Σάββατο 21 Σεπτεμβρίου 2013

8. Ξεχασμένοι συνθέτες κλασσικής μουσικής - Αναγεννησιακή περίοδος 5 ( 1400-1600)

35. Antonio de Cabezon (1510-1566)


Ο Antonio de Cabezón (30 March 1510 – 26 March 1566) ήταν ένας Ισπανός συνθέτης της αναγέννησης και οργανίστας. Τυφλός από τα παιδικά του χρόνια, γρήγορά εξελίχθηκε σε σπουδαίο ερμηνευτή και τελικά προσελήφθηκε από την βασιλική αυλή. Θεωρείτο από τους πιο σπουδαίους συνθέτες του καιρού του.
Ο συνθέτης γεννήθηκε στο  Castrillo Matajudíos ,μια πόλη κοντά στο Burgos , στα βόρεια της Ισπανίας.Δεν υπάρχουν πληροφορίες για τα πρώτα αυτά χρόνια της ζωής του, ίσως πήρε τις πρώτες γνώσεις του στο καθεδρικό της Palencia Cathedral . Το καιρό εκείνο η χώρα έμπαινε σιγά-σιγά στον "Χρυσό Αιώνα" . Το 1516 ο Κάρολος ο 5ος ονομάζεται Βασιλιάς της Καστίλλης και της Αραγκόν. Το 1519 κληρονομεί εκτάσεις των Αμψβούργων στην Αυστρία και αργότερα γίνεται αυτοκράτοραςτης Αγίας Ρωμαικής Αυτοκρατορίας, ένας από τους ισχυρότερους μονάρχες στο κόσμο. Το 1525 παντρεύεται την Ισαβέλλα της Πορτογαλίας, η οποία το 1526 παίρνει τον Antonio de Cabezón στην υπηρεσία της. Είναι υπεύθυνος για την λειτουργία του οργάνου και αργότερα αναλαμβάνει την θέση του οργανίστα στο παρεκκλήσι της Ισαβέλλας όπου έμεινε μέχρι το θάνατο του. Εκεί συνάντησε σπουδαίους μουσικούς και δασκάλους όπως οι vihuelist Luis de Narváez, Tomás de Santa María. Το 1543 ο συνθέτης γίνεται οργανίστας της αυλής. Με το πρίγκηπα Φελίπε, γιό της Ισαβέλλας, τον συνοδεύει σε ταξίδια σε χώρες της Ιταλίας, Ολλανδίας, Γερμανίας και Αγγλίας. Για την προσωπική του ζωή τίποτα δεν είναι γνωστό. Παντρεύτηκε μια
Luisa Nuñez de Mocos και απόκτησε 5 παιδιά.
Μερικά από τα έργα του δημοσιεύτηκαν κατά την διάρκεια της ζωής του, αλλά τα περισσότερα δημοσιεύτηκαν μετά το θάνατο του από τον γιό του Χερνάντο. Περιλαμβάνονται περί τα 275 έργα για όργανο, ενώ έγραψε ενόργανη και φωνητική μουσική, ενώ μια λειτουργία του, όπως και άλλα έργα του,  δεν έφθασε στις μέρες μας. Ενώ οι Γάλλοι και Ιταλοί οργανίστες του καιρού του συνέθεταν λειτουργίες για όργανο (organ masses) , στην Ισπανία η πρακτική αυτή περιορίζεται στις παραλλαγές στο "Κύριε " ( versos on the Kyrie ) και χρησιμοποιείται στις καθημερινές προσευχές.
Έχουν διασωθεί 29 tiento, μια πολυφωνική μορφή ενόργανης μουσικής.

http://en.wikipedia.org/wiki/Antonio_de_Cabez%C3%B3n


Antonio de Cabezon Works on Clavichord,Rene Clemencic
https://www.youtube.com/watch?v=5X_POfWnW9k

Antonio de Cabezón - Quatro favordones
Obras de Musica para Tecla, Arpa y Vihuela
Recopiladas y puestas en cifra por Hernando de Cabeçon (Madrid, 1578)


I.- Quatro favordones del primer tono
II.- Quatro favordones del segundo tono
III.- Quatro favordones del tercer tono
IV.- Quatro favordones del quarto tono
https://www.youtube.com/watch?v=vraK4dfVK1s

Antonio de Cabezon El canto llano del caballero 
https://www.youtube.com/watch?v=hfXkN3j1_hQ

ANTONIO DE CABEZÓN.- Órgano de Banyalbufar ( Mallorca )
Himno ave Mari Estela- Glosado sobre el canto llano.
Kirie 1º tono.- Duo con tapadillo.- Himno cuen lasnis.
Fabordón 2º tono.- Glosa Anditinisus Pin.
https://www.youtube.com/watch?v=O-xOWtXHdgo

Antonio de Cabezón "Tiento 4, 5 y 8" 
1.- Tiento del cuarto tono (extracto)
2.- Tiento del quinto tono (extracto)
3.- Tiento del octavo tono
https://www.youtube.com/watch?v=E_STPP6YfsA


 

36. John Sheppard (1515-1559)


.
Ο John Sheppard (also Shepherd, c. 1515 – December [perhaps around the 20th] 1558)  ήταν ένας Άγγλος τραγουδιστής και συνθέτης. Το 1554 προσπαθεί να αποκτήσει, ανεπιτυχώς,  πτυχίο μουσικής από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, δηλώνοντας πως σπούδασε μουσική 20 χρόνια και έχει σνθέσει πολλά τραγούδια. Έτσι πιθανόν να γεννήθηκε την δεύτερη δεκαετία του 16ου αιώνα. Ήταν δάσκαλος και συνθέτης σε εκκλησίες (  Magdalen College, Oxford, Gentleman of the Chapel Royal ). Πέθανε το 1558. Ο Sheppard ήταν ένας από τους πιο εκλεπτυσμένους συνθέτες εκκλησιαστικής μουσικής την περίοδο Tudor, και συγκρίνεται στη γενιά του μόνο με τον Thomas Tallis. Από τις 5 λειτουργίες του που διασώθηκαν, η  Missa Cantate ακολουθεί την παράδοση του John Taverner. Ο Sheppard έγραψε ένας μεγάλο μέρος πολυφωνικών έργων (polyphony) για το Sarum Office ( κανόνες χριστιανικής λατρείας στην αγγλικανική εκκλησία). Η μουσική του Sheppard βοήθησε στη κάλυψη του κενού που υπήρχε σε λειτουργικά κείμενα μουσικής για τους νέους προτεστάντες, κατά την διάρκεια της βασιλείας του Εδουάρδου του 6ου. Την σύντομη ζωή του, ο συνθέτης την έζησε κόντα σε 3 μονάρχες. Τον προτεστάντη Εδουάρδο τον 6ο, την φανατική καθολική βασίλισα Μαίρη την 1η και την προτεστάντισα βασίλισα Ελισάβετ την 1η. Τα έργα του συνθέτη ( settings for the Lord's Prayer, Magnificat and Nunc Dimittis ) δημιουργήθηκαν κατά την διάρκεια της βασιλίας της Ελισάβετ της 1ης.

http://en.wikipedia.org/wiki/John_Sheppard_(composer)


The Lord's prayer - John Sheppard (1515 - 1559) 
https://www.youtube.com/watch?v=HMPXKqymD30

Impetum fecerunt unanimes - John Sheppard (1515 - 1559) Catholic music from
https://www.youtube.com/watch?v=8pefvo02jpE

Christ rising again - John Sheppard (1515 - 1558) 
https://www.youtube.com/watch?v=tPfsHEgs_9E

Magnificat - Sheppard (1515 - 1559) 
https://www.youtube.com/watch?v=63cVL2_bLrA



 
 
37. William Mundy (1529-1591)


Ο William Mundy  ήταν ένας άγγλος συνθέτης εκκλησιαστικής μουσικής . Ήταν πατέρας του  οργανίστα και συνθέτη. Λίγα είναι γνωστά για την ζωή του, εκτός από το ότι υπηρετούσε το 1562-1563 στο βασιλικό παρεκκλήσιο (  Chapel Royal) και αντικαταστάθηκε το 1591 πιθανόν με το θάνατο του.
http://en.wikipedia.org/wiki/William_Mundy_(composer)


William Mundy - Vox Patris caelestis (Westminster Abbey Choir) 
 https://www.youtube.com/watch?v=Lo-50qKDk3s

William Mundy (c1529-1591) Kyrie 'Orbis factor' and O Lord, the maker of all things
https://www.youtube.com/watch?v=ww8321JABuM

 William Mundy - Fantasia 
https://www.youtube.com/watch?v=DgYZd9HJcZk

William Mundy - Vox Patris Caelestis



 

38. Cipriano de Rore (1516-1565)

]
Ο   Cipriano de Rore ήταν ένας γαλλοφλαμανδός συνθέτης της αναγέννησης που έδρασε στην Ιταλία. Δεν ήταν μόνο ο κύριος εκπρόσωπος της μετά τον  Josquin des Prez ,αλλά ήταν ο κύριος εκπρόσωπος του μαντριγγαλιού ( madrigals) στα μέσα του 16ου αιώνα. Επηρέασε σημαντικά την ανάπτυξη της ενόργανης μουσικής.
Λίγα είναι γνωστά για τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Όπως επίσης για το που απόκτησε τις μουσικές του γνώσεις. Πιθανόν να το οφείλει στην Μαργαρίτα, θετή κόρη του αυτοκράτορα Καρόλου του 5ου.  
Το 1542 εμφανίζεται στην Brescia που μένει μέχρι το 1545. Εκεί γίνεται γνωστός για πρώτη φορά σαν συνθέτης μαντριγγαλίων. Το 1546 πήγε στη Φερράρα ως μαέστρος χορωδίας (maestro di capella). Στην υπηρεσία του δούκα Ercole II d' Este συνθέτει λειτουργίες, μοτέτα, τραγούδια και φυσικά και μαντριγγάλια. Το 1558 γυρίζει για λίγο στην πατρίδα του για να φροντίσει τους άρρωστους γονείς του. Μετά επιστρέφει πάλι στη Φερράρα.
Το 1559 αφήνει τη θέση του και προτιμάει το Francesco dalla Violla γόνο παλιάς οικογένειας της Φερράρας. Το 1560 φθάνει στην Πάρμα οπού απογοητευμένος φεύγει το 1563 και φθάνει στην Βενετία σαν μαέστρος της χορωδίας στον Αγ. Μάρκο. Όμως μένει εκεί μόλις ένα χρόνο και το 1564 γυρνάει στη Πάρμα όπου πεθαίνει το επόμενο χρόνο σε ηλικία 49 ετών.Υπαρχει κενοτάφειο του στο καθεδρικό ναό της Πάρμα.
Το βιβλίο του που κυκλοφόρησε το 1542 θεωρήθηκε ένα σημαντικό γεγονός στην εποχή του. Καθιέρωσε τις 5 φωνές και υιοθέτησε πολυφωνική μορφή στα μοτέτα του που στη συνέχεια εισχώρησε και στα μαντριγγάλια του. Ο Einstein τον θεωρεί να συνδέεται μουσικά με τον Claudio Monteverdi. Οι λειτουργίες του ομως πάνε πίσω και θυμίζουν τα έργα του Josquin des Prez.
Ο  Rore έγραψε 107 μαντριγγάλια, 16 κοσμικές συνθέσεις, 7 τραγούδια (chansons), 53 μοτέτα, ένα ορατόριο για τον Αγ. Ιωάννη, 5 δοκίμια για λειτουργίες και μερικά  δοξαστικά ( Magnificats).
Η φήμη του οφείλεται στα μαντριγγάλια του. Περιλαμβάνουν 4 ή 5 φωνές, ενώ υπάρχει από ένα με 6 και 8 φωνές. Προτιμούσε κείμενα του Πετράρχη και τραγωδίες που παρουσιαζόνταν στην Φερράρα. Στα έργα του αυτά έκανε επίσης και ασκήσεις πολυφωνικής μουσικής. Συνέθεσε επίσης μαντριγγάλια στην λατινική γνωστά σαν madrigale spirituale με θρησκευτικό περιεχόμενο.


Cipriano de Rore (1515/1516-1565)/ Giovanni Bassano (1560/1561
https://www.youtube.com/watch?v=GD9kzM2XhO0

Cipriano de Rore. Missa Praeter rerum seriem. Agnus Dei - Parmigianino
https://www.youtube.com/watch?v=tABqWcHsj40

calami sonum ferentes
https://www.youtube.com/watch?v=1m3J_vI8EQo

Cipriano De Rore - Mon petit coeur
https://www.youtube.com/watch?v=7KFnsqes9Dg&list=PL50466A16F1B5489C

Cipriano de Rore - Mia benigna fortuna
https://www.youtube.com/watch?v=gElZQ7Po_9Y&list=PL50466A16F1B5489C

"Da le belle contra d'oriente" - Cipriano de Rore
https://www.youtube.com/watch?v=PgoT6Klkf0o&list=PL50466A16F1B5489C





 

39. Claude de Jeune (1530-1600)

Ο Claude de Jeune ήταν ένας γαλλοφλαμανδός συνθέτης της ύστερης αναγέννησης. Είναι ο κυριώτερος εκπρόσωπος της κίνησης musique mesuree και σημαντικός συνθέτης του παρισινού τραγουδιού (chanson) . Ήταν γνωστός σε όλη την Ευρώπη στην εποχή του.
Γενήθηκε στη πόλη Valenciennes, όπου έλαβε και τις πρώτες μουσικές του γνώσεις. Σαν μουσικός εμφανίστηκε το 1552 με 4 τραγούδια. Το 1564 πηγαίνει στο Παρίσι όπου συνάντησε τον  Orlande de Lassus. Το 1570 ξεκίνησε την συνεργασία του μετο ίδρυμα "Ακαδημία της μουσικής και της ποίησης" όπου επι κεφαλής ήταν ο Antoine de Baif  με τον οποίο συνεργάστηκε στην σύνθεση πολλών έργων κοσμικής και θρησκευτικής μουσικής. Σαν προτεστάντης το 1572 την νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου κινδυνεψε και χάρι στους φίλους του καθολικούς, έφυγε από το Παρ΄σι για να γλυτώσει το θάνατο. Περί το τέλος του 1590 ξαναγύρισε στο Παρίσι και αναφέρεται στους μουσικούς της βασιλικής αυλής του Ερρίκου του 4ου. Πέθανε στο Παρίσι και θάφτηκε στο προτεσταντικό νεκροταφείο της La Trinite.
Ήταν ο πιο γνωστός συνθέτης κοσμικής μουσικής στην Γαλλία του τέλους του 16ου αιώνα και το προτιμώμενο είδος μουσικής του ήταν το chanson. Η μουσική ακολουθούσε το στοίχο και προσαρμοζόνταν στην τονική ιδιομορφία της γαλλικής γλώσσας ( musique mesuree). Τα τραγούδια του ήταν a capella για 3 εως 7 φωνές. Η πιο ονομαστή θρησκευτική του σύνθεση είναι το Dodecacorde. Από την θρησκευτική του μουσική διασώθηκαν 347 ψαλμοί, 38 θρησκευτικά τραγούδια, 11 μοτέτα και μιά λειτουργία. Η κοσμική μουσική του περιλαμβάνει 146 airs, 66 τραγούδια και 43 μαντριγγάλια.

Claude Le Jeune (1530-1600) L'autre joun jou m'en anabi de Tholoze
https://www.youtube.com/watch?v=VlwcGOSOzOc

Claude Le Jeune (1530-1600) La Guerre
https://www.youtube.com/watch?v=IYkkWggvbuE

Fière cruelle en amour. Claude le Jeune. studio PRO MUSICA ANTIQUA
https://www.youtube.com/watch?v=pw2Qq77QRgc


Claude Le Jeune: Ce N'est Que Fiel, Ce N'est Qu'amer
https://www.youtube.com/watch?v=FHgXSEzET-k

MOTETS LATINS - Benedicite (Claude LEJEUNE)  
https://www.youtube.com/watch?v=GupzdDmryWE


 


40. Hernando de Cabezon (1541-1602)



Ο Hernando de Cabezon ήταν ένας ισπανός συνθέτης και οργανίστας, γιός του Antonio de Cabezon. Ελάχιστα από τα έργα του σώζονται σήμερα και είναι γνωστός από τον πατέρα του. Γεννήθηκε στην Μαδρίτη και σπούδασε μουσική με τον πατέρα του. Από το 1559 προσελήφθηκε στο βασιλικό παρεκκλήσιο ως βοηθός οργανίστας. Έγινε οργανίστας στο καθεδρικό ναό της Siguenza το 1563. Το 1566 όταν πέθανε ο πατέρας του τον διαδέχτηκε σαν οργανίστας στο βασιλικό παρεκκλήσι.

Dulce Memoire  
https://www.youtube.com/watch?v=je0FsgVrYKI





 
 
41. Thomas Luis de Victoria (1548-1611)


Ο  Tomas Luis de Victoria ήταν ο πιο ονομαστός συνθέτης της Ισπανίας του 16ου αιώνα. Συγκρίνεται με τον Palestrina και τον Orlando di Lasso. Ήταν επίσης οργανίστας, τραγουδιστής και καθολικός ιερέας.
Ο  Victoria γεννήθηκε στη πόλη Sanchidrian ( Castile) γύρω στα 1548 και πέθανε το 1611. Μικρός συμμετείχε στην παιδική χορωδία του καθεδρικού της Avila. Εκεί διδάχτηκε και την μουσική από ικανούς δασκάλους. Το 1565 έλαβε υποτροφία από τον Φίλιππο τον ΙΙ και πήγε στην Ρώμη όπου έγινε κάντορας στο γερμανικό Κολλέγιο. Μπορεί να σπούδασε με τον Παλεστρίνα και δέχτηκε ιταλική επιρροή στην μουσική του. Το 1571 έγινε δάσκαλος στο γερμανικό κολλέγιο όπου αργότερα πήρε και την θέση του μαέστρου. Το 1574 χειροτονείται ιερέας. Το 1575 εξελίσεται σε Maestro di Capella στο καθεδρικό ναό Αγ. Απολλινάριου. Αφήνει την Ιταλία και επιστρέφει στην Ισπανία, στην Μαδρίτη το 1587 στο Μοναστήρι της Σάντα Κλάρα. Υπηρετεί τον αυτοκράτορα Κάρολο τον 5ο για 17 χρόνια. Μπόρεσε να επισκευθεί την Ρώμη το 1593 και να παρακολουθήσει την κηδεία του Παλεστρίνα το 1594. Πέθανε το 1611. Έγραψε κυρίως θρησκευτική μουσική. Ο συνθέτης υπήρξε αυθεντία στο να αναμιγνύει διάφορα χορωδιακά μέρη με ιδιαίτερη μαεστρία. Ο Victoria δημοσίευσε το πρώτο βιβλίο του με μοτέτα το 1572. Μεγάλη συνθετική δουλιά πραγματοποίησε κατά την διάρκεια της απασχολησής του στις υπηρεσίες του Φιλίππου του ΙΙ. Η πιο ονομαστή δουλιά του θεωρείται η νεκρώσιμη ακολουθία του (Requiem mass) για την αυτοκράτειρα Μαρία. Αξιοσημείωτα είναι επίσης τα 37 κομμάτια του έργου Officium Hebdomandae Sanctae του 1585 και μια συλλογή μοτέτων.

Tomás Luis de Victoria (1548-1611): Missa Salve Regina  
https://www.youtube.com/watch?v=mBTe_M4tw_U


Tomás Luis de Victoria (1548-1611) Responsori  
https://www.youtube.com/watch?v=YPhhZdHoNhM


Tomás Luis de Victoria (1548-1611) Missa Ave Regina caelorum
https://www.youtube.com/watch?v=HDWuo9djEf0


TOMÁS LUIS DE VICTORIA.- 1548-1611- Responsorios de Tinieblas
https://www.youtube.com/watch?v=zibsOqhtpWU