Ο 18ος αιώνας και ο Ραμώ
Ο Θάνατος του Λουλλί άφησε στη Γαλλία ένα μεγάλο κενό. Στο Παρίσι δεν βρίσκονταν κανένας μουσικός άξιος να κρατήσει τη θέση του. Και τότε αρχίζει μια μακρυά " μεσοβασιλεία " , όπου διάφοροι μουσικοί προσπαθούν να επιβληθούν, χωρίς να το κατορθώνουν γιατί κανένας τους δεν έχει το ταλέντο και τις ικανότητες του Λουλλί.
Ως που, το 1733, εμφανίζεται ένας πολύ μεγάλος μουσικός, καθαρόαιμος Γάλλος αυτός, ο Ιωάννης Φίλιππος Ραμώ.
Ο Ραμώ γεννήθηκε στη Ντιζον το 1683, σπούδασε πολύ σοβαρή μουσική, έγραψε διάφορα έργα για το κλαβεσέν και ακόμα πολλά θεωρητικά, χωρίς να σκεφτεί να ασχοληθεί με την όπερα, καθώς έλεγε ο ίδιος, πως δεν ήταν ικανός να γράψει για το θέατρο.
Ήταν πενηντάρης, όταν για πρώτη φορά, η " Ακαδημία της Μουσικής" ανέβασε την πρώτη του όπερα, τον " Ιππόλυτο" που προκάλεσε πολλές αντιδράσεις, ιδίως από κείνους που έμεναν πειστοί στις όπερες του Λουλλί και δεν ήθελαν - ή δεν μπορούσαν - να καταλάβουν τη μουσική του Ραμώ, βρίσκοντας την πολύ δύσκολη, πολύ σοβαρή, πολύ περίπλοκη.
Rameau : Castor et Pollux, Ouverture - 6 min.
Rameau : Dardanus Chaconne - 4 min.
Rameau : Rondeau des Indes Galantes - 4 min.
Rameau : Zeis, Overture - 6 min.
Rameau : Les Indes Galantes, Dance - 2 min.
Rameau : Regner plaisir et jeux, Indes Galantes - 2 min.
Rameau : Les Indes Galantes, Le concert des Nation - 29 min.
Ως τόσο, ο Ραμώ δεν άργησε να επιβληθεί και να δώσει πολλές όπερες που επισκιάζανε εκείνες του Λουλλί : "Οι γιορτές της Ήβης", " Δάρδανος", "Κάστωρ και Πολυδεύκης" - το αριστούργημα του - " Εντ Γκαλάντ" τίτλος που δεν μπορεί να μεταφρασθεί ελληνικά παρά με τον ορισμό " Ο έρωτας στις Ινδίες" μια μουσική καταπληκτική σε περιγραφική δύναμη, άπειρη χάρη, ωραίες μελωδίες και θαυμάσια μπαλέτα.
Ο Ραμώ ήξερε να πλουτίζει τις μελωδίες του με τολμηρές αρμονίες, να χρησιμοποιεί με πιο μεγάλη τέχνη την χορωδία για να δημιουργεί δραματικές εντυπώσεις, να συνενώνει με αληθινά θαυμαστό τρόπο, σολίστες, κόρα και ορχήστρα.
Ο Ραμώ πέθανε ογδόντα και ενός ετών, αφήνοντας κάπου τριάντα όπερες και ένα σωρό άλλα έργα, ανάμεσα τους και πολλά θεωρητικά. Είναι ένας από τους μεγάλους μουσικούς της Γαλλίας, ο πιο μεγάλος ίσως του 18ου αιώνα.
Ως τόσο, όπως αυτός ξεπέρασε τον Λουλλί, έτσι και αυτόν θα τον ξεπεράσει μια άλλη μεγαλοφυΐα που θάρθει από την Γερμανία και θα μείνει αιώνια : Ο Βιλλιμπαλντ Χριστόφ Γκλούκ.
Η όπερα στην Αγγλία
Ας δούμε τι γίνονταν εκείνα τα χρόνια στην Αγγλία. Για τον Γκλούκ θα μιλήσουμε αργότερα.
Γιατί την ίδια εποχή που ο Λουλλί προσπαθούσε να δημιουργήσει την εθνική όπερα της Γαλλίας, παρόμοιες προσπάθειες γίνονταν και στην Αγγλία και συναντούμε αμέσως μια μεγάλη φυσιογνωμία που χάρισε στην Αγγλία την πρώτη και μοναδική για πολλά χρόνια εθνική της όπερας : Τον Χένρυ Πέρσελ.
Γεννήθηκε το 1658 στο Λονδίνο και από παιδάκι ήταν στην χορωδία του βασιλικού παρεκκλησίου όπου πήρε και όλη του την μουσική μόρφωση. Ο πατέρας του ήταν μουσικός και διευθυντής της βασιλικής χορωδίας.
