12. Ξεχασμένοι συνθέτες κλασσικής μουσικής - Μπαρόκ περίοδος 1

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΜΠΑΡΟΚ ( 1600-1700 )

Ξεχασμένοι συνθέτες

69. Jacques de Chabonnieres (1602-1672)

Ο Jacques Champion de Chambonnieres ήταν ένας Γάλλος οργανίστας, χορευτής και συνθέτης. Γεννήθηκε από μια μουσική οικογένεια, τους Chambonnieres και  έκανε μια μεγάλη καριέρα σαν οργανίστας στο Παρίσι και θεωρούνταν στην εποχή του, ως ο σπουδαιότερος μουσικός στην Ευρώπη. Προς το τέλος της ζωής του έχασε την φήμη αυτή. Πέθανε φτωχός σε μεγάλη ηλικία και αφού δημοσίευσε πλήθος έργων του. Σήμερα θεωρείται σαν ένας από τους μεγαλύτερους οργανίστες της γαλλικής σχολής.

Γεννήθηκε στο Παρίσι και πολύ λίγα είναι γνωστά για τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Οι οικογένεια του περιλάμβανε πολλούς μουσικούς. Τα πρώτα μουσικά μαθήματα τα πήρε από τον πατέρα του. Ήδη από το 1611 ο συνθέτης άρχισε να δείχνει αξιοσημείωτο ταλέντο και το χρόνο αυτό κληρονόμησε τη θέση του πατέρα του στην αυλή. Το 1621 ο συνθέτης παντρεύτηκε την πρώτη του γυναίκα  Marie Leclerc. Σημείωσε σημαντική φήμη από τις αρχές του 1630, πρώτα ως βιρτουόζος του κλαβεσέν και μετά ως ένας χορευτής. Η πρώτη του δημόσια εμφάνιση ήταν στο Ballet de la marine το 1635 ενώπιον του βασιλιά. Μετά το θάνατο του πατέρα του, το 1642 πήρε την θέση του ως οργανίστας της αυλής, ενώ παράλληλα οργάνωνε κοντσέρτα επί πληρωμή. Επί πρόσθετα δίδασκε μουσική και τελικά δημιούργησε την πρώτη σχολή οργάνου (κλειδοκύμβαλου) στην Γαλλία.

Το 1650 η γυναίκα του πέθανε και το 1652 παντρεύτηκε την δεύτερη γυναίκα του Marguerite Ferret.

Η οικονομική του κατάσταση χειροτέρευε συνέχεια μέχρι το θάνατο του το 1672. Πολλά έργα του χάθηκαν και δημοσιεύτηκαν μόνο 2 τόμοι έργα του για όργανο.

Jacques Champion de Chambonnières (1601-2-1672) - Suite No.1 in a-minor (1670)

 

 

 

Jacques Champion de Chambonnières, Rondeau

 

 

Jean Jacques Champion de Chambonnieres Ordre I la min

 

 

70. Barbara Strozzi ( 1619-1663) 

Η  Barbara Strozzi ήταν μία τραγουδίστρια και συνθέτης στην εποχή του μπαρόκ.

Γεννήθηκε στην Βενετία και υιοθετήθηκε από την οικογένεια Strozzi. Εμφάνισε πολύ νωρίς το φωνητικό της ταλέντο και επεδίωξε να το γνωρίσει σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ακροατήριο.

Όμως το συνθετικό της ταλέντο ήταν εξ'  ίσου σημαντικό. Πέθανε στην Πάντοβα το 1677. 

Δημοσίευσε το έργο της, σε αντίθεση με τους σύγχρονούς της συνθέτες, σε ένα ενιαίο τόμο. Τα 3/4 του μουσικού της έργου είναι γραμμένα για σοπράνο.

Barbara Strozzi. "Che si può fare". Mariana Flores. soprano.

Barbara Strozzi (1619-1677) Sino alla morte

Raquel Andueza - L'amante segreto - Barbara Strozzi

Strozzi: Lagrime mie - Emanuela Galli

71. Sainte Colombe (1640-1690)

O Monsieur de Sainte Colombe ήταν ένας Γάλλος συνθέτης και βιολονίστας. Ήταν ένας διάσημος βιρτουόζος της βιόλας ντα κάμπα. Στα περισσότερο πρωτοποριακά έργα του συνθέτη περιλαμβάνονται 67 κοντσέρτα για a doneux violes esgales και πάνω από 170 κομμάτια για σόλο εφτάχορδη βιόλα. Τα έργα αυτά τον καθιστούν το πιο παραγωγικό συνθέτη πριν τον Marin Marais.

 Sainte-Colombe - Suite for Solo Viola da Gamba - Mov. 1-2/5

Sainte Colombe - Suite in D minor (viola da gamba) - Marianne Muller

Les Pleurs ( M. de Sainte - Colombe ) - Jordi Savall

SAINTE-COLOMBE - CONCERTS A 2 VIOLES ESGALES - SAVALL

72. Giacomo Carissimi (1605-1674)

Ο Giacomo Carissimi ήταν ένας Ιταλός συνθέτης. Είναι ένας από τους πιο ονομαστούς δασκάλους της μουσικής του πρώϊμου Μπαρόκ. Το 1628 έγινε αρχιμαέστρος ( chapel master) στην εκκλησία του Αγίου Απολλιναρίου στη Ρώμη, θέση που κράτησε μέχρι το θάνατο του. Πέθανε στη Ρώμη το 1674.
Το μεγαλύτερο επίτευγμα του Carissimi ήταν η παραπέρα βελτίωση του ρετσιτατίβου που εισήγαγε ο Monteverdi και η ανάπτυξη του ορατορίου του οποίου υπήρξε ο πρώτος αξιόλογος συνθέτης( Ορατόριο του Santissimo Crocifisso ). Η συμβολή του συνθέτη στην εκκλησιαστική, χορωδιακή και μουσική δωματίου είναι παρόμοια με εκείνη του Francesco Cavalli στην ιστορία της όπερας.

