν αναζητείται δεν ανευρίσκεται και ο αυτοκράτορας λέει ότι ήταν ο Κιγιέ ο οποίος τάχα στέλνεται στην Σιβηρία (ενώ δεν υπάρχει !). Αυτό αναστατώνει την κυρία, αλλά όταν ο αυτοκράτορας αλλάζει γνώμη και ο Κιγιέ επιστρέφει στην πρωτεύουσα και υπόσχεται στην κυρία ότι μπορεί να τον παντρευτεί. Αυτή εντελώς ευτυχισμένη αφήνει την αυλή και ελπίζει να πραγματοποιήσει την υπόσχεση του. Στο τέλος ο αυτοκράτορας προάγει τον Κιγιέ σε στρατηγό και τον καλεί να παρουσιαστεί στο παλάτι στην Αγία Πετρούπολη. Επειδή αυτό είναι αδύνατον του λένε ότι ο Κιγιέ πέθανε και του γίνεται μια μεγαλοπρεπή κηδεία ! Η ιστορία τελειώνει με το θάνατο του αυτοκράτορα τον ίδιο χρόνο με του Κιγιέ, από αποπληξία (στην πραγματικότητα δολοφονήθηκε).


Prokofiev Lieutenant Kijé (Suite), Op. 60






Πέμπτη 7 Απριλίου 2016

19. Ξεχασμένοι συνθέτες κλασσικής μουσικής - Ρομαντική περίοδος (1800-1900) 1

ΡΟΜΑΝΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ( 1800-1900 )



116. Carl Nielsen (1865-1931)


Ο Καρλ Νίλσεν - Carl August Nielsen -  ήταν ένας Δανός μουσικός, διευθυντής ορχήστρας και βιολονίστας. Υιοθέτησε ένα ιδιαίτερο μουσικό ύφος που εν μέρει μοιάζει με Μπράμς. Μεταξύ των πολλών του έργων διακρίνονται οι έξι συμφωνίες του, οι σονάτες για πιάνο και βιολί, τα μελοδράματα "Μασκαράτα", "Σαούλ" και "Δαυίδ".













117. Bohuslav Martinu (1890-1959)


O Bohuslav Martinu ήταν ένας πληθωρικός Τσέχος συνθέτης της μοντέρνας κλασσικής μουσικής. Ο Μαρτινού έγραψε 6 συμφωνίες, 15 όπερες, 14 μπαλλέτα και πλήθος μουσικής δωματίου και ενόργανης και χορωδιακής μουσικής. Η διαμονή του στο Παρίσι μεταμόρφωσε το ύφος και την τεχνική του. Το 1940 εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ όπου διπλασιάστηκε η γονιμότητα του.  Ανανέωσε τη τσέχικη μουσική και άφησε τα ίχνη του στην ευρωπαϊκή μουσική. (‘Ο στρατιώτης και η χορεύτρια’, ‘Double concerto’, ‘Spalicec’, ‘Half time’.)


Bohuslav Martinu: Double Concerto for Two String Orchestras, Piano and Timpani



Bohuslav Martinu -.Symphony Nº 6 "Fantaisies symphoniques"



118. Sigismond Thalberg (1812-1871)

 Ο Sigismond Thalberg ήταν ένας συνθέτης που γεννήθηκε στην Ελβετία, αλλά δραστηριοποιήθηκε μουσικά στην Γερμανία, Αγγλία και Γαλλία. Θεωρείται ο πιο βιρτουόζος πιανίστας του 19 ου αιώνα.

Συνθέσεις

Hexameron

Hexaméron, S. 365b: III. Variation I. Ben marcato

Piano Concerto in F minor, op. 5: I. Allegro maestoso

Piano Concerto in F minor, op. 5: III. Rondo. Allegro

Piano Concerto in F minor, op. 5: II. Adagio










Sigismond Thalberg "Fantasy & variations on Norma by Bellini"




119. Gustav Holst (1874-1934)



O Gustav Theodore Holst ήταν Άγγλος συνθέτης και δάσκαλος μουσικής για σχεδόν 20 χρόνια. Είναι γνωστός για την ορχηστρική του σουίτα "Οι πλανήτες". Τα πρώτα του έργα επηρεάστηκαν από τον Γκρήγκ, τον Βάγκνερ, τον Ρίχαρντ Στράους και τον συμφοιτητή του Ραλφ Ουίλιαμς, ενώ αργότερα από την μουσική του Ραβέλ. Στο τέλος διαμόρφωσε το δικό του ύφος. Ο Χολστ συνέθεσε 200 έργα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται όπερες, ύμνοι και τραγούδια.