Ο Χένρυ Πέρσελ ήταν και σπουδαίος οργανίστας στο βασιλικό παρεκκλήσιο και το 1682 διορίστηκε συνθέτης της αυλής. Στην αρχή ασχολήθηκε με θρησκευτικά έργα που θαυμάστηκαν από τους σύγχρονους του. Έπειτα όμως αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στην δημιουργία μιας εθνικής όπερας. Και ήταν μόλις είκοσι δυο ετών όταν έγραψε ένα αληθινό αριστούργημα, την όπερα " Διδώ και Αινείας".
Purcell : Dido and Aeneas, When I am laid in earth - 4 min.
Purcell : Dido and Aeneas, Dido's lament - 7 min.
Purcell : Dido and Aeneas, Shake the clouds from off - 11 min.
Πέθανε νέος στα τριάντα εφτά του χρόνια. Τέσσερα χρόνια πριν το θάνατο του είχε γράψει ένα άλλο αριστούργημα, τον "Βασιλέα Αρθρούρο" που εξακολουθεί και σήμερα να συγκινεί το φιλόμουσο ακροατή.
Στην τεχνική του, ο Πέρσελ ακολούθησε τις αρχές που χάραξε ο Λουλλί, αλλά η έμπνευση του είναι πιο δυνατή, πιο ειλικρινής, μερικές φορές τραχιά και απότομη, μα πάντα απλή.
Μια μουσική όλο υγεία, με ζωηρούς ρυθμούς, με εκφραστικό πάθος που φθάνει ως την τραγικότητα. Το τραγούδι της Διδώς όταν πεθαίνει είναι μια θαυμαστή σελίδα που μπορεί να συγκριθεί με οποιοδήποτε αριστούργημα των πιο μεγάλων μουσικών.
Ο Πέρσελ είναι ο πιο μεγάλος μουσικός της Αγγλίας, ο "βρετανικός Ορφέας" όπως τον αποκάλεσαν. Ο πιο μεγάλος και ο μοναδικός για πολλά χρόνια, αφού στους δοξασμένους μουσικούς αιώνες, 18ο και 19ο αιώνα, που χάρισαν στο κόσμο τόσους μεγάλους συνθέτες, η Αγγλία, μην έχοντας κανένα δικό της μουσικό να επιδείξει, αναγκάστηκε να υιοθετήσει ξένους συνθέτες, όπως τον Χαίντελ, τον Χάυντ, τον Μέντελσον και άλλους.
Στα τέλη μόλις του 19ου και στις αρχές του 20ου, αρχίζει να γίνεται στην Αγγλία μια καινούργια προσπάθεια για την δημιουργία αγγλικής μουσικής που θα δώσει μερικούς αξιόλογους συνθέτες.
Purcell : King Arthur, Passacaglia - 6 min.
Purcell : King Arthur, The cold scene - 2 min.
Purcell : King Arthur, Cold scene (Andrea Scholl) - 3 min.
Purcell : Queen Mary, Funeral music - 3 min.
Ο Θάνατος του Λουλλί άφησε στη Γαλλία ένα μεγάλο κενό. Στο Παρίσι δεν βρίσκονταν κανένας μουσικός άξιος να κρατήσει τη θέση του. Και τότε αρχίζει μια μακρυά " μεσοβασιλεία " , όπου διάφοροι μουσικοί προσπαθούν να επιβληθούν, χωρίς να το κατορθώνουν γιατί κανένας τους δεν έχει το ταλέντο και τις ικανότητες του Λουλλί.
Ως που, το 1733, εμφανίζεται ένας πολύ μεγάλος μουσικός, καθαρόαιμος Γάλλος αυτός, ο Ιωάννης Φίλιππος Ραμώ.
Ο Ραμώ γεννήθηκε στη Ντιζον το 1683, σπούδασε πολύ σοβαρή μουσική, έγραψε διάφορα έργα για το κλαβεσέν και ακόμα πολλά θεωρητικά, χωρίς να σκεφτεί να ασχοληθεί με την όπερα, καθώς έλεγε ο ίδιος, πως δεν ήταν ικανός να γράψει για το θέατρο.
Ήταν πενηντάρης, όταν για πρώτη φορά, η " Ακαδημία της Μουσικής" ανέβασε την πρώτη του όπερα, τον " Ιππόλυτο" που προκάλεσε πολλές αντιδράσεις, ιδίως από κείνους που έμεναν πειστοί στις όπερες του Λουλλί και δεν ήθελαν - ή δεν μπορούσαν - να καταλάβουν τη μουσική του Ραμώ, βρίσκοντας την πολύ δύσκολη, πολύ σοβαρή, πολύ περίπλοκη.