Giacomo Carissimi - 'Jonas' (Historia Jonae)

Vanitas vanitatum oratorio of Giacomo Carissimi

 

73. William Lawes (1602-1645)

O William Lawes ήταν ένας Άγγλος συνθέτης. Πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της εφηβικής του ζωής στην Αυλή του Καρόλου. Συνέθετε κοσμική μουσική και τραγούδια για τις γιορτές, αλλά και θρησκευτικά ανθέμια, μοτέτα για την προσωπική θρησκευτική χρήση (προσευχή) του Καρόλου. Σημερα είναι περισσότερο γνωστός για τα έργα του, την σουίτα consort και την μουσική lyra viol.

William Lawes - Consort Sett IV a5 in F

 

 

William Lawes (1602-1645) Three dances for lyra viol

 

 

 

74. Georg Muffat (1653-1704)

O Georg Muffat ήταν ένας συνθέτης του μπαρόκ. Είναι περισσότερο γνωστός για τα ανεκτίμητα τετράδια με συλλογές συνθέσεων για έγχορδα Florilegium Primum and Florilegium Secundum (1695-1698). Ο συνθέτης γεννήθηκε στο Megeve, Duchy of Savoy (τώρα στην Γαλλία) και είχε σκωτικές καταβολές. Σπούδασε στο Παρίσι τα έτη 1663-1669 με δάσκαλο τον συνθέτη Jean Baptiste Lully.
 Από το 1690 μέχρι το θάνατο του ήταν αρχιμουσικός στον επίσκοπο του Passau. Ο γιός του Gottlieb Muffat ήταν επίσης ένας επιτυχημένος συνθέτης.
Ο Muffat ήταν , όπως πριν από αυτόν ο Johann Jakob Froberger και μετά από αυτόν o Handel, ένας κοσμοπολίτης συνθέτης ο οποίος έπαιξε ένα σημαντικό ρόλο στις ανταλλαγές μεταξύ των Ευρωπαϊκών μουσικών παραδόσεων.

Georg Muffat - Concerto en Sol Majeur

Georg Muffat: Passacaglia (aus: Apparatus musico-organisticus)

G. Muffat: Bona Nova - Concerto grosso n. 1 in D minor from Élite d'une harmonie instrumentale

75. Johann Froberger (1616-1667)

Ο Johann Jakob Froberger ήταν ένας Γερμανός συνθέτης του μπαρόκ και οργανίστας. Ήταν από τους πιο ονομαστούς συνθέτες της εποχής του και επηρέασε πρακτικά κάθε αξιόλογο συνθέτη στην Ευρώπη, ενώ με τα συχνά ταξίδια του σε διάφορες χώρες συνέβαλε τα μέγιστα στην ανταλλαγή της μουσικής παράδοσης. Είναι αξιομνημόνευτος για τα έργα του σε κλειδοκύμβαλο. Κατά την διάρκεια της ζωής του, είδαν το φως της δημοσιότητας μόνο 2 συνθέσεις του! Όμως κυκλοφορούσαν σε χειρόγραφα οι συνθέσεις του και είναι ο μόνος συνθέτης του 17ου αιώνα που το όνομα του δεν ξεχάστηκε ποτέ εντελώς. Τα έργα του μελετήθηκαν τον 18ο αιώνα και επηρέασαν την δημιουργία του κλασικού ρυθμού από συνθέτες όπως, ο Handel, Bach, ακόμη και οι Mozart και Beethoven. 

Η ζωή του ταξινομείται επιγραμματικά σε περιόδους .

1616–1634:  Τα πρώτα του χρόνια στην Στουτγκάρδη.
1634–1649:  Υπηρεσία στην Αυλή της Βιέννης και ένα ταξίδι στην Ιταλία.
1649–1653:  Χρόνια ταξιδιών.
1653–1667:  Τελευταία χρόνια στη Βιέννη, απόσυρση και θάνατος.

Οι συνθέσεις που εκδόθηκαν όσο ζούσε είναι η εξάχορδη Φαντασία ( Hexachord Fantasia) και το Fugues et caprices (1660).

Μεγάλος αριθμός έργων διατίθενται σε χειρόγραφα για σουίτες κλειδοκύμβαλου και πολυφωνικά έργα.

Johann Jakob Froberger (1616-1667) Suite XII for harpsichord

 

Johann Jacob Froberger: Capriccio in G - Markus Märkl, Organ

 

 

 

Johann Jacob Froberger Suite en e Gustav Leonhardt Harpsichord

 

 

76. Matthew Locke (1630-1677)

Ο Matthew Locke ήταν ένας Άγγλος συνθέτης του μπαρόκ και θεωρητικός της μουσικής. Έγραψε την μουσική για την μασκαράτα ( Masque) Cupid and Death του συγγραφέα James Shirley (1653). Έγραψε επίσης μουσική για το έργο The Siege of Rhodes toy δραματουργού William Davenant. Έγραψε επίσης μουσική για την στέψη του Καρόλου του Δεύτερου.

M. Locke: The Tempest [Academy of Ancient Music]

Matthew Locke Suite "Music For His Majesty's Sackbutts and Cornets"

 

Matthew Locke - How Doth the City Sit Solitary

 

 

 

77. John Blow (1648-1708)


O John Blow ήταν ένας Άγγλος συνθέτης του μπαρόκ και οργανίστας. Το 1685 ονομάστηκε προσωπικός μουσικός του βασιλιά James II. Η μόνη σκηνική του σύνθεση Venus and Adonis (1680-1687) επηρέασε το Purcell στην όπερα του Dido and Aeneas.
To 1687 έγινε μαέστρος της χορωδίας του καθεδρικού ναού του Αγίου Πάυλου. Το 1699 έγινε συνθέτης στο βασιλικό παρεκκλήσιο (Chapel Royal).
O Blow έγραψε 14 λειτουργίες και περισσότερα από 100 ανθέμια. Εκτός από την εκκλησιαστική μουσική, έγραψε την μασκαράτα Venus and Adonis.



John Blow - An Ode on the Death of Mr. Henry Purcell (1695)

John Blow - Vénus & Adonis - Official Trailer

 

78. Marin Marais (1656-1728)


O Marin Marais ήταν ένας Γάλλος συνθέτης και βιρτουόζος του viol. Το 1676 προσελήφθηκε ως μουσικός στη βασιλική Αυλή των Βερσαλλιών. Ήταν δεξιοτέχνης της βιόλας και ξεχωριστός Γάλλος συνθέτης για αυτό το όργανο . Έγραψε πολλά έργα για την βιόλα. Τα άλλα έργα του αναφέρονται σε pieces en trio (1692) και τέσσερες όπερες (1693-1709).


Marin Marais: Sonnerie de Ste. Geneviève du Mont-de-Paris from La Gamme [...] (1723) / J. Savall

Marin Marais | Folies D'Espagne | Jordi Savall

Marin Marais: Le Labyrinthe (the Labyrinth); Cassandra Luckhardt, viola da gamba

 

14. Ξεχασμένοι συνθέτες κλασσικής μουσικής - Μπαρόκ περίοδος 3

Ξεχασμένοι Συνθέτες

85. Johann Jacob Walther (1650-1717)

 

O Johann Jakob Walther ήταν ένας Γερμανός βιολονίστας και συνθέτης. Σαράντα συνθέσεις του είναι γνωστές και είναι συγκεντρωμένες σε 2 τόμους.

1. Σκέρτσα για σόλο βιολί με μπάσο κοντίνουο (1676) και

2. Hortulus chelicus (1688)

 

Johann Jakob Walther - Suite no. 9 C minor

Christ ist erstanden, by Johann Walther (1496-1570)

Johann Jakob Walther: Capricci

86. Joseph Bodin de Boismortier (1689-1755)

Ο Joseph Bodin de Boismortier ήταν ένας Γάλλος συνθέτης της εποχής του μπαρόκ, στην ενόργανη μουσική, καντάτες, όπερες-μπαλέτο και χορωδιακή μουσική. Ο Boismortier ήταν ένας από τους πρώτους μουσικούς που δεν είχαν πατρόνο. Έχοντας πάρει μια βασιλική άδεια για να εγγράφει την μουσική του (1724), έκανε τεράστια περιουσία με την δημοσίευση της μουσικής του και πώληση της στο κοινό.

 

Joseph Bodin de Boismortier: Deuxième Sérénade ou Simphonie Françoise

Joseph Bodin de Boismortier. Sonata №2 for Flute and Violin, Op.51

Joseph Bodin de Boismortier: Cinquième Gentillesse (Op. 45) / Le Concert Spirituel

 

87. Johann David Heinichen (1683-1729)

 

Ο Johann David Heinichen ήταν ένας Γερμανός συνθέτης και θεωρητικός της μουσικής. Έγραψε πολλά έργα, ενόργανης θρησκευτικής και εγκόσμιας μουσικής (15 λειτουργίες και ρέκβιεμ, 9 μαγκνίφικατ, 30 ψαλμούς, 8 ύμνους, 6 αντίφωνα, 4 λιτανείες, 3 τε ντέουμ, 10 διάφορα, 4 ορατόρια, 5 σερενάτες, 6 όπερεςκαι 14 κοντσέρτα).

 

 

J.D. Heinichen: Missa No. 9 in D major

 

 

 

Heinichen: Concerto in A major for Oboe d'amore, strings & B.C Seibel 228

 

 

 

 

88. Pietro-Antonio Locatelli (1695-1764)

 

Ο Pietro Antonio Locatelli ήταν ένας Ιταλός συνθέτης του μπαρόκ και βιολονίστας. Τα έργα του Locatelli μπορεί να ταξινομηθούν σε 3 κατηγορίες.

Έργα για δικιά του χρήση ως βιρτουόζου ( Κοντσέρτο για βιολί αρ.3, Καπρίτσι - Capricci)

αντιπροσωπευτικά έργα για μεγαλύτερα σύνολα

μουσική δωματίου και έργα για μικρά σύνολα.

 

 

Pietro Antonio Locatelli (1695-1764): Capriccio in D Maggiore "Labirinto" (David Oistrakh)

 

Locatelli Pietro Antonio - " Concerto II in Do minore " op.III

Pietro Antonio Locatelli "Il Pianto d`Arianna"

89. Johann Joachim Quantz (1697-1773)

Ο Johann Joachim Quantz ήταν ένας Γερμανός φλαουτίστας, συνθέτης και κατασκευαστής φλάουτου. Συνέθεσε εκατοντάδες σονάτες και κοντσέρτα για φλάουτο (σονάτες για φλάουτο, σονάτες τρίο, σόλο για φλάουτο, κοντσέρτα για φλάουτο, άλλα ορχηστρικά έργα, άριες και τραγούδια). Έγραψε επίσης ένα δοκίμιο- οδηγό για την χρήση-λειτουργία του φλάουτου.

Johann Joachim Quantz. Flute Concerto in G minor Qv 5:196 (No 262)

 Johann Joachim Quantz. Flute Concerto in A minor 5:236 (No.193)

 

90. Johan Helmich Roman (1695-1758)

Ο Johan Helmich Roman ήταν ένας Σουηδός συνθέτης της μπαρόκ εποχής. Έχει αποκληθεί ως ο Σουηδός " Χαίντελ". Είναι ο πρωτεργάτης της Σουϊδικής όπερας. Η πιο γνωστή του σύνθεση είναι το "Drottningholm Music (Μουσική των βασιλικών γάμων).

Johan Helmich Roman - Drottningholmsmusiken (1744)

Johan Helmich Roman - Violin Concerto in D-minor, BeRi 49

Johan Helmich Roman - Flute Concerto in G-major, BeRi 54

Johan Helmich Roman - Cantata - Bröllopsmusik - Aria & Duetto - I funnit ren vad andra leta

 

13. Ξεχασμένοι συνθέτες κλασσικής μουσικής - Μπαρόκ περίοδος 2

Ξεχασμένοι Συνθέτες

79. Matthias Weckmann (1616-1674)

 

O Matthias Weckmann ήταν Γερμανός μουσικός και συνθέτης της περιόδου Μπαρόκ. Γεννήθηκε στην Niederdorla (Θουριγγία) και πέθανε στο Αννόβερο. ο Weckmann συνέθεσε χορωδιακά πρελούδια και μουσική για όργανο και κλειδοκύμβαλο, πολλές σονάτες για 3 ή 4 όργανα και ορχηστρική και χορωδιακή θρησκευτική μουσική. Το έργο του θα είχε ξεχαστεί, εάν δεν υπήρχε ενδιαφέρον κατά τον 19ο αιώνα να αναζητηθούν οι προκάτοχοι του Γιόχαν Μπαχ.

 Matthias Weckmann • Weine nicht, es hat überwunden

 

 

Matthias Weckmann: Canzon in d (III). Arturo Barba, 1744 Montesa historic organ

 

 

 

Matthias Weckmann (1618-1674) Der Tod is verschlungen

 

 

 

 

80. Johann Schmelzer (1623-1680)

Ο Johann Heinrich Schmelzer ήταν ένας Αυστριακός συνθέτης και βιολονίστας της εποχής του Μπαρόκ. Δεν είναι γνωστό τίποτα για τα πρώτα χρόνια της ζωής του, αλλά φαίνεται να έφθασε στην Βιέννη κατά το 1630 και παρέμεινε συνθέτης και μουσικός στην Αυλή των Αψβούργων μέχρι το τέλος της ζωής του. Ο Schmelzer ήταν ένας από του σπουδαιότερους βιολονίστες εκείνης της περιόδου και επηρέασε πολύ τους μετέπειτα Γερμανούς και Αυστριακούς συνθέτες του βιολιού. Ήταν ο πρώτος Αυστριακός συνθέτης της γενιάς του και επηρέασε τον Heinrich Ignaz Biber.
 
J.H.SCHMELZER - Ciaccona in A major

Johann Schmelzer: Sonata Quarta; Elizabeth Blumenstock, baroque violin, with Voices of Music

 

81. Jean-Henri d" Anglebert (1635-1691)

O Jean-Henri d' Anglebert ήταν ένας Γάλλος συνθέτης, βιρτουόζος του κλειδοκύμβαλου και οργάνου. Ήταν ένας από τους σπουδαιότερους συνθέτες κλειδοκύμβαλου του καιρού του. Το κύριο έργο του D' Anglebert είναι μια συλλογή από τέσσερες σουίτες για κλειδοκύμβαλο που εκδόθηκε το 1689 στο Παρίσι, κάτω από τον τίτλο - Pieces de clavecin.


Jean-Henry D'Anglebert : Folies d'Espagne

Jean-Henry D'Anglebert Pieces D'Orgue,Scott Ross

 

82. Heinrich Biber (1644-1704)

O Heinrich Ignaz Franz von Biber ήταν ένας Βοημός-Αυστριακός συνθέτης και βιολονίστας. Γεννήθηκε στην μικρή Βοημική πόλη του Wartenberg. Ο Biber εργάστηκε αρχικά στο Graz και τελικά εγκαταστάθηκε στο Salzburg μέχρι το τέλος της ζωής του. Ο Biber ήταν ένας από τους πιο σπουδαίους συνθέτες βιολιού στην ιστορία του οργάνου. Έγραψε επίσης ένα από τα πρώτα γνωστά έργα για σόλο βιολί, την μνημονιακή passacaglia από τις μυστηριακές σονάτες (Mystery Sonatas) που μέχρι σήμερα παίζεται σε κοντσέρτα.
Αντίθετα από τους περισσότερους συνθέτες για βιολί, ο Biber δεν περιόρισε τις συνθέσεις του μόνο για βιολί. Ήταν επίσης πληθωρικός συνθέτης θρησκευτικής μουσικής, λειτουργίες, ρέκβιεμ, μοτέτα κλπ. Μεταξύ των πολυφωνικών του έργων, το γνωστότερο είναι η λειτουργία Missa Salisburgensis (1682).

Heinrich Ignaz Franz Biber (*1644-1704†) - Missa Salisburgensis

BIBER PASSACAGLIA - Elicia Silverstein, violinist

Heinrich Ignaz Franz von Biber - Missa Bruxellensis (c.1700)

H.I.F. Biber Rosenkranz Sonaten, The Mystery Sonatas 1

 

83. Christopher Simpson (1615-1669)

O Christopher Simpson ήταν ένας Άγγλος μουσικός και συνθέτης, ασχολούμενος ιδιαίτερα με το όργανο viola da gamba. Όλα τα διασωθέντα έργα του αφορούν σύνολα βιολιού ή σόλο βιολί.

Christopher Simpson - Suite in D-major

Christopher Simpson - The Monthes - January

 

84. Carlo Legrenzi (1626-1690)

 

Ο Giovanni Legrenzi ήταν ένας Ιταλός συνθέτης όπερας, χορωδιακής και ενόργανης μουσικής και οργανίστας της μπαρόκ εποχής.Ήταν ένας από τους πιο διακεκριμένους συνθέτες στην Βενετία στα τέλη του 17ου αιώνα. O Legrenzi συνέθεσε 17 όπερες, με πιο γνωστή του όπερα τον  Achille in Scyro (1664).

 

Giovanni Legrenzi (1626-1690) - Dies Irae

 

 

 

Giovanni Legrenzi "Lumi, potete piangere" - Nuria Rial, Philippe Jaroussky

 

 

 

 

Άκις και Γαλάτεια ως έμπνευση στη μουσική

Η Γαλάτεια ήταν μία από τις 50 Νηρηίδες κόρες του Νηρέα και της Δωρίδος που ήταν θεότητες της ήρεμης θάλασσας και που αναφέρεται στα έργα του Ομήρου και Ησιόδου, όπου περιγράφεται ως η πιο αγαπημένη από τις 50 Νηρηίδες. Τα ονόματα αρκετών Νηρηίδων σχετίζονται και θυμίζουν ιδιότητες της γαλήνιας θάλασσας, όπως η Ακταία, η Αλία, η Γαλήνη, η Κυμώ, η Κυμοδόκη, η Κυματολήγη, η Ευλιμένη και η Παντοπόρεια. Μεταξύ αυτών και η Γαλάτεια, η οποία μας φέρνει στο νου την γαλήνια σαν το γάλα θάλασσα και η οποία στην μυθολογία αναφέρεται λευκή σαν γάλα, εξ' ου και το όνομα της. Η Γαλάτεια ήταν η αγαπημένη του κύκλωπα Πολύφημου και μητέρα του γιου του Γαλάτη, γενάρχη των Γαλατών. Μεταγενέστερη παράδοση θέλει και τον Ιλλυριό γιο του Πολύφημου και της Γαλάτειας και αδελφό του Γαλάτη και του Κέλτη. Παρά τη σχέση της με τον Πολύφημο, του οποίου υπήρξε σύζυγος, αν και τον παντρεύτηκε με την βία, περίφημος παραμένει στη μυθολογία ο έρωτας της με τον νεαρό βοσκό Άκι. Ο Άκις ( Acis ) ήταν ποτάμια θεότητα της ρωμαϊκής μυθολογίας. Σύμφωνα με τον Οβίδιο ήταν το πνεύμα του ένος αρχαίου ποταμού που πήγαζε από την Αίτνα στην Σικελία. Ο Άκις ήταν γιος του Φαύνου και της νύμφης Σιμαιθίδας και τον σκότωσε από ζήλεια ο Πολύφημος. Η ιστορία του έρωτα του Άκι και της θαλασσινής νύμφης Γαλάτειας αναφέρεται στις μεταμορφώσεις του Οβιδίου.  Μια μέρα που η κόρη με το κατάλευκο δέρμα ακουμπούσε στο στήθος του αγαπημένου της στην ακρογιαλιά, ο Πολύφημος τους είδε και κυνήγησε τον ωραίο Άκη που προσπάθησε να ξεφύγει. Όμως ο Κύκλωπας εκσφενδόνισε βράχο εναντίον του που τον συνέθλιψε. Το αίμα του βγαίνοντας κάτω από το βράχο, μεταμορφώθηκε από την νύμφη στο ποταμό Άκι ή Ακίνιο, στους πρόποδες της Αίτνας. Το καταστροφικό του πάθος δεν οδήγησε πουθενά, αφού η Γαλάτεια μεταμόρφωσε τον Άκι σε ένα  πνεύμα ποταμού αθάνατο, όπως ήταν και η ίδια. Η ιστορία αυτή δεν εμφανίζεται πουθενά αλλού και είναι ίσως μια ευχάριστη φαντασίωση του τρόπου με τον οποίο ο μικρός ποταμός αναβλύζει κάτω από ένα βράχο. Τον μύθο του Άκι και της Γαλάτειας τον αναφέρει μόνο ο Οβίδιος και ίσως είναι δική του εφεύρεση .  Η ιστορία αυτή αποτέλεσε πηγή έμπνευσης, ποιημάτων, όπερας, ζωγραφικής και αγαλμάτων κατά την αναγέννηση και ύστερα.

 Nicolas Poussin : Ο Άκις και η Γαλάτεια, ζωγραφικός πίνακας (1630).  Από τον μύθο του Άκι και της Γαλάτειας εμπνεύστηκαν έργα τους οι παρακάτω συνθέτες. OPERA COMPOSER MYTH SOURCE DATE Accis y Galatea Antonio Literes . 1708 Acis and Galatea George Frederick Handel . 1732 Acis et Galatée Jean Baptiste Lully . 1686 1. Χαίντελ, "Άκις και Γαλάτεια", ποιμενική όπερα ή σερενάτα. Ο Άκις και η Γαλάτεια είναι ένα μουσικό έργο του Χαίντελ με ένα αγγλικό κείμενο του John Gay. Το έργο έχει περιγραφεί με διαφόρους τρόπους ως σερενάτα, ποιμενική  όπερα ή μια μικρή όπερα ή ακόμη και ένα ορατόριο. Η πρεμιέρα του δόθηκε το 1718. Γράφτηκε για την ευχαρίστηση της βασιλικής αυλής. Η μουσική στην πρώτη πράξη είναι κομψή και αισθησιακή, ενώ στην δεύτερη αναδύει ένα αίσθημα μελαγχολίας και απλότητας. Ο Άκις και η Γαλάτεια ήταν μέχρι τώρα το πιο δημοφιλές δραματικό έργο του Χαίντελ με συνεχή παρουσία στις θεατρικές σκηνές, αν και σήμερα περιέχει μουσικά μέρη που δεν τα πρόσθεσε ο Χαίντελ. "Happy we!" from Handel's Acis and Galatea 1. Ouverture 2. No. 1 - Chorus: "Oh the pleasure of the the plains". 2. Antonio Literes : Accis y Galatea Ο Antonio de Literes ( 1673-1747) ήταν ένας Ισπανός συνθέτης. Το πιο γνωστό του έργο ήταν ο " Άκις και η Γαλάτεια", σε λιμπρέτο του Jose de Canizares. Το έργο ήταν ξεχασμένο 200 χρόνια και ηχογραφήθηκε μόλις το 2003 με ενθουσιαστικές κριτικές. Antonio Literes, Acis y Galatea (1 to 4 of 25) Composer: Antonio Literes (circa 1670 - 1747) Date Written: 1708 Period: Baroque Country: Spain Language: Spanish 3. Jean Baptiste Lully : Acis et Galatea Ο Jean-Baptiste Lully ( 1632-1687) ήταν ένας Γάλλος συνθέτης, γεννημένος στην Ιταλία, ο οποίος πέρασε τον περισσότερο χρόνο της ζωής του στην υπηρεσία της αυλής του βασιλιά Λουδοβίκου του 14ου της Γαλλίας. Θεωρείται ο σημαντικότερος μουσικός της γαλλικής μουσικής μπαρόκ . Η όπερα του, Άκις και Γαλάτεια, αντίθετα από τις άλλες του όπερες που χαρακτηρίζονται ως μουσικές τραγωδίες, ο Λουλύ την ονόμασε ως ηρωϊκό ποιμενικό, γιατί έχει ένα ποιμενικό θέμα και αποτελείται από 3 πράξεις, σε αντίθεση με τις συνήθης 5 πράξεις. Κατά τα άλλα δεν διαφέρει από τις μουσικές τραγωδίες. Το λιμπρέτο έγραψε ο Jean Galbert de Campistron πάνω στο μύθο από τις μεταμορφώσεις του Οβιδίου. Lully: Acis & Galatee (Minkowski) 1/2

Η Αντιγόνη ως πηγή έμπνευσης στη μουσική

Αντιγόνη (Σοφοκλή)

Η Αντιγόνη είναι αρχαία τραγωδία του Σοφοκλή που παρουσιάστηκε πιθανότατα στα Μεγάλα
Διονύσια του 441 π.χ. Το θέμα της προέρχεται από τον Θηβαϊκό κύκλο, απ' όπου ο Σοφοκλής άντλησε υλικό και για δύο άλλες τραγωδίες του, τον «Οιδίποδα Τύραννο» και τον «Οιδίποδα επί Κολωνώ». Τα «γεγονότα» της «Αντιγόνης» είναι μεταγενέστερα χρονολογικά από εκείνα των τραγωδιών για τον Οιδίποδα, αλλά η «Αντιγόνη» παρουσιάστηκε πριν από αυτές. Θέμα της είναι η προσπάθεια της Αντιγόνης να θάψει τον νεκρό αδελφό της Πολυνείκη, παρά την αντίθετη εντολή του Κρέοντα, βασιλιά της Θήβας, θέτοντας την τιμή των θεών και την αγάπη για τον αδερφό της υπεράνω των νόμων των ανθρώπων. Η «Αντιγόνη» είναι η δεύτερη αρχαιότερη σωζόμενη τραγωδία του Σοφοκλή, μετά τον «Αίαντα» .


Η Αντιγόνη ήταν ένα από τα τέσσερα παιδιά που ο Οιδίποδας απέκτησε με την Ιοκάστη, βασίλισσα της Θήβας, χωρίς να γνωρίζει πως εκείνη ήταν η φυσική μητέρα του.
 Τα υπόλοιπα παιδιά τους ήταν η Ισμήνη, ο Ετεοκλής και ο Πολυνείκης.
Ο Οιδίποδας είχε καταραστεί τους γιους του να διαφωνήσουν για το μοίρασμα της κληρονομιάς τους και να αλληλοσκοτωθούν, επειδή είχαν παραβιάσει διαταγές του.
Όταν ο Οιδίποδας ανακάλυψε την αλήθεια για την καταγωγή του αυτοεξορίστηκε και τα δύο αδέρφια συμφώνησαν να κυβερνούν εναλλάξ τη Θήβα ανά έναν χρόνο. Μετά το πρώτο έτος διακυβέρνησης ο Ετεοκλής αρνήθηκε να παραχωρήσει τον θρόνο στον Πολυνείκη. Έτσι ο δεύτερος έφυγε από τη Θήβα και πήγε στο Άργος, όπου παντρεύτηκε την κόρη του βασιλιά Άδραστου και οργάνωσε εκστρατεία εναντίον της Θήβας. Η εκστρατεία απέτυχε, όμως και οι δύο αδερφοί σκοτώθηκαν σε μονομαχία μεταξύ τους.
Τον θρόνο ανέλαβε τότε ο Κρέων, αδερφός της Ιοκάστης, που διέταξε να μείνει άταφο το πτώμα του Πολυνείκη επειδή πρόδωσε την πατρίδα του.

Ο πρόλογος της τραγωδίας τοποθετείται χρονικά στο ξημέρωμα της ημέρας που ακολούθησε τη λύση της πολιορκίας.
 Ο Κρέοντας έχει ήδη δώσει την εντολή να μην ταφεί ο Πολυνείκης, ως προδότης, με την απειλή αυστηρής τιμωρίας (λιθοβολισμό) σε όποιον παραβεί τη διαταγή.
 Έξω από το ανάκτορο εμφανίζονται η Αντιγόνη και η αδερφή της η Ισμήνη. Η Αντιγόνη ανακοινώνει την απόφασή της να θάψει τον Πολυνείκη, σύμφωνα με τους θεϊκούς άγραφους νόμους που επιβάλλουν κανένα πτώμα να μην μένει άταφο, χωρίς νεκρικές τιμές. Η Ισμήνη αρνείται να συνεργαστεί, φοβούμενη τη δύναμη του Κρέοντα, και δεν καταφέρνει να αλλάξει τη γνώμη της Αντιγόνης.
 Μετά τη φορτισμένη συνομιλία τους ακολουθεί η πάροδος του Χορού, που αποτελείται από γέροντες της Θήβας. Η πάροδος θριαμβολογεί τη νίκη εναντίον των εχθρών.
Στη συνέχεια καταφθάνει ο Κρέοντας και ανακοινώνει τις νέες αξίες σύμφωνα με τις οποίες προτίθεται να κυβερνήσει την πόλη, καθώς και την απόφασή του για τη μη ταφή του Πολυνείκη. Στην επόμενη σκηνή μπαίνει αναπάντεχα ένας από τους φύλακες του άταφου πτώματος και ανακοινώνει ότι με άγνωστο τρόπο έγινε συμβολική ταφή του νεκρού, τον οποίο σκέπαζε τώρα λεπτή στρώση χώματος. Ο Κρέοντας διατάζει τον φύλακα να βρει τον παραβάτη και το επεισόδιο κλείνει με ένα χορικό που εξυμνεί την απεριόριστη δύναμη του ανθρώπου αλλά επισημαίνει την αδυναμία του απέναντι στις θεϊκές δυνάμεις και την αναπόφευκτη φύση του να δρα ενάντια στους νόμους θεών και ανθρώπων.
Στο δεύτερο επεισόδιο, επανέρχεται στη σκηνή ο φύλακας οδηγώντας την Αντιγόνη, που συνελήφθη όταν επιχείρησε εκ νέου ταφή. Ακολουθεί έντονη αντιπαράθεση μεταξύ Αντιγόνης και Κρέοντα και στη συνέχεια έρχεται στη σκηνή και η Ισμήνη, που κατηγορείται από τον βασιλιά για συνεργασία στην ταφή. Αν και δεν είχε αναμιχθεί στην ταφή, η Ισμήνη δεν αποκρούει τις κατηγορίες και ο Κρέοντας αποφασίζει να τιμωρήσει και τις δύο.
Στο δεύτερο στάσιμο ο Χορός θρηνεί τη μοίρα της οικογένειας των Λαβδακιδών, που οι κατάρες της πλήττουν τώρα και τα νεότερα μέλη της.
Στο τρίτο επεισόδιο εμφανίζεται ο Αίμονας, γιος του Κρέοντα και αρραβωνιαστικός της Αντιγόνης, που στην αρχή προσπαθεί με σύνεση να μεταπείσει και έπειτα συγκρούεται με τον πατέρα του για το θέμα της ταφής και την τιμωρία της Αντιγόνης. Αδυνατώντας να αλλάξει γνώμη στον Κρέοντα, φεύγει από τη σκηνή αφήνοντας την απειλή στον πατέρα του πως δεν θα τον ξαναδεί.
 Με την παρότρυνση του Χορού ο Κρέοντας αποφασίζει να μην τιμωρηθεί η Ισμήνη και αλλάζει την τιμωρία για την Αντιγόνη να κλειστεί σε σπήλαιο, χωρίς τροφή και νερό, μέχρι να πεθάνει (και όχι να λιθοβολιστεί), ώστε να μην πέσει μίασμα την πόλη.
 Στο τρίτο στάσιμο ο Χορός εξυμνεί την παντοδυναμία του έρωτα μέσα στη τραγικότητα της σύγκρουσης του εθιμικού δικαίου με τον νόμο.
Το τέταρτο επεισόδιο περιλαμβάνει τον θρήνο της Αντιγόνης καθώς οδηγείται στον τάφο / φυλακή της. Μέσα στον θρήνο της παραλληλίζει αυτό που της συμβαίνει με την τύχη μιας θεάς, πράγμα στο οποίο ο Χορός αντιδρά θυμίζοντάς της τα παραπτώματα των γονιών της, και στο σημείο αυτό η Αντιγόνη ξεσπά με βαθύ πόνο. Εκεί εμφανίζεται ο Κρέοντας με λόγια σκληρά και διαταγές να πάνε να την θάψουν ζωντανή, ενώ η Αντιγόνη συνεχίζει το μοιρολόι και απαντά στα σκληρά του λόγια και τελικά οδηγείται στη σπηλιά από τους φύλακες. Στο χορικό που ακολουθεί ο Χορός προσπαθεί μάταια να φέρει παραδείγματα ώστε να δείξει στον Κρέοντα πως δεν έχει πράξει σωστά, όμως ο Κρέοντας παραμένει ανένδοτος και αμίλητος.
Στο πέμπτο επεισόδιο ο μάντης Τειρεσίας προειδοποιεί τον Κρέοντα ότι οι θεοί είναι οργισμένοι για την ασέβεια απέναντι στον νεκρό και δεν αποδέχονται τις θυσίες. Ο Κρέων τον κατηγορεί για χρηματισμό και του φέρεται με ασέβεια, αναγκάζοντάς τον να αποχωρήσει, όμως ο Τειρεσίας φεύγοντας κάνει προφητείες εναντίον του Κρέοντα, ο οποίος εύκολα πλέον πείθεται από τον Χορό να αλλάξει στάση και να αναιρέσει και τις δύο εντολές του.
 Στο πέμπτο στάσιμο ο Χορός κάνει αγωνιώδη επίκληση στον Βάκχο να συνδράμει για το καλό της πόλης. Στη συνέχεια φθάνει ένας αγγελιοφόρος που ανακοινώνει, πρώτα στον Χορό και έπειτα και με λεπτομέρειες στην Ευρυδίκη, σύζυγο του Κρέοντα, ότι ο Αίμονας αυτοκτόνησε. Εξιστορεί ότι χωρίς να γνωρίζει ο Αίμονας πως ο Κρέοντας είχε ανακαλέσει τις διαταγές του, πήγε στον τάφο / φυλακή της Αντιγόνης και τη βρήκε απαγχονισμένη. Όταν έφτασε εκεί ο Κρέοντας για να την αποφυλακίσει, έχοντας καθυστερήσει θάβοντας πρώτα τον νεκρό, ο Αίμονας του επιτέθηκε, αστόχησε και απελπισμένος αυτοκτόνησε. Η Ευρυδίκη φεύγει σιωπηλή και ακολούθως εμφανίζεται ο Κρέοντας κρατώντας τον νεκρό του γιο, θρηνώντας. Πάνω στον θρήνο του εμφανίζεται ο δεύτερος αγγελιοφόρος και του αναγγέλλει τον θάνατο της Ευρυδίκης που μόλις αυτοκτόνησε. Ο Κρέοντας συνθλίβεται εντελώς, παραδέχεται πως η αστοχασιά του έφερε όλο αυτό το κακό και αυτοεξορίζεται. Ο Χορός κλείνει την τραγωδία επαινώντας τη φρόνηση και κατακρίνοντας την αστοχασιά.

Με το θέμα της Αντιγόνης συνέθεσαν μουσικά έργα οι παρακάτω αναφερόμενοι συνθέτες.

Orlandini (1718 ), P.A.Ziani ( 1660 ), Niccolo Zingarelli ( 1790 ), Arthur Honegger ( 1927 ), William Russo ( 1967 ).

Giuseppe Maria Orlandini

From Wikipedia, the free encyclopedia

Ο Giuseppe Maria Orlandini ήταν ένας Ιταλός συνθέτης του μπαρόκ, ιδιαίτερα γνωστός για τις περισσότερες από 40 όπερες και τα ιντερμέτζα. Ο Ορλαντίνι μαζί με τον Βιβάλντι θεωρούνται οι δημιουργοί του νέου ύφους της όπερας που κυριάρχησε στη 2η δεκαετία του 18ου αιώνα.
Η πρώτη επιτυχία του Όρλαντινι ήταν η όπερα " Αντιγόνη" που ανέβηκε σε πρεμιέρα στην Βενετία το  1718. Τον ίδιο χρόνο το ιντερμέτζο του " Il marito giocatore" ή το ίδιο με άλλο τίτλο " Serpilla e Bacocco" γνώρισε μεγάλη επιτυχία.
Δεν βρέθηκε ηχογράφηση για το έργο του Αντιγόνη.

Orlandini - Serpilla e Bacocco I

Pietro Andrea Ziani

   

Ο Pietro Andrea Ziani (1616-1684) ήταν ένας Ιταλός οργανίστας και συνθέτης. Ήταν οργανίστας στην Βασιλική του Αγίου Μάρκου. Στα έργα περιλαμβάνεται το "L'Assalone punito" (1667) και οι όπερες "La recreazione burlesca" (1663), "L'invidia conculcata" (1664), "Cloridea" (1665), "La Galatea" (1667), "Antigone" κ.α.
Δεν βρέθηκε ηχογράφηση για το έργο του Αντιγόνη.

 

 Pietro Andrea Ziani: Assalone punito

P. A. Ziani: Dormite oh Pupille (διασκευή)

 

Niccolò Antonio Zingarelli   

 

Ο Niccolo Antonio Zingarelli (1752-1837) ήταν ένας Ιταλός συνθέτης, κυρίως όπερας, αλλά και θρησκευτικής μουσικής.
Από την αρχή της καριέρας του ο Τζικαρέλι συγκέντρωσε την προσοχή του στην όπερα. Ξεκίνησε με την όπερα "Montezuma"(1781). Στην όπερα "Antigone" (1790) ο συνθέτης υιοθέτησε κάποιες από τις αναμορφωτικές αρχές της γαλλικής όπερας. O Zingarelli έγραψε 37 όπερες ( Alsinda (1785), Il mercato di Monfregoso (1792), La secchia rapita (1793) κ.α. και την καλύτερη του όπερα "Giulietta e Romeo (1796), ενώ η τελευταία του όπερα ήταν η "Berenice, regina d' Armenia"(1811).

Δεν βρέθηκε ηχογράφηση για το έργο του Αντιγόνη.

Nicola Antonio Zingarelli - Il lamento dal Conte Ugolino

Zingarelli: Le Tre Ore Dell'Agonia de Nostro Sig. Gesu Cristo, 3. Quando morte coll'orrido artiglio

Arthur Honegger

 

O Arthur Honegger (1892-1955) ήταν ένας Ελβετός συνθέτης, γεννημένος στη Γαλλία. Το γνωστότερο έργο του είναι το Pacific 231 που το εμπνεύστηκε από τους ήχους μιας ατμομηχανής τραίνου. Μεταξύ των έργων του περιλαμβάνεται και η "Antigone" μουσική τραγωδία σε 3 πράξεις, σε λιμπρέτο  Jean Cocteau, βασισμένο στο έργο του Σοφοκλή.

Arthur Honegger: Antigone (1924/1927)

 

William Russo (musician)

From Wikipedia, the free encyclopedia

    

Ο William Russo (1928-2003) ήταν ένας Αμερικανός μουσικός της τζαζ. Θεωρείται ένας από τους σπουδαιότερους συνθέτες τζαζ και ενορχηστρωτής.

Δεν βρέθηκε ηχογράφηση για το έργο του Αντιγόνη.

William Russo - Three Pieces for Blues Band and Symphony Orchestra Op. 50 (1968), Parts 1 & 3