Αντιγόνη (Σοφοκλή)
Η Αντιγόνη είναι αρχαία τραγωδία του Σοφοκλή που παρουσιάστηκε πιθανότατα στα Μεγάλα
Διονύσια του 441 π.χ. Το θέμα της προέρχεται από τον Θηβαϊκό κύκλο, απ' όπου ο Σοφοκλής άντλησε υλικό και για δύο άλλες τραγωδίες του, τον «Οιδίποδα Τύραννο» και τον «Οιδίποδα επί Κολωνώ». Τα «γεγονότα» της «Αντιγόνης» είναι μεταγενέστερα χρονολογικά από εκείνα των τραγωδιών για τον Οιδίποδα, αλλά η «Αντιγόνη» παρουσιάστηκε πριν από αυτές. Θέμα της είναι η προσπάθεια της Αντιγόνης να θάψει τον νεκρό αδελφό της Πολυνείκη, παρά την αντίθετη εντολή του Κρέοντα, βασιλιά της Θήβας, θέτοντας την τιμή των θεών και την αγάπη για τον αδερφό της υπεράνω των νόμων των ανθρώπων. Η «Αντιγόνη» είναι η δεύτερη αρχαιότερη σωζόμενη τραγωδία του Σοφοκλή, μετά τον «Αίαντα» .
Η Αντιγόνη ήταν ένα από τα τέσσερα παιδιά που ο Οιδίποδας απέκτησε με την Ιοκάστη, βασίλισσα της Θήβας, χωρίς να γνωρίζει πως εκείνη ήταν η φυσική μητέρα του.
Τα υπόλοιπα παιδιά τους ήταν η Ισμήνη, ο Ετεοκλής και ο Πολυνείκης.
Ο Οιδίποδας είχε καταραστεί τους γιους του να διαφωνήσουν για το μοίρασμα της κληρονομιάς τους και να αλληλοσκοτωθούν, επειδή είχαν παραβιάσει διαταγές του.
Όταν ο Οιδίποδας ανακάλυψε την αλήθεια για την καταγωγή του αυτοεξορίστηκε και τα δύο αδέρφια συμφώνησαν να κυβερνούν εναλλάξ τη Θήβα ανά έναν χρόνο. Μετά το πρώτο έτος διακυβέρνησης ο Ετεοκλής αρνήθηκε να παραχωρήσει τον θρόνο στον Πολυνείκη. Έτσι ο δεύτερος έφυγε από τη Θήβα και πήγε στο Άργος, όπου παντρεύτηκε την κόρη του βασιλιά Άδραστου και οργάνωσε εκστρατεία εναντίον της Θήβας. Η εκστρατεία απέτυχε, όμως και οι δύο αδερφοί σκοτώθηκαν σε μονομαχία μεταξύ τους.
Τον θρόνο ανέλαβε τότε ο Κρέων, αδερφός της Ιοκάστης, που διέταξε να μείνει άταφο το πτώμα του Πολυνείκη επειδή πρόδωσε την πατρίδα του.
Ο πρόλογος της τραγωδίας τοποθετείται χρονικά στο ξημέρωμα της ημέρας που ακολούθησε τη λύση της πολιορκίας.
Ο Κρέοντας έχει ήδη δώσει την εντολή να μην ταφεί ο Πολυνείκης, ως προδότης, με την απειλή αυστηρής τιμωρίας (λιθοβολισμό) σε όποιον παραβεί τη διαταγή.
Έξω από το ανάκτορο εμφανίζονται η Αντιγόνη και η αδερφή της η Ισμήνη. Η Αντιγόνη ανακοινώνει την απόφασή της να θάψει τον Πολυνείκη, σύμφωνα με τους θεϊκούς άγραφους νόμους που επιβάλλουν κανένα πτώμα να μην μένει άταφο, χωρίς νεκρικές τιμές. Η Ισμήνη αρνείται να συνεργαστεί, φοβούμενη τη δύναμη του Κρέοντα, και δεν καταφέρνει να αλλάξει τη γνώμη της Αντιγόνης.
Μετά τη φορτισμένη συνομιλία τους ακολουθεί η πάροδος του Χορού, που αποτελείται από γέροντες της Θήβας. Η πάροδος θριαμβολογεί τη νίκη εναντίον των εχθρών.
Στη συνέχεια καταφθάνει ο Κρέοντας και ανακοινώνει τις νέες αξίες σύμφωνα με τις οποίες προτίθεται να κυβερνήσει την πόλη, καθώς και την απόφασή του για τη μη ταφή του Πολυνείκη. Στην επόμενη σκηνή μπαίνει αναπάντεχα ένας από τους φύλακες του άταφου πτώματος και ανακοινώνει ότι με άγνωστο τρόπο έγινε συμβολική ταφή του νεκρού, τον οποίο σκέπαζε τώρα λεπτή στρώση χώματος. Ο Κρέοντας διατάζει τον φύλακα να βρει τον παραβάτη και το επεισόδιο κλείνει με ένα χορικό που εξυμνεί την απεριόριστη δύναμη του ανθρώπου αλλά επισημαίνει την αδυναμία του απέναντι στις θεϊκές δυνάμεις και την αναπόφευκτη φύση του να δρα ενάντια στους νόμους θεών και ανθρώπων.
Στο δεύτερο επεισόδιο, επανέρχεται στη σκηνή ο φύλακας οδηγώντας την Αντιγόνη, που συνελήφθη όταν επιχείρησε εκ νέου ταφή. Ακολουθεί έντονη αντιπαράθεση μεταξύ Αντιγόνης και Κρέοντα και στη συνέχεια έρχεται στη σκηνή και η Ισμήνη, που κατηγορείται από τον βασιλιά για συνεργασία στην ταφή. Αν και δεν είχε αναμιχθεί στην ταφή, η Ισμήνη δεν αποκρούει τις κατηγορίες και ο Κρέοντας αποφασίζει να τιμωρήσει και τις δύο.
Στο δεύτερο στάσιμο ο Χορός θρηνεί τη μοίρα της οικογένειας των Λαβδακιδών, που οι κατάρες της πλήττουν τώρα και τα νεότερα μέλη της.
Στο τρίτο επεισόδιο εμφανίζεται ο Αίμονας, γιος του Κρέοντα και αρραβωνιαστικός της Αντιγόνης, που στην αρχή προσπαθεί με σύνεση να μεταπείσει και έπειτα συγκρούεται με τον πατέρα του για το θέμα της ταφής και την τιμωρία της Αντιγόνης. Αδυνατώντας να αλλάξει γνώμη στον Κρέοντα, φεύγει από τη σκηνή αφήνοντας την απειλή στον πατέρα του πως δεν θα τον ξαναδεί.
Με την παρότρυνση του Χορού ο Κρέοντας αποφασίζει να μην τιμωρηθεί η Ισμήνη και αλλάζει την τιμωρία για την Αντιγόνη να κλειστεί σε σπήλαιο, χωρίς τροφή και νερό, μέχρι να πεθάνει (και όχι να λιθοβολιστεί), ώστε να μην πέσει μίασμα την πόλη.
Στο τρίτο στάσιμο ο Χορός εξυμνεί την παντοδυναμία του έρωτα μέσα στη τραγικότητα της σύγκρουσης του εθιμικού δικαίου με τον νόμο.
Το τέταρτο επεισόδιο περιλαμβάνει τον θρήνο της Αντιγόνης καθώς οδηγείται στον τάφο / φυλακή της. Μέσα στον θρήνο της παραλληλίζει αυτό που της συμβαίνει με την τύχη μιας θεάς, πράγμα στο οποίο ο Χορός αντιδρά θυμίζοντάς της τα παραπτώματα των γονιών της, και στο σημείο αυτό η Αντιγόνη ξεσπά με βαθύ πόνο. Εκεί εμφανίζεται ο Κρέοντας με λόγια σκληρά και διαταγές να πάνε να την θάψουν ζωντανή, ενώ η Αντιγόνη συνεχίζει το μοιρολόι και απαντά στα σκληρά του λόγια και τελικά οδηγείται στη σπηλιά από τους φύλακες. Στο χορικό που ακολουθεί ο Χορός προσπαθεί μάταια να φέρει παραδείγματα ώστε να δείξει στον Κρέοντα πως δεν έχει πράξει σωστά, όμως ο Κρέοντας παραμένει ανένδοτος και αμίλητος.
Στο πέμπτο επεισόδιο ο μάντης Τειρεσίας προειδοποιεί τον Κρέοντα ότι οι θεοί είναι οργισμένοι για την ασέβεια απέναντι στον νεκρό και δεν αποδέχονται τις θυσίες. Ο Κρέων τον κατηγορεί για χρηματισμό και του φέρεται με ασέβεια, αναγκάζοντάς τον να αποχωρήσει, όμως ο Τειρεσίας φεύγοντας κάνει προφητείες εναντίον του Κρέοντα, ο οποίος εύκολα πλέον πείθεται από τον Χορό να αλλάξει στάση και να αναιρέσει και τις δύο εντολές του.
Στο πέμπτο στάσιμο ο Χορός κάνει αγωνιώδη επίκληση στον Βάκχο να συνδράμει για το καλό της πόλης. Στη συνέχεια φθάνει ένας αγγελιοφόρος που ανακοινώνει, πρώτα στον Χορό και έπειτα και με λεπτομέρειες στην Ευρυδίκη, σύζυγο του Κρέοντα, ότι ο Αίμονας αυτοκτόνησε. Εξιστορεί ότι χωρίς να γνωρίζει ο Αίμονας πως ο Κρέοντας είχε ανακαλέσει τις διαταγές του, πήγε στον τάφο / φυλακή της Αντιγόνης και τη βρήκε απαγχονισμένη. Όταν έφτασε εκεί ο Κρέοντας για να την αποφυλακίσει, έχοντας καθυστερήσει θάβοντας πρώτα τον νεκρό, ο Αίμονας του επιτέθηκε, αστόχησε και απελπισμένος αυτοκτόνησε. Η Ευρυδίκη φεύγει σιωπηλή και ακολούθως εμφανίζεται ο Κρέοντας κρατώντας τον νεκρό του γιο, θρηνώντας. Πάνω στον θρήνο του εμφανίζεται ο δεύτερος αγγελιοφόρος και του αναγγέλλει τον θάνατο της Ευρυδίκης που μόλις αυτοκτόνησε. Ο Κρέοντας συνθλίβεται εντελώς, παραδέχεται πως η αστοχασιά του έφερε όλο αυτό το κακό και αυτοεξορίζεται. Ο Χορός κλείνει την τραγωδία επαινώντας τη φρόνηση και κατακρίνοντας την αστοχασιά.
Με το θέμα της Αντιγόνης συνέθεσαν μουσικά έργα οι παρακάτω αναφερόμενοι συνθέτες.
Orlandini (1718 ), P.A.Ziani ( 1660 ), Niccolo Zingarelli ( 1790 ), Arthur Honegger ( 1927 ), William Russo ( 1967 ).
Giuseppe Maria Orlandini
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Giuseppe Maria Orlandini ήταν ένας Ιταλός συνθέτης του μπαρόκ, ιδιαίτερα γνωστός για τις περισσότερες από 40 όπερες και τα ιντερμέτζα. Ο Ορλαντίνι μαζί με τον Βιβάλντι θεωρούνται οι δημιουργοί του νέου ύφους της όπερας που κυριάρχησε στη 2η δεκαετία του 18ου αιώνα.
Η πρώτη επιτυχία του Όρλαντινι ήταν η όπερα " Αντιγόνη" που ανέβηκε σε πρεμιέρα στην Βενετία το 1718. Τον ίδιο χρόνο το ιντερμέτζο του " Il marito giocatore" ή το ίδιο με άλλο τίτλο " Serpilla e Bacocco" γνώρισε μεγάλη επιτυχία.
Δεν βρέθηκε ηχογράφηση για το έργο του Αντιγόνη.
Ο Giuseppe Maria Orlandini ήταν ένας Ιταλός συνθέτης του μπαρόκ, ιδιαίτερα γνωστός για τις περισσότερες από 40 όπερες και τα ιντερμέτζα. Ο Ορλαντίνι μαζί με τον Βιβάλντι θεωρούνται οι δημιουργοί του νέου ύφους της όπερας που κυριάρχησε στη 2η δεκαετία του 18ου αιώνα.
Η πρώτη επιτυχία του Όρλαντινι ήταν η όπερα " Αντιγόνη" που ανέβηκε σε πρεμιέρα στην Βενετία το 1718. Τον ίδιο χρόνο το ιντερμέτζο του " Il marito giocatore" ή το ίδιο με άλλο τίτλο " Serpilla e Bacocco" γνώρισε μεγάλη επιτυχία.
Δεν βρέθηκε ηχογράφηση για το έργο του Αντιγόνη.
Orlandini - Serpilla e Bacocco I
Pietro Andrea Ziani
Ο Pietro Andrea Ziani (1616-1684) ήταν ένας Ιταλός οργανίστας και συνθέτης. Ήταν οργανίστας στην Βασιλική του Αγίου Μάρκου. Στα έργα περιλαμβάνεται το "L'Assalone punito" (1667) και οι όπερες "La recreazione burlesca" (1663), "L'invidia conculcata" (1664), "Cloridea" (1665), "La Galatea" (1667), "Antigone" κ.α.
Δεν βρέθηκε ηχογράφηση για το έργο του Αντιγόνη.
Δεν βρέθηκε ηχογράφηση για το έργο του Αντιγόνη.
P. A. Ziani: Dormite oh Pupille (διασκευή)
Niccolò Antonio Zingarelli
Από την αρχή της καριέρας του ο Τζικαρέλι συγκέντρωσε την προσοχή του στην όπερα. Ξεκίνησε με την όπερα "Montezuma"(1781). Στην όπερα "Antigone" (1790) ο συνθέτης υιοθέτησε κάποιες από τις αναμορφωτικές αρχές της γαλλικής όπερας. O Zingarelli έγραψε 37 όπερες ( Alsinda (1785), Il mercato di Monfregoso (1792), La secchia rapita (1793) κ.α. και την καλύτερη του όπερα "Giulietta e Romeo (1796), ενώ η τελευταία του όπερα ήταν η "Berenice, regina d' Armenia"(1811).
Nicola Antonio Zingarelli - Il lamento dal Conte Ugolino
Zingarelli: Le Tre Ore Dell'Agonia de Nostro Sig. Gesu Cristo, 3. Quando morte coll'orrido artiglio
Arthur Honegger
O Arthur Honegger (1892-1955) ήταν ένας Ελβετός συνθέτης, γεννημένος στη Γαλλία. Το γνωστότερο έργο του είναι το Pacific 231 που το εμπνεύστηκε από τους ήχους μιας ατμομηχανής τραίνου. Μεταξύ των έργων του περιλαμβάνεται και η "Antigone" μουσική τραγωδία σε 3 πράξεις, σε λιμπρέτο Jean Cocteau, βασισμένο στο έργο του Σοφοκλή.
Arthur Honegger: Antigone (1924/1927)
William Russo (musician)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο William Russo (1928-2003) ήταν ένας Αμερικανός μουσικός της τζαζ. Θεωρείται ένας από τους σπουδαιότερους συνθέτες τζαζ και ενορχηστρωτής.
Δεν βρέθηκε ηχογράφηση για το έργο του Αντιγόνη.
William Russo - Three Pieces for Blues Band and Symphony Orchestra Op. 50 (1968), Parts 1 & 3
William Russo - Three Pieces for Blues Band and Symphony Orchestra Op. 50 (1968), Parts 1 & 3
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου