Δευτέρα 10 Σεπτεμβρίου 2018

ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΟΠΕΡΑΣ ( Βέρντι 7. Σιμόν Μποκανέγκρα 8. Χορός μεταμφιεσμένων) - 15

ΟΠΕΡΕΣ ΤΟΥ ΓΚΙΟΥΖΕΠΕ ΒΕΡΝΤΙ


7. Σιμόν Μποκανέγκρα ( Simon Boccanegra, 1857)

Ο Σιμόν Μποκανέγκρα (Simon Boccanegra) είναι μία όπερα με πρόλογο και τρεις πράξεις του Ιταλού συνθέτη Τζουζέπε Βέρντι. Είναι γραμμένη πάνω σε ιταλικό λιμπρέτο του Φραντσέσκο Μαρία Πιάβε, βασισμένο στο ομώνυμο ισπανικό θεατρικό έργο του Αντόνιο Γκαρθία Γκουτιέρεθ, που γράφτηκε το 1843. Η παγκόσμια πρεμιέρα της όπερας έγινε στο Θέατρο Λα Φενίτσε της Βενετίας, στις 12 Μαρτίου 1857. Σε έργο του Γκουτιέρεθ βασίζεται και μία άλλη όπερα του Βέρντι, ο Τροβατόρε.

Με δεδομένες τις δυσκολίες που παρουσίαζε η αρχική πλοκή, μία αναθεωρημένη εκδοχή του έργου, με αλλαγές στο κείμενο από τον Αρρίγκο Μπόιτο, παρουσιάσθηκε για πρώτη φορά στη Σκάλα του Μιλάνου στις 24 Μαρτίου 1881. Αυτή είναι και η μορφή με την οποία παρουσιάζεται συνήθως η όπερα σήμερα, με τη σκηνή της αίθουσας του συμβουλίου ως το φινάλε στην Α΄ Πράξη.

Ρόλοι.
1. Σιμόν Μποκανέγκρα, πειρατής, ο μετέπειτα πρώτος Δόγης της Γένοβας.
2. Μαρία Μποκανέγκρα, η κόρη του, γνωστή ως Αμέλια Γκριμάλντι.
3. Ιάκωβος Φιέσκο, Γενουάτης ευγενής, γνωστός ως Αντρέα Γκριμάλντι.
4. Γκαμπριέλε Αντόρνο, Γενουάτης ευγενής.
5. Πάολο Αλμπιάνι, χρυσοχόος και ο ευνοούμενος αυλικός του Δόγη.
6. Πιέτρο, Γενουάτης λαϊκός ηγέτης και αυλικός.
7. Λοχαγός των τοξοβόλων.
8. Υπηρέτρια της Αμέλια.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Γένοβα, 14ος αιώνας. Ο Πάολο και Πιέτρο, ηγέτες των πληβείων, συνωμοτούν για να διώξουν τους αριστοκράτες. Ονοματίζουν τον δημοφιλή Σιμόν Μπακανέγκρα, πρώην πειρατή, ως υποψήφιο για το αξίωμα του Δόγη, του πρώτου πολίτη της δημοκρατίας. Ο Μποκανέγκρα δέχεται, ελπίζοντας ότι η νέα του θέση θα τον καταστήσει ικανό να παντρευτεί την Μαρία, κόρη του πατρικίου Φιέσκο ο οποίος την κρατάει φυλακισμένη ,επειδή έχει ένα εξώγαμο παιδί από τον Μποκανέγκρα.
Ο Φιέσκο εμφανίζεται μόνος, θρηνώντας για τον ξαφνικό θάνατο της κόρης του Μαρία. Χωρίς να ξέρει ότι έχει πεθάνει, ο Μποκανέγκρα προσπαθεί να κάνει ειρήνη με τους πατρικίους, αλλά ο Φιέσκο απαιτεί ότι πρώτα θα πρέπει να του παραδώσει την εγγονή του. Ο Μποκανέγκρα εξηγεί ότι το μικρό κορίτσι μυστηριωδώς έχει εξαφανιστεί. Οι δυο άντρες χωρίζουν και ο Μποκανέγκρα πηγαίνει στο παλάτι του Φιέσκο σε αναζήτηση της Μαρίας. Ευθύς μόλις ανακαλύπτει τον θάνατο της, το πλήθος τον ανακηρύσσει Δόγη. 

1. Il lacerato spirito / «Η βασανισμένη ψυχή ενός θλιμμένου πατέρα»)


ΠΡΑΞΗ ΠΡΩΤΗ

Έχουν περάσει είκοσι πέντε χρόνια. Ο Μποκανέγκρα έχει εξορίσει αρκετούς από τους πολιτικούς του αντιπάλους και ο Φιέσκο ζει έξω από την Γένοβα κάτω από το ψευδώνυμο του Αντρέα Γκριμάλντι.Είναι ο φύλακας κάποιας Αμέλια Γκριμάλντι. Εγκαταλειμμένη ως ένα ορφανό, μεγάλωσε στην θέση της πραγματικής κόρης Γκριμάλντι, η οποία πέθανε σε νεαρή ηλικία, με σκοπό να εξασφαλίσει διαδοχή στην οικογένεια. Η Αμέλια είναι στην πραγματικότητα η Μαρία Μποκανέγκρα, η κόρη του Δόγη και η εγγονή του Φιέσκο, αλλά κανείς από του δύο άντρες δεν γνωρίζει  την πραγματική της ταυτότητα. Ο αγαπημένος της Αμέλια είναι ο πατρίκιος Γκαμπριέλε Αντόρνο . Μαζί με τον Φιέσκο τον οποίον γνωρίζει μόνο με το ψευδώνυμο του όνομα, ο Γκαμπριέλε σχεδιάζει ανατροπή του Μποκανέγκρα.

Στους κήπους του παλατιού του Γκριμάλντι, η Αμέλια περιμένει τον Γκαμπριέλε. Τον προειδοποιεί για τους κινδύνους που διατρέχει από τις πολιτικές του δραστηριότητες και του λέει ότι ο Δόγης θέλει να την παντρέψει με τον αυλικό Πάολο. Ο Γκαμπριέλε ελπίζει να παντρευτεί την Αμέλια ο ίδιος και είναι αδιάφορος για την αποκάλυψη της, ότι δεν είναι μια Γκριμάλντι, αλλά ένα ορφανό αγνώστου προέλευσης. Αναχωρεί, αποφασισμένος να ανατρέψει τον Δόγη. Ο Μποκανέγκρα φθάνει για να πει στην Αμέλια ότι έχει συγχωρέσει τους υποτιθέμενους αδελφούς της, τους Γκριμάλντι. Εντυπωσιασμένη από την γενναιοδωρία του, παραδέχεται την αγάπη της για τον Γκαμπριέλε και μιλάει για το μοναχικό παρελθόν της. Από το ταίριασμα των πορτραίτων που έχουν της μητέρας της Αμέλια, ο Μποκανέγκρα καταλαβαίνει ότι η Αμέλια είναι η εδώ και καιρό χαμένη του κόρη. Αγκαλιάζονται. Το κορίτσι φεύγει και ο Μποκανέγκρα λέει στον Πάολο να εγκαταλείψει κάθε ελπίδα ότι θα την παντρευτεί. Ο Πάολο σχεδιάζει μαζί με τον Πιέτρο να απαγάγουν την Αμέλια. 
Ο Μποκανέγκρα προτείνει στο συμβούλιο της πόλης να διατηρήσουν ειρήνη στην Βενετία. Ο Γκαμπριέλε τρέχει μέσα, κυνηγημένος από τον όχλο. Έχει σκοτώσει ένα άνθρωπο, ο οποίος προσπάθησε να απαγάγει την Αμέλια. Κατηγορεί τον Μποκανέγκρα ότι οργάνωσε την απαγωγή της και επιχειρεί να τον μαχαιρώσει. Η Αμέλια παρεμβαίνει. Περιγράφει την απαγωγή της και αναχωρεί, ενώ αρνείται να αποκαλύψει ποιος είναι υπεύθυνος. Ένα νέο επιχείρημα εμφανίζεται και ο Μποκανέγκρα ξανά προτρέπει ειρήνη. Καταριέται τους απαγωγείς της Αμέλια και διατάσσει τον Πάολο, τον οποίο υποπτεύεται ότι είναι ο ένοχος, να επαναλάβει τα λόγια του. Ο τρομοκρατούμενος Πάολο αναγκάζεται να υπακούσει, ακόμη και αν ο ίδιος καταριέται τον εαυτό του.

1. Come in quest'ora bruna / «Πώς στο φως της αυγής η θάλασσα και τ' άστρα φέγγουν»
Verdi, Simon Boccanegra ARIA de Amelia Come in quest'ora bruna (Harteros)

2Plebe! Patrizi! Popolo! / «Πληβείοι! Πατρίκιοι! Κληρονόμοι μιας τραχιάς Ιστορίας»


ΠΡΑΞΗ ΔΕΥΤΕΡΗ

Ο Πάολο αντιδράει στην κατάρα και χύνει δηλητήριο στο νερό που πίνει ο Μποκανέγκρα. Ο Φιέσκο και ο Γκαμπριέλε οδηγούνται μέσα και ο Πάολο προσπαθεί να πείσει τον γηραιό άντρα να δολοφονήσει τον Δόγη, αλλά παρά το μίσος προς τον Μποκανέγκρα, ο Φιέσκο αρνείται να συμμετάσχει στον σχεδιασμό. Όταν ο Πάολο έκανε υπαινιγμούς για την σχέση του Μποκανέγκρα με την Αμέλια, ο Γκαμπριέλε, μένοντας μόνος, ξέσπασε σε έντονη ζήλεια. Η Αμέλια μπαίνει, αλλά προτού αυτή μπορέσει να εξηγήσει, εμφανίζεται ο Μποκανέγκρα. Ο Γκαμπριέλε κρύβεται ενώ η Αμέλια ζητάει από τον πατέρα της να συγχωρέσει τον αγαπημένο της. Ο Μποκανέγκρα συμφωνεί. Μόνος, πίνει το δηλητηριασμένο νερό και πέφτει να κοιμηθεί. Ο Γκαμπριέλε, ο οποίος δεν άκουσε τίποτα από την προηγηθείσα συνομηλία, επιστρέφει και έιναι έτοιμος να μαχαιρώσει τον Μποκανέγκρα όταν η Αμέλια ορμάει μέσα. Ο Δόγης αποκαλύπτει ότι είναι πατέρας της Αμέλια και συγχωρεί τον μετανιωμένο Γκαμπριέλε. Καθώς ο εξεγερμένος όχλος ακούγεται από έξω, ο Γκαμπριέλε ορκίζεται να πολεμήσει στο πλευρό του Μποκανέγκρα.

1. Sento avvampar nell'anima / «Αισθάνομαι μια θηριώδη ζήλεια, που βάζει φωτιά στην ψυχή μου»
2. Perdon, Amelia... Indomito / «Συχώρεσέ με, Αμέλια... Είχα έναν άγριο έρωτα γεμάτο ζήλεια»)
Verdi - Simon Boccanegra " Perdon, Amelia..." (Haroutounian, Lombardo, Servile)






ΠΡΑΞΗ ΤΡΙΤΗ

Η Γένοβα εορτάζει την νίκη του Μποκανέγκρα εναντίον των στασιαστών. Ο Πάολο, ο οποίος οδηγείται στην εκτέλεση, συναντάει τον Φιέσκο και του ομολογεί ότι αυτός δηλητηρίασε τον Δόγη και προσπάθησε να απαγάγει την Αμέλια. Ο Μποκανέγκρα εισέρχεται, ετοιμοθάνατος από το δηλητήριο, σκέπτεται την αγαπημένη του θάλασσα της Γένοβας. Ο Φιέσκο τον προκαλεί και μετά αποκαλύπτει την πραγματική του ταυτότητα. Όταν ο Μποκανέγκρα του λέει ότι η Αμέλια είναι η εγγονή του, ο Φιέσκο ξεσπάει σε κλάματα και οι δυο άντρες συμφιλιώνονται. Η Αμέλια και ο Γκαμπριέλε εισέρχονται. Ο ετοιμοθάνατος Μποκανέγκρα ευλογεί το νεαρό ζευγάρι και χρήζει τον Γκαμπριέλε, ως διάδοχο του.





8. Χορός μεταμφιεσμένων ( In ballo in maschera, 1859)

Ο χορός των μεταμφιεσμένων είναι μια όπερα σε τρείς πράξεις του συνθέτη Γκιουζέπε Βέρντι σε κείμενα Αντόνιο Σόμμα. Το λιμπρέτο του Σόμμα βασίστηκε στο λιμπρέτο με 5 πράξεις το οποίο ο συγγραφέας Ευγέν Σκρίμπε έγραψε για την όπερα του συνθέτη Ντανιέλ Ομπέρ το 1833 με τίτλο Γουσταύος ο ΙΙΙ ή ο χορός των μεταμφιεσμένων. Ο Σκρίμπε έγραψε για την δολοφονία του βασιλιά Γουστάβου της Σουηδίας το 1792. Πυροβολήθηκε, ενώ παρακολουθούσε μια παράσταση με χορό μεταμφιεσμένων και πέθανε 13 μέρες αργότερα.

Ρόλοι.
Τα ονόματα των αρχικών χαρακτήρων αναφέρονται σε παρένθεση.
1. Ρικάρντο, κυβερνήτης της Βοστώνης (Γουστάβος, βασιλιάς της Σουηδίας).
2. Αμέλια γυναίκα του Ρενάτο, ερωτευμένη με τον Ρικάρντο (Αμέλια, γυναίκα του Ανκαρστρόμ, 
   ερωτευμένη με τον Γουστάβο.)
3. Ρενάτο, σύζυγος της Αμέλια, γραμματέας του Ρικάρντο και έμπιστος φίλος του (Κόμης Ανκαρστρόμ, 
   σύζυγος της Αμέλια, γραμματέας του Γκουστάβο και έμπιστος φίλος του).
4. Όσκαρ, υποκόμος του Ρικάρντο ( υποκόμος του Γκουστάβο.).
5. Ουλρίκα, (Μαντάμ Άρβιντσον, χαρτορίχτα).
6. Ένας δικαστής.
7. Σιλβάνο (Κριστιάνο).
8. Υπηρέτρια της Αμέλια.
9. Σάμουελ (Κόμης Ράϊμπινγκ).
10. Τομ (Κόμης Χόρν).

ΠΡΑΞΗ ΠΡΩΤΗ

Τα ονόματα των αρχικών χαρακτήρων αναφέρονται σε παρένθεση.

Μέσα στο παλάτι του, ο Ρικάρντο ( Βασιλιάς Γουστάβος ο ΙΙΙ) περιεργάζεται την λίστα με τα ονόματα των προσκεκλημένων στον επερχόμενο χορό μεταμφιεσμένων. Όπως έβλεπε την λίστα, χάρηκε όταν είδε το όνομα της γυναίκας που αγαπάει, την Αμέλια  (Αμέλια), ¨όμως, αυτή είναι σύζυγος του περισσότερο πιστού συμβούλου του, του Ρενάτο ( κόμης Ανκαρστρόμ).
Ο Ρικάρντο αφήνει την λίστα όταν εισέρχεται στο δωμάτιο ο Ρενάτο. Ο Ρενάτο προειδοποιεί τον Ρικάρντο ότι υπάρχει μια μερίδα κόσμου που είναι εναντίον του. Ο Ρικάρντο δεν δίνει σημασία στα λεγόμενα του Ρενάτο. Λεπτά αργότερα, ο νεαρός υποκόμος Όσκαρ μπαίνει μέσα, φέρνοντας νέα ότι η χαρτομάντισσα Ούλρικα, έχει κατηγορηθεί για μαγεία. Ο Όσκαρ την υπερασπίζεται, αλλά άλλοι ζητούν την τιμωρία της. Ο Ρικάρντο παίρνει την υπόθεση στα χέρια του και παράλληλα με το δικαστήριο, θέτει το σπίτι της Ούλρικα σε παρακολούθηση για να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.
Έξω από το κατάλυμα της Ούλρικα, ο Ρικάρντο μεταμφιεσμένος σε ψαρά, κρυφοκυττάζει. Η Ούλρικα θυμάται τα μαγικά της και λέει την τύχη σε ένα ναυτικό ονόματι Σιλβάνο ( Κριστιάνο). Λέει στον Σιλβάνο ότι σύντομα θα γίνει πλούσιος λόγω μιας προαγωγής. Καθώς ο Σιλβάνο φεύγει, ο Ρικάρντο κρυφά βάζει ένα σημείωμα προαγωγής και μερικά χρυσά νομίσματα στην τσέπη του Σιλβάνο. Όταν ο Σιλβάνο τα ανακαλύπτει, χαίρεται και έτσι ο λαός της πόλης πείθεται περισσότερο για τις ικανότητες της Ούλρικα.
Τότε εισέρχεται στο κατάλυμα η Αμέλια. Για να μην τον δει, ο Ρικάρντο γρήγορα κρύβεται. Η Αμέλια ομολογεί στην Ούλρικα ότι βασανίζεται από τον μυστικό της έρωτα για τον Ρικάρντο. Ψάχνοντας για ηρεμία στην καρδιά της, η Ούλρικα λέει στην Αμέλια να τριγυρνάει το βράδι έξω για να βρει ένα μαγικό βότανο που αναπτύσσεται κοντά στις κρεμάλες.
Ο Ρικάρντο αποφασίζει να συναντήσει την Αμέλια εκεί αργά αυτό το βράδι. Αφού έφυγε η Αμέλια, ο Ρικάρντο παίρνει ένα λεπτό για να πει την τύχη του. Μαζί με τον Όσκαρ και τους υπόλοιπους αυλικούς του, ο Ρικάρντο μιλάει στην Ούλρικα. Του λέει ότι θα πεθάνει στα χέρια του φίλου του. Κοροϊδεύει την προφητεία, προτού την ρωτήσει ποιος θα είναι ο δολοφόνος του. Του απαντάει ότι το επόμενο πρόσωπο που θα του σφίξει το χέρι θα είναι ο δολοφόνος του. Ο Ρικάρντο τριγυρίζει στο δωμάτιο, και κοροϊδευτικά προσπαθεί να σφίξει τα χέρια των φίλων του, αλλά ο καθένας τους αρνιόνταν να το κάνει. Απρόβλεπτα, μπαίνει ο Ρενάτο και σφίγγει τα χέρια του Ρικάρντο. Ο Ρικάρντο ευτυχισμένα υπερηφανεύεται ότι η Ούλρικα έκανε λάθος γιατί ο Ρενάτο είναι ο πιο πιστός του φίλος. Κείνη την στιγμή, η αληθινή ταυτότητα του Ρικάρντο γίνεται γνωστή, και οι κάτοικοι της πόλης τον θαυμάζουν και τον εξυψώνουν.
Άριες.
1. Aria: La rivedrà nell'estasi / " Θα είμαι σε έκσταση να σε δω ξανά" 
Nicolai Gedda live in "La rivedra nell'estasi" Un ballo in maschera

2. aria: Alla vita che t'arride /  " Η ζωή σου, γεμάτη από χαρά και ελπίδα"
Un ballo in maschera - Cappuccilli - Pavarotti - Abbado - Alla vita che t'arride

3. Aria: Volta la terrea /  " Σήκωσε τα μάτια της από τη γη" 
Volta la Terrea - Un Ballo in Maschera (Pavarotti & Blackwell)

4. Re dell'abisso, affrettati / " Βασιλιά της αβύσου, βιάσου!" 
Un Ballo in Maschera. Madrid. Re dell' abisso. Ewa Podles

5. Aria: Di' tu se fedele / " Πες μου αν η θάλασσα με περιμένει πιστά" 
Luciano Pavarotti - Di' tu se fedele - Un Ballo In Maschera




ΠΡΑΞΗ ΔΕΥΤΕΡΗ

Η Αμέλια απεγνωσμένα ψάχνει για το μαγικό βότανο καθώς προσεύχεται η αγάπη της για τον Ρικάρντο να νικήσει. Γρήγορα ο Ρικάρντο φθάνει. Ανήμποροι να ελέγξουν τον έρωτα τους, αγκαλιάζονται και φιλιούνται παθητικά.

Ξαφνικά ο Ρενάτο φθάνει, διακόπτοντας τους. Προτού αναγνωρισθεί, η Αμέλια καλύπτει το πρόσωπο της με το πέπλο της. Ο Ρενάτο λέει στον Ρικάρντο ότι οι συνωμότες είναι έξω για να τον σκοτώσουν. Ο Ρικάρντο διατάσσει τον Ρενάτο να συνοδεύσει την Λαίδη σε ασφάλεια, αλλά αυτός δεν πρέπει να αφαιρέσει το πέπλο της. Αφού ο Ρενάτο υποσχέθηκε να ακολουθήσει τις εντολές του, αναχώρησαν και ο Ρικάρντο εξαφανίστηκε στο σκοτάδι. Προτού ο Ρενάτο και η Αμέλια φθάσουν στην πόλη, περικυκλώθηκαν από τους συνωμότες. Στον αγώνα τους, η Αμέλια φαντάζεται ότι ο σύζυγός της θα παλέψει με τους εξεγερμένους μέχρι θανάτου, παρά να παρακούσει τις εντολές του κυβερνήτη. Ελπίζοντας να σώσει την ζωή του, η Αμέλια ελευθερώνει το πέπλο της και το αφήνει να πέσει στο έδαφος. Εκείνη την στιγμή, οι εξεγερμένοι σταματούν να μάχονται και αρχίζουν να κοροϊδεύουν τον Ρενάτο για την απιστία της γυναίκας του. Γεμάτος θυμό, ο Ρενάτο ρωτάει τους δυο αρχηγούς των εξεγερμένων, Σάμουελ και Τόμ ( κόμης Ράϊμπινγκ και κόμης Χόρν) για μια συνάντηση την επόμενη μέρα.  Οι Σάμουελ και Τόμ συμφωνούν να συναντηθούν με τον Ρενάτο.

Άριες.

1. Aria: Ma dall'arido stelo divulsa / " Αλλά όταν έχω μαζέψει το βότανο" 
Ecco l'orrido campo...Ma dall'arido stelo divulsa - Leona Mitchell - Ballo in Maschera



ΠΡΑΞΗ ΤΡΙΤΗ  

Στο σπίτι τους, ο Ρενάτο και η Αμέλια τσακώνονται. Φοβερίζει να την σκοτώσει για την ντροπή που του έφερε. Υπερασπίζεται την αθωότητα της, αλλά τελικά παραδέχεται. Ζητάει να δει τον γιό της για τελευταία φορά, προτού πεθάνει και βγαίνει από το δωμάτιο. Ο Ρενάτο σκέπτεται ότι σωστό θα ήταν να σκοτωθεί στη θέση της ο Ρικάρντο. 
Όταν ο Σάμουελ και ο Τόμ έφθασαν, ο Ρενάτο ζητάει να προσχωρήσει στην συνωμοσία τους. Τον αφήνουν στην ομάδα τους. Τους λέει ότι σχεδιάζει να δολοφονήσει τον κυβερνήτη. Για να αποφασίσουν ποιος θα εκτελέσει την δολοφονία ρίχνουν τα ονόματα τους σε ένα κουτί. Η Αμέλια επιστρέφει και ο Ρενάτο ζητάει να τραβήξει ένα όνομα από το κουτί. Όταν αυτή πιάνει το όνομα του Ρενάτο, αυτό δεν τον κάνει χαρούμενο. Η συνάντηση τους διακόπτεται όταν ο Όσκαρ φέρνει πρόσκληση για ένα χορό μεταμφιεσμένων. Αφού έφυγε, οι άντρες άρχισαν να σχεδιάζουν την αποστολή τους για την δολοφονία του κυβερνήτη κατά την διάρκεια του χορού.
Στο δωμάτιο του πριν από τον χορό, ο Ρικάρντο μελετάει τις ενέργειες του, ως κυβερνήτης και αποφασίζει μεταξύ έρωτα και του καθήκοντος του ως κυβερνήτη. Τελικά, αποφασίζει να παραιτηθεί από τον έρωτα και να στείλει τον Ρενάτο και την Αμέλια μακριά. Ο Όσκαρ φθάνει με ένα σημείωμα, που έγραψε κρυφά η Αμέλια, προειδοποιώντας για την δολοφονία του. Ξανά, ο Ρικάρντο δεν δίνει σημασία στις απειλές και πηγαίνει στο χορό.
Στο χορό, ο Ρενάτο ρωτάει τον Όσκαρ πως θα είναι ντυμένος ο Ρικάρντο. Μετά από πολλές αρνήσεις, τελικά ομολογεί την αμφίεση του κυβερνήτη ( βασιλιά) και ο Ρενάτο βιαστικά αναχωρεί. Ο Ρικάρντο ψάχνει στα δωμάτια και ανακαλύπτει την μεταμφιεσμένη Αμέλια. Καθώς της λέει για την απόφαση του, μαχαιρώνεται πισώπλατα από τον Ρενάτο. Καθώς πεθαίνει, λέει στον Ρενάτο ότι αν και αγαπούσε την Αμέλια , αυτή ποτέ δεν πάτησε τους όρκους του γάμου της. Συγχωρεί όλους τους συνωμότες, λέγοντας αντίο στους φίλους του και την χώρα του καθώς πεθαίνει.
Άριες.
1. Aria: Morrò, ma prima in grazia / " Θα πεθάνω,αλλά πρώτα μια καλοσύνη" 
Morrò, ma prima in grazia. Un ballo in maschera. G. Verdi.

2. Aria: Eri tu che macchiavi quell'anima / " Είσαι ο μόνος που χρωμάτισες την ψυχή μου" 
Dmitri Hvorostovsky - Eri Tu (Un Ballo in Maschera)

3. Aria: Ma se m'è forza perderti / " Αλλά εάν αναγκαστώ να σε χάσω" 
Jonas Kaufmann; "Ma se m''è forza perderti"; Un ballo in maschera; Giuseppe Verdi

4. Aria: Saper vorreste / " Θέλω να μάθω" 
Paola Santucci - Saper vorreste (Verdi - Un Ballo in maschera)


















Τρίτη 4 Σεπτεμβρίου 2018

ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΟΠΕΡΑΣ ( Βέρντι 3. Μάκμπεθ 4. Λουίζα Μίλλερ) - 13

ΟΠΕΡΕΣ ΤΟΥ ΓΚΟΥΖΕΠΕ ΒΕΡΝΤΙ


3. Μάκμπεθ  (Macbeth,1847)  


Σύνθεση 1846-47, αναθεώρηση 1864-65.
Πρεμιέρα 1847 και 1865.
Λιμπρέτο από τον Φρατσέσκο Μαρία Πιάβε ( Francesco Maria Piave ), βασισμένο στο έργο του Σαίκσπηρ ( Shakespeare ).

Ρόλοι.
1. Μάκμπεθ, στρατηγός στο στρατό του βασιλιά Ντάνκαν.
2. Μπάνκο, στρατηγός στο στρατό του βασιλιά Ντάνκαν.
3. Λέντυ Μάκμπεθ, γυναίκα του Μάκμπεθ.
4. Λέντυ σε αναμονή, σε Λέντυ Μάκμπεθ.
5. Μακντάφ, ιππότης του Φάϊφ.
6. Μάγισες, κάτοχοι του δάσους και μάντισσες του μέλλοντος.
7. Μάλκομ, γιός του βασιλιά Ντάνκαν.
8. Ντάνκαμ, βασιλιάς της Σκωτίας.
9. Φλιάνς, γιός του Μπάνκο.
    Ένας γιατρός, σκωτσέζοι ευγενείς, στρατιώτες, δολοφόνοι.

ΠΡΑΞΗ ΠΡΩΤΗ.

Σκωτία, ο Μάκμπεθ και ο Μπάνκο, στρατηγοί του σκωτσέζικου στρατού, συναντούν μια ομάδα μαγισσών που προφητεύουν το μέλλον. Προσφωνούν τον Μάκμπεθ, ιππότη του Καουντόρ και βασιλιά της Σκωτίας, και λένε στο Μπάνκο ότι θα γίνει πατέρας βασιλιάδων. Οι δύο άντρες προσπαθούν να μάθουν περισσότερα, αλλά οι μάγισσες εξαφανίζονται. Φθάνουν αγγελιοφόροι με το νέο ότι ο Ντάνκαν, ο τωρινός βασιλιάς της Σκωτίας, έχρισε τον Μάκμπεθ, ιππότη του Καουντόρ. Το πρώτο μέρος της προφητείας επαληθεύτηκε.
Στο κάστρο του Μάκμπεθ, η Λέντυ Μάκμπεθ, διαβάζει ένα γράμμα από τον σύζυγο της που της λέει για τα γεγονότα που έχουν ήδη επιβεβαιωθεί. Αποφασίζει να ακολουθήσει τις φιλοδοξίες της. Ένας υπηρέτης αναγγέλει ότι γρήγορα θα φθάσει ο Ντάνκαν στο κάστρο και όταν ο Μάκμπεθ έρχεται, του λέει ότι πρέπει να σκοτώσουν τον βασιλιά. Ο Ντάνκαν φθάνει. Ο Μάκμπεθ βλέπει το όραμα ενός στιλέτου και τότε αναχωρεί να διαπράξει την δολοφονία. Επιστρέφοντας, λέει στην σύζυγο του πόσο η πράξη τον τρομοκράτησε και αυτή του λέει ότι χρειάζεται περισσότερο κουράγιο. Και οι δυο τους φεύγουν καθώς οι Μπάνκο και Μακντάφ φθάνουν και ανακαλύπτουν το έγκλημα. Ο Μάκμπεθ και η Λέντυ Μάκμπεθ προσποιούνται τους τρομοκρατούμενους και ενώνονται με τους άλλους στο να καταδικάζουν το έγκλημα.

Άριες.
1. Vieni! t'affretta!/ " Έλα! γρήγορα!" 

2. (Or tutti, sorgete / " Σήκω τώρα, όλοι οι άρχοντες της κόλασης!" 

3. Mi si affaccia un pugnal? / " Είναι αυτό ένα στιλέτο που το είδα μπροστά μου? " 


4. (Schiudi, inferno, . . / " Ορθάνοιξε το χαίνων στόμα σου, Ω! Κόλαση!"   



Macbeth: "Vieni, t'affretta" (Anna Netrebko)



Macbeth: Or tutti sorgete (Maria Guleghina)



Roberto Alagna - MacBeth - "Schiudi, inferno" Quartetto & Coro



ΠΡΑΞΗ ΔΕΥΤΕΡΗ

Ο Μάκμπεθ έχει γίνει βασιλιάς. Ο Μάλκολμ, γιός του Ντάνκαν, είναι ύποπτος ότι δολοφόνησε τον πατέρα του και δραπέτευσε στην Αγγλία. Ανήσυχος για την προφητεία πως τα παιδιά του Μπάνκο θα βασιλέψουν, ο Μάκμπεθ και η γυναίκα του τώρα σχεδιάζουν να σκοτώσουν αυτόν και τον γιό του, Φλιάνς. Καθώς ο Μάκμπεθ αναχωρεί για να προετοιμάσει το διπλό έγκλημα, η Λέντυ Μάκμπεθ ελπίζει ότι τελικά ο θρόνος θα γίνει ασφαλής.
Έξω από το κάστρο, δολοφόνοι περιμένουν για τον Μπάνκο, ο οποίος εμφανίζεται μαζί με τον γιό του που τον προειδοποιεί για ένα  παράξενο προαίσθημα. Ο Μπάνκο σκοτώνεται, αλλά ο Φλιάνς το σκάει.
Η Λέντυ Μάκμπεθ υποδέχεται την Αυλή στην αίθουσα δεξιώσεων και τραγουδάει ένα τραγούδι, ενώ ο Μάκμπεθ λαμβάνει τα νέα ότι ο Μπάνκο είναι νεκρός και ότι ο γιός του ξέφυγε. Ο Μάκμπεθ, καθώς ετοιμάζεται να πάρει την θέση του Μπάνκο στο τραπέζι, τρομοκρατήθηκε από ένα όραμα του νεκρού άντρα που τον κατηγορεί. Η συζυγός του είναι ανήμπορη να τον ησυχάσει και οι αυλικοί διερωτώνται για την παράξενη συμπεριφορά του βασιλιά. Ο Μάκνταφ ορκίζεται να εγκαταλείψει την χώρα η οποία τώρα κυβερνάται από δολοφόνους.
Άριες.

1. La luce langue / " Το φως αχνοσβύνει!".
2. Come dal ciel precipita / " Ω, πως το σκοτάδι πέφτει από τον ουρανό! ".
3. Si colmi il calice / " Γέμισε την κούπα"  

Anna Netrebko sings "La luce langue" from Verdi's MACBETH


Ghiaurov: Macbeth, Come dal ciel precipita, Verdi


Anna Netrebko in the final scene of Act II from Verdi's MACBETH


ΠΡΑΞΗ ΤΡΙΤΗ

Οι μάγισσες μαζεύονται ξανά, και ο Μάκμπεθ τις επισκέπτεται, απαιτώντας περισσότερες προφητείες.  Αυτές τον προειδοποιούν να προσέχει τον Μάκνταφ και τον διαβεβαιώνουν ότι "κανένας άντρας που γεννήθηκε από γυναίκα" δεν μπορεί να τον βλάψει και ότι θα είναι ανίκητος μέχρις ότου το δάσος του Μπίρναμ μετακινηθεί προς το κάστρο του.Σε κάποιο άλλο όραμα, βλέπει μια πορεία μελλοντικών βασιλιάδων, ακολουθούμενοι από τον Μπάνκο. Τρομοκρατημένος ο Μάκμπεθ κατέρρευσε. Οι μάγισσες εξαφανίστηκαν και η γυναίκα του τον βρήκε. Αποφασίζουν να σκοτώσουν τον Μακνταφ και την οικογένεια του.

Άριες.

1. Macbeth: O lieto augurio / " Ω, ευτυχισμένη στιγμή / Κανένα δάσος δεν έχει κινηθεί ποτέ από κάποια μαγική δύναμη"  

2. Macbeth: Fuggi regal fantasima / " Φύγε μακριά, βασιλικό φάντασμα που μου θυμίζεις τον Μπάνκο"  

3. Duet: Vi trovo alfin! / "Σε βρήκα επιτέλους!" 





ΠΡΑΞΗ ΤΕΤΑΡΤΗ



Στα σύνορα της Σκωτίας, ο Μάκνταφ συναντάει τους πρόσφυγες. Η γυναίκα του και τα παιδιά του έχουν σκοτωθεί. Ο Μάλκολμ εμφανίζεται με βρετανικά στρατεύματα και τος οδηγεί εναντίον της Σκωτίας.

Η Λέντυ Μάκμπεθ υπνοβατεί, κυριευμένη από τον τρόμο για το τι θα πάθουν αυτή και ο άντρας της. 

Ο Μάκμπεθ περιμένει την έλευση των εχθρών του και αντιλαμβάνεται ότι ποτέ δεν θα μπορέσει να ζήσει ