Το προσκύνημα του Τσάϊλντ Χάρολντ - Η κατάρα της Αθηνάς - Μέρος 2ο

Ο Λ0ΡΔΟΣ ΒΥΡΩΝ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

του Πάνου Τριγάζη*

Της θείας της γης διαλαλητής, μα και κριτής
της έφερε τη λύρα του και το σπαθί του αντάμα

Κωστής Παλαμάς

«Θα πάω τώρα στην Αθήνα να σπουδάσω τα νέα ελληνικά, που διαφέρουν πολύ από τα αρχαία, αν και στις ρίζες τους μοιάζουν», έγραφε ο Λόρδος Βύρων σε επιστολή του από την Πρέβεζα προς τη μητέρα του στις 12 Νοεμβρίου 1809.

Χριστούγεννα, πριν 200 χρόνια, έφθανε στην Αθήνα ο νεαρός Μπάιρον (21 ετών τότε), ύστερα από ένα τρίμηνο οδοιπορικό με αφετηρία την Πάτρα, όπου πρωτοπάτησε ελληνικό έδαφος στις 26 Σεπτεμβρίου 1809, προερχόμενος από τη Μάλτα. Οδοιπορικό που τον έφερε στην Πρέβεζα, στα Γιάννενα, στην όμορφη Ζίτσα, στο κάστρο του Αλή Πασά στο Τεπελένι και από ‘κει πίσω στην Πρέβεζα, μετά στο Μεσολόγγι, ξανά στην Πάτρα, στο Αίγιο, απέναντι στην Άμφισσα, στους Δελφούς και στη Θήβα, πριν καταλήξει στην πόλη της Παλλάδας, που τότε ήταν ένα μεγάλο χωριό.

«Οι Τούρκοι είχαν καταλάβει την πόλη – γράφει ο Αντρέ Μωρουά, ένας από τους κορυφαίους βιογράφους του Λόρδου Βύρωνα – και, περισσότερο κατακτητές παρά διοικητές, την είχαν εγκαταλείψει στην τύχη της. Στο μεγάλο καφενείο, κοντά στο παζάρι, έβλεπες τους αγάδες καθισμένους σταυροπόδι να καπνίζουν τους ναργιλέδες τους και να γελούν. Μια τουρκική φρουρά ήταν εγκατεστημένη στην Ακρόπολη».

Στην Αθήνα, ο Λόρδος Βύρων πέρασε μεγάλο μέρος της πάνω από  δυόμισι χρόνια επίσκεψής του στην τότε Οθωμανική αυτοκρατορία (Σεπτέμβριος 1809 – Απρίλιος 1811). Αρχικά έμεινε στο σπίτι της Θεοδώρας Μακρή, χήρας ενός Άγγλου υποπρόξενου, που για τη μεγαλύτερη από τις τρεις κόρες της, την Τερέζα, ένοιωσε φλογερό έρωτα και συνέθεσε ένα από τα γνωστότερα ποιήματά του με τίτλο «Κόρη των Αθηνών». Φεύγοντας για την Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη, στις 5 Μαρτίου 1810, έλεγε ο Μπάιρον στην Τερέζα μέσα από το ποίημά του αυτό:

Κόρη των Αθηνών! φεύγω πιά.
Όταν θα ‘σαι μόνη, σκέψου με, γλυκιά.
Αν κι εγώ στην Κωνσταντινούπολη πετώ,
η Αθήνα κρατάει την καρδιά μου και το λογικό.

                                (απόδοση Μάριος – Βύρων Ραϊζης).

Επέστρεψε, ύστερα από περίπου 6 μήνες, επέλεξε να μείνει στο Μοναστήρι των Καπουτσίνων, δίπλα στο μνημείο του Λυσικράτη στην Πλάκα, που λειτουργούσε ως πανδοχείο και σχολείο. «Έχω σχέδον πολιτογραφηθεί Αθηναίος, γιατί μένω κυρίως στην Αθήνα όταν δεν είμαι στις δημοσιές», έγραφε σε φίλο του στις 31 Ιουλίου 1810.

Οι εμπειρίες του ήταν πλούσιες, πηγή έμπνευσης και για την ποίησή του. Αντικρίζοντας τον Παρθενώνα, λεηλατημένο από τον συμπατριώτη του Ελγιν, έγραψε το ποίημα «Η Κατάρα της Αθήνας».

Η κατάρα της Αθηνάς

 Η κατάρα της Αθηνάς (The Curse of Minerva), μία από τις νεανικές ποιητικές δημιουργίες του φιλέλληνα ποιητή λόρδου Μπάυρον, παραμένει λησμονημένη και σχεδόν άγνωστη. Το ποίημα αυτό γράφηκε τον Μάρτιο του 1811 στην Αθήνα, κατά τη διάρκεια του πρώτου ταξιδιού τού 23χρονου ποιητή στην Ελλάδα.
Ένα αττικό δειλινό ο Μπάυρον, όπως θα έκανε και κάθε ξένος περιηγητής στον τόπο μας, ανέβηκε προσκυνητής στον ιερό βράχο για να θαυμάσει το αρχαίο κάλλος, αλλά έφριξε από αγανάκτηση και περιέπεσε σε θλίψη, όταν αντίκρισε καταστρεμμένο και λεηλατημένο το ναό της Αθηνάς και την Καρυάτιδα να λείπει από τη θέση της. Ήταν νωπή ακόμα η ιεροσυλία που είχε διαπράξει ο Σκωτσέζος λόρδος 'Ελγιν.

Ο Ελγιν κλέβει την Ακρόπολη

 Ο αρχαιοκάπηλος Ελγιν τον καιρό που ήταν έκτακτος πρεσβευτής της Βρετανίας στην Κωνσταντινούπολη (1799-1803), κατάφερε να αποσπάσει ειδικό φιρμάνι από την Υψηλή Πύλη, που επέτρεπε στους ανθρώπους του να ανεβοκατεβαίνουν ανενόχλητοι στην Ακρόπολη και να αρπάζουν ό,τι έργο τέχνης της αρχαιότητας είχε απομείνει ακόμα από τις κατά καιρούς επιδρομές των βαρβάρων. Έφτασε μάλιστα στο σημείο ο 'Ελγιν να εγκαταστήσει και σκαλωσιές ακόμα γύρω από τον Παρθενώνα και με συνεργείο εργατών ξεκόλλησε πολλά αγάλματα του αετώματος και ολόκληρες ανάγλυφες παραστάσεις από τις μετόπες του!
Αυτά καθώς και άλλα έργα τέχνης, αγγεία και ευρήματα από διάφορες αρχαιολογικές περιοχές της Ελλάδας, άλλα κλεμμένα και άλλα αγορασμένα αντί πινακίου φακής, φορτώνοντάς τα σε καράβι, ο Έλγιν τα έστειλε κατά διαστήματα στο Λονδίνο, όπου και δημιούργησε την πιο πλούσια ιδιωτική αρχαιολογική συλλογή. Υπολογίζεται ότι συνολικά είχε στείλει 253 τεμάχια αρχαιολογικής αξίας. Αργότερα, όταν ο λόρδος πτώχευσε, αναγκάστηκε να βγάλει στο σφυρί τη συλλογή του, που την αγόρασε το κράτος για το Βρετανικό Μουσείο, όπου πολλά τεμάχιά της βρίσκονται και σήμερα.
Με τη δικαιολογία ότι τα αρχαία γλυπτά κινδύνευαν να καταστραφούν, αλλά στην ουσία για να ικανοποιήσει το πάθος της αρχαιοκαπηλίας του, ο Έλγιν απογύμνωσε πραγματικά και άλλους αρχαιολογικούς τόπους, διενεργώντας και ανασκαφές ακόμα, και έφτασε έτσι να γίνει όχι μόνο συλητής αλλά και τυμβωρύχος. Τέτοια μάλιστα ήταν η ματαιοδοξία και η αυθάδεια του Σκωτσέζου λόρδου, ώστε σε ένα σημείο της δυτικής πλευράς του Παρθενώνα, μετά τη λεηλασία, χάραξε τόσο το όνομά του όσο και της γυναίκας του! Αργότερα, ξένος περιηγητής προσέθεσε κάτω από τα ονόματα το εξής χαρακτηριστικό επίγραμμα στα Λατινικά:
'Ο,τι δεν έκαναν οι Γότθοι, το έκαναν οι Σκώτοι
Παρακινημένος λοιπόν από ιερή αγανάκτηση ο νεαρός ρομαντικός ποιητής για τη βέβηλη πράξη της αρπαγής των μαρμάρινων έργων τέχνης, έγραψε την Κατάρα της Αθηνάς, σαν μια κραυγή διαμαρτυρίας και μομφής εναντίον του ανοσιουργήματος. Στο ποίημα αυτό δίνεται η ευκαιρία στον Μπάυρον να εκφράσει την αρχαιολατρία του και, παράλληλα, δια του στόματος της θεάς Αθηνάς, να αξαπολύσει το δριμύ κατηγορητήριό του και την καυστική του σάτιρα εναντίον του ιερόσυλου 'Ελγιν και εναντίον της πατρίδας του Σκωτίας, της «χώρας του σκότους», όπως την αποκαλεί.
Η αλήθεια είναι ότι με τη Σκωτία ο Μπάυρον είχε παλιούς λογαριασμούς. Οι κριτικοί της Επιθεώρησης του Εδιμβούργου τον είχαν πικράνει, όταν στα πρώτα ποιητικά του φτερουγίσματα υπήρξαν επικριτικοί. Τους είχε βέβαια απαντήσει με το σατιρικό του ποίημα Άγγλοι βάρδοι και Σκωτσέζοι κριτικοί, αλλά τώρα του δινόταν η ευκαιρία να τους περιποιηθεί για μια φορά ακόμα.
Αργότερα, στο β' άσμα του βαθύτατα ρομαντικού ποιήματός του Ταξίδι προσκυνήματος του Τσάιλντ Χάρολντ (1812), θα στιγματίσει και πάλι την ιεροσυλία του 'Ελγιν με τα λόγια: «Ακόμα και τα κύματα αρνήθηκαν να γίνουν συνένοχοι της ιεροσυλίας του», εννοώντας το ναυάγιο του πλοίου Μέντωρ του 'Ελγιν, που, ενώ έπλεε για το Λονδίνο φορτωμένο με αγάλματα, καταποντίστηκε κοντά στα Κύθηρα.
Κλασική παιδεία
Την Κατάρα της Αθηνάς τη χαρακτηρίζουν πολλά στοιχεία της αρχαίας ελληνικής ποίησης, ένδειξη της κλασικής παιδείας που είχε ο Μπάυρον. Η ποιητική αυτή σύνθεση είναι γραμμένη σε διαλογική μορφή μεταξύ της θεάς Παλλάδας και του ποιητή. Ο διάλογος αυτός έγινε πάνω στην Ακρόπολη το βράδυ εκείνο που ο ποιητής ανέβηκε προσκυνητής στον ιερό βράχο. Τότε η ίδια η Αθηνά παρουσιάζεται σαν όραμα μπροστά του και ανάμεσά τους αρχίζει μια στιχομυθία που τη διακρίνει έντονη δραματικότητα και ξέχειλος λυρισμός. Το ποίημα στο σύνολό του αποτελείται από 312 στίχους από τους οποίους μεταφράζονται εδώ μόνο οι πρώτοι 206. Οι υπόλοιποι είναι άσχετοι με την Ελλάδα.

Η Κατάρα της Αθηνάς

Μεγαλόπρεπα κι αγάλια τώρα ο ήλιος κατεβαίνει
πάνω στου Μοριά τους λόφους με θωριά χαριτωμένη·
όχι όπως εις τις χώρες του βορρά, σκοτεινιασμένος,
αλλ' αστραφτερός σαν φλόγα, ζωντανός, φωτολουσμένος.
Στα βαθιά νερά μια ρίχνει απαλή, χρυσή αχτίνα
και το πράσινο χρυσώνει, το ρυτιδωμένο κύμα.
Και στης Αίγινας το βράχο τον αρχαίο και στην Ύδρα
ο θεός του κάλλους βάζει του φιλιού του τη σφραγίδα.
Πάνω απ' το βασίλειό του ρίχνει τη φωτοχυσία,
αν κι ο κόσμος έχει πάψει να του κάνει πια θυσία.
Των κοφτών βουνών οι ίσκιοι μες στον κόλπο σου ριγμένοι,
τον φιλούν και τον χαϊδεύουν, Σαλαμίνα δοξασμένη!
Οι γαλάζιες τους οι άκρες μες στην απεραντοσύνη
βάφονται σαν την πορφύρα που ο βασιλιάς τη ντύνει.
Απαλά τα χρώματά του πάνω στις κορφές τα ρίχνει
και στολίζει ό,τι αγγίζει με τα χρυσαφένια ίχνη.
Ώσπου ο ήλιος, χαιρετώντας την πανώρια τούτη πλάση,
πίσ' απ' των Δελφών τα βράχια κρύβεται για να πλαγιάσει.
Τέτοιο, Αθήνα μου, ένα δείλι ήτανε που ο σοφός σου
εχαιρέτησε για πάντα τα' απαλό, το χρυσό φως σου.
Με τι θλίψη οι καλοί σου οι πολίτες τη στερνή του
την αχτίδα την κοιτούσαν που 'παιρνε και την πνοή του...
Όχι ακόμα, όχι ακόμα, στα βουνά ο ήλιος μένει,
ειν' απρόθυμος να δύσει και ακόμα περιμένει.
Αλλά πριν στου Κιθαιρώνα την κορφή να γείρει, πίνει
το πικρό ποτήρι ο γέρος και το πνεύμα παραδίνει.
Κι έφυγε η ψυχή που τα 'χε όλα περιφρονημένα,
που 'χε ζήσει και πεθάνει έτσι σαν άλλου κανένα.
Αλλά και στον κάμπο η νύχτα η βασίλισσα προβαίνει
απ' του Υμηττού τα ύψη, δίχως όμως να υγραίνει
το ωραίο πρόσωπό της και να προμηνάει μπόρα.
Στη μαρμάρινη κολόνα τα φιλιά του στέλνει τώρα
το φεγγάρι. Κι εκεί κάτω, στου τζαμιού τον πύργο, λάμπει
το σημάδι του και γύρω αστραποβολούν οι κάμποι.
Οι πυκνοί μαύροι ελαιώνες κάτω είναι απλωμένοι
και ο Κηφισός κυλώντας απαλά γοργοδιαβαίνει.
Στο τζαμί τριγύρω – γύρω στέκονται τα κυπαρίσσια
και ο τρούλος του γυαλίζει με λαμπρότητα περίσσια.
Κι ένας φοίνικας θλιμμένος, στη θρησκευτική γαλήνη,
εκεί δίπλα στο Θησείο, μόνος έχει απομείνει.
Τί μαγευτικό τοπίο που προσφέρει εδώ η φύση,
και αναίσθητος θα είναι όποιον δεν τον συγκινήσει.
Του Αιγαίου πάλι ο φλοίσβος, που ακούγεται πιο πέρα,
νανουρίζει το περγιάλι μες στον καθαρό αέρα
και το ζαφειρένιο κύμα στη χρυσή ακτή χτυπάει
και τη γλύκα των χρωμάτων αλαργότερα την πάει.
Των νησιών εκεί στο βάθος η σκιά τραχιά μαυρίζει,
όταν απαλού πελάγου το χαμόγελο ανθίζει.
Έτσι αγνάντευα της γης μας και της θάλασσας τα κάλλη,
σαν τα βήματα σε τούτον το ναό με φέραν πάλι,
μόνο, δίχως να υπάρχουν φίλοι ή ανθρώποι άλλοι
στο μαγευτικό ετούτο και πανώριο ακρογιάλι,
που η τέχνη κι η ανδρεία είναι σαν μια οπτασία
και που βρίσκονται μονάχα σε ποιητικά βιβλία.
Κι όπως έστρεψε η ψυχή μου το ναό για να θαυμάσει
της θεάς, που οι ανθρώποι τώρα έχουν ατιμάσει,
οι παλιοί καιροί γυρίσαν, το παρόν πια είχε σβήσει
και ο Δόξα στην Ελλάδα γύριζε να κατοικήσει!
Επερνούσανε οι ώρες. Της Αρτέμιδας τα' αστέρι
είχε φτάσει πια στου θόλου τα ψηλότερα τα μέρη
κι εγώ γύριζα μονάχος δίχως να 'μαι κουρασμένος,
σε θεού ναό που ήταν εντελώς λησμονημένος.
Αλλά πιο πολύ σ' εκείνον τον δικό σου, ω Παλλάδα,
ετριγύριζα, 'κει όπου της Εκάτης η λαμπράδα
στις ψυχρές κολόνες πέφτει απαλά μα και θλιμμένη
κι ήχος την καρδιά παγώνει σαν από νεκρό να βγαίνει.
Ονειροπολώντας είχα για πολύ 'κει απομείνει,
θεωρώντας τι απ' τη δόξα την παλιά είχε απομείνει,
όταν, ξάφνου, εκεί μπροστά μου, μια γιγάντια θεότης,
η Παλλάδα, με σιμώνει πάνω εκεί, μες στο ναό της!
Η Αθηνά ήταν η ίδια, αλλά πόσο αλλαγμένη
από τότε που στα τείχη των Δαρδάνων οπλισμένη
έτρεχε μ' ορμή. Μα τώρα η μορφή της διαφέρει
από κείνη που 'χε πλάσει του Φειδία τα' άξιο χέρι.
Του προσώπου της εκείνον δεν τον δείχνει πια τον τρόμο
κι η γοργόνα της ασπίδας είχε πάρει άλλο δρόμο.
Νά το κράνος της, κομμάτια. Τσακισμένο το κοντάρι,
κι ούτε τους νεκρούς δεν σκιάζει. Της ελιάς το νιο βλαστάρι
π' ολοένα το κρατούσε, νά το, είναι μαραμένο
και ξερό καθώς το σφίγγει με το χέρι παγωμένο.
Αν κι από τους αθανάτους τα λαμπρότερα είχε νιάτα,
δακρυσμένη είναι τώρα η θεά η γαλανομάτα.
Και η γλαύκα της στο κράνος το σπασμένο καθισμένη
την κυρά μοιρολογάει με λαλιά απελπισμένη.
«Ω θνητέ, – έτσι μου είπε – της ντροπής σου αυτό το χρώμα
Βρετανός μου λέει να 'σαι, όνομα ανδρείου ακόμα
μέχρι χτες λαού, ελευθέρου, με ωραία πεπρωμένα,
τώρα περιφρονημένου, και ιδίως από μένα.
Η Παλλάδα πρώτος θα 'ναι της πατρίδας σου εχθρός·
την αιτία θες να μάθεις; Κοίτα γύρω σου κι εμπρός.
Έχω δει πολλούς πολέμους κι ερημώσεις να πληθαίνουν
κι άλλες τόσες τυραννίες να ανεβοκατεβαίνουν.
Απ' του Τούρκου τη μανία γλίτωσα και του Βανδάλου,
μα η χώρα σου έναν κλέφτη μου 'χει στείλει πιο μεγάλο.
Κοίτα, άδειος ο ναός μου, κατοικία ρημαγμένη,
και στοχάσου τι μιζέρια είναι γύρω απλωμένη.
Τούτα ο Κέκροπας, κι εκείνα τα 'χε ο Περικλής στολίσει,
κι ο Αδριανός τις Μούσες για να τις παρηγορήσει,
και ευγνωμονώ και όσους το ναό μου έχουν χτίσει,
μα ο Αλάριχος κι ο Έλγιν μ' έχουν άγρια συλήσει.
Και σαν να 'πρεπε ο κόσμος το κατόρθωμα να μάθει,
ο Ελγίνος στο ναό μου πάει και τα' όνομά του γράφει,
σα να νοιάστηκε η Παλλάδα να δοξάσει τ' όνομά του,
κάτω η υπογραφή του, πάνω το κατόρθωμά του.
Κι ο απόγονος των Πίκτων είναι φημισμένος όσο
ειν' ο αρχηγός των Γότθων, πιθανόν και άλλο τόσο.
Αλλ' ο Αλάριχος τα πάντα είχε αγρίως καταστρέψει
με το δίκιο του πολέμου, μα ο 'Ελγιν για να κλέψει
όσα οι βάρβαροι αφήσαν, που 'τανε απ' ό,τι εκείνος
είναι βάρβαρος πιο λίγο, γιατί το 'κανε ο Ελγίνος;
Το 'κανε όπως τη λεία παρατάει το λιοντάρι
και ακολουθεί ο λύκος ή ο τσάκαλος να πάρει
και να γλείψει κάποια σάρκα που απόμεινε ακόμα
απ' του λιονταριού ή του λύκου το αχόρταγο το στόμα.
Αλλά των θεών το κρίμα τους κακούργους θα τους πιάσει.
Κοίτα τι ο Έλγιν πήρε, κοίτα και τι έχει χάσει.
Τ' όνομά του μ' άλλο ένα το ναό μου τον λερώνει
και το φως της να το ρίξει η Αρτέμιδα θυμώνει.
Αν και έχει η Αφροδίτη τη μισή ντροπή ξεπλύνει,
η Παλλάδα όμως δεν πρέπει χωρίς γδικιωμό να μείνει».
Κι όταν σώπασε για λίγο, έτσι είχα αποτολμήσει,
απαντώντας ν' απαλύνω της οργής της το μεθύσι:
Κόρη του Διός, της λέω, γι' όνομα της Αλβιόνος,
και σαν γνήσιος Εγγλέζος, διαμαρτύρομαι εντόνως.
Μην κακίζεις την Αγγλία. Ξέρεις από ποιο 'ταν μέρος
ο ληστής και συλητής σου; Μάθε, Σκώτος ήταν βέρος.
Τη διαφορά να μάθεις αν το θες και την αιτία,
από της Φυλής το ύψος κοίταξε τη Βοιωτία.
Του νησιού μας Βοιωτία, μάθε, είναι η Σκωτία,
και καλά το ξέρω ότι απ' αυτή τη νόθα χώρα
της σοφίας η θεά μας δεν τιμήθηκε ως τώρα.
Χώρα άγονη, που η φύση απλοχέρα δεν εστάθη,
και που έμβλημά της έχει το ψηλό γαϊδουραγκάθι,
που το μόνο προϊόν της είναι τα πηχτά σκοτάδια
κι οι τσιγκούνηδες κι αχρείοι που γυρίζουν σα ρημάδια.
Των βουνών και των ελών της το υγρό εκείνο αγέρι
στα κεφάλια τα κουτά τους σκοτισμό και άγνοια φέρει.
Τα μυαλά τα νερουλά τους άγονα 'ναι σαν το χώμα
και ψυχρά, όπως το χιόνι που δεν έλιωσε ακόμα.
Για τον πλούτο χίλιους τρόπους μηχανώνται τα παιδιά της
και το κέρδος τα τραβάει και τα πάει μακριά της.
Στην ανατολή, στη δύση, μόνο προς βορράν δεν πάνε:
κέρδη να βρουν δίχως κόπο, γη και θάλασσες περνάνε.
Ά, καταραμένη ώρα και καταραμένη μέρα,
που τον Πίκτο για ληστεία είχε στείλει κι εδώ πέρα!...

Απολάμβανε τη διαμονή του. Έγραφε σε άλλο γράμμα του: «Μένω στο Μοναστήρι των Καπουτσίνων, μπροστά μου έχω τον Υμηττό, πίσω μου την Ακρόπολη, δεξιά μου το ναό του Δία, μπροστά το Στάδιο, αριστερά μου την πόλη, ε, κύριε, αυτό θα πει τοπίο, αυτό θα πει γραφικότητα!» (20 Ιανουαρίου 1811). Στο ίδιο γράμμα έλεγε ότι «για ποικιλία κάνω πότε πότε εκδρομές στο Μαραθώνα, το Σούνιο, την κορυφή του Υμηττού και το Μοριά».


Θλιβόταν για την παρακμή της Ελλάδας (Ελλάς ωραία! Λείψανο θλιβερό αξίας που έχει δύσει!), αλλά ονειρευόταν κιόλας:

Βουνά τον πλατύ Μαραθώνα κοιτάνε
και κείνος κοιτάει τη θάλασσα πέρα
κι εγώ πώς μπορούσε ονειρεύομαι να ‘ναι
Ελεύθερη πάλι η Ελλάδα μια μέρα!

(Από το ποίημα «Τα νησιά της Ελλάδας»)

Σχεδίαζε από την Αθήνα και άλλα ταξίδια. «Ένα φιρμάνι από την Πύλη – έγραφε στη μητέρα του στις 2.2.1811 – μου επιτρέπει να συνεχίσω προς Ιερουσαλήμ και Αίγυπτο, κι έτσι θα επισκεφθώ τις πυραμίδες και την Παλαιστίνη πριν γυρίσω».

Δεν έκανε πράξη το σχέδιό του. Στις 22 Απριλίου 1811 έφυγε από την Αθήνα με προορισμό την Αγγλία.

ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΙούλιος 1823 -Απρίλιος 1824

1823
24 Ιουλίου. Αναχωρεί από το Λιβόρνο της Ιταλίας  για την Ελλάδα.
03 Αυγούστου. Αποβιβάζεται στο Αργοστόλι.
11 Αυγούστου. Φεύγει για επίσκεψη στην Ιθάκη.
17 Αυγούστου. Επιστρέφει στην Κεφαλλονιά. Διανυκτερεύει στο μοναστήρι πάνω από τη Σάμη.
18 Αυγούστου. Επιστρέφει στο Αργοστόλι.
Ο Μάρκος Μπότσαρης με επιστολή του τον προσκαλεί στην Ακαρνανία.
19 Αυγούστου. Ο Μπότσαρης σκοτώνεται σε μάχη.
02 Σεπτεμβρίου. Εγκαταλείπει το «Ηρακλής».
04 Σεπτεμβρίου. Μετακομίζει στα Μεταξάτα.
06 Σεπτεμβρίου. Ο Trelawny και ο Browne φεύγουν για τον Μοριά.
28 Σεπτεμβρίου. Ο Byron αρχίζει να γράφει ημερολόγιο.
30 Σεπτεμβρίου. Σταματάει να κρατάει ημερολόγιο μαθαίνοντας ότι η κόρη του είναι άρρωστη.
05 Οκτωβρίου. Συνεχείς σεισμοί στην Κεφαλλονιά.
Οκτώβριος. Ο George Finlay φτάνει στην Κεφαλλονιά και τον επισκέπτεται. Παίρνει γράμμα από τον Frank Hastings.
28 Οκτωβρίου. Ο λόρδος Sidney Osborne έρχεται από την Κέρκυρα για να τον επισκεφτεί.
Νοέμβριος. Ο δρ Julius Millingen φτάνει στην Κεφαλλονιά.
10 (;) Νοεμβρίου. Ο Browne έρχεται από το Μοριά με τους Έλληνες πληρεξουσίους Ορλάνδο και Λουριώτη.
13 Νοεμβρίου. Υπογράφει συμφωνία για παροχή δανείου ύψους 4.000 λιρών στην ελληνική κυβέρνηση.
Νοέμβριος. Ο Finlay φεύγει για την Πελοπόννησο.
22 Νοεμβρίου. Φτάνει ο συνταγματάρχης Leicester Stanhope, αντιπρόσωπος του Φιλελληνικού Κομιτάτου του Λονδίνου.
30 Νοεμβρίου. Ο Byron γράφει στην ελληνική κυβέρνηση προειδοποιώντας για τους κινδύνους που εγκυμονούν οι διχόνοιες στους κόλπους της.
06 Δεκεμβρίου. Ο Stanhope φεύγει για το Μεσολόγγι.
08 Δεκεμβρίου. Ο Millingen φεύγει για το Μεσολόγγι.
11 Δεκεμβρίου. Ο Μαυροκορδάτος αποβιβάζεται στο Μεσολόγγι.
Δεκέμβριος. Φτάνει ελληνική μοίρα πλοίων και αιχμαλωτίζει μερικά τουρκικά σκάφη.
Δεκέμβριος. Το Βουλευτικό καλεί τον Byron να συνταχθεί με τον Μαυροκορδάτο.
17 Δεκεμβρίου. Ξαναπιάνει το ημερολόγιό του.
29 Δεκεμβρίου. Επιβιβάζεται στο «Μίστικο» Ο Gamba επιβιβάζεται στην «Μπομπάρδα».
30 Δεκεμβρίου. Φτάνει στη Ζάκυνθο το πρωί. Αποπλέει για Μεσολόγγι στις 6 μ.μ.
31 Δεκεμβρίου. Το «Μίστικο» καταδιώκεται από τουρκικό πλοίο η «Μομπάρδα» συλλαμβάνεται και οδηγείται στην Πάτρα.
Στέλνει τον Λουκά στη στεριά, κοντά στο Αιτωλικό, με γράμμα προς τον Stanhope.

1824
03 Ιανουαρίου. Η «Μπομπάρδα» απελευθερώνεται από τους Τούρκους και φτάνει στο Μεσολόγγι. Το «Μίστικο» φτάνει στο Μεσολόγγι με συνοδεία ελληνικών πλοίων και αγκυροβολεί εκεί.
04 Ιανουαρίου. Ο Byron αποβιβάζεται και τυγχάνει θερμότατης υποδοχής.
Ιανουάριος. Συμφωνεί να αναλάβει 500 Σουλιώτες υπό τις  διαταγές του και να τούς πληρώνει.
14 Ιανουαρίου. Ο συνταγματάρχης Stanhope ξεκινά την έκδοση των Ελληνικών Χρονικών.
20 Ιανουαρίου. Η πόλη έχει αποκλεισθεί από τον τουρκικό στόλο η ελληνική ναυτική μοίρα αποχωρεί.
22 Ιανουαρίου. Γράφει στίχους για την 36η επέτειο των γενεθλίων του.
23 Ιανουαρίου. Απελευθερώνει τέσσερις Τούρκους αιχμαλώτους και τούς στέλνει στην Πάτρα.
25 Ιανουαρίου. Ο Μαυροκορδάτος του αναθέτει την ηγεσία της εκστρατείας κατά της Ναυπάκτου.
01 Φεβρουαρίου. Επίσκεψη στο Αιτωλικό.
05 Φεβρουαρίου. Ο πυροτεχνουργός Parry φτάνει με το φορτηγό πλοίο Ann.
10 Φεβρουαρίου. Ο Finlay φτάνει με πρόσκληση του Trelawny και του Οδυσσέα Ανδρούτσου για τη συνάντηση των Ελλήνων οπλαρχηγών στα Σάλωνα.
14 Φεβρουαρίου. Απογοητευμένος από την απληστία των Σουλιωτών.
15 Φεβρουαρίου. Καταλαμβάνεται από παροξυσμό, υποτίθεται επιληπτικό.
16 Φεβρουαρίου. Του βάζουν βδέλλες. Η αιμορραγία σταματά μετά από ώρες.
21 Φεβρουαρίου. Ο συνταγματάρχης Stanhope φεύγει για την Αθήνα. Σεισμός συγκλονίζει το Μεσολόγγι.
Φεβρουάριος. Ο Byron συνέρχεται σταδιακά.
Μάρτιος. Αρχίζει η έκδοση της ιταλόφωνης εφημερίδας Telegrafo Greco.
21 Μαρτίου. Ο Finlay επιστρέφει στην Αθήνα.
Μάρτιος. Τα νέα για τη σύναψη του Ελληνικού Δανείου στο Λονδίνο φτάνουν στο Μεσολόγγι.
Πλημμύρες καθυστερούν το ταξίδι του Byron στα Σάλωνα.
09 Απριλίου. Γράφει τις τελευταίες του επιστολές στον Barff και στον Barry.
19 Απριλίου 1824. Ο Λόρδος Βύρων πεθαίνει από πυρετό, εξασθενημένος από την αφαίμαξη, το μόνο θεραπευτικό μέσο πού γνώριζαν οι γιατροί.

Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπάχ - Το Ορατόριο τών Χριστουγέννων - Μέρος 8ο

Εκτέλεση του έργου με τις έξι καντάτες χωριστά Έκτη καντάτα Καντάτα BWV 248/6  Herr, wenn die stolzen Feinde schnauben Weihnachts-Oratorium - Christmas Oratorio VI Ορατόριο των Χριστουγέννων VI Epiphanias (6. Januar)  -  Feast of Epiphany (January 6) Τα Επιφάνεια ( 6η Ιανουαρίου) Uraufführung - First perfomance Πρώτη εκτέλεση Leipzig - Λειψία -  03.01.1735  1 . Chœur Herr, wenn die stolzen Feinde schnauben Κύριε, όταν οι αλαζονικοί εχθροί μας ξεφυσούν από το θυμό τους  2 . Récitatif (Ténor, Basse)  Da berief Herodes die Weisen heimlich Τότε ο Ηρώδης εκάλεσε κρυφίως  3 . Récitatif (Soprano) Du Falscher, suche nur den Herrn zu fällen Εξαπάτησες, αναζητάς τον Κύριο μόνο για να τον καταστρέψεις  4 . Aria (Soprano) Nur ein Wink von seinen Händen Μόλις μια κίνηση των χεριών σου  5 . Récitatif (Ténor)A ls sie nun den König gehöret hatten Οι δε μάγοι, αφού άκουσαν τα λόγια του  6 . Choral Ich steh an deiner Krippen hier Στάθηκα εδώ κοντά στη φάτνη σου  7 . Récitatif (Ténor) Und Gott befahl ihnen im Traum Επειδή έλαβον εντολή  8 . Récitatif (Ténor) So geht! Genug, mein Schatz geht nicht von hier Πήγαινε τότε!  Είναι αρκετό ότι ο πλούτος μου δεν έφυγε από εδώ  9 . Aria (Ténor) Nun mögt ihr stolzen Feinde schrecken Τώρα, οι αλαζονικοί εχθροί μας , ίσως δοκιμάσουν  10 . Récitatif (Soprano, Alto, Ténor, Basse) Was will der Höllen Schrecken nun Τι θα κάνει τώρα ο τρόμος της Κόλασης  11 . Choral Nun seid ihr wohl gerochen Τώρα εκδικηθήκαμε καλά Soprano                                         Peter Jelosits (Wiener Sängerknaben)Alto                                               Paul Esswood Tenor                                          Kurt Equiluz Bass                                     Siegmund Nimsgern Wiener Sängerknaben & Chorus Viennensis - Hans Gillesberger Concentus musicus Wien - Nikolaus Harnoncourt Ορατόριο των Χριστουγέννων, Έκτη καντάτα Cantata BWV 248/6 Herr, wenn die stolzen Feinde schnauben(Weihnachts-Oratorium VI) English Translation   Lord, when our arrogant enemies snort with rage Christmas Oratorio VI
Event: Cantata for the Feast of Epiphany Readings: Epistle: Isaah 60: 1-6; Gospel: Matthew 2: 1-12 Text: Christian Friedrich Henrici (Picander); Matthew 2 : 7-12 (Mvts 2, 5, 7) ; Paul Gerhardt (Mvt. 6); Georg Werner (Mvt. 11) Chorale Texts: Ich steh an deiner Krippen hier | Ihr Christen auserkore
Biblical quotations in green font, chorales in purple
	Original German Text		English Translation
1	Coro	1	Chorus [S, A, T, B]
	Timpani, Oboe I/II, Violino I/II, Viola, Continuo
	Herr, wenn die stolzen Feinde schnauben, So gib, dass wir im festen Glauben Nach deiner Macht und Hülfe sehn! Wir wollen dir allein vertrauen, So können wir den scharfen Klauen Des Feindes unversehrt entgehn.		Lord, when our arrogant enemies snort with rage Then grant that we in firm faith May look to your power and help! We want to trust you alone, Then we can escape the sharp claws Of the enemy unhurt.
			Κύριε, όταν οι αλαζονικοί εχθροί μας ξεφυσούν από τον θυμό τους τότε παραχωρούν αυτό που εμείς αναζητούμε με ακράδαντη πίστη στην ισχύ και βοήθεια σου! θέλουμε να σε εμπιστευτούμε εσένα τότε θα μπορούμε να γλυτώσουμε από τα κοφτερά δόντια των εχθρών μας αλώβητοι.
2	Recitativo T B - Evangelist (T), Herodes (B)	2	Recitative [Tenor, Bass] - Evangelist (T), Herod (B)
	Continuo		Continuo
	Evangelist: Da berief Herodes die Weisen heimlich und erlernet mit Fleiß von ihnen, wenn der Stern erschienen wäre? und weiset sie gen Bethlehem und sprach:		Tenor: Then Herod summoned the wise men secretly And carefully learned from them when the star had appeared And he directed them to Bethlehem and said
	Herodes: Ziehet hin und forschet fleißig nach dem Kindlein, und wenn ihr's findet, sagt mir's wieder, dass ich auch komme und es anbete.		Τότε ο Ηρώδης εκάλεσε κρυφίως τους μάγους και επληροφορήθη ακριβώς από αυτούς τον χρόνον, κατά τον οποίον είχε φανή ο αστήρ, Κατόπιν τους έστειλε εις την Βηθλεέμ και είπε  Bass: Go there and enquire carefully about the little child, And when you have found him come back and tell me So that I also may go and worship him.
			“πηγαίνετε εκεί και εξετάσατε με κάθε ακρίβειαν όλα τα περί του παιδίου· και όταν θα το εύρετε, πληροφορήσατέ με, δια να έλθω εις την Βηθλεέμ να το προσκυνήσω και εγώ”.
3	Recitativo S	3	Recitative [Bass]
	Violino I/II, Viola, Continuo
	Du Falscher, suche nur den Herrn zu fällen, Nimm alle falsche List, Dem Heiland nachzustellen; Der, dessen Kraft kein Mensch ermißt, Bleibt doch in sichrer Hand. Dein Herz, dein falsches Herz ist schon, Nebst aller seiner List, des Höchsten Sohn, Den du zu stürzen suchst, sehr wohl bekannt.		You cheat, you only seek the Lord to bring him down You use all your false cunning To hunt after the saviour; But he whose power no man can measure Still remains in safe hands. Your heart, your false heart is already, With all your treachery, by the son of the Highest, Whom you seek to cast down, very well-known. Εξαπάτησες, αναζητάς τον Κύριο μόνο για να τον καταστρέψεις χρησιμοποιείς κάθε παραπλανητική πονηριά για να ανακαλύψεις τον Σωτήρα αλλά αυτός του οποίου την δύναμη κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να μετρήσει παραμένει ακόμα σε σίγουρα χέρια. Η καρδιά σου, η αναληθής σου καρδιά είναι ήδη, με όλους τους θησαυρούς σου, από τον γιό του Υψίστου, τον οποίον αναζητάς να ρίξεις κάτω, πάρα πολύ γνωστή.
4	Aria S	4	Aria [Soprano]
	Oboe d'amore I, Violino I/II, Viola, Continuo
	Nur ein Wink von seinen Händen Stürzt ohnmächtger Menschen Macht. Hier wird alle Kraft verlacht! Spricht der Höchste nur ein Wort, Seiner Feinde Stolz zu enden, O, so müssen sich sofort Sterblicher Gedanken wenden.		Just a wave of your hand Casts down the powerless strength of men. Here all might is derided If the highest speaks one word To put an end to the pride of his enemies, Oh, then at once must Thoughts of mortals be changed.
			Μόλις μια κίνηση των χεριών σου εξουδετερώνει την ανίσχυρη δύναμη του ανθρώπου. Εδώ όλη η δύναμη ειρωνεύεται εάν ο ύψιστος βγάλει ένα λόγο για να βάλει ένα τέλος στην υπεροψία των εχθρών του, Ωχ, τότε αμέσως πρέπει οι σκέψεις των θνητών να αλλάξουν.
5	Recitativo T	5	Recitative [Tenor]
	Continuo
	Evangelist: Als sie nun den König gehöret hatten, zogen sie hin. Und siehe, der Stern, den sie im Morgenlande gesehen hatten, ging für ihnen hin, bis dass er kam und stund oben über, da das Kindlein war. Da sie den Stern sahen, wurden sie hoch erfreuet und gingen in das Haus und funden das Kindlein mit Maria, seiner Mutter, und fielen nieder und beteten es an und täten ihre Schätze auf und schenkten ihm Gold, Weihrauch und Myrrhen.		Evangelist: And when they had heard the King, they went away. And see, the star, which they had seen in the East Went before them, until it came and stood over the place Where the little child was. When they saw the star, they rejoiced greatly And went into the house and found the child with Mary, his mother, And they fell down and worshipped him and opened their treasures And gave him gold, frankincense and myrrh. Οι δε μάγοι, αφού ήκουσαν τα λόγια του βασιλέως, εξεκίνησαν και επορεύοντο εις την Βηθλεέμ· και ιδού το λαμπρόν αστέρι, που είχαν ίδει εις την Ανατολήν, επροπορεύετο και τους ωδηγούσεν, έως ότου ήλθε και εστάθη επάνω από τον τόπον όπου ευρίσκετο το παιδίον Οι μάγοι, όταν είδαν τον αστέρα, εδοκίμασαν πολύ μεγάλην χαράν (διότι ευρήκαν πάλιν τον ασφαλή οδηγόν των). Και ελθόντες εις την οικίαν είδαν το παιδίον με την μητέρα αυτού Μαρίαν και πεσόντες στο έδαφος επροσκύνησαν με βαθείαν ευλάβειαν αυτό· και ανοίξαντες τας αποσκευάς και τα θησαυροφυλάκιά των του προσέφεραν δώρα, χρυσόν και πολύτιμα αρώματα της Ανατολής, λιβάνι και σμύρναν.
6	Choral	6	Choral e[S, A, T, B]
	Oboe I/II e Violino I col Soprano, Violino II coll'Alto, Viola col Tenore, Continuo
	Ich steh an deiner Krippen hier, O Jesulein, mein Leben; Ich komme, bring und schenke dir, Was du mir hast gegeben. Nimm hin! es ist mein Geist und Sinn, Herz, Seel und Mut, nimm alles hin, Und lass dirs wohlgefallen!		I stand here and your crib O Little Jesus, my life; I come, bring and give you What you have given to me. Take it! It is my spirit and mind, Heart, soul and courage, take it all And may it be pleasing to you!
			Στάθηκα εδώ κοντά στη φάτνη σου Ο Μικρέ Ιησού, η ζωή μου, έρχομαι, φέρνω και να σου δώσω ότι έχεις δώσει σε μένα Πάρ' το! είναι το πνεύμα και η ψυχή μου, Καρδιά, ψυχή και θάρρος, πάρ' τα όλα και ίσως αυτά σε ευχαριστήσουν!
7	Recitativo T	7	Recitative [Tenor]
	Continuo		Continuo
	Evangelist: Und Gott befahl ihnen im Traum, dass sie sich nicht sollten wieder zu Herodes lenken, und zogen durch einen andern Weg wieder in ihr Land.		Évangélist: And God ordered them in a dream that they should not return to Herod, And so they departed by another way back to their own country.
			Επειδή δε έλαβον εντολήν και οδηγίαν από τον Θεόν εις όνειρόν των να μη επιστρέψουν προς τον Ηρώδην, ανεχώρησαν δια την πατρίδα των από άλλον δρόμον.
8	Recitativo T	8	Recitative [Tenor]
	Oboe d'amore I/II, Continuo
	So geht! Genug, mein Schatz geht nicht von hier, Er bleibet da bei mir, Ich will ihn auch nicht von mir lassen. Sein Arm wird mich aus Lieb Mit sanftmutsvollem Trieb Und größter Zärtlichkeit umfassen; Er soll mein Bräutigam verbleiben, Ich will ihm Brust und Herz verschreiben. Ich weiß gewiss, er liebet mich, Mein Herz liebt ihn auch inniglich Und wird ihn ewig ehren. Was könnte mich nun für ein Feind Bei solchem Glück versehren! Du, Jesu, bist und bleibst mein Freund; Und werd ich ängstlich zu dir flehn: Herr, hilf!, so lass mich Hülfe sehn!		Go then! It is enough that my treasure does not depart from here, He stays here by me, I will not let him leave me His arm out of love With desire full of gentleness And with great tenderness will embrace me; He will remain my bridegroom, I will dedicate my heart and prayers to him I know for certain that he loves me My heart also loves him ardently And will always honour him. What sort of enemy could now Do me harm when I am so fortunate! You, Jesus, are and remain my friend And if I beg you anxiously “Lord, help!”, then let me see your help
			Πήγαινε τότε! Είναι αρκετό ότι ο πλούτος μου δεν έφυγε από εδώ, παραμένει εδώ για μένα δεν θα τον αφήσω να με εγκαταλείψει, τα χέρια του πέρα από την αγάπη με επιθυμία γεμάτη ευγένεια και με μεγάλη τρυφερότητα θα με αγκαλιάσει, θα παραμείνει ο νυμφίος μου θα αφιερώσω την καρδιά μου και τις προσευχές μου σε αυτόν γνωρίζω σίγουρα ότι με αγαπάει η καρδιά μου επίσης τον αγαπάει σφόρδα και πάντοτε θα τον τιμάει. Ποιο είδος εχθρών θα μπορούσε τώρα να με βλάψει όταν είμαι τόσο τυχερός! Εσύ, Ιησού, είσαι και παραμένεις ο φίλος μου και εάν σε παρακαλέσω έντονα "Κύριε, βοήθα!" τότε άφησε με να δω την βοήθεια σου.
9	Aria T	9	Aria [Tenor]
	Oboe d'amore I/II, Continuo
	Nun mögt ihr stolzen Feinde schrecken; Was könnt ihr mir für Furcht erwecken? Mein Schatz, mein Hort ist hier bei mir. Ihr mögt euch noch so grimmig stellen, Droht nur, mich ganz und gar zu fällen, Doch seht! mein Heiland wohnet hier.		Now, you arrogant enemies, may try to scare me What sort of fear can you arouse in me My treasure, my refuge, is here with me Though you may appear ever so fierce And threatened to cast me down once and for all Yet see! My saviour lives here
			Τώρα, οι αλαζονικοί εχθροί μας, ίσως δοκιμάσουν να με φοβίσουν τι είδους φόβο μπορεί να μου εμφανίσουν Ο πλούτος μου, η άρνηση μου, είναι εδώ μαζί μου αν και μπορεί να εμφανισθούν ακόμη τόσο άγριοί και φοβερίσουν να με κατεδαφίσουν μια και καλή Ακόμη βλέπε! Ο Σωτήρας μου ζει εδώ.
10	Recitativo S A T B	10	Recitative [S, A, T, B]
	Continuo
	Was will der Höllen Schrecken nun, Was will uns Welt und Sünde tun, Da wir in Jesu Händen ruhn?		What will the terror of hell do now, What will the world and send do for us Since we rest in the hands of Jesus
			Τι θα κάνει τώρα ο τρόμος της Κόλασης τι θα κάνει ο κόσμος και τι θα παραγγείλει για μας αφού αναπαυόμαστε στα χέρια του Ιησού.
11	Choral	11	Chorale [S, A, T, B]
	Tromba I-III, Timpani, Oboe I/II, Violino I/II, Viola, Continuo
	Nun seid ihr wohl gerochen An eurer Feinde Schar, Denn Christus hat zerbrochen, Was euch zuwider war. Tod, Teufel, Sünd und Hölle Sind ganz und gar geschwächt; Bei Gott hat seine Stelle Das menschliche Geschlecht.		Now you are well avenged On the host of your enemies; Christ has broken in pieces What was against you. Death, Devil, Sin and hell are weakened once and for all; With God is the place For the human race. Τώρα, εκδικηθήκαμε καλά από το πλήθος των εχθρών σου, Ο Χριστός έσπασε σε κομμάτια ότι ήταν εναντίον σου. Θάνατος, Διάβολος, Αμαρτία και Κόλαση εξουθενώθηκαν μία για πάντα, Με το Θεό είναι η τοποθεσία Για το ανθρώπινο γένος.

Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπάχ - Το Ορατόριο τών Χριστουγέννων - Μέρος 7ο

Εκτέλεση του έργου με τις έξι καντάτες χωριστά Πέμπτη καντάτα Καντάτα BWV 248/5  Ehre sei dir, Gott, gesungen  Weihnachts-Oratorium - Christmas Oratorio V Ορατόριο των Χριστουγέννων V AnSonntag nach Neujahr - Sunday after New Year Κυριακή μετά το νέο έτος  Uraufführung - First perfomance - Πρώτη εκτέλεση Leipzig - Λειψία  02.01.1735  1. Chœur Ehre sei dir, Gott, gesungen Ας σε τιμήσουμε, Θεέ, ας ψάλουμε  2 . Récitatif (Ténor) Da Jesus geboren war zu Bethlehem Όταν ο Ιησούς γεννήθηκε στην Βηθλεέμ  3 . Chœur et Récitatif (Alto) Wo ist der neugeborne König der Jüden? Που είναι ο νεογέννητος Βασιλιάς των Ιουδαίων?  4 . Choral Dein Glanz all Finsternis verzehrt Το μεγαλείο σου εξουδετερώνει το σκοτάδι  5 . Aria (Basse) Erleucht auch meine finstre Sinnen Φώτισε μου επίσης τις σκοτεινές μου σκέψεις  6 . Récitatif (Ténor) Da das der König Herodes hörte Όταν ο βασιλιάς Ηρώδης άκουσε  7 . Récitatif (Alto) Warum wollt ihr erschrecken? Γιατί φοβάσθε?  8 . Récitatif (Ténor) Und ließ versammlen alle Hohepriester Και μάζεψε μαζί όλους τους Αρχιερείς  9 . Aria (Soprano, Alto, Ténor) Ach, wenn wird die Zeit erscheinen? Αχ! Όταν ο χρόνος πληρωθεί?  10 . Récitatif (Alto) Mein Liebster herrschet schon Οι αγαπημένοι μου ήδη κανόνες 11 . Choral Zwar ist solche Herzensstube Πράγματι ένας τέτοιος χώρος στην καρδιά μου Soprano                  Peter Jelosits (Wiener Sängerknaben) Alto                          Paul EsswoodTenor                         Kurt Equiluz Bass              Siegmund Nimsgern Wiener Sängerknaben & Chorus Viennensis - Hans Gillesberger       Concentus musicus Wien - Nikolaus Harnoncourt Ορατόριο των Χριστουγέννων, Πέμπτη Καντάτα Cantata BWV 248/5 Ehre sei dir, Gott, gesungen(Weihnachts-Oratorium V) English Translation   Let honour to you, God, be sung Christmas Oratorio V
Event: Cantata the Sunday after New Year [2nd Sunday after Christmas Day] Readings: Epistle: 1 Peter 4: 12-19; Gospel: Matthew 2: 13-23 Text: Christian Friedrich Henrici (Picander); Matthieu 2 : 1-6 (Mvts 2, 3, 6, 8) ; Georg Weissel (Mvt. 4); Johann Franck (Mvt. 11) Chorale Texts: Nun, liebe Seel, nun ist es Zeit | Ihr Gestirn, ihr hohlen Lüfte
Biblical quotations in green font, chorales in purple
	Original German Text		English Translation
1	Coro	1	Chorus [S, A, T, B]
	Oboe d'amore I/II, Violino I/II, Viola, Continuo
	Ehre sei dir, Gott, gesungen, Dir sei Lob und Dank bereit. Dich erhebet alle Welt, Weil dir unser Wohl gefällt, Weil anheut Unser aller Wunsch gelungen, Weil uns dein Segen so herrlich erfreut.		Let honour to you, God, be sung For you let praise and thanks be prepared. All the World exalts you Because our welfare is pleasing to you, Because today All our wishes have been achieved, Because your blessing delights us so gloriously.
			Ας σε τιμήσουμε, Θεέ, ας ψάλουμε για σένα, ας προετοιμάσουμε επαίνους και ευχαριστίες Όλος ο κόσμος σε εξυμνεί Γιατί η ευημερία μας σε ευχαριστεί, Γιατί σήμερα όλες οι ευχές μας έχουν πραγματοποιηθεί γιατί η ευλογία σου μας χαροποιεί τόσο δοξαστικά.
2	Recitativo T	2	Recitative [ tenor]
	Continuo
	Evangelist: Da Jesus geboren war zu Bethlehem im jüdischen Lande zur Zeit des Königes Herodis, siehe, da kamen die Weisen vom Morgenlande gen Jerusalem und sprachen.		Evangelist: When Jesus was born in Bethlehem in the land of the Jews at the time of King Herod, See, there came wise men from the East to Jerusalem and said:
			Όταν ο Ιησούς γεννήθηκε στην Βηθλεέμ στη χώρα των Εβραίων στα χρόνια του  Βασιλιά Ηρώδη, Βλέπε, εκεί ήλθε σοφός άνδρας από την Ανατολή στην Ιερουσαλήμ, και είπε:
3	Coro e Recitativo A	3	Chorus and recitative[Alto]
	Oboe d'amore I/II, Violino I/II, Viola, Continuo
	Die Weisen: Wo ist der neugeborne König der Jüden?		Wise Men: Where is the newborn King of the Jews? Σοφός Άνδρας : Που είναι ο νεογεννηθείς  Βασιλιάς των Ιουδαίων?
	Alt: Sucht ihn in meiner Brust, Hier wohnt er, mir und ihm zur Lust!		Alto: Look for him in my breast, Here he lives, to my delight and his! Κύτταξε γι' αυτόν στο στήθος μου, Εδώ ζει, για δικιά μου ευχαρίστηση και δική του!
	Die Weisen: Wir haben seinen Stern gesehen im Morgenlande und sind kommen, ihn anzubeten.		Wise Men: We have seen his star in the East and have come to worship him. Είδαμε το αστέρι του στην Ανατολή και ήλθαμε να τον λατρεύσουμε.
	Alt: Wohl euch, die ihr dies Licht gesehen, Es ist zu eurem Heil geschehen! Mein Heiland, du, du bist das Licht, Das auch den Heiden scheinen sollen, Und sie, sie kennen dich noch nicht, Als sie dich schon verehren wollen. Wie hell, wie klar muss nicht dein Schein, Geliebter Jesu, sein!		Alto: Happy are you who have seen the light, It has appeared for your salvation! My saviour, you, you are the light Which shall shine on the Gentiles also And they, they do not know you yet, Though they would already worship you How bright, how clear must your radiance be, Beloved Jesus!
			Είσαι ευτυχισμένος που είδες το φως, αυτό φάνηκε για την σωτηρία σου! Σωτήρα μου, εσύ, είσαι το φως το οποίο θα φωτίζει επίσης πάνω στους Εθνικούς και αυτοί, δεν θα σε γνωρίζουν ακόμη όμως, θα σε έχουν ήδη λατρέψει πόσο λαμπρή, πόσο καθαρή πρέπει να είναι η λάμψη σου, Λατρευτέ Ιησού
4	Choral	4	Chorale [S, A, T, B]
	Oboe d'amore I/II e Violino I col Soprano, Violino II coll'Alto, Viola col Tenore, Continuo
	Dein Glanz all Finsternis verzehrt, Die trübe Nacht in Licht verkehrt. Leit uns auf deinen Wegen, Dass dein Gesicht Und herrlichs Licht Wir ewig schauen mögen!		Your splendour consumes all darkness, The gloomy night is changed to light Lead us in your ways, So that your face And your glorious light We may see forever!
			Το μεγαλείο σου εξουδετερώνει το σκοτάδι Η σκοτεινή νύχτα μεταβάλλεται σε φως Οδήγησε μας στους δρόμους σου, έτσι ώστε, το πρόσωπο σου και το λαμπρό σου φως, Είθε, να βλέπουμε για πάντα!
5	Aria B	5	Aria [Bass]
	Oboe d'amore solo, Continuo
	Erleucht auch meine finstre Sinnen, Erleuchte mein Herze Durch der Strahlen klaren Schein! Dein Wort soll mir die hellste Kerze In allen meinen Werken sein; Dies lässet die Seele nichts Böses beginnen.		Illuminate also my gloomy thoughts Illuminate my heart With the rays of your clear light! Your word will be the brightest candle for me In all my deeds; This lets my soul begin nothing evil
			Φώτισε μου επίσης τις σκοτεινές μου σκέψεις, Φώτισε την καρδιά μου, Με τις αχτίνες του καθαρού σου φωτός!  Ο κόσμος σου θα είναι για μένα το λαμπρότερο κερί Σε όλες μου τις πράξεις Αυτό, ας μην αφήσει την ψυχή μου να κάνει  κανένα κακό!
6	Recitativo T	6	Recitative [Tenor]
	Continuo		Continuo
	Evangelist: Da das der König Herodes hörte, erschrak er und mit ihm das ganze Jerusalem.		Evangelist When King Herod heard this he was afraid and with him all Jerusalem.
			Όταν ο Βασιλιάς Ηρώδης άκουσε αυτό, φοβήθηκε και μαζί του όλη η Ιερουσαλήμ.
7	Recitativo A	7	Recitative [Alto]
	Violino I/II, Viola, Continuo
	Warum wollt ihr erschrecken? Kann meines Jesu Gegenwart euch solche Furcht erwecken? O! solltet ihr euch nicht Vielmehr darüber freuen, Weil er dadurch verspricht, Der Menschen Wohlfahrt zu verneuen.		Why are you afraid? Can the presence of my Jesus arouse such fear in you? Oh ! should you not rather Rejoice over this For he promises in this way To restore the well-being of mankind.
			Γιατί φοβάστε? Μπορεί η παρουσία του Ιησού μου να φέρει τόσο φόβο σε σένα? Ωχ! δεν θα πρέπει μάλλον εσύ να χαίρεσαι για αυτό γιατί υποσχέθηκε με αυτό τον τρόπο να αποκαταστήσει την ευημερία της ανθρωπότητας.
8	Recitativo T	8	Recitative [Tenor]
	Continuo
	Evangelist: Und ließ versammlen alle Hohepriester und Schriftgelehrten unter dem Volk und erforschete von ihnen, wo Christus sollte geboren werden. Und sie sagten ihm: Zu Bethlehem im jüdischen Lande; denn also stehet geschrieben durch den Propheten: Und du Bethlehem im jüdischen Lande bist mitnichten die kleinest unter den Fürsten Juda; denn aus dir soll mir kommen der Herzog, der über mein Volk Israel ein Herr sei.		Evangelist: And he gathered together all the high priests and scribes among the people And demanded of them where the Christ should be born. And they said to him: in Bethlehem in the land of the Jews; For it is written by the prophets: And you, Bethlehem in the land of the Jews, are not the least among the princes of Judah From you will comethe prince Who will be the lord over my people Israel.
			Και μάζεψε (ο Ηρώδης) μαζί όλους τους Αρχιερείς και γραμματείς του λαού και τους ζήτησε που ο Χριστός θα πρέπει να γεννηθεί και αυτοί του είπαν : στην Βηθλεέμ στη χώρα των Εβραίων, Γιατί είναι γραμμένο από τους Προφήτες: και συ, Βηθλεέμ γη της Ιουδαίας, δεν είσαι από απόψεως αξίας καθόλου μικρότερη και άσημη από τις μεγάλες πόλεις της Ιουδαίας. Και τούτο, γιατί από σε  θα προέλθει και θα αναδειχθεί Άρχων   στο λαό μου του Ισραήλ.
9	Aria (Terzetto) S A T	9	Aria (Terzetto) [S, A, T]
	Violino solo, Continuo
	Ach, wenn wird die Zeit erscheinen? Ach, wenn kömmt der Trost der Seinen? Schweigt, er ist schon würklich hier! Jesu, ach so komm zu mir!		Ah, When will the time appear ? Ah, When will he who is the comfort of his people come ? Be silent, he is really already here! Jesus, ah, then come to me !
			Αχ! Όταν ο χρόνος πληρωθεί? Αχ! Όταν αυτός που είναι η παρηγοριά του λαού του έλθει? Κάντε ησυχία, αυτός είναι ήδη εδώ! Ο Ιησούς, αχ, τότε θα έλθει σε μένα!
10	Recitativo A	10	Recitative [Alto]
	Oboe d'amore I/II, Continuo
	Mein Liebster herrschet schon. Ein Herz, das seine Herrschaft liebet Und sich ihm ganz zu eigen gibet, Ist meines Jesu Thron.		My beloved already rules. A heart that loves his dominion And gives itself completely to him as his own Is the throne of my Jesus.
			Οι αγαπημένοι μου ήδη κανόνες. Μια καρδιά που αγαπά την κυριαρχία του και δίνει από μόνη της αποκλειστικά σε αυτόν ως δική του είναι ο θρόνος του Ιησού μου.
11	Choral	11	Chorale [S, A, T, B]
	Oboe d'amore I/II e Violino I col Soprano, Violino II coll'Alto, Viola col Tenore, Continuo
	Zwar ist solche Herzensstube Wohl kein schöner Fürstensaal, Sondern eine finstre Grube; Doch, sobald dein Gnadenstrahl In denselben nur wird blinken, Wird es voller Sonnen dünken.		Indeed such a room in my heart Is certainly no fine royal palace But rather a dark pit; Yet, as soon as the rays of your mercy Only gleam within there It will seem filled with sunlight. Πράγματι ένας τέτοιος χώρος στην καρδιά μου δεν είναι ασφαλώς ένα τέλειο βασιλικό παλάτι αλλά μάλλον ένας σκοτεινός λάκκος? Όμως, καθώς οι αχτίνες της ευσπλαχνίας σου μόνες τους αστράπτουν μέσα εκεί θα φανεί να γεμίζει με ηλιακό φως.