120. Darius Milhaud (1892-1974)


Ο Darius Milhaud ήταν ένας Γάλλος συνθέτης και δάσκαλος. Θεωρείται από τους πιο παραγωγικούς συνθέτες του 20ου αιώνα. Οι συνθέσεις του είναι επηρεασμένες από την τζάζ και την πολυτονικότητα.










121. Mikhail Glinka (1804-1857)


Ο Mikhail Ivanovich Glinka ήταν ο πρώτος Ρώσσος συνθέτης που κέρδισε την πλατειά αναγνώριση στην χώρα του και συχνά θεωρείται ως ο θεμελιωτής της ρωσσικής κλασσικής μουσικής. Οι συνθέσεις του Γκλίνκα επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό τους μελλοντικούς ρώσσους συνθέτες.

Overture to "A Life for the Czar"



Mikhail Glinka - A Life for the Tsar (Ivan Susanin): Dances





122. Arnold Schoenberg (1874-1951)


Ο Arnold Schoenberg ήταν ένας Αυστριακός συνθέτης και ζωγράφος. Συνδέθηκε με τους εξπρεσιονιστές. Λόγω του ναζισμού μετακόμισε στις ΗΠΑ το 1934. Στα πρώτα χρόνια της μουσικής του καριέρας επηρεάστηκε από τους Γερμανούς ρομαντικούς συνθέτες Μπράμς και Βάγκνερ. Αργότερα προσχώρησε στο κίνημα της ατονικότητας.




123. Alban Berg (1885-1935)


Ο Άλμπαν Μπεργκ (Alban Berg - Άλμπαν Μαρία Γιοχάννες Μπεργκ, όπως είναι το πλήρες όνομά του ήταν Αυστριακός συνθέτης. Χρημάτισε μέλος της Δεύτερης Σχολής της Βιέννης, μαζί με τον Άρνολντ Σένμπεργκ, και τον Άντον Βέμπερν.
Οι συνθέσεις του συνδυάζουν το υστερο-ρομαντικό ύφος του Γκούσταβ Μάλερ, προσαρμοσμένο στην δωδεκαφθογγική τεχνική του Άρνολντ Σένμπεργκ.
Στα 1913, δύο από τα Πέντε Τραγούδια από Λεζάντες για Καρτ-ποστάλ του Πήτερ Άλτενμπεργκ παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στην Βιέννη υπό την διεύθυνση του Άρνολντ Σένμπεργκ. Το έργο αυτό, το οποίο είχε γραφθεί για συνοδεία από μια πολυμελή Ορχήστρα, κατά την πρώτη του εκτέλεση προκάλεσε κραυγές αποδοκιμασίας από το κοινό.
Κατά την διάρκεια μιας άδειάς του από τον αυστριακό στρατό στον οποίο υπηρετούσε, ξεκίνησε να συνθέτει την πρώτη περίφημη Όπερά του Βόιτσεκ.
Η πρώτη μεγάλη επιτυχία για τον Άλμπαν Μπεργκ ήρθε με την εκτέλεση τριών αποσπασμάτων από τον Βόιτσεκ στα 1924. Η Όπερα αυτή, παρ' ότι είχε ολοκληρωθεί από το 1922, παρουσιάστηκε πρώτη σε πλήρη μορφή στις 14 Δεκεμβρίου 1925, υπό την διεύθυνση του Έριχ Κλάιμπερ στο Βερολίνο. Σήμερα ο Βόιτσεκ θεωρείται ως μια από τις σημαντικότερες Όπερες της Σύγχρονης Κλασικής Μουσικής, μαζί με την επίσης διάσημη Όπερα του Μπεργκ, Λούλου, η οποία συνάντησε τους επευφημισμούς των κριτικών.
Το πιο γνωστό έργο του Άλμπαν Μπεργκ ωστόσο, θεωρείται το ελεγειακό Κονσέρτο για Βιολί.

Alban Berg - Violin Concerto



Alban Berg : Lyric Suite - Karajan*