Κυριακή 28 Φεβρουαρίου 2016

Καλομοιρης - Συμφωνία της λεβεντιάς


Ο Μανώλης Καλομοίρης ( 1883 – 1962) ήταν Έλληνας μουσικός και συνθέτης.
Ο μουσικός γλωσσοπλάστης της νεώτερης Ελλάδας, όπως χαρακτηρίστηκε, υπήρξε η επιβλητικότερη μορφή της Εθνικής Σχολής. Η μουσική του δημιουργία, αν και πνευματικό τέκνο του βαγκνερικού μουσικού δράματος και της ρωσικής εθνικής «σχολής των Πέντε», είναι δημιουργία βαθύτατα προσωπική, θεμελιωμένη κυρίως επάνω στο δημοτικό τραγούδι.
Συνέθεσε πολλά έργα, μεταξύ αυτών πέντε όπερες, τρεις συμφωνίες, ένα κοντσέρτο για πιάνο, κύκλους τραγουδιών για φωνή και ορχήστρα ή για φωνή και πιάνο, έργα για πιάνο, μουσική δωματίου, χορωδιακά, καθώς και έργα για παιδιά. Υπήρξε ακόμη συγγραφέας παιδαγωγικών βιβλίων για την θεωρία της μουσικής. Έπειτα πήγε στο ωδείο των Ψωμόπουλων.

  • «Συμφωνία της λεβεντιάς» Γράφτηκε από το καλοκαίρι του 1918 ως το καλοκαίρι του 1920. Ο συνθέτης της συνέλαβε τις πρώτες θεματικές εμπνεύσεις της συμφωνίας αυτής στα βουνά και τους κάμπους της Μακεδονίας και θέλησε να αποδώσει μουσικά τη συγκίνηση που ένοιωσε μπρος στην Ελληνική Λεβεντιά, σε όλες της τις εκδηλώσεις, στη χαρά της ζωής, στον πόλεμο, στο χορό, στην αγάπη, στο θάνατο.)
    • «Το Α΄ μέρος «Ηρωικά και Παθητικά» προσπαθεί να τραγουδήσει την ορμή της νιότης και τη χαρά του πάθους και της νίκης.
    • Το Β΄ μέρος «Το κοιμητήρι στη βουνοπλαγιά» έχει γραφτεί επάνω στο ακόλουθο πεζό ποίημα:

  • Πέρα στη βουνοπλαγιά βαθειά κοιμούνται τα παλληκάρια.
    Τα νύχτια πουλιά πικρά τα μοιρολογάνε.
    Καντήλια του τ’ αστέρια και νανούρισμά τους το δροσερό αεράκι,
    Όμως επάνω τους η Δόξα αιώνιο στεφάνι πλέκει...
    Πέρα στη βουνοπλαγιά βαρειά κοιμούνται τα παλληκάρια.
    Μ΄ αυτό, ήθελε να μεταδώσει τη συγκίνηση που ένοιωσεν ο συνθέτης, περνώντας μια νυχτιά από ένα απέριττο στρατιωτικό κοιμητήρι σε μια βουνοπλαγιά, κάπου κοντά στο Σκρα του μακεδονικού μετώπου του 1918.
      • Το Γ΄ μέρος «Σκέρτσο-γλέντι» προσπαθεί να δώσει την εικόνα μιας γιορτής των παλληκαριών αλλά που έχει μέσα κάπου κάπου και τον καημό και τη μοιρολατρεία τους.
    Τούτ’ η γης που την πατούμε όλοι μέσα θε να μπούμε.
      • Το Δ΄ μέρος τα «Νικητήρια» βασίζεται επάνω στο γνωστό βυζαντινό ύμνο «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα Νικητήρια» μαζί με τον οποίον πλέκεται συμφωνικά το ηρωικό θέμα του πρώτου μέρους.
    "Στον Κωστή Παλαμά τη Συμφωνία αυτή αφιερώνω.» [σημείωμα του συνθέτη]


    Manolis Kalomiris (1883-1962) : Symphony No.1 "Levendia" (version 1920)








    Σάββατο 27 Φεβρουαρίου 2016

    Πελλέας και Μελισάνθη και οι μουσικές καταγραφές του.

    Ο κόμης Μωρίς Πολυντόρ Μαρι Μπερνάρ Μαίτερλινκ ( Maurice Polydore Marie Bernard Maeterlinck - 1862-1949) ήταν Γαλλόφωνος Βέλγος ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και δοκιμιογράφος. Το 1911 του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Τα κύρια θέματα του έργου του είναι ο θάνατος και το νόημα της ζωής. Ο Πελλέας και η Μελισάνθη είναι θεατρικό έργο του Μαίτερλινκ και η υπόθεση του περιληπτικά έχει ως ακολούθως -
    Ο Άρχοντας Γκολώ, αρκετά προχωρημένης ηλικίας, συναντά σ΄ ένα κυνήγι του την πανέμορφη Μελισάνθη να κλαίει κοντά σε μια πηγή. Την μεταφέρει στο πύργο του και τελικά την νυμφεύεται. Στο μεταξύ ο Γκολώ ξαναβρίσκει τον ετεροθαλή αδελφό του Πελλέα. Η Μελισάνθη και ο Πελλέας κυριεύονται από ακατανίκητο αμοιβαίο και σφοδρό έρωτα. Ο Γκολώ βασανιζόμενος από ζηλοτυπία οδηγεί τον αδελφό του κοντά σε βάραθρο εκ του οποίου οι αναθυμιάσεις είναι θανατηφόρες. Εκεί τον συμβουλεύει να απομακρυνθεί από την Μελισάνθη. Διαρκώς όμως ανήσυχος, μάταια προσπαθεί να αποσπάσει ομολογία και από τον μικρό του γιο τον Υνιόλ (από τον πρώτο του γάμο) που είναι και ο μοναδικός μάρτυς των κρυφών συναντήσεων των ερωτευμένων. Ο Πελλέας που έχει αποφασίσει να φύγει συναντά για τελευταία φορά την Μελισάνθη, και ενώ οι νέοι συνομιλούν εμφανίζεται ο Γκολώ και με το ξίφος του φονεύει τον Πελλέα και τραυματίζει την Μελισάνδη που υποκύπτει στο τραύμα της αφού προηγουμένως φέρνει στη ζωή ένα κοριτσάκι, χωρίς ποτέ όμως να δώσει απάντηση σε καμία από τις βάναυσες ερωτήσεις του Γκολώ.

    Το Pelléas et Mélisande (Πελέας και Μελισάνθη) υπήρξε πηγή έμπνευσης για τέσσερις μείζονες μουσικές συνθέσεις της αλλαγής του αιώνα:
    μία όπερα από τον Κλωντ Ντεμπυσσύ (L 88, Paris, 1902),
    σκηνική μουσική στο έργο από τον Γιαν Σιμπέλιους (opus 46, 1905),
    μια ορχηστρική σουίτα από τον Γκαμπριέλ Φωρέ (opus 80, 1898) και
    ένα συμφωνικό ποίημα από τον Άρνολντ Σαίνμπεργκ (opus 5, 1902/03).

    Ο Κλωντ Ντεμπυσσύ (1862 – 1918, πλήρες όνομα: Claude-Achille Debussy) ήταν Γάλλος συνθέτης. Θεωρείται ο κύριος εκπρόσωπος του κινήματος του μουσικού ιμπρεσιονισμού, αν και ο ίδιος δεν αποδεχόταν τον χαρακτηρισμό αυτό. Ο Ντεμπυσσύ δεν είναι μόνο ένας από τους γνωστότερους Γάλλους συνθέτες, αλλά και μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της δυτικής μουσικής, σηματοδοτώντας το πέρασμα από την ρομαντική εποχή στη μοντέρνα μουσική του 20ού αιώνα.
    Ο Πελλέας και η Μελισσάνθη αποτελεί τίτλο κλασικής όπερας του Ντεμπυσσύ σε 5 πράξεις που παρουσιάζεται για πρώτη φορά το 1902 στο Παρίσι. Το λιμπρέτο είναι βασισμένο στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Μωρίς Μαίτερλινκ, το οποίο ακολουθεί πιστά.


    Ο Γιαν (ή Ζαν) Σιμπέλιους (Jean Sibelius 1865 - 1957) ήταν Φινλανδός συνθέτης.
    Άρχισε να σπουδάζει νομικά, αλλά γρήγορα τα παράτησε και άρχισε μουσικές σπουδές στο Ελσίνκι και μετά στο Βερολίνο και στη Βιέννη. Τα έργα του αρχικά ήταν εμπνευσμένα από τη γερμανική μουσική, γρήγορα όμως στράφηκε προς τους μύθους της πατρίδας του και έγινε το σύμβολο του φινλανδικού εθνικισμού. Το 1892 έγραψε το συμφωνικό του ποίημα «Κούλεβρο», για το οποίο πήρε ισόβια επιχορήγηση από τη φινλανδική κυβέρνηση. Σπουδαία έργα του είναι οι 7 συμφωνίες του, τα συμφωνικά ποιήματά του: «Μια σάγα», «Καρελία», «Ο κύκνος της Τουονέλας», «Φινλανδία», με το οποίο ο Σιμπέλιους έγινε γνωστός σ' όλο τον κόσμο. Όμως, παρόλη την επιτυχία του, το 1904 αποσύρθηκε σ' ένα χωριό, όπου συνέθεσε τα πιο πολλά κομμάτια του.

    Ο Γκαμπριέλ Υρμπαίν Φωρέ (γαλλ. Gabriel Urbain Fauré,1845 – 1924) ήταν Γάλλος συνθέτης, οργανίστας, πιανίστας και δάσκαλος μουσικής της ύστερης Ρομαντικής εποχής. Το έργο του, που περιλαμβάνει την περίφημη Παβάνα και το Ρέκβιεμ, επηρέασε σημαντικά πολλούς συνθέτες του 20ού αιώνα.

    Ο Άρνολντ Σένμπεργκ (Arnold Schönberg, 1874 - 1951) ήταν Αυστριακός συνθέτης, του οποίου η δράση συνδέθηκε με το μουσικό εξπρεσιονιστικό κίνημα όπως αυτό εκφράστηκε στην γερμανική ποίηση και τέχνη, ενώ στην συνέχεια αναδείχθηκε ως επικεφαλής της Δεύτερης Σχολής της Βιέννης.















    Κυριακή 14 Φεβρουαρίου 2016

    Samuel Barber " Μουσική για μια σκηνή από τον Σέλλεϊ " - Beethoven " The creature of Prometheus"

    Samuel Barber " Music for a scene from Shelley ( poem "Prometheus Unbound")

    O Percy Bysshe Shelley (1792-1822) ήταν ένας από τους σημαντικούς Άγγλους ποιητές της ρωμαντικής περιόδου. Προοδευτική αναγνώριση έτυχε μετά τον θανατό του. Ο Shelley υπήρξε ένα καθοριστικό μέλος ενός κλειστού κύκλου οραματικών ποιητών και συγγραφέων όπως, του Lord Byron, Leigh Hunt, Thomas Love Peacock, και της δεύτερης γυναίκας του Mary Shelley, συγγραφέας του Φρανκεστάϊν.
    Είναι περισσότερο γνωστός για τα κλασσικά ποιήματα του, Ozymandiaw, Ode to the West Wind, To a Skylark, Music, When Soft Voices Die, The Cloud, The Masque of Anarchy.
    Το υπόλοιπο σπουδαίο έργο του περιλαμβάνει το ποιητικό δράμα The Cenci (1819), καθώς και τα μακρόπνοα ποιήματα Queen Mab, Alastor, The Revolt of Islam, Adonais, Hellas (1821) και το τελευταίο, ημιτελές έργο του The Triumph of Life. Επίσης ο Prometheus Unbound (1820 - Προμηθέας Λυόμενος), το οποίο θεωρείται και το αριστούργημα του.

    Ο Προμηθέας λυόμενος είναι ένα τετράπρακτο λυρικό δράμα του Shelley που πρωτοεκδόθηκε το 1820. Ασχολείται με την μαρτυρική φιγούρα της Ελληνικής μυθολογίας, τον Προμηθέα, ο οποίος αψήφισε τους Θεούς και έδωσε στην ανθρωπότητα την φωτιά και γι' αυτό τιμωρήθηκε από τον Δία σε αιώνια τιμωρία. Εμπνεύστηκε από την τριλογία του Αισχύλου. Το έργο του Σέλλεϋ αφορά την απελευθέρωση του Προμηθέα από τα δεσμά, αλλά αντίθετα από τον Αισχύλο, δεν υπάρχει καμία συμφιλίωση μεταξύ του Προμηθέα και του Δία. Έτσι ο Δίας εγκαταλείπεται από αυτούς που τον στηρίζουν και χάνει την δύναμη του, επιτρέποντας στον Προμηθέα να λυθεί. Το έργο του Σέλλεϋ είναι ένα κλειστό δράμα που σημαίνει ότι δεν επιθυμεί να ανεβεί στην σκηνή. Κατά την παράδοση των ρομαντικών ποιητών, ο Σέλλεϋ έγραψε για την φαντασία, σκοπεύοντας η σκηνή του έργου του να εγκατασταθεί στην φαντασία του αναγνώστη.

    Ευκαιρία δοθείσης, θα αναφερθούν μερικά στοιχεία για τον Προμηθέα.

    Ο Προμηθέας ήταν μυθική μορφή της αρχαιότητας. Γιός του Τιτάνα Ιαπετού και της Ωκεανίδας Ασίας. Στην ελληνική μυθολογία η Τιτανομαχία ήταν ο πόλεμος μεταξύ των Τιτάνων ( οι οποίοι μάχονται από το βουνό Όθρυς) και των Ολύμπιων Θεών.
    Κατά την διάρκεια της Τιτανομαχίας ο Προμηθέας τάχθηκε υπέρ του Δία και γι' αυτό δεν τιμωρήθηκε όπως οι άλλοι Τιτάνες. Η συμβολή του στην ανάπτυξη του ανθρωπίνου γένους ήταν σημαντική.
    Κατά τον Λουκιανό, ο Προμηθέας με την αρωγή της θεάς Αθηνάς, δημιουργεί τον πρώτο άνθρωπο (χρυσό γένος ) από πηλό και φωτιά και με μορφή όμοια με αυτή των θεών.
    Αυτό έλαβε χώρα μετά την Τιτανομαχία.
    Αναφερόμενος στην δημιουργία του ανθρώπου, ο Πλάτωνας μας μεταφέρει την εικόνα ενός όντος σφαιρικού που διακρίνονταν σε τρία γένη (αρσενικό, θηλυκό και μεικτό) και είχε διπλή σειρά από μέλη και όργανα.
    Αργότερα, ο Δίας επειδή εξοργίστηκε από την αλαζονεία τους και φοβήθηκε την δύναμη τους, τα χώρισε στα δύο.
    Τα ζώα δημιουργήθηκαν την ίδια περίοδο, αλλά από μίξη υλικών της Γης και της φωτιάς.
    Η δημιουργία των όντων και του ανθρώπου έγινε μέσα στην γη.
    Όταν κλήθηκαν όλα τα όντα της Γης να βγουν στο φως, ανατέθηκε στον Προμηθέα και τον Επιμηθέα να δώσουν στο κάθε ον τα χαρακτηριστικά που έπρεπε να έχει. Ο Επιμηθέα, έπεισε τον αδελφό του να του επιτρέψει να αναλάβει μόνος αυτή την δουλειά.
    Έτσι ο Επιμηθέας ονομάτισε και απέδωσε στο καθένα ον τα χαρακτηριστικά που ήθελε ο ίδιος, με τρόπο ώστε να μην μπορούν να αλληλοκαταστραφούν (Πλάτων Πρωταγόρας).  Όταν έφτασε στο τέλος η ώρα του Ανθρώπου, δεν είχε να του δώσει παρά λίγες τρίχες και νύχια ευπαθή και ανίσχυρα. Από το λάθος αυτό ο Προμηθέας ανέλαβε την προστασία του Ανθρώπου.





    Βλέποντας την κατάντια του ανθρώπινου γένους και την αδυναμία του απέναντι στη φύση, ο Προμηθέας αποφασίζει να του χαρίσει τη φωτιά.
    Έτσι, επισκεπτόμενος το εργαστήρι του Ήφαιστου, τοποθετεί τη φωτιά σε ένα κούφιο βλαστό νάρθηκα και τη δίνει κρυφά στους ανθρώπους. Ως τόπος παράδοσης της φωτιάς αναφέρεται η πόλη Σικυώνα της Πελοποννήσου.
    Ο Προμηθέας έμαθε τους ανθρώπους να χειρίζονται τη φωτιά, να δημιουργούν εργαλεία και τους έμαθε τις Επιστήμες (που έκλεψε από την Αθηνά) και τα Γράμματα.
    Για να γλυτώσει την ανθρωπότητα από το μένος των θεών, την έμαθε να τους λατρεύει και να τους κάνει θυσία.
    Όταν έμαθαν οι άνθρωποι να κάνουν θυσίες στους θεούς τέθηκε θέμα για το ποια κομμάτια του ζώου θα άνηκαν στους θεούς και ποια στους θνητούς.
    Τότε ο Δίας συμφώνησε με τον Προμηθέα να δώσει το λόγο του πως όποιο μερίδιο διαλέξει, αυτό θα παίρνουν οι θεοί και το άλλο οι άνθρωποι.
    Έτσι, κατά μια μαρτυρία στη Σικυώνα, κατέβηκε ο Δίας να κάνει το ξεδιάλεγμα. Όμως ο Προμηθέας έντεχνα στο ένα μερίδιο έβαλε κόκκαλα και τα σκέπασε με λαχταριστό λίπος και στο άλλο κρέας που το σκέπασε με δέρμα. Ο Δίας επέλεξε αυτό με το λίπος και όταν έμαθε την απάτη ήταν πλέον αργά, είχε δώσει το λόγο του.
    Οργισμένος ο Δίας ζητά από τον Ήφαιστο να του φτιάξει μια Γυναίκα.
    Έτσι δημιουργείται η Πανδώρα, από ξηρά και θάλασσα. Ονομάστηκε έτσι επειδή έλαβε πολλά χαρίσματα και δώρα από τους θεούς.
    Μαζί με αυτά παρέλαβε και ένα κουτί. Τέλος ο Ερμής την οδήγησε στον Επιμηθέα και εκείνος, παρά την συμβουλή του αδελφού του να μην δεχτεί δώρο από τον Δία, την έκανε γυναίκα του.
    Από το κουτί της Πανδώρας ξεχύθηκαν τα δεινά των ανθρώπων, ο θάνατος και η ελπίδα.
    Όμως ο Προμηθέας τους μαθαίνει την Ιατρική και τα βότανα.
    Ο Δίας θέλοντας να τιμωρήσει τους ανθρώπους, που έγιναν κακοί και άδικοι, και τον Προμηθέα, βρίσκει ευκαιρία να προκαλέσει κατακλυσμό.
    Η αιτία ήταν οι γιοί του Λυκάονα, απόγονοι του Πελασγού. Επισκεπτόμενος τους γιους του Λυκάονα, μεταμφιεσμένος σε ταξιδιώτη, του προσφέρθηκε ως φίλεμα μια σούπα φτιαγμένη από τα μέλη του σκοτωμένου αδελφού τους, του Νύκτιμου.
    Εξοργισμένος τους μετατρέπει σε λύκους και ανασταίνει τον Νύκτιμο. Αποφασίζει να εξαφανίσει την ανθρωπότητα (Χάλκινο Γένος).
    Ο Προμηθέας ενημερώνει τον γιο του, Δευκαλίωνα, βασιλιά της Φθίας, για τις βουλές του Δία και τον προτρέπει να φτιάξει μια κιβωτό (λάρνακα), να την γεμίσει με εφόδια και ζώα και να μείνει μέσα μαζί με την γυναίκα του Πύρρα, κόρη του Επιμηθέα.
    Πράγματι όταν έγινε ο Κατακλυσμός, σώθηκε ο Δευκαλίωνας με την Πύρρα που δημιούργησαν το Γένος των Ηρώων (Τέταρτο Γένος) και την ανθρωπότητα.
    Φυσικά, αυτό εξόργισε τον Δία ο οποίος έδεσε τον Προμηθέα σε βράχια, στο όρος Καύκασο, και έβαλε έναν αετό να του τρώει το συκώτι κάθε πρωί. Επειδή ο Προμηθέας ήταν αθάνατος, κάθε βράδυ τα σπλάχνα του γιατρεύονταν.
    Στον «Προμηθέα Δεσμώτη» του Αισχύλου, μαθαίνουμε τη στάση του Τιτάνα απέναντι στην τιμωρία του και το μυστικό που κρατούσε από τον Δία. Τελικά ο Προμηθέας αποκαλύπτει το μυστικό που αφορούσε την Θέτιδα, την οποία ποθούσε ο Δίας, σε αντάλλαγμα την απελευθέρωσή του.
    Πράγματι περνώντας από τον Καύκασο ο Ηρακλής, με κατεύθυνση τη Χώρα των Εσπερίδων, σκοτώνει τον αετό και σπάει τις αλυσίδες του Ήφαιστου. Ο Προμηθέας, από ευγνωμοσύνη προς τον ημίθεο, του λέει πως θα πάρει τα Χρυσά Μήλα.
    Όμως ο Προμηθέας ήταν Τιτάνας και δεν μπορούσε να κατοικήσει τα δώματα του Ολύμπου. Η λύση δόθηκε από τον Κένταυρο Χείρωνα.
    Ο Χείρωνας τραυματίστηκε κατά λάθος από βέλος του Ηρακλή, το οποίο είχε ποτιστεί με το δηλητηριώδες αίμα της Λερναίας Ύδρας. Το αίμα αυτό σκότωνε οτιδήποτε ζωντανό άγγιζε. Ο Χείρων επειδή ήταν αθάνατος, βασανιζόταν φρικτά από την πληγή που του έκανε το βέλος. Έτσι ζήτησε από τον Δία να δώσει την αθανασία του σε κάποιον άλλον, ώστε να πεθάνει και να λυτρωθεί από τους πόνους.
    Με αυτήν την αίτηση, η αθανασία του Κένταυρου Χείρωνα δόθηκε στον Προμηθέα.


    BARBER: Music for a Scene from Shelley, Op.7 - Marin Alsop/Royal Scottish National Orchestra




    "Το Πλάσμα του Προμηθέα" αριθμός 43, είναι ένα μπαλέτο που συνέθεσε το 1801 ο Μπετόβεν σε λιμπρέτο του Salvatore Vigano.
     Η πρώτη του εκτέλεση έγινε με επιτυχία στις 28 Μαρτίου της ίδιας χρονιάς στη Βιέννη.
    Η ιδέα του εν λόγω μπαλέτου, πάντως, ανήκει στον ναπολιτάνικης καταγωγής χορογράφο Σαλβατόρε Βιγκανό (1769-1821) ο οποίος υπήρξε ένας από τους κορυφαίους ανανεωτές της χορευτικής τέχνης της εποχής του και, ταυτόχρονα, πρωτοπόρος στην αντιμετώπιση του μπαλέτου ως αυτόνομου και -ανεξάρτητου από την όπερα- καλλιτεχνικού είδους.
    Ωστόσο, παρά την αρχική επιτυχία του μπαλέτου, σύντομα το έργο περιήλθε σε αφάνεια, με εξαίρεση την ορχηστρική εισαγωγή η οποία παραμένει ως σήμερα ένα δημοφιλές εναρκτήριο κομμάτι των συμφωνικών συναυλιών διεθνώς.

    Overture Prometheus - Beethoven


    Κυριακή 7 Φεβρουαρίου 2016

    ΚΑΛΟΜΟΙΡΗΣ - ΜΑΓΙΟΒΟΤΑΝΑ (κύκλος τραγουδιών)

    Ο Μανώλης Καλομοίρης ήταν κορυφαίος Έλληνας μουσουργός. Θεωρείται ο δημιουργός της Εθνικής Σχολής, καθώς επιδίωξε να συνθέσει τη λόγια μουσική με την ελληνική ταυτότητα. Το δημοτικό τραγούδι και η ελληνική παράδοση, σε συνδυασμό με τις τεχνικές σύνθεσης της Δύσης, διαμόρφωσαν το ύφος του.
    Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1883 και πέθανε το 1962. Σπούδασε μουσική στην γενέτειρά του, την Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και τη Βιέννη. Ο Καλομοίρης συνδέθηκε με το κίνημα του δημοτικισμού, καθώς και με μεγάλες πνευματικές προσωπικότητες της εποχής του, όπως ο Κωστής Παλαμάς, ο Άγγελος Σικελιανός και ο Νίκος Καζαντζάκης. Σημαντικά έργα του θεωρούνται οι όπερες " Ο Πρωτομάστορας" (1915) αφιερωμένη στον Ελευθέριο Βενιζέλο και το "Δαχτυλίδι της Μάνας" (1917), η "Συμφωνία της Λεβεντιάς" (1929) και ο κύκλος τραγουδιών "Μαγιοβότανα" (1912-13) σε ποίηση Κωστή Παλαμά.
    Το τελευταίο λυρικό του έργο είναι ο "Κωνσταντίνος Παλαιολόγος" (1961).

    Κύκλος τραγουδιών "Μαγιοβότανα" (1912-13)

    Ο κύκλος περιλαμβάνει 8 τραγούδια.

    " Η γριά Ζωή", " Μια νεράϊδα μ' εγέννησε",  "Στέκει το βασιλόπουλο με το σπαθί στη βίγλα", "Η μαύρη Λάμια", "Γυρνά κι' ορμά ο Μενέλαος", "Από ξένα βασίλεια", "Σπέρμα της Χάμκως"  και " Καβάλλα πάει ο Χάροντας". Ο κύκλος περιλαμβάνει επίσης και ένα πρελούδιο, το οποίο μαζί με το τραγούδι " Η γριά Ζωή" απαριθμούνται με το 1 στην αρίθμηση των τραγουδιών.

    Η θεματολογία των ποιημάτων περιλαμβάνει ένα κόσμο μαγικό, στον οποίο συνυπάρχουν μάγισσες, ξωτικά και πρόσωπα της λαϊκής μυθολογίας. Όλα αυτά καταφέρνει ο Κωστής Παλαμάς να τα παντρέψει με τον κόσμο των ηρώων όπως ο Μενέλαος και ο Διγενής. Έτσι ο ποιητής εισάγει το κοινό σ' ένα μαγικό κόσμο όσο και οικείο κόσμο, παρμένο από την ελληνική παράδοση και μυθολογικές εικόνες. Μέσα στα ποιήματα βλέπει κανείς έρωτες θνητών με αερικά, φονικές λάμιες, ερωτικές αποπλανήσεις και τόσες άλλες εικόνες που συνθέτουν έναν τρομαχτικό και λυτρωτικό σε ορισμένες περιπτώσεις κόσμο. Γι' αυτό ο Καλομοίρης διάλεξε ακριβώς τα ποιήματα αυτά για να τα μελοποιήσει και να τα "ντύσει" με τη μουσική του, εκφράζοντας στο έπακρο τον κόσμο που μας περιγράφει ο ποιητής.
    Ο κύκλος των τραγουδιών σε στίχους του Κωστή Παλαμά ξεκινά με ένα πρελούδιο το οποίο εισάγει τον ακροατή σε μαγικούς κόσμους.

             1α.  ΠΡΕΛΟΥΔΙΟ
    Ένα προφητικό πρελούδιο συνέθεσε ο Καλομοίρης, περιλαμβάνοντας μέσα του τα μοτίβα που θα χρησιμοποιήσει στα τραγούδια του, ο πρόλογος ξεκινά με το μοτίβο του Διγενή Ακρίτα, αλλά σε πιο ήρεμο και πλατύ tempo.

              1β.  Η ΓΡΙΑ ΖΩΗ 

    Η γριά Ζωή ακουµπώντας µε χαϊδευτικά στα στήθη,
    µου λέει το παραµύθι της, το αιώνιο παραµύθι: 
    Βασιλοπούλα αγάπησε το ξανθό παλικάρι
    και ζούσε µε μονάκριβο καηµό για να το πάρη.
    Αλλά µια µέρα ο Δράκοντας της φύλαγε καρτέρι,
    και την άρπαξε κ' έφυγε. Πού πάει; Κανείς δεν ξέρει!  

              2.  ΜΙΑ ΝΕΡΑΙΔΑ Μ’ ΕΓΕΝΝΗΣΕ 

    Μια νεράιδα μ’εγεννησεν απο θνητό πατέρα,  
    ο νύχτα και ω παράδαρμα  στον κόσμο εδώ πέρα! 
    Οι ξωτικές οι ανάερες στην όψη της σαρκός μου  
    με κοιτάζουν παράξενα και φεύγουν απ’εμπρός μου.
    Στοιχειό με λένε οι άνθρωποι Και μακραίνουν με τρόμο
    Και ξένος πάντα βρίσκομαι Στις ερημιάς τον δρόμο             


               

    3.  ΣΤΕΚΕΙ ΤΟ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟ 

    Στέκει το Βασιλόπουλο µε το σπαθί στη βίγλα,
    για να πιάση την άγνωστη, την καταλύτρα Στρίγγλα.
    Στων άστρων το τρεµόφεγγο την ξανοίγει' είν' εκείνη!
    Σπλάχνα κρατάει παιδιάτικα, και το αίµα τους πίνει.
    Ωιµέ! κ' η Στρίγγλα η φόνισσα ήταν η σαστικιά του,
    η αγνή, η καλή, η πεντάµορφη. Και σωριάζεται κάτου.     

    4.  Η ΜΑΥΡΗ ΛΑΜΙΑ 

    Η μαύρη Λάμια που έκλεισε στην καρδιά της τον Άδη,
    να κατέβω με πρόσταξε μέσ' στο ξερό πηγάδι,
    νάβρω το δαχτυλίδι της που μέσα εκεί έχει πέσει
    μ' ένα διαμάντι λιόκαλο καρφωμένο στη μέση.
    Ψάχνω, δε βρίσκω τίποτε ... Ω νύχτα, ω τέρας πλάνο!
    Στα πόδια μου μιαν άβυσσο,και μια Λάμια αποπάνω.                      


    5.  ΓΥΡΝΑ ΚΙ ΟΡΜΑ Ο ΜΕΝΕΛΑΟΣ 

    Γυρνά κι ορμά ο Μενέλαος με το σπαθί στο χέρι
    το θάνατο στην άπιστην  Ελένη να προσφέρη.
    Αλλ' εκείνη ολογάληνη με τ' ανθισμένο χέρι
    το αντίχολο κι αντίλυτο βοτάνι του προσφέρει.
    Και το πίνει ο Μενέλαος, και του πέφτει απ' το χέρι
    το σπαθί, κ' ένα φίλημα στην Ελένη προσφέρει.            

    6.  ΑΠΟ ΞΕΝΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑ 

    Από ξένα βασίλεια κι από το Μεσαίωνα
    ήρθεν εδώ ο Ιμπέριος κ' ήρθεν η Μαργαρώνα. 
    Ο ιππότης ο ανυπόταχτος κ' η ωραία η πριγκηπέσσα
    μου χτύπησαν την πόρτα μου· και τους έμπασα μέσα.
    Και να λένε τους έμαθα λόγια πύρινα πόσα! – 
    της αγάπης τα βάσανα στη δική μου τη γλώσσα!                        

    7.  ΣΠΕΡΜΑ ΤΗΣ ΧΑΜΚΩΣ 

    Σπέρμα της Χάμκως, δέρνεσαι μεσ' στο λάγνο χαρέμι.
    Ύπνο ζητάς, όχι έρωτα,μα κι ο ύπνος σε τρέμει. 
    Σε διβάνι χρυσόστρωτο  γέρνεις πρόσωπο χιόνι.
    Αλλά το Σούλι το άπαρτο σα βραχνάς σε πλακώνει.
    Μόνο σκυμμένη απάνω σου σε χαϊδεύει η ακριβή σου,
    σαν πουλί που θα σάλευε στην άκρη μιας αβύσσου.    

    8.  Ο ΔΙΓΕΝΗΣ ΑΚΡΊΤΑΣ 

    Καβάλλα πάει ο Χάροντας το Διγενή στον Άδη,
    κι άλλους μαζί ... Κλαίει, δέρνεται τ' ανθρώπινο κοπάδι 
    Και τους κρατεί στου αλόγου του δεμένους τα καπούλια,
    της λεβεντιάς τον άνεμο,της ομορφιάς την πούλια.
    Και σα να μην τον πάτησε στου Χάρου το ποδάρι,
    ο Ακρίτας μόνο ατάραχα κοιτάει τον καβαλλάρη! 
    Ο Ακρίτας είμαι, Χάροντα,δεν περνώ με τα χρόνια.
    Μ' άγγιξες και δε μ' ένοιωσες στα μαρμαρένια αλώνια; 
    Είμ' εγώ η ακατάλυτη  ψυχή των Σαλαμίνων.
    Στην Εφτάλοφην έφερα το σπαθί των Ελλήνων.
    Δε χάνομαι στα Τάρταρα, μονάχα ξαποσταίνω. 
    Στη ζωή ξαναφαίνομαι  και λαούς ανασταίνω! -      


    KALOMIRIS: Μαγιοβότανα. (Daphne Evangelatos, Tokyo, 1987)