Ως τόσο, ο Ραμώ δεν άργησε να επιβληθεί και να δώσει πολλές όπερες που επισκιάζανε εκείνες του Λουλλί : "Οι γιορτές της Ήβης", " Δάρδανος", "Κάστωρ και Πολυδεύκης" - το αριστούργημα του - " Εντ Γκαλάντ" τίτλος που δεν μπορεί να μεταφρασθεί ελληνικά παρά με τον ορισμό " Ο έρωτας στις Ινδίες" μια μουσική καταπληκτική σε περιγραφική δύναμη, άπειρη χάρη, ωραίες μελωδίες και θαυμάσια μπαλέτα.
Ο Ραμώ ήξερε να πλουτίζει τις μελωδίες του με τολμηρές αρμονίες, να χρησιμοποιεί με πιο μεγάλη τέχνη την χορωδία για να δημιουργεί δραματικές εντυπώσεις, να συνενώνει με αληθινά θαυμαστό τρόπο, σολίστες, κόρα και ορχήστρα.
Ο Ραμώ πέθανε ογδόντα και ενός ετών, αφήνοντας κάπου τριάντα όπερες και ένα σωρό άλλα έργα, ανάμεσα τους και πολλά θεωρητικά. Είναι ένας από τους μεγάλους μουσικούς της Γαλλίας, ο πιο μεγάλος ίσως του 18ου αιώνα.
Ως τόσο, όπως αυτός ξεπέρασε τον Λουλλί, έτσι και αυτόν θα τον ξεπεράσει μια άλλη μεγαλοφυΐα που θάρθει από την Γερμανία και θα μείνει αιώνια : Ο Βιλλιμπαλντ Χριστόφ Γκλούκ.
Η όπερα στην Αγγλία
Ας δούμε τι γίνονταν εκείνα τα χρόνια στην Αγγλία. Για τον Γκλούκ θα μιλήσουμε αργότερα.
Γιατί την ίδια εποχή που ο Λουλλί προσπαθούσε να δημιουργήσει την εθνική όπερα της Γαλλίας, παρόμοιες προσπάθειες γίνονταν και στην Αγγλία και συναντούμε αμέσως μια μεγάλη φυσιογνωμία που χάρισε στην Αγγλία την πρώτη και μοναδική για πολλά χρόνια εθνική της όπερας : Τον Χένρυ Πέρσελ.
Γεννήθηκε το 1658 στο Λονδίνο και από παιδάκι ήταν στην χορωδία του βασιλικού παρεκκλησίου όπου πήρε και όλη του την μουσική μόρφωση. Ο πατέρας του ήταν μουσικός και διευθυντής της βασιλικής χορωδίας.
Ο Χένρυ Πέρσελ ήταν και σπουδαίος οργανίστας στο βασιλικό παρεκκλήσιο και το 1682 διορίστηκε συνθέτης της αυλής. Στην αρχή ασχολήθηκε με θρησκευτικά έργα που θαυμάστηκαν από τους σύγχρονους του. Έπειτα όμως αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στην δημιουργία μιας εθνικής όπερας. Και ήταν μόλις είκοσι δυο ετών όταν έγραψε ένα αληθινό αριστούργημα, την όπερα " Διδώ και Αινείας".
Πέθανε νέος στα τριάντα εφτά του χρόνια. Τέσσερα χρόνια πριν το θάνατο του είχε γράψει ένα άλλο αριστούργημα, τον "Βασιλέα Αρθρούρο" που εξακολουθεί και σήμερα να συγκινεί το φιλόμουσο ακροατή.
Στην τεχνική του, ο Πέρσελ ακολούθησε τις αρχές που χάραξε ο Λουλλί, αλλά η έμπνευση του είναι πιο δυνατή, πιο ειλικρινής, μερικές φορές τραχιά και απότομη, μα πάντα απλή.
Μια μουσική όλο υγεία, με ζωηρούς ρυθμούς, με εκφραστικό πάθος που φθάνει ως την τραγικότητα. Το τραγούδι της Διδώς όταν πεθαίνει είναι μια θαυμαστή σελίδα που μπορεί να συγκριθεί με οποιοδήποτε αριστούργημα των πιο μεγάλων μουσικών.
Ο Πέρσελ είναι ο πιο μεγάλος μουσικός της Αγγλίας, ο "βρετανικός Ορφέας" όπως τον αποκάλεσαν. Ο πιο μεγάλος και ο μοναδικός για πολλά χρόνια, αφού στους δοξασμένους μουσικούς αιώνες, 18ο και 19ο αιώνα, που χάρισαν στο κόσμο τόσους μεγάλους συνθέτες, η Αγγλία, μην έχοντας κανένα δικό της μουσικό να επιδείξει, αναγκάστηκε να υιοθετήσει ξένους συνθέτες, όπως τον Χαίντελ, τον Χάυντ, τον Μέντελσον και άλλους.
Στα τέλη μόλις του 19ου και στις αρχές του 20ου, αρχίζει να γίνεται στην Αγγλία μια καινούργια προσπάθεια για την δημιουργία αγγλικής μουσικής που θα δώσει μερικούς αξιόλογους συνθέτες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου