Μαρία Ευθυμίου-Σειρά μαθημάτων για το 1821
Αυτός ο κύκλος που κάνω εδώ εντάσσεται στο πρόγραμμα του πανεπιστημίου Αθηνών για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821 και το είχα αναλάβει με το τίτλο “Το 21 συν 1”.
Θα μιλήσουμε για την επανάσταση των Ελλήνων του 1821 η οποία ολοκληρώθηκε το 1830 με την δημιουργία του πρώτου ελληνικού κράτους που αποκόπηκε από την οθωμανική αυτοκρατορία, είναι πολύ σημαντικό αυτό που σας λέω γιατί σε ολόκληρη την ανατολική Μεσόγειο το 1830 κανένα σημείο της δεν είχε αποκοπεί από την οθωμανική αυτοκρατορία και είχε αποκτήσει καθεστώς ανεξαρτησίας ως εθνικό κράτος, έτσι και μόνο αυτό είναι ένα μεγάλο επίτευγμα της ελληνικής επανάστασης του 1821 που έχει και διεθνή σημασία, μια και σηματοδοτεί και τις εξελίξεις στην οθωμανική αυτοκρατορία που βλέπει ένα κομμάτι της να γίνεται ανεξάρτητο κράτος, από την άλλη πλευρά για τους Έλληνες η επανάσταση αυτή, είναι σημαντικότατη γιατί οδήγησε στην δημιουργία εθνικού κράτους με το όνομα Ελλάς. Η λέξη Ελλάς είναι μερικών χιλιάδων χρόνων, χρησιμοποιούνταν πάντα αλλά χωρίς να εννοεί συγκεκριμένα εθνικά σύνορα, χρησιμοποιούσες τον όρο Ελλάς και εννοούσες όπου υπάρχουν Έλληνες και η κάτω Ιταλία και η Σικελία όπως ξέρετε Ελλάδα ήτανε και μάλιστα μεγάλη Ελλάδα και η μαύρη θάλασσα ήταν Ελλάδα και η Αδριατική θάλασσα ήταν Ελλάδα, οι Έλληνες ήτανε παντού σπαρμένη και ήτανε Ελλάδα, μια ασαφής περιοχή ήτανε, όμως το 1830 για πρώτη φορά με διεθνής συνθήκες με σύνορα τα οποία ολοκληρώθηκαν το 1832, δηλαδή τα σύνορα του 30 ήταν χαμηλότερα και τελικά επιτύχομε την γραμμή του Παγασητικού, Αμβρακικού και ολοκληρώθηκε το όλο πράγμα.
Για πρώτη φορά δημιουργήθηκε ένα κράτος που λέγεται Ελλάδα και έχει σύνορα, έχει πρεσβευτές, παίρνει πρεσβευτές, γίνεται ένα κανονικό κράτος. Η 25 Μαρτίου κατά την οποία εορτάζουμε την επανάσταση του 1821 αποφασίστηκε επί χάρτου από το βασιλέα Όθωνα το 1838, ο Όθωνας είχε έλθει στην Ελλάδα, ήτανε Βαυαρός και διεπίστωσε ότι οι Έλληνες των οποίων ηγείται και ήταν βασιλιάς δεν είχαν καμμιά εθνική εορτή, όλες οι γιορτές ήταν θρησκευτικές και είπε δεν γίνεται και έτσι με τους συμβούλους του αποφάσισε να επιλέξουν μια ημερομηνία που να ταιριάζει στον Έλληνα, να είναι και θρησκευτική και να είναι και κοντά στις εξελίξεις που είχαν συμβεί και έτσι επέλεξαν την 25η Μαρτίου για μια επανάσταση που ξεκίνησε στις 2 Φεβρουαρίου του 1821 από την Μολδαβία της σημερινής Ρουμανίας. Η επανάσταση των Ελλήνων δεν είναι η πρώτη στα Βαλκάνια, η πρώτη επανάσταση στα Βαλκάνια είναι εκείνη των Σέρβων που έγινε το 1804 και οι Σέρβοι επαναστάτησαν το 1804, εξεγέρθηκαν το 1804 και είχαν μια δύσκολη πορεία, στο σημείο αυτό θέλω να ξεκαθαρίσω κάποιους όρους, είναι τελείως διαφορετικό η εξέγερση από το πραξικόπημα από το κίνημα, από την επανάσταση από το πόλεμο ανεξαρτησίας, τους χρησιμοποιούμε αδιακρίτως και έχουν μεγάλη διαφορά, ο όρος εξέγερση σημαίνει μια έντονη αντίδραση σε κάτι που σε ενοχλεί, σε προσβάλει το οποίο θέλεις να αλλάξεις και όταν το κάνεις αυτό, μπορεί να περιέχει και αίμα οπότε είναι βίαιη αντίδραση, εάν αυτό το οποίο σε ενοχλεί θεραπευθεί, έληξε το αντικείμενο της εξέγερσης πχ. Εάν ένας Πασάς διοικεί με αδικία ή οι φόροι είναι πολύ υψηλή, θα γίνει μια εξέγερση, αν θεραπευτεί το πράγμα, η εξέγερση θα λήξει, αντιθέτως η επανάσταση είναι ένα πολύ πιο μεγάλο γεγονός, πολύ πιο απαιτητικό και πιο ευρύ γεγονός το οποίο σχετίζεται με το αίτημα μιας ευρύτερης κοινωνίας για ανατροπή του προηγουμένου σκηνικού, δηλαδή όταν λέμε την λέξη επανάσταση, εννοούμε υπάρχουν αιτήματα πολιτικά, συγκεκριμένα, ένα όραμα μιας αλλαγής των πραγμάτων, συνολικής, όχι ένας φόρος εδώ, ένας Πασάς εκεί, συνολικής αλλαγής των πραγμάτων και για να είναι μια επανάσταση, επανάσταση πρέπει να μετέχουν σε αυτή στρώματα από όλον τον πληθυσμό, όχι να το κάνει μια ζώνη της κοινωνίας, γιατί τότε δεν είναι επανάσταση, με την έννοια αυτή σας λέω ότι και για την Ελληνική επανάσταση και για πολλές επαναστάσεις γίνεται συζήτηση, είναι επανάσταση ή δεν είναι? Οπωσδήποτε αυτό που συνέβη το 1821 είναι πόλεμος της ελληνικής ανεξαρτησίας, αυτό είναι σίγουρο χωρίς αμφιβολία, γιαυτό πολλές φορές θα το δείτε, ο πόλεμος της ελληνικής ανεξαρτησίας και είναι πολύ θεμιτό, περιγράφει το πόλεμο της ελληνικής ανεξαρτησίας, εμείς πολλές φορές, αλλά και διεθνώς λέμε revolution δηλαδή επανάσταση, γιατί θεωρούμε ότι ήταν επανάσταση αυτό που συνέβη και οι περισσότεροι ερευνητές θεωρούν ότι ήταν επανάσταση, υπάρχουν κάποιοι οι οποίοι εξακολουθούν να βάζουν ερωτηματικό, αν ήταν επανάσταση, δηλαδή αν είχε αυτή την διάσταση που σας είπα, κατά την γνώμη μου και όλων των Ελλήνων μελετητών ήταν επανάσταση, απλώς σας λέω στην τουρκική βιβλιογραφία, ποτέ δεν χρησιμοποιούν τέτοιο όρο, εκτός από κάποιους πολύ ξεχωριστούς και προχωρημένους ιστορικούς, οι άλλοι χρησιμοποιούν όρους, αναταραχή, κίνημα, επανάσταση δεν θα χρησιμοποιήσουν γι' αυτό που συνέβη στην ελληνική πλευρά, εν πάση περίπτωση, ποτέ δεν είναι όλα τα πράγματα ομογενοποιημένα. Κάτι άλλο που ήθελα να διαφοροποιήσουμε, είναι η διαφορά μεταξύ των όρων ανεξάρτητος ή αυτόνομος, το λέω αυτό γιατί μέχρι το 1830 ήταν ένα απόλυτο σασπένς, εάν αυτό που επρόκειτο να δημιουργηθεί θα ήταν αυτόνομο ή ανεξάρτητο και μας βγήκε έτσι, όλα τα πράγματα παιχτήκανε την τελευταία στιγμή, αν θα είναι αυτόνομο ή ανεξάρτητο κράτος, πάλι πολύ συχνά χρησιμοποιούμε τους δυο όρους σαν να είναι ταυτόσημοι, ενώ δεν είναι καθόλου, είναι πολύ μεγάλη η διαφορά μεταξύ του αυτονόμου και του ανεξάρτητου, αυτόνομες περιοχές στην οθωμανική αυτοκρατορία και θα ήταν και η Ελλάδα, εάν δεν παράβαινε η Αγγλία να απαιτήσει να γίνει ανεξάρτητο κράτος την τελευταία στιγμή , η Ελλάδα μέχρι τέλους επρόκειτο να γίνουμε αυτόνομη στην οθωμανική αυτοκρατορία που σήμαινε ότι θα ανήκαμε στην οθωμανική αυτοκρατορία, θα πληρώναμε φόρους στην αυτοκρατορία, δεν θα είχαμε δικιά μας εξωτερική πολιτική, δεν θα είχαμε δικό μας στρατό, διότι δεν θα μπορούσαμε μόνοι μας να κάνουμε πολέμους, ωστόσο στα εσωτερικά μας ζητήματα θα είχαμε πολύ μεγάλη ελευθερία που αφορούσαν τα εσωτερικά, αλλά θα ανήκαμε στην οθωμανική αυτοκρατορία, το λέω αυτό γιατί η ελληνική επανάσταση ξεκίνησε από δυο αυτόνομες περιοχές της οθωμανικής αυτοκρατορίας, την Μολδαβία και την Βλαχία, η δε προηγούμενη εξέγερση που εξελίχθηκε στην επανάσταση των Σέρβων είχε καταλήξει σε αυτονομία, όχι ανεξαρτησία, ενώ η ελληνική επανάσταση θα δούμε μέσα από ποιες διαδικασίες που σχετίζονται με το διεθνή παράγοντα, γιατί σε αυτή την υπόθεση ενεπλάκησαν πάρα πολλές ευρωπαϊκές δυνάμεις, έδωσαν την λύση στο τέλος, οι Έλληνες είχαν αυτό το προνόμιο, να είναι η πρώτη που απέκτησαν ανεξάρτητη χώρα, ανεξάρτητο κράτος το 1830, δεν είναι μικρό πράγμα.
Μιλήσαμε για τους Σέρβους το 1804, τους Έλληνες το 1821, οι Έλληνες και οι Σέρβοι δρουν μέσα σε μια περίοδο της ανθρωπότητας, κυρίως της Ευρώπης και του παραρτήματος της που λέγεται αμερικανική Ήπειρος μεγάλων δράσεων, είχαν προηγηθεί 2 επαναστάσεις τον προηγούμενο αιώνα, η σερβική και η ελληνική επανάσταση έγιναν στον 19ο αιώνα, ο 19ος αιώνας ξεκινάει από το 1800 και τελειώνει στο 1900, ο προηγούμενος αιώνας είναι ο 18ος ο οποίος ξεκινάει το 1700 και τελειώνει το 1800, σε αυτό τον αιώνα είχαν συμβεί δυο πολύ σπουδαίες επαναστάσεις, αυτές άλλαξαν τον κόσμο στην ουσία, αυτές οι επαναστάσεις, η μια είναι η αμερικανική επανάσταση η οποία ξεκίνησε το 1775 έληξε το 1783, ήταν πόλεμος ανεξαρτησίας και αυτή, δηλαδή των Αμερικανών από τη μαμά Αγγλία, το επέτυχαν αυτό, αλλά ταυτοχρόνως ήταν επανάσταση πολιτική, οι Αμερικανοί πρώτη φορά συνέγραψαν σύνταγμα, το κρατάμε αυτό, έχει σημασία και διακήρυξη ανεξαρτησίας, η περίφημη διακήρυξη ανεξαρτησίας, αν θυμάστε στην πρώτη συνέλευση της Επιδαύρου οι Έλληνες συνέγραψαν διακήρυξη ανεξαρτησίας και σύνταγμα, μιμούμενη την Αμερικανική επανάσταση. Η αμερικανική επανάσταση έληξε το 1783 και έδωσε στην επόμενη επανάσταση που είναι η γαλλική επανάσταση, η γαλλική επανάσταση ξεκίνησε το 1789, δηλαδή τέσσερα χρόνια μετά την αμερικανική και εμπνεύστηκε σε όλα από την αμερικανική και στην ουσία τα κείμενα της γαλλικής επανάστασης είναι μεταφρασμένα τα κείμενα της αμερικανικής επανάστασης, όμως αυτές οι δυο επαναστάσεις επηρέασαν πάρα πολύ το κόσμο και ιδιαίτερα η γαλλική η οποία επηρέασε ακόμα πιο πολύ το κόσμο, γιατί τα λέω αυτά γιατί επίσης δυο επαναστάσεις είχαν δημιουργήσει τη βάση για τα γεγονότα του 19ου αιώνα που μας αφορά, εμείς για το 19ο αιώνα δεν ενδιαφερόμαστε? Όμως πατάμε στο 18ο, αυτές οι δυο επαναστάσεις είχανε πει, ότι είναι δικαίωμα του κάθε ανθρώπου να ζει ευτυχής, είναι διατύπωση επαναστατική αυτή, η ευτυχία του ανθρώπου και να διοικείται με το τρόπο που εκείνος νομίζει και αν δεν είναι η διοίκηση πρόσφορη προς την κατεύθυνση που εκείνος νομίζει οι κάθε κοινωνία έχει δικαίωμα να ανατρέπει, να αλλάζει , να ανατρέπει την κυβέρνηση και να τοποθετεί αυτή που θεωρεί ότι θα είναι κατάλληλη, δηλαδή αυτές οι επαναστάσεις επικύρωσαν το δικαίωμα των λαών στην επανάσταση θα έλεγε κανείς στη πολιτική ανατροπή, αλλά ταυτοχρόνως αφού υπερτονίζουν το δικαίωμα των λαών να αλλάξουν την τύχη τους, στην ουσία υπονομεύουν τις αυτοκρατορίες που υπήρχαν εκείνη την εποχή στο κόσμο, οι περισσότεροι ζούσαν σε αυτοκρατορίες, στην Ευρώπη υπήρχαν μεγάλες αυτοκρατορίες, η μεγαλύτερη είναι η ρωσική αυτοκρατορία η οποία ξεκινούσε από την Ευρώπη και έφθανε μέχρι τον Ειρηνικό ωκεανό, στο κέντρο της Ευρώπης ήταν η αυστριακή αυτοκρατορία, Αυστροουγγαρία αργότερα ονομάστηκε, καμία σχέση με τη σημερινή Αυστρία, η σημερινή Αυστρία είναι ένα τόσο δα κράτος, όταν λέμε αυστρουγγρική αυτοκρατορία, είναι η κεντρική Ευρώπη στην ουσία, περιλάμβανε αυτό που είναι σήμερα η Αυστρία, μεγάλα τμήματα αυτού που είναι σήμερα Ιταλία, την Ουγγαρία, την Τσεχία, την Σλοβακία, μεγάλες περιοχές δηλαδή του κέντρου της Ευρώπης και φυσικά η οθωμανική αυτοκρατορία και σε αυτές τις αυτοκρατορίες κατοικούσαν δεκάδες λαών, όπως και στην Ασία, αλλά το ωστικό κύμα αυτών των επαναστάσεων επηρέασε πιο πολύ την Ευρώπη, αρχικά όλο το κόσμο , αλλά πιο πολύ το παράρτημα της Ευρώπης που είναι η αμερικανική Ήπειρος και το λέω αυτό γιατί εισπράττει το μήνυμα απεξάρτησης από αυτοκρατορίες εκτός από την Ευρώπη, η Αμερική, εκεί θα γίνουν οι περισσότερες εξεγέρσεις και επαναστάσεις στο 19ο αιώνα με εθνικό χαρακτήρα, δηλαδή οι δυο επαναστάσεις που σας είπα, αμερικανική και γαλλική δημιούργησαν τη βάση για το μεγάλο κίνημα, κύμα του 19ου αιώνα που ονομάζεται το κίνημα του εθνισμού, άλλο εθνισμός και άλλο εθνικισμός, το κίνημα του εθνισμού είναι αυτό που σας είπα, δηλαδή το δικαίωμα των λαών να εξεγερθούν εναντίον της αυτοκρατορίας στην οποία ανήκουν, να κινηθούν εναντίον της με την ελπίδα ότι θα γίνουν ανεξάρτητα κράτη και αυτό το έκαμαν συστηματικά στη νότια και κεντρική Αμερική πρώτη οι υπήκοοι της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, οι οποίοι μετά τον Κολόμβο είχαν δημιουργήσει εκεί πέρα αυτοκρατορία και αυτοί οι υποτελείς ας πούμε στην Ισπανία και Πορτογαλία εξεγέρθηκαν στις αρχές του 19ου αιώνα, αρχηγός τους ήτανε ο θρυλικός Σιμόν Μπολιβάρ και ο Χοσέ ντε Σανμαρτι, επαναστάτες αργεντινοί, βολιβιανοί κτλ. και επέτυχαν με πόλεμο να κατανικήσουν την Ισπανία, οπότε διαμορφώθηκε και ο χάρτης της σημερινής κεντρικής και νότιας Αμερικής. Παραλλήλως ενώ γίνονται τα γεγονότα στην Αμερική που είναι κορυφαία, στο σημείο αυτό θα πρέπει να σας πω, ότι αν δεν έχουμε υπ’ όψη μας τι πανηγύρι πολέμου γίνεται στην Αμερική εκείνη την εποχή, κεντρική και νότια που είναι λατινική και ανήκε στους Ισπανούς και Πορτογάλους, όχι στη βόρεια, δεν θα καταλάβουμε πολλά, η πρώτη κυβέρνηση που έστειλε μήνυμα συμπαράστασης στους Έλληνες ήταν η κυβέρνηση της Αϊτής, όμως έχει εξήγηση, διότι ήταν ευαισθητοποιημένοι οι λαοί της Αμερικής, πολεμούσανε οι ίδιοι και ακούσανε, ξέρετε οι Έλληνες εκεί πέρα μακριά πολεμούν εναντίον των Οθωμανών και συγκινήθηκαν, οι Έλληνες πολεμούν!!!!! Έχουμε το γράμμα που έστειλε ο πρωθυπουργός της Αϊτής στα γαλλικά, το γράμμα έφτασε, αυτός φαίνεται ότι έστειλε και βοήθεια με πλοίο το οποίο βυθίστηκε, είναι συγκινητικό και φυσικά στο μήνυμα του λέει, απόγονοι του Μιλτιάδη και του Θεμιστοκλή, κρατείστε, πολεμήστε, είμαστε μαζί σας, τώρα οι αρετές σας θα φανούν κτλ., συγκινητικό, ένας άνθρωπός που ήξερε τους αρχαίους Έλληνες, ταυτίζει τους Οθωμανούς με τους Πέρσες και μιλάει για νέους Μαραθώνες και νέες Σαλαμίνες.....υπάρχει μια διεθνής κατάσταση επαναστατική. Η Λατινική Αμερική είναι σε επαναστατική δράση, οι Σέρβοι ξεκινούν μέσα σε αυτό το κλίμα την εξέγερση τους το 1804, θα σας περιγράψω πολύ σύντομα την σερβική επανάσταση γιατί μας αφορά, γίνεται στη γειτονιά μας, μέσα στην οθωμανική αυτοκρατορία και γίνεται στις περιοχές που σήμερα είναι γύρω από το Βελιγράδι, το Σαρζάκιο του Βελιγραδίου, δείτε τι συνέβη εκείνη της εποχή σε μια περιοχή της οθωμανικής αυτοκρατορίας και είναι μια ιστορία λιγάκι σουρεαλιστική, διότι έχουμε τον υπόλοιπο κόσμο αλλά μας αφορά και η οθωμανική αυτοκρατορία, η οθωμανική αυτοκρατορία έχει καταλάβει εδώ και καιρό ότι δεν είναι τόσο δυνατή όσο νόμιζε και οι αυτοκράτορες της, οι Σουλτάνοι δηλαδή προσπαθούν να φέρουν αλλαγές μέσα στο κράτος, να φέρουν μεταρρυθμίσεις και όταν αρχίζουν τις μεταρρυθμίσεις ορισμένες ομάδες προνομιούχες γίνονται έξαλλες τους αγγίζει η εξουσία και κατηγορούν τους Σουλτάνους ότι δεν σέβονται το Ισλάμ, είναι πράκτορες των δυτικών κτλ. Και 3 Σουλτάνοι που είχαν περάσει πριν το κεφάλι τους εξοτεύτηκε από τα παράθυρα του σαραγιού, ο νυν Σουλτάνος που ήταν στα πράγματα, ο Μαχμούτ, στην ελληνική επανάσταση ο Σουλτάνος είναι ο Μαχμούτ ο Β!, αυτός είναι ο Σουλτάνος που κατάφερε να μην του κοπεί το κεφάλι, αντίθετα αυτός έκοψε το κεφάλι των αντιπάλων του, αλλά όταν ξεκινάει η επανάσταση των Σέρβων είναι ο προηγούμενος Σουλτάνος ο οποίος προσπαθεί να φέρει τις εξελίξεις και προσέξτε να δείτε το σουρεαλιστικό, οι Σέρβοι εξεγείρονται διότι στην περιοχή τους έχουν εγκατασταθεί γενίτσαροι, το σώμα των γενιτσάρων στην εποχή που συζητούμε το 1804 δεν είναι το σώμα που ξέρουμε, είναι τουρκικής καταγωγής ένα παρασιτικό σώμα τεράστιο, το οποίο έπαιρνε μισθούς χωρίς να εργάζεται και απαιτεί συνεχώς και άλλα προνόμια, οι Σουλτάνοι είναι έξαλλοι μαζί τους και τους κόβουν τα κεφάλια, τόσο απλά. Αυτοί οι γενίτσαροι που κατοικούν στο Σαρζακίου του Βελιγραδίου είναι στην ουσία καμόρα, δηλαδή οργανωμένο έγκλημα και πιάνουν ανθρώπους τους βασανίζουν, παίρνουν χρήματα, βάζουν φόρους ατελείωτους κτλ. Και κάποια στιγμή ξεκινούν μια εξέγερση εναντίον του Σουλτάνου και ο Σουλτάνος Σελίμ ο Γ! στέλνει στρατεύματα να πολεμήσουν μαζί με τους Σέρβους εναντίον των γενιτσάρων, πως σας φαίνεται αυτό τώρα? Μοιάζει παλαβό, αλλά δεν είναι παλαβό, αν καταλάβεις τα εσωτερικά του θέματα. Οι Σέρβοι μαζί με το Σουλτάνο κτυπάνε τους ελεεινούς γενιτσάρους και νικούν και ο Σουλτάνος δίνει στους Σέρβους προνόμια μετά από αυτό, όμως ο Σουλτάνος ο Σελίμ ο Γ! Αντιμετωπίζει μια κόλαση στη Κωνσταντινούπολη, γιατί οι εσωτερικοί του αντίπαλοι τον ρημάζουν με βία και επιθέσεις και τελικά δεν τηρεί πολλά από αυτά που υποσχέθηκε στους Σέρβους περί προνομίων, αποτέλεσμα τούτου ήταν οι Σέρβοι πλέον να ξαναπάρουν τα όπλα εναντίον της οθωμανικής αυτοκρατορίας, ναι μεν ξεκίνησε σαν εξέγερση γιατί ξεκίνησε σαν διαμαρτυρία εναντίον της βίας των γενιτσάρων αλλά εξελίχθηκε σε επανάσταση και αρχηγό της είχε αυτή η επανάσταση ένα θηριώδη πολεμιστή, πρέπει στο σημείο αυτό να σας πω κάτι που θα μας χρησιμεύσει και στα υπόλοιπα, στα Βαλκάνια θεωρούνταν δυο λαοί πολεμικότατοι, δηλαδή υπήρχε μια συμφωνία ότι είναι πάρα πολύ πολεμικοί, ο ένας λαός είναι οι Σέρβοι και ιδιαίτερα από τους Σέρβους οι ορεινοί Σέρβοι, δηλαδή το Μαυροβούνιο και γενικά οι κάτοικοι του Μαυροβουνίου θεωρούνταν θηρία στο πόλεμο, άρα οι Σέρβοι που εξεγείρονται και τώρα παίρνουν τα όπλα είναι, θεωρούνται πολεμικότατοι, Σλάβοι ψηλοί και σωματώδεις το λέει και το κορμάκι τους και ο άλλος λαός που θεωρείται πολεμικός είναι οι Αλβανοί, μάλιστα στην περίοδο που συζητάμε και για αιώνες, έλεγες την λέξη Αλβανός όταν ήθελες να πεις για κάποιον που ήταν ένοπλος, οι Σέρβοι λοιπόν είχαν πολύ μεγάλη φήμη πολεμιστή και να σκεφτείτε ότι αυτοί οι τύποι οι πολεμικοί, τον αρχηγό τους το θαύμαζαν, φανταστείτε τι ήταν αυτός? Αυτός λεγόντανε Γκιόργκι Πετροβιτς Καραγκεόργκεβιτς, εμείς τον λέμε απλά Καραγεώργης της Σερβίας και του έχουμε δώσει ένα δρόμο στο σύνταγμα, όπως ξέρετε, μεγάλη τιμή του κάναμε και σωστά, αυτός ο τύπος ήταν σωματώδης στην διάπλαση, πανύψηλος, ατρόμητος άνθρωπος οδήγησε τους Σέρβους σε πολλές νίκες εναντίον των Οθωμανών, αυτός όταν άρχισε ρωσοτουρκικός πόλεμος λίγο αργότερα το 1806, ξεκίνησε ένας ακόμη ρωσοτουρκικός πόλεμος, διότι η Ρωσία συγκρούονταν συνέχεια με την Οθωμανική αυτοκρατορία, οι Σλάβοι χριστιανοί ορθόδοξοι, οι Έλληνες χριστιανοί ορθόδοξοι, όλα τα χριστιανικά Βαλκάνια λάτρευαν την Ρωσία, περίμεναν από τη Ρωσία την απελευθέρωση, όπως εμείς περιμέναμε το ξανθό γένος και αυτοί είχανε στο νου τους τους Ρώσους και μάλιστα αυτοί ακόμη περισσότερο γιατί οι Ρώσοι είναι επίσης και αυτοί σλάβοι, είχανε μια μεγαλύτερη ψυχική συμφωνία μεταξύ τους και ο Γκιόργκι Καραγκεοργκεβιτς αποφάσισε να έλθει σε επαφή με τους Ρώσους να συνδυασθεί μαζί τους για να πετύχει την ανεξαρτησία της Σερβίας, πράγματι συνδυάστηκε με τους Ρώσους, οι Ρώσοι του έστειλαν πολεμοφόδια, ειδικευμένο προσωπικό, όταν τελείωσε ο ρωσοτουρκικός πόλεμος με νίκη των Ρώσων οι Σέρβοι περίμεναν οτί θα έλθει η νίκη τους, αντί αυτού οι Ρώσοι είχαν υπογράψει μια συμφωνία με τους Τούρκους που στην πραγματικότητα δεν κάλυπταν τους Σέρβους, αποτέλεσμα ήταν, οι Οθωμανοί μόλις τέλειωσαν το πόλεμο με τους Ρώσους, απελευθερώθηκαν τα στρατεύματά τους από τους Ρώσους και όρμησαν ξανά εναντίον των Σέρβων, τους νίκησαν το 1813, κατέσφακσαν χιλιάδες ανθρώπων, άλλες χιλιάδες ανθρώπων διέφυγαν στην Αυστρία που συνόρευε με την περιοχή και ο ίδιος ο Καραγεώργης διέφυγε και οι Σέρβοι τελείωσαν τον αγώνα τους, οικτρά θα έλεγε κανείς, αλλά ένας άλλος Σέρβος αρχηγός ο Μίλος ο Πρέλοβιτς πήρε στα χέρια του την κατάσταση και θεωρώντας ότι εντάξει ηττηθήκαμε στρατιωτικά, το ζήτημα όμως είναι να κερδίσουμε ότι μπορούμε για την κατάσταση που είμαστε, αυτός πίστευε στη λύση των πραγμάτων διπλωματικά και συνέχισε να συναλλάσσεται με τους Σουλτάνους να κερδίζει προνόμια από εδώ και από εκεί, είχε επιτυχία γιατί οι Σέρβοι σταδιακά αποκτούσαν καλύτερη θέση, το 1830 γίνανε αυτόνομη περιοχή στην οθωμανική αυτοκρατορία, δηλαδή πέτυχαν την ίδια εποχή με εμάς πέτυχαν να γίνουν αυτόνομοι, όχι ανεξάρτητοι, ανεξάρτητοι έγιναν μετά το 1878, το λέω αυτό γιατί μας ενδιαφέρει από διάφορες πλευρές αυτή η ιστορία, διότι πρώτον οι Σέρβοι ενέπνευσαν την ελληνική επανάσταση, σας θυμίζω ότι γύρω στο 1804, 1806 κυκλοφορούσαν μεταξύ των Ελλήνων ανώνυμα φυλλάδια επαναστατικά, το πιο γνωστό από αυτά ήταν, Ανωνύμου του Έλληνος Ελληνική Νομαρχία και στο πρόλογο του ανώνυμου που δεν ξέρουμε ποιος είναι, λέει, Ω! Έλληνες, οι Σέρβοι λαός απλούστατος επαναστάτησε, όταν γράφτηκε αυτό το κείμενο οι επαναστατημένοι Σέρβοι πήγαιναν καλά, λαός απλούστατος, ευγενής, επαναστατούμε εναντίον...., δηλαδή εμπνεύστηκε λογικό είναι, δίπλα σου γίνονταν..., πρέπει να σας πω ότι στη δράση των Σέρβων προσέτρεξαν εκατοντάδες Ελλήνων ενόπλων και πολέμησαν μαζί με τους Σέρβους και όταν έγινε η ελληνική επανάσταση επίσης εκατοντάδες Σέρβων ήλθαν και πολέμησαν στην ελληνική επανάσταση, δηλαδή υπήρχε μια παν βαλκανική αίσθηση των πραγμάτων, αλλά ήταν κατά βάση σερβικό και ελληνικό το αίσθημα, να δείτε πως συμπλέκονται και δια πλέκονται οι δυο επαναστάσεις, ο Γκεόργκι Καραγκεόργκεβιτς που διέφυγε από την Σερβία μέσα στη σφαγή, είναι τραγικό, διότι τον βάλανε σε μια βάρκα για να διασχίσει το ποτάμι και να πάει στην Αυστρία, αλλά ήταν τόσο μεγάλος που φαινόντανε γιατί ήταν πολύ ψηλός, ένας γίγαντας και το πρόβλημα ήταν πως θα κρύψουν αυτό το γίγαντα για να φύγει με ασφάλεια, τελικά φθάνει στην Αυστρία, αλλά επειδή ήτανε ρωσόφιλος, πίστευε πάρα πολύ στη Ρωσία, από την Αυστρία έφυγε και πήγε σε ρωσικό έδαφος, στην περιοχή που σήμερα λέγεται Μολδαβία, Βεσσαραβία τότε που ήτανε ρωσική επαρχία, κοντά στην σημερινή Ρουμανία και τότε είχε δημιουργηθεί η Φιλική εταιρία δίπλα στην Οδησσό και τα μέλη της Φιλικής εταιρίας μόλις ο Καραγκεόργκεβιτς βρίσκεται στα χωρικά ύδατα, αμέσως έστειλαν αποστόλους, όπως λέγονταν, δηλαδή άτομα τα οποία έκαναν την μύηση, δεν ήθελε και πολύ για να πεισθεί ο Καραγκεόργκεβιτς και συμφωνήσανε, έγινε μέλος της φιλικής εταιρίας και συμφωνήσανε μάλιστα να γράψουν από κοινού που σημαίνει ότι ο Καραγκεόργκεβιτς θα έκανε ότι μπορούσε να μπει στην Σερβία και να παρακινήσει τους Σέρβους σε επανάσταση. Κοιτάξτε να δείτε ο Καραγκεόργκεβιτς το έκανε αυτό, γύρισε στη Σερβία το 1817 για να παρακινήσει τους Σέρβους σε επανάσταση, ο Μίλος ο Πρέλοβιτς έμαθε ότι μπήκε ο Καραγκεόργκεβιτς στη Σερβία και πίστευε ότι η άποψη του Καραγκεόργκεβιτς ότι πρέπει να ξανα αρχίσει η επανάσταση με όπλα στη Σερβία και μάλιστα να είναι σε συνεργασία με τους Έλληνες θα είναι εις βάρος των Σέρβων, μόλις λοιπόν έμαθαν ότι μπήκε μυστικά ο Καραγκεόργκεβιτς στη Σερβία έστειλε ένα δολοφόνο και τον έπνιξε και έτσι τελείωσε ο άνθρωπος αυτός για την Σερβία. Θα δείτε ότι και με έναν άλλο τρόπο συνδέεται η σερβική επανάσταση μέσω έρωτος, όλα τα έχει η ιστορία, λοιπόν είμαστε στο 1804 οι Σέρβοι εξεγείρονται και επαναστατούν και στη Βαλκανική υπάρχει αναστάτωση, σάμπως έχει σταματήσει να υπάρχει αναστάτωση στο τελευταίο καιρό διότι από τότε που οι Ρώσοι μπήκαν στο πανηγύρι σε ρωσοτουρκικούς πολέμους συνεχώς, τα Βαλκάνια είναι πυριτιδαποθήκη, οι Ρώσοι στέλνουν πράκτορες μέσα στους χριστιανούς ορθοδόξους για να τους παρακινήσουν σε εξέγερση, την ώρα που αυτοί πολεμούν με τους Τούρκους, τι καλύτερο? Μέσα στην Οθωμανική αυτοκρατορία οι Οθωμανοί να έχουν μπελάδες εσωτερικούς τους, μέσα σε αυτό το κλίμα έγιναν και τα Ορλωφικά αν θυμάστε, το 1770, πρέπει να σας πω ότι όταν ξεκίνησε η επανάσταση του 1821 τα Ορλωφικά ήταν 50 χρόνια πριν, δεν ήταν τόσο πολύ, υπήρχαν άνθρωποι που τα είχαν ζήσει και ζούσανε, ο Κολοκοτρώνης είχε γεννηθεί στα Ορλωφικά, όταν ξεκίνησε η επανάσταση του 21 ήταν 50 χρονών και ήταν ο Γέρος του Μόριά, σήμερα λέμε νεότατος, τότε ήταν ο γέρος του Μόριά. Είμαστε στην Οθωμανική αυτοκρατορία του 1805, 13 και έχει η αυτοκρατορία αναταραχές εσωτερικές, δεν τους φταίνε μόνο οι Ρώσοι, έχουν εσωτερικά ζητήματα πολλά, την ίδια εποχή συμβαίνουν μεγάλα γεγονότα, δηλαδή, το 1814 που δημιουργείτε η Φιλική εταιρία και ο Γκεόργκεβιτς έχει φύγει, ο Ναπολέων ακόμη είναι σε δράσει, δηλαδή η γαλλική επανάσταση και ο δεύτερος γύρος της με αυτό τον κορσικανό στρατιωτικό που πήρε στα χέρια του τα πράγματα είναι σε εξέλιξη, αυτός ήταν ένας ικανός, συνετός στρατιωτικός στον οποίον πίστευσαν οι Γάλλοι και στην ουσία προσπάθησε να κερδίσει τον χαμένο χρόνο της Γαλλίας στο διεθνές επίπεδο, λόγω του ότι είχε προηγηθεί η γαλλική επανάσταση και επι τόσα χρόνια οι Γάλλοι ήταν σε εμφύλιο πόλεμο στη Ρωσία, πολλές φορές οι επαναστάσεις είναι εμφύλιος πόλεμος, υπάρχει εμφύλιος πόλεμος μέσα στις επαναστάσεις πολύ συχνά, στην ελληνική επανάσταση υπήρξε εμφύλιος πόλεμος, όχι ένας, αλλά δύο, η γαλλική επανάσταση ήταν η κόλαση του εμφυλίου πολέμου, είχε το μεγαλείο της, αλλά και το βάρος της, ο Ναπολέων προσπάθησε να κερδίσει το χαμένο χρόνο της Γαλλίας, διότι όσο η Γαλλία πολεμούσε στο εσωτερικό της με τόση βία, τόσο η Αγγλία κέρδιζε τον έλεγχο της γης όπως και σήμερα, έτσι σε αυτή ακριβώς τη περίοδο δηλαδή το 1814, 1815 ο κόσμος ζει ανατροπές, διότι τελικά ο Ναπολέων θα ηττηθεί το 1815, θα ηττηθεί από τους Άγγλους σε μια περιοχή του Βελγίου που λέγεται Βατερλό και έτσι το 1815 φεύγει ο Ναπολέων από το παιχνίδι, μας αφορά ο Ναπολέων? Πάρα πολύ. Ο Ναπολέων είχε εισβάλει στην Αίγυπτο το 1798, η Αίγυπτος ήταν επαρχία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, άρα δίπλα μας άρχισαν γεγονότα, η Γαλλία ήλθε δίπλα σου στην αυτοκρατορία που εσύ ζεις και πάει να καταλάβει την Αίγυπτο, αλλά επειδή εκείνη την εποχή “προϊστάμενοι” είναι οι Άγγλοι που όταν βλέπουν ότι ο Ναπολέων πάει να μπει σαν σφήνα μέσα στην Οθωμανική αυτοκρατορία, είναι και κυρίαρχοι των θαλασσών, οπότε νικούν τον Ναπολέοντα ο οποίος αναγκάζεται να φύγει από την Αίγυπτο και θα θυμάστε ίσως ότι οι Γάλλοι κατέλαβαν τα Επτάνησα, δίπλα στους Έλληνες, τα Επτάνησα είναι ελληνικά, απλώς δεν είχαν την πορεία των διπλανών Ελλήνων, ήταν κάτω από τους βενετούς, μετά καταλαμβάνουν οι επαναστατικοί Γάλλοι τα Επτάνησα, ενώνονται οι Ρώσοι με τους Οθωμανούς, εκεί που ήτανε εχθροί και κτυπούσε ο ένας τον άλλον, τώρα είναι μαζί, έτσι είναι τα συμφέροντα, έτσι Ρώσοι και Τούρκοι κτυπούν και καταλαμβάνουν τα Επτάνησα, μετά ξανά έρχονται οι Γάλλοι και μετά το 1815 έρχεται ο νικητής, η χώρα που είναι νικήτρια σε όλα τα πεδία, είναι η Αγγλία, ο 19ος αιώνας είναι ο αιώνας του εθνισμού, είναι ο αιώνας της Αγγλίας, είναι ο αιώνας του φιλελευθερισμού, είναι ο αιώνας του ρομαντισμού, είναι ο αιώνας του κομουνισμού, δεν υπάρχει αιώνας στην παγκόσμια ιστορία πιο πλούσιος σε γεγονότα κάθε τύπου από τον 19ο αιώνα. Μέσα σε αυτόν τον αιώνα έγινε και η εθνική επανάσταση, έχει σημασία και οπωσδήποτε επηρεάστηκε από όλα αυτά τα γεγονότα, εκτός από τον κομουνισμό ο οποίος δημιουργείται αργότερα το 19ο αιώνα από τους Γερμανούς φιλοσόφους τον Μαρξ και τον Έγκελς μετά το 50 χοντρικά, εμας όμως μας αφορούν όλα τα κινήματα που είπα στον 19ο αιώνα. Στον 19ο αιώνα η Αγγλία επωφελείται από την γαλλική επανάσταση, φυσικά τελειώνει τον Ναπολέοντα και τελειώσαμε με αυτή την ιστορία και ελέγχει την ανθρωπότητα και μας αφορά το γεγονός ότι έχοντας τελειώσει με τον Ναπολέοντα, παίρνει τα Επτάνησα στην δικιά της διοίκηση, δηλαδή δεν το έχουμε στο νου μας, στη διάρκεια που γίνεται η επανάσταση του 21, η Αγγλία είναι σε απόσταση κολύμβησης από τα ελληνικά παράλια, διοικείται από την Αγγλία, Άγγλοι αρμοστές, έτσι λέγονται, ο πρώτος αρμοστής ήταν ο Μέτλερ και μετά κάποιοι άλλοι και ήδη μας αφορά η δύναμη της Αγγλίας από πολλές πλευρές, ίσως καμιά άλλη χώρα δεν μας αφορά τόσο πολύ όσο η Αγγλία και γιατί είναι δίπλα στους Έλληνες, το Μεσολόγγι και η Αγγλία είναι σε απόσταση μισής ώρας με το καραβάκι και θα πέξει ρόλο και αυτή η πλευρά, κάτι που ήθελα να σας τονίσω για τον αιώνα αυτό είναι το εξής, ο 19ος αιώνας και ιδιαίτερα οι δεκαετίες 1810, 1820 που ακόμη οι ναπολεόντειοι πόλεμοι είναι κοντινοί, οι ναπολεόντειοι πόλεμοι σάρωσαν την Ευρώπη, αυτό που είναι σήμερα Αυστρία, Ιταλία, Ουγγαρία, Γερμανία και φυσικά ο Ναπολέων εισέβαλε στη Ρωσία το 1812, “Πόλεμος και Ειρήνη” αυτό το βιβλίο του Τολστόι το οποίο περιγράφει αυτό το έπος των Ρώσων που αντιμετώπισαν τους εισβολείς Γάλλους, τους νίκησαν κτλ., δηλαδή κάηκε το πελεκούδι στην Ευρώπη στους ναπολεόντειους πολέμους και προσέξτε, οι ναπολεόντειοι πόλεμοι εμπεριείχαν πολύ ιδεολογία, δεν ήταν απλώς πόλεμοι, διότι οι Γάλλοι πολεμούσαν ως μέλη μιας χώρας με εθνική ταυτότητα, όπως λέγεται μέχρις να γίνει η επανάσταση, οι Γάλλοι πολεμούσαν για τον βασιλιά “vive la Roi”, αλλά μετά την γαλλική επανάσταση, πολεμούσαν για την Γαλλία, γιατί είχε γίνει το μεγάλο βήμα του εθνισμού. Όπως γνωρίζεται ο Μπετόβεν αφιέρωσε την πέμπτη συμφωνία στον Ναπολέοντα κτλ., όταν όμως ο Ναπολέοντας μπήκε στη Γερμανία το έσκισε. Ο Ναπολέοντας είχε εμπνεύσει άτομα σε όλη την Ευρώπη, ακόμη και στην Ευρώπη στην οποία εισέβαλε, γιατί θεωρείται ότι φέρνει το πνεύμα των Γάλλων, του φιλελευθερισμού στην ουσία, των ελευθεριών του ανθρώπου κτλ. Και εξ’ αυτού πολλά άτομα είχαν μπει στο πόλεμο μαζί με τον Ναπολέοντα ή εναντίον του Ναπολέοντα, είχε ζήσει δεκαετίες σε πόλεμο και σκληρότατο πόλεμο, διότι αυτός ο μακρύς πόλεμος είχε δημιουργήσει μια ομάδα χιλιάδων ατόμων δεν ήταν συνεκτική που είχαν εθισθεί στο πόλεμο, είχαν μεγαλώσει στο πόλεμο και αυτό που ήξεραν είναι να πολεμούνε και όταν τελείωσαν οι ναπολεόντειοι πόλεμοι, κάποιοι εξ’ αυτών έμειναν ορφανοί από αυτό που ήξεραν, από την κατάσταση που ζούσαν και αναζητούσαν ξανά κάπου που να πάνε να πολεμήσουν, υπήρχε μια διαθεσιμότητα δηλαδή, ακόμη και χωρίς αμοιβή, απλώς διαθεσιμότητα, γι'αυτό και στη λατινική Αμερική που γίνονταν ιστορίες πήγαν ένα σωρό Ευρωπαίοι να πολεμήσουν, όταν αρχίζουν τα γεγονότα στα Βαλκάνια που είναι και πιο κοντά θα είναι και εκεί κάποιοι διαθέσιμοι να μπούνε να πολεμήσουν, τελειώνοντας οι ναπολεόντειοι πόλεμοι, οι νικητές του πολέμου και κυρίως οι νικητές της Ευρώπης, το λέω αυτό γιατί οι Άγγλοι δε θεωρούν τον εαυτό τους Ευρώπη, είναι η Αγγλία και the continent, η Ήπειρος, πάντα έτσι ήτανε, εξ' ου και τα γεγονότα, αναιρούσε την Ευρώπη και παρ’ όλο που τον Ναπολέοντα τον τελείωσε ο Έλινγκτον, δηλαδή οι Άγγλοι, στην πραγματικότητα η Αγγλία θεωρούσε τον εαυτό της άλλο, γιατί σας τα λέω όλα αυτά, γιατί όταν τελείωσαν οι ναπολεόντειοι πόλεμοι, στη Βιέννη συγκεντρώθηκαν οι νικητές του Ναπολέοντα, Ρωσία γίγαντας, Αυστρία άλλος γίγαντας, όχι η Αυστρία η σημερινή, η Γερμανία, τα γερμανικά κρατίδια γιατί η Γερμανία δεν ήταν ενωμένοι, το πιο σημαντικό κράτος ήταν η Πρωσία και στην σύσκεψη που γίνεται στην Βιέννη, η ρωσική πλευρά δρα διπλωματικά με τον πιο χαρισματικό υπουργό εξωτερικών που είναι ο Ιωάννης Καποδίστριας. Ο Ιωάννης Καποδίστριας ως υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας κάνει μια πρόταση εντυπωσιακή στην συνεδρία της Βιέννης, λέγοντας το εξής και ο Τσάρος το δέχεται, βοηθάει σε αυτό, ήταν άποψη του Καποδίστρια αυτή, αφού πάμε να δημιουργήσουμε ένα σώμα στην Ευρώπη καταστολής ξανά πολέμου, τι ήθελε η σύσκεψη της Βιέννης? Έλεος, όχι πια πόλεμος σε αυτή την Ήπειρο, να τελειώσει αυτός ο πόλεμος. Σας θυμίζει κάτι, όταν τελείωσε ο 1ος παγκόσμιος πόλεμος, οι λαοί της γης δημιούργησαν ένα φορέα για να μη ξανά γίνει πόλεμος ποτέ και ονομάστηκε “Κοινωνία των Εθνών” και η κοινωνία των Εθνών δεν μπόρεσε να επιτύχει τίποτα, γιατί σε 20 χρόνια ξανά άρχισε ο πόλεμος και ήταν και φοβερότερος από όλους, ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος, όταν τελείωσε ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος, να μην ξανά γίνει πόλεμος, δημιουργήθηκε ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών από 190 χώρες στο κόσμο ώστε να βρίσκονται και να αποτρέπουν ενδεχόμενο πόλεμο, σε αυτή την κατεύθυνση ήταν και η συμφωνία που έγινε το 1814 στη Βιέννη, τι ήθελε δηλαδή, να μη γίνει άλλη αναστάτωση στην Ευρώπη, αλλά να ζήσει σε ειρήνη, αυτό στη πράξη σήμαινε ανάμεσα στα άλλα, να μη γίνονται εξεγέρσεις και αναστατώσεις, σε αυτή τη σύσκεψη ο Ιωάννης Καποδίστριας, γι'αυτό τιμάται πάρα πολύ ο Καποδίστριας, η Γαλλία είπε ότι δεν μπορεί να στήσουμε ένα τέτοιο μηχανισμό που λέμε, δηλαδή να βρισκόμαστε σαν κράτη κάθε τόσο και να βλέπουμε πως πάει η κατάσταση στην Ευρώπη και να σταματούμε τυχόν βίαιες καταστάσεις και πολέμους και σε αυτό να μη μετέχει η Γαλλία, η Γαλλία είχε μόλις ηττηθεί, όλοι οι άλλοι είχαν κάνει σύσκεψη παραμερίζοντας τη Γαλλία, διότι η Γαλλία ήταν εκείνη που τους είχε δημιουργήσει τα μεγάλα προβλήματα, αλλά ο Καποδίστριας είπε, αν δεν βάλουμε τη Γαλλία μέσα στην ομάδα ελέγχου της Ευρώπης, τότε θα επιδεινώσουμε τη κατάσταση, διότι η Γαλλία είναι ένα μεγάλο, σπουδαίο κράτος της Ευρώπης, αν το βάλεις στη πάντα, τελικά θα το έχει απέναντι σου, πρέπει να το βάλεις μέσα στο παιχνίδι και έτσι έγινε, παραδόξως και η Γαλλία μπήκε σε αυτή την ομάδα, σε αυτή την ομάδα που ονομάστηκε “ιερά συμμαχία” η Αγγλία δε μπήκε ποτέ πραγματικά, αλλά επειδή ήτανε η μεγαλύτερη δύναμη στο κόσμο, μετείχε σε πολλές συναντήσεις χωρίς να είναι πλήρες μέλος της ιεράς συμμαχίας, μας ενδιαφέρει η ιερά συμμαχία, διότι όταν γίνει η ελληνική επανάσταση το 1821 θα λειτουργεί και θα λειτουργεί στη κατεύθυνση που σας είπα, η συμμαχία δεν θέλει φασαρίες και το έχουνε πει, προσέξτε Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, Αυστρία, Πρωσία μισούνται μεταξύ τους, δεν είναι ότι είναι, είναι ανταγωνιστικές, έχουν θέματα μεταξύ τους, αλλά συμφωνούν “συμφωνία κυρίων”, μετά αυτή την τρέλα των ναπολεόντειων πολέμων, θα βρισκόμαστε τόσες φορές το χρόνο και άμα χρειαστεί επί πλέον κα θα συζητούμε πως παν τα πράγματα, θα βρίσκουμε λύσεις από κοινού και στις λύσεις από κοινού θα τις σεβόμαστε μεταξύ μας, είναι συμφωνία κυρίων, το λέω αυτό γιατί θα το βρούμε μπροστά μας αυτή τη συμφωνία, όταν γίνει η επανάσταση του 1821τα κράτη αυτά στις συσκέψεις τους στη Βερόνα, στο Λάϊμπαχ ( Λιουμπλιάνα) της Σλοβενίας, όταν ξεκίνησε η επανάσταση, αυτοί είχαν συναντήσεις και υπήρξε ζήτημα, ξέρετε αυτοί εκεί κάτω στο νότο της Βαλκανικής οι Έλληνες κτυπάν την οθωμανική αυτοκρατορία και ήταν αρνητικοί, δεν το συζητούμε, ήταν η στάση τους συνολικά, από τα μέλη της ιεράς συμμαχίας που είναι πολύ ισχυρό σχήμα, μια δεν ασχολήθηκε και πολύ με το ελληνικό ζήτημα η Πρωσία, είναι πάρα πολύ βόρεια στη Βαλτική, οπότε τα συμφέροντα της ήταν μακρινά και δεν έπαιξε και μεγάλο ρόλο, μια δεν άλλαξε ρόλο από την αρχή μέχρι το τέλος και αυτή είναι η Αυστρία, η Αυστρία από την αρχή μέχρι το τέλος άκουγε ελληνική επανάσταση και τις σηκώνονταν οι τρίχες της κεφαλής της, ποιοι μας θέλουν? Αγγλία, Ρωσία και Γαλλία και αυτές είναι οι χώρες που θα παίξουν ρόλο στη ελληνική επανάσταση και όμως όταν ξεκινήσει η επανάσταση του1821 όλοι είναι εναντίον της και το λένε και το γράφουν και το τονίζουν, πρέπει να σας πω κάτι, η ελληνική επανάσταση όταν ξεκινάει το 1821 ήδη έχουν γίνει χοντρά γεγονότα κοντά στους Έλληνες, στην Ιταλία, η Ιταλία την εποχή που γίνονται τα γεγονότα το15, το 20 δεν υπάρχει, είναι 180 κράτη και κρατίδια τα περισσότερα τα ελέγχει η Αυστρία, δεν υπάρχει Ιταλία, στις περιοχές που είναι σήμερα Νάπολη, Σικελία, νότιες περιοχές υπάρχει ένα κίνημα ισχυρό που το είχαν στήσει κάποιοι επαναστάτες, λέγαν τον εαυτό τους καρμπονάροι και αυτοί είχαν στήσει ένα πλαίσιο επανάστασης με βάση της συνωμοτικότητα, όταν κάτι ξεκινάς, μια δράση, τηρείς κανόνες συνομωσίας, όπως και οι Έλληνες όταν δημιούργησαν τη φιλική εταιρεία, ήταν μια εταιρεία που τηρούσε τους κανόνες της συνωμοτικότητας, στην Ευρώπη υπήρχαν πολλές τέτοιες ομάδες και τούτο επειδή πολλοί λαοί είχαν εμπνευστεί και ετοίμαζαν και αυτοί τις εξεγέρσεις τους, όταν οι Πολωνοί, Ιταλοί, Έλληνες, στο νότο αυτοί οι καρμπονάροι ξεκινούσαν εξέγερση, επανάσταση στη νότια Ιταλία και η ιερή συμμαχία τους κατέπνιξε, δηλαδή τόπε και έκανε, δίπλα σου δηλαδή γιατί η Ιταλία είναι δίπλα, το έδειξε η συμμαχία ότι το εννοεί αυτό το πράγμα, κακό βέβαια μήνυμα για σένα, επίσης στην Ισπανία γίνονταν παραλλήλως και πάλι κατεστάλη και εκεί η επανάσταση, άρα τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά, όμως κάποιοι “παλαβοί” είχαν πάρει απόφαση για επανάσταση, η φιλική εταιρεία το 1814 δημιουργήθηκε στην Οδησσό της Ρωσίας από εμπόρους, έχει σημασία αυτό που σας λέω, διότι ο παράγοντας των εμπόρων είναι ένα θέμα που θα πρέπει να μας απασχολήσει, οι έμποροι αυτοί ήταν 3, τους ξέρουμε ο Τσακάλωφ, ο Σκουφάς, ο Ξάνθος, ο ένας από τη Πάτμο, ο άλλος από τα Γιάννενα, ο άλλος από την Άρτα και αυτοί κάνουν μια οργάνωση, αντίγραφο των συνωμοτικών οργανώσεων της εποχής, πρέπει να σας πω στο σημείο κάτι, και η φιλική εταιρεία και οι καρμπονάροι και οι γαλλική και η αμερικανική επανάσταση είχαν οργανωθεί σε στοές μασόνων και οι 3, ο Ξάνθος δεν το συζητούμε, ιδρυτές της φιλικής εταιρείας είναι μασόνοι, ο δε Ξάνθος στα απομνημονεύματα του μιλάει για τον εαυτό του σε τρίτο πρόσωπο, “ εμυήθηκε στη στοά των μασόνων διότι ηγάπων την ελευθερία και την ανεξαρτησία”, η μασονία ήταν ένα κίνημα, γεννήθηκε στην Αγγλία και στη Γαλλία και θεωρούνταν ταυτόσημο των πιο προοδευτικών ιδεών κτλ. Και ο Ξάνθος συνεχίζει “αφού εμυήθει στην στοά των μασόνων εμύησε και τους 2 άλλους, δηλαδή τον Τσακάλωφ και τον Σκουφά εις τα μυστήρια της εταιρείας” και έτσι ξεκίνησε το πράγμα. Για να γίνεις μέλος της φιλικής εταιρείας περνούσες από κάποια μύηση που είχε κάποια στάδια, στα οποία έκανες κάποιες συγκεκριμένες κινήσεις, συμβολικές τελετές, ήταν αντίγραφο των σταδίων μέσω των οποίων μπαίνει στη στοά των μασώνων, αυτό δεν ήταν μόνο και οι καρμπονάροι και οι δεκεμβριστές στη Ρωσία, ήτανε πασπαρτού αυτή η ιστορία, επομένως και στην ελληνική επανάσταση συνέβαινε αυτό, αυτό δεν σημαίνει ότι η φιλική εταιρεία ήταν μασονική, ελάχιστοί Έλληνες μόνο ο αρχικός πυρήνας που είχαν σχέση με τις μασονικές στοές, μασονικές στοές υπήρχαν κυρίως στα Επτάνησα από την επιρροή κυρίως των Άγγλων και Γάλλων, υπήρχαν και στη Σμύρνη και στην Κωνσταντινούπολη αλλά από ότι ξέρουμε δεν συμμετείχαν πολλοί Έλληνες. Οι ιδρυτές της φιλικής εταιρείας δεν ήταν έμποροι πετυχημένοι, λογιστές στην πραγματικότητα, ήταν αποτυχημένοι έμποροι, έχει σημασία αυτό που σας λέω, επειδή αυτοί οι άνθρωποι δεν ήταν πετυχημένοι έμποροι, δεν πετυχαίνανε στα πρώτα χρόνια να πείσουν και άλλους να μπουν στο μυστήριον και τούτο διότι στην Οδησσό και στη νότια Ρωσία υπήρχαν χιλιάδες Ελλήνων που δρούσαν επιχειρηματικά και όταν σε προσέγγιζε ένας αποτυχημένος έμπορος, έλα να ενωθείς για επανάσταση, αυτός δεν μπόρεσε να διοικήσει μια επιχείρηση επιτυχημένα, θα διοικήσει επανάσταση? Θα πρέπει να γνωρίζεται ότι τα πρώτα χρόνια η φιλική εταιρεία είχε άπειρες προσελεύσεις αυτό άλλαξε όταν μπήκαν στη φιλική εταιρεία κάποιοι πολύ πετυχημένοι έμποροι πχ., ο Αναγνωστόπουλος και αφ’ ης στιγμής μπήκαν οι πετυχημένοι έμποροί, ο αριθμός των μυημένων εκτοξεύτηκε, έτσι μετά το 1818 εκτινάσσεται ο αριθμός των ανθρώπων που μπαίνουν στη φιλική εταιρεία, με αποτέλεσμα όταν έρχεται το 1821 να θεωρήσουν ότι έχουν αρκετά μέλη, είχαν και ένα πρόβλημα δεν τηρήθηκαν πάντα οι σωστές διαδικασίες, διότι για να γίνεις μέλος περνούσες μια σειρά από ελέγχους, πρώτα-πρώτα έπρεπε το άτομο που θα προσέλκυες για το μυήσεις να μάθεις αν είναι σοβαρό, αν είναι φερέγγυο, επιπόλαιο ή λέει ότι του κατέβει, να το προσεγγίσεις σιγά-σιγά με βήματα, να το βάλεις στη διαδικασία και αφού βεβαιωθείς ότι πρόκειται για άτομο κύρους και αξιοπιστίας να του αναθέσεις με τη σειρά του να μυήσει άλλους, δεν ήταν μαζική η διαδικασία, ήταν ένα το άτομο κάθε φορά, έπαιρνε χρόνο, γι'αυτό δεν θα μπορούσε να είναι πολλά τα μέλη της φιλικής εταιρείας, ωστόσο μετά το 18 και μετά το 20 εκτινάχτηκε ο αριθμός των ατόμων που έγιναν μέλη της φιλικής εταιρείας και ως φαίνεται πολλές φορές έγιναν και επιπόλαιες κινήσεις και μυήθηκαν άτομα ου δεν ήταν πραγματικά φερέγγυα και άρχισαν να μιλούν με επιπολαιότητα, σταδιακά μαθαίνουμε ότι μέχρι και γυναίκες στα σπίτια, στα τζάκια, οι άντρες εκείνη την εποχή θεωρούσαν ότι έτσι και πάρει κάτι το στόμα των γυναικών πάει το πράγμα χάλασε, έτσι μερικοί θεωρούσαν ότι πάει το σύστημα ξεφεύγει, πρέπει να το συμμαζέψουμε. Είμαστε στο 1821 και παίρνει απόφαση η φιλική εταιρεία να ξεκινήσει την επανάσταση, κοιτάξτε να δείτε, γιατί το 1821? Έχει σημασία το 1821 τα πράγματα στην Οθωμανική αυτοκρατορία είναι ταραγμένα, αλλά και πριν ήταν ταραγμένα, γιατί το 1821? Τι συμβαίνει στην οθωμανική αυτοκρατορία, η Οθωμανική αυτοκρατορία είναι σε παρακμή και μια από τις αιτίες και τα συμπτώματα της είναι ότι η κεντρική εξουσία έχει χάσει την δυνατότητα να ελέγχει τα πράγματα όπως συνέβαινε τους προηγούμενους αιώνες και αυξάνεται εξ’ αυτού η δύναμη διάφορων περιφερειακών ομάδων εξουσίας, οι οποίες είναι ένοπλες και καταλαβαίνοντας ότι ο Σουλτάνος και η κεντρική αρχή τόσο αποτελεσματική στον έλεγχο των πραγμάτων, σε αυτό σκέφτονται, να γίνω εγώ ο ηγεμόνας της τάδε περιοχής, εγώ να πάρω τα πράγματα στα χέρια μου, γι' αυτό κα η Οθωμανική αυτοκρατορία ζητούσε πολλά, το Φεβρουάριο του 1821 παίρνετε η απόφασης για την αρχή της επανάστασης, ποιος είναι αρχηγός της φιλικής εταιρείας? Η φιλική εταιρεία ευρισκόμενη μπροστά στην αρχή της έναρξης της επανάστασης, θέλει να βρει αρχηγό και η μόνη χώρα που πάει ο νους της, είναι μια, μια είναι η χώρα για τους Έλληνες, μια είναι η χώρα της καρδιάς τους και αυτή είναι η Ρωσία. Οι Έλληνες έχουν ταυτιστεί με τη Ρωσία, καλόγεροι βλέπουν οράματα, εικόνες μιλούν και λένε ότι η Ρωσία έρχεται να μας σώσει και γράφονται φυλλάδια όπου εξηγείται ότι το ξανθό γένος έρχεται κτλ., κτλ., αυτό ισχύει και για όλη τη Βαλκανική και φυσικά και για τους Έλληνες και η φιλική εταιρεία δημιουργείται στη Ρωσία, πρέπει να σας πω στο σημείο αυτό, ότι πολλοί μελετητές θεωρούν μέχρι σήμερα ότι η ελληνική επανάσταση ήταν δουλειά της Ρωσίας, το θεωρούν βέβαιο, τα δεδομένα το δείχνουν, δεν έχει βρεθεί κάποιο έγγραφο που να το πιστοποιεί αυτό, αλλά η αλήθεια είναι ότι όταν το δεις αυτό το πράγμα από μακριά αυτό δείχνουν, η φιλική εταιρεία ιδρύθηκε σε μια πόλη της νότιας Ρωσίας, την Οδησσό, ποιους αναζήτησε η φιλική εταιρεία για αρχηγούς, ο πρώτος ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας, εστάλη αντιπροσωπεία στην Αγία Πετρούπολη και του ζήτησε να γίνει αρχηγός της φιλικής εταιρείας, όντας υπουργός εξωτερικών, ο Ιωάννης Καποδίστριας όπως γνωρίζετε αρνήθηκε καθέτως και είπε ότι δεν πιστεύει ότι δεν είναι η εποχή για να ξεκινήσουν οι Έλληνες τίποτα, αυτός ήταν και μέσα στα πράγματα και είπε ότι θα πάει χαράμι όλη αυτή η ιστορία, θα γίνει όπως με τα Ορλωφικά σφαγή και επομένως όχι μόνο αποστασιοποιήθηκε, αλλά υπέβαλλε την παραίτηση του στο Τσάρο όταν κατάλαβε ότι θα ξεκινήσει η επανάσταση και σκεπτόμενος και πολύ σωστά ότι ένα ξεκινήσουν οι Έλληνες την επανάσταση, όπως έλεγαν και όπως έκαμαν, εκείνος είναι υπουργός εξωτερικών στη Ρωσία θα θεωρηθεί βέβαιον ότι ο Τσάρος είναι πίσω από την επανάσταση, επομένως θα στραφούν εναντίον των Ελλήνων οι υπόλοιπες δυνάμεις, οι οποίες θα κατηγορήσουν και το Τσάρο ότι δεν σεβάστηκε τις ισορροπίες της ιεράς συμμαχίας κτλ., αμέσως τα σκέφτηκε, ήταν ένας ευφυέστατος και έξυπνος διπλωμάτης. Θα γνωρίζετε ότι υπέβαλε την παραίτηση του, ο Τσάρος αρνήθηκε να δεχθεί τη παραίτηση, αλλά πάντα υπάρχουν διοικητικές λύσεις, κατάλαβε ο Τσάρος σιωπηλά τι είχε στο νου του το στέλεχος του και του έδωσε άδεια επ’ αόριστων και έτσι ο Καποδίστριας έφυγε ολότελα από τη Ρωσία, να μην υπάρχει καν η υποψία ότι βρίσκεται πίσω από οτιδήποτε στην ελληνική επανάσταση και αξιοποιηθεί εναντίον των Ελλήνων και πήγε και εγκαταστάθηκε στη Γενεύη της Ελβετίας. Ο Καποδίστριας είχε ξανά εγκατασταθεί στην Ελβετία σταλμένος από το Τσάρο το 1805, θα σας γελάσω, χρόνια πριν και οργάνωσε τη βάση του πολιτικού συστήματος της Ελβετίας και κυρίως το κομμάτι της ουδετερότητας της χώρας. Στην Ελβετία υπάρχουν αγάλματα του Καποδίστρια σε αρκετά σημεία της χώρας, τον τιμούν πολύ το Καποδίστρια και μια ημέρα του χρόνου είναι ημέρα τιμής αφιερωμένη στον Καποδίστρια. Στη διάρκεια της επανάστασης ο Καποδίστριας ζει στη Γενεύη, είναι στη Γενεύη, δεν είναι στη Ρωσία, όταν επιλέγει πρώτος κυβερνήτης το 1827 του έγινε πρόταση για κυβερνήτης του ελληνικού Κράτους, το μήνυμα ότι επιλέγει κυβερνήτης της Ελλάδας στην Ελβετία το έλαβε και από την Ελβετία ήλθε στην Ελλάδα. Και στην διάρκεια που ήτανε στην Ελβετία έπαιξε μεγάλο ρόλο στο φιλελληνικό κίνημα της Ελβετίας, πάντως αρνήθηκε ο Καποδίστριας, ο δεύτερος που ακολούθησε στη πρόταση της φιλικής εταιρείας για αρχηγός της, ήταν πάλι από τη Ρωσία και ήτανε ένας επαγγελματίας στρατιωτικός του στρατού του Τσάρου, λέγονταν Αλέξανδρος Υψηλάντης, ανήκε στη μεγάλη οικογένεια των Υψηλάντη που ήτανε Φαναριώτες, από τις μεγάλες φαναριώτικες οικογένειες που είχανε παράδοση ρωσοφιλίας, το υψηλαντέϊκο και αυτός ήταν και υπασπιστής του Τσάρου, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, υπάρχουν δυο Υψηλάντιδες, ο Αλέξανδρος και ο αδελφός του Δημήτριος και καμιά φορά τους μπερδεύουμε, ο Αλέξανδρος έπαιξε ρόλο στην επανάσταση στη Μολδοβλαχία, ο Δημήτριος έπαιξε ρόλο κάτω στο νότο της Βαλκανικής, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης είχε πολεμήσει στους ναπολεόντειους πολέμους εναντίον του εισβολέα, δηλαδή στη Ρωσία, είχε κτυπηθεί στο αριστερό του χέρι και ήταν στην ουσία χωλός, το ένα του χέρι δεν λειτουργούσε, ήταν ήρωας πολέμου, αυτόν πλησίασε η φιλική εταιρεία, δέχτηκε να γίνει αρχηγός της εταιρείας και αυτός είναι που χειρίστηκε την επανάσταση, δηλαδή το 1820, το 1821 ο Υψηλάντης είναι στη θέση του και πρέπει να πάρει απόφαση που θα ξεκινήσει η επανάσταση, δεν είναι απλό πράγμα, η σκέψη του Υψηλάντη και των στελεχών του που τον πλαισιώνουν της φιλικής εταιρείας ήταν να ξεκινήσει η ελληνική επανάσταση στη Πελοπόννησο, όμως μετά άλλαξε νέο σχέδιο, να ξεκινήσει η επανάσταση στη Μολδοβλαχία, ποια είναι η Μολδοβλαχία? Στην ουσία η σημερινή Ρουμανία, είναι λίγο μπέρδεμα γιατί είναι Βεσσαραβία που σήμερα λέγεται Μολδαβία, στο ποταμό Προύθο και αυτός χώριζε την οθωμανική αυτοκρατορία από την Ρωσία και στην ουσία περνώντας αυτό το ποτάμι, έμπαινες στην Οθωμανική αυτοκρατορία από τη Ρωσία, η Μολδαβία και η Βλαχία είναι νοτιότερα, το Βουκουρέστι είναι πρωτεύουσα της Βλαχίας, η έδρα της φιλικής εταιρείας είναι στην Οδησσό και στην περιοχή αυτή βρίσκονται πολλοί Έλληνες, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης αποφασίζει τελικά να ξεκινήσει η επανάσταση στην Μολδαβία και την Βλαχία, προσέξτε να δείτε, γιατί η Πελοπόννησος, η Μολδαβία, η Βλαχία, αρχικό σχέδιο ήταν η Πελοπόννησος, πριν όμως σας πω, γιατί η Πελοπόννησος, να σας πω ότι ο κύριος λόγος που έκανε τη φιλική εταιρεία να ανασκουμπωθεί να ξεκινήσει την επανάσταση τότε, είναι ότι ένας Πασάς γνωστός στην Βαλκανική, με ειδικό βάρος και μιλάμε για τύπο που λεγόντανε Αλή και ήτανε Πασάς στα Ιωάννινα, είχε αρχίσει πόλεμο εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, αυτό στην οθωμανική αυτοκρατορία είχε γίνει κοινό, κάποιος Πασάς αποφάσιζε ότι είναι αρκετά δυνατός στην περιοχή του, έβλεπε ότι ο Σουλτάνος αντιμετωπίζει τα χίλια μύρια στο κέντρο, σκεφτόντανε ευκαιρία να γίνω Χαλίφης στην θέση του χαλίφη και ξεκινούσε πόλεμο εναντίον του Σουλτάνου, αυτός ο Αλή Πασάς ήτανε τουρκαλβανός, όταν λέμε τουρκαλβανός δεν σημαίνει τούρκος, σημαίνει μουσουλμάνος Αλβανός, στην επανάσταση πολλοί λεγόντουσαν τουρκαλβανός, Αλβανός μουσουλμάνος, καμία σχέση με τούρκους, είναι Αλβανοί στο θρήσκευμα μουσουλμάνοι και αυτός ο τύπος ήτανε μεγάλη σουπιά, πάρα πολύ ικανός άνθρωπος, πανέξυπνος, αδίστακτός, επιχειρηματικός, δραστήριος, στα νιάτα του ήταν φοβερός κλέφτης, στην συνέχεια ανάγκασε την αυτοκρατορία να τον κάνει στέλεχος της διοίκησης και έγινε Πασάς στα Γιάννενα και προσέξτε έγινε Πασάς στα Γιάννενα και κράτησε για περίπου 40 χρόνια το πασαλίκι, όταν ο μέσος όρος παραμονής ενός Πασά στο αξίωμα ήταν 2 χρόνια, εδώ αποκαλύπτεσαι, πρέπει να είσαι πολύ λέρα για να κυβερνάς 40 χρόνια και ο Αλή Πασάς ήταν μεγάλος σε αυτό που έκανε, ευφυέστατος άνθρωπος, ένα άκουγε δέκα καταλάβαινε, 100 προλάβαινε, ο οποίος είχε γίνει κατάσταση στα Γιάννενα και όταν λέμε Γιάννενα και Ήπειρος δεν εννοούμε αυτό που είναι σήμερα, ήταν ταυτόχρονα και ο μεγαλύτερος διαχειριστής τσιφλικιών στην Βαλκανική, διαχειρίζονταν περίπου 1000 τσιφλίκια που ξεκινούσαν από την πατρίδα του το Τεπελένι και έφθαναν μέχρι τον κορινθιακό κόλπο και ο γιός του ο Βελής είχε γίνει Πασάς στην Πελοπόννησο, πως σας φαίνεται αυτό, εδώ μιλάμε για μεγάλο παίχτη, ο Αλή Πασάς δεν ήταν ότι-ότι και έλεγχε τμήματα της Βαλκανικής και ήταν άξιος και είχε κοντά του πάρα πολύ ισχυρούς, σώμα ενόπλων ολόγυρα του, σας είπα ότι οι Αλβανοί ταυτίζονται με την έννοια του σκληρού ενόπλου, αυτός είχε τον ανθό της αρβανιτιάς, δηλαδή τους καλύτερους, τους πιο μάχιμους τουρκαλβανούς ολόγυρα του και επίσης για να ξεδοντιάζει αυτούς τους ενόπλους που μπορούσαν να του κάνουν ιστορίες, αρματολούς δηλαδή της Ρούμελης κτλ., τους πήρε ως πρωτοπαλίκαρα του στα Γιάννενα, δεν ξέρω αν ξέρετε, οι εθνικοί μας ήρωες της Στερεάς Ελλάδας ήτανε για χρόνια, είχανε βρεθεί στην αυλή του Αλή Πασά ως πρωτοπαλίκαρα, γιατί ο Αλής ήταν αρκετά πόνος, σου λέει άνθρωποι σαν τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, πως θα το φέρουμε στα νερά μου, όταν του δείξω ότι τον τιμώ πάρα πολύ και του δίνω μεγάλη σημασία, όλους λοιπόν αυτούς τους έκανε πρωτοπαλίκαρα, αδυνάτιζε έτσι τις περιοχές από τις οποίες τους απέσπαζε, ενίσχυσε τον εαυτό του με αυτούς όλους ολόγυρα και έτσι λοιπόν είχε δίπλα του ένα στρατό πολύ δυνατό, αυτός ο Αλής ήταν αυτός που είχε κτυπήσει τους Σουλιώτες, πρέπει να σας πω ότι αυτοί οι Αλβανοί μέχρι το 1600, 1800 ήταν χριστιανοί, κυρίως χριστιανοί ορθόδοξοι και στο βορά καθολικοί, στον 19ο αιώνα μαζικά και σε ένα ποσοστό 70% άλλαξαν θρήσκευμα και έγιναν μουσουλμάνοι, όπως συνέβη και στη Κρήτη στον ίδιο αιώνα, όπου ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού άλλαξε θρήσκευμα, το ίδιο συνέβη και στην Αλβανία, εκεί όμως δεν έγιναν τελείως μουσουλμάνοι, τώρα πάνε να τους κάνουν οι Τούρκοι, γιατί ήταν αλεβοί, ανήκαν στους μπεκτασίδες δερβίσηδες, το λέω αυτό γιατί ο Αλή Πασάς ήταν μπεκτασής, δηλαδή ήταν ιδιότυπος μουσουλμάνος, αυτός όπως σας είπα και η μάνα του και ο πατέρας του, φοβερή κυρία και ο πατέρας του και αυτός κλέφτης, την εποχή που συζητούμε, η βία ήτανε πάρα πολύ ωμή, δηλαδή το να σφάζεις κάποιον έτσι στο γόνατο αυτό ήτανε κανονικό, αυτό μάλιστα ήτανε και απλό, το να τον κρεμάς ανάποδα, να του βγάζεις το πετσί του ολόκληρο, να τον κόβεις λίγο-λίγο και σε όλο το κόσμο, στις πολιτισμένες χώρες οι εκτελέσεις γίνονται σε πλατείες, στο κέντρο του Παρισιού, του Λονδίνου και βλέπεις το εκτελεσμένο να κτυπιέται, να σπαρταράει, ένα υπερθέαμα, ας πούμε, φαίνεται ότι αρέσει στον άνθρωπο να βλέπει την φρίκη, εκείνη την εποχή την ζούσε κιόλας. Στα ελληνικά σχολεία στην τουρκοκρατία, γιατί υπήρχαν πολλά σχολεία και λειτουργούσαν στη πλατεία των πόλεων και κωμοπόλεων, δάσκαλοί όχι απλώς δέρναν τα παιδιά, ο δάσκαλος έμπαινε στην τάξη με μια βίτσα και έτρωγαν ξύλο τα αγόρια κυρίως, ξύλο στο σπίτι, ξύλο στο σχολείο, φυσικά το ξύλο πήγαινε και ερχόντανε, στην περίοδο της τουρκοκρατίας τα ελληνικά σχολεία και όχι μόνο, κάναν και φάλαγγα στα παιδιά, οι δάσκαλοί, δηλαδή κτυπούσαν στα πέλματα και ερχόντουσαν οι γονείς και λέγαν, κι 'άλλο δώστου, γιατί έλεγαν για να γίνει καλό το παιδί, έπρεπε να τις φάει, το ίδιο συνέβαινε και τα τελευταία χρόνια, όταν εμείς είμασταν μικροί.....πηγαίνοντας πίσω στο χρόνο, η βία ήταν ένα πράγμα δεδομένο και ο Αλή Πασάς ήταν αριστοτέχνης στο θέμα αυτό και κρατούσε την Ήπειρο πολύ σφιχτά δεμένη, αυτός ήταν χαρισματικός σε πολλούς τομείς, στην περίοδο του η Ήπειρος έγινε πρώτη στα γράμματα, στα βόλια και στα άρματα, ήταν μια πολύ πετυχημένη επαρχία με πολύ πλούσιους εμπόρους και Έλληνες, εμπορεύονταν με το εξωτερικό κτλ., θαυμάσια σχολεία, Γιάννενα είχαν τα καλύτερα σχολεία της Βαλκανικής, αλλά από την άλλη αυτός ο Αλή Πασάς είχε στόχο να δημιουργήσει ως φαίνεται ανεξάρτητο κράτος και μάλιστα είχε έλθει προσωπικά σε επαφή με τον Ναπολέοντα, δηλαδή έκανε εξωτερική πολιτική μόνος του και οι Σουλτάνοι τον παρακολουθούσαν, κοιτάξτε να δείτε, οι Σουλτάνοι άλλαζαν πολύ συχνά τους πασάδες πριν αποκτήσουν μεγάλη δύναμη στο τόπο τους και αυτός ο τύπος κράτησε τα Γιάννενα 40 χρόνια, καταλαβαίνετε τι παίχτης ήτανε? Από την άλλη, στην περιοχή του υπήρχε και μια ομάδα πολεμιστών εκεί πάνω στα βουνά της Πάργας, τα βουνά του Σουλίου, αυτοί λεγόντανε Σουλιώτες. Οι Σουλιώτες ήταν μια ιδιότυπη ομάδα της Βαλκανικής, γενικά στην Βαλκανική μαίνονταν οι ένοπλες ομάδες, πολλές από αυτές ήτανε ληστρικές, άλλες είχανε και άποψη και ιδεολογία, δεν ήταν φανερό τι ήταν, οι Σουλιώτες κατοικούσαν στα ψηλά βουνά επάνω, πάνω από την Πάργα που δεν είναι τόσο φοβερά και ψηλά, δεν είναι τα βουνά απάτητα, οι Σουλιώτες ήταν που κάναν τα βουνά απάτητα, επειδή οι Σουλιώτες ήταν ξεχωριστά πολεμική ομάδα, ήταν δίγλωσση, μιλούσαν αλβανικά και ελληνικά και χριστιανοί ορθόδοξοι οι Σουλιώτες και ήταν κτηνοτρόφοι στην ουσία επάνω στα βουνά, αλλά το κύριο τους ήταν, ότι ήταν οργανωμένοι σε φάρες, δηλαδή μεγάλα σόγια τα οποία και ήτανε εχθρικά μεταξύ τους και αυτό τους έκανε να κάνουνε “πράκτις”, όπως και οι Μανιάτες εκεί στο νότο της Πελοποννήσου, η μια οικογένεια κυνηγούσε την άλλη, διότι ήταν ετοιμοπόλεμοι, προπονημένοι και στο πολεμικό πεδίο, αλλά οι Σουλιώτες ειδικά ίσως η πιο πολεμική ομάδα των Βαλκανίων, δεν ήταν πολλοί, δεν ήταν μεγάλη ομάδα, αλλά όλοι μένανε άναυδη από τις επιδόσεις τους τις πολεμικές και τα κορίτσια μάθαιναν να πολεμούν, αλλά τα αγόρια από την ώρα που γεννιόντουσαν μάθαιναν να πολεμούν, οι Σουλιώτες είχαν δικό τους τρόπο να πολεμούν, τελείως διαφορετικό από όλους τους άλλους, όταν μπαίνανε σε πόλεμο με κάποιο εξωτερικό εχθρό, τότε ήταν ενωμένοι, ξεχνούσαν τα μίση μεταξύ των οικογενειών, ήταν ενωμένοι και πολεμούσαν όλοι μαζί εναντίον του εξωτερικού εχθρού , όταν πολεμούσαν είχαν ένα τρόπο να παρατάσσονται, ο ένας προστάτευε τον άλλον και δημιουργούσαν ένα τοίχο μεταξύ τους και κάνανε σφήνα την επίθεση τους στον εχθρό και κατά κανόνα ήτανε πολύ επιτυχής σε αυτό που κάνανε. Για να είσαι καλός σουλιώτης πολεμιστής, έπρεπε να είσαι καλός νυχτομάχος, από παιδιά μάθαιναν να πολεμούν την νύχτα, για να βλέπουν μέσα στη νύχτα το στόχο και να το κτυπούν και για να είσαι Σουλιώτης πραγματικός θα έπρεπε να περνάς μέσα στη νύχτα βόλι μέσα από το δαχτυλίδι, ήτανε εξαιρετικοί στη σκοποβολή, πρέπει στο σημείο αυτό να πω κάτι, οι κτηνοτρόφοι γενικά είναι πολύ σκληροί πολεμιστές, γιατί ζούνε σε ψηλά βουνά κατά κανόνα, άρα το σώμα τους είναι ασκημένο στις δυσκολίες, ξέρουν να χειρίζονται το κοπάδι που του επιτίθενται οι λύκοι, αντιμετωπίζουν τον λύκο κτλ., ξέρουν να σφάζουν, ξέρουν να ξεπετσιάζουν, γιατί είναι η δουλειά τους αυτή, το αίμα τους είναι τελείως φυσικό γιατί κάθε μέρα τα χέρια τους είναι μέσα στο αίμα και εξ’ αυτού όταν γίνονται πολεμιστές, είναι πάρα πολύ αποτελεσματικοί, σκληροί και ο θεός να σε φυλάει! Γι' αυτό και τα εκλεκτότερα σώματα στο κόσμο στις μάχες, όταν πολεμούσες σώμα με σώμα ήτανε κτηνοτρόφοι, στα ορεινά, αυτοί ήταν και κτηνοτρόφοι και στην ουσία επαγγελματίες πολεμιστές με την έννοια ότι από την ώρα που γεννιούνταν εξασκούνταν στο πόλεμο με ένα ειδικό τρόπο και πως ζούσε το Σούλι? Το Σούλι ζούσε εκμεταλλευόμενο 60 χωριά του κάμπου, κάτω στο κάμπο της Παραμυθιάς οι Σουλιώτες έλεγχαν 60 χωριά, τι θα παι έλεγχαν 60 χωριά? Με το σημερινό όρο νομικό, πουλούσαν προστασία σε 60 χωριά, τι θα πει πουλώ προστασία? Δηλαδή σε αυτά τα χωριά οι Σουλιώτες έλεγαν, αν κάθε χρόνο κάθε χωριό μου δίνει τόσα γρόσια, τότε το χωριό έδινε, αυτά τα 60 χωριά δίνανε τα γρόσια, προσέξτε να δείτε τώρα, αυτά τα 60 χωριά σε ποιόν ανήκανε διοικητικά? Στον Αλή Πασά της Ηπείρου, δηλαδή στην Οθωμανική αυτοκρατορία και η Οθωμανική αυτοκρατορία ερχόντανε να πάρει τους φόρους από αυτά τα χωριά και οι χωρικοί έλεγαν στον εισπράκτορα, μα πριν λίγο ήλθαν οι Σουλιώτες και δώσαμε τόσα, θα δώσουμε και σε εσάς? Καταλαβαίνετε ΄ότι εδώ είναι ένα θέμα, διοικητικό θέμα, ο Αλή Πασάς δεν μπορούσε να δεχθεί ότι μέσα στο πασαλίκι του κάποιοι άλλοι έχουν τον έλεγχο τμήματος της επικράτειας του, τότε θα αρχίσουν πόλεμοι του Αλή Πασά με τους Σουλιώτες, οι πόλεμοι του Αλή Πασά με τους Σουλιώτες που έγιναν χοντρικά μεταξύ 1800 και 1803, ο Αλή Πασάς έστειλε τα στρατεύματα του, τακτικά στρατεύματα να κτυπήσουν τους Σουλιώτες, οι Σουλιώτες στα βουνά τους είναι πολεμιστές καταπληκτικοί, είναι και στα λημέρια τους και ο Αλή Πασάς έφαγε τα μούτρα του επανειλλημένα προσπαθώντας να νικήσει τους Σουλιώτες, τελικά το 1803 τους νίκησε και οι Σουλιώτες πλέον φεύγουν από το Σούλι, χάνουν το Σούλι ολότελα και εγκαθίστανται στα Επτάνησα, σφάχτηκαν δηλαδή οι Σουλιώτες, έχασαν το Σούλι και τώρα είναι στα Επτάνησα, εγκαταστάθηκαν στην Πάργα, τώρα είναι στη Πάργα, λίγο αργότερα οι Άγγλοι που ανήκε στην αγγλική επικράτεια πούλησαν την Πάργα στον Αλή Πασά και οι Παργινοί φύγανε διαμαρτυρόμενοι από την Πάργα και οι Σουλιώτες από εκεί, οι Σουλιώτες είναι ένα δραματικό κομμάτι της ιστορίας της Ηπείρου και φυσικά και οι συγκρούσεις τους με τον Αλή Πασά, γιατί τα λέω όλα αυτά? Για να σας πω γιατί η επανάστασης ξεκίνησε το 1921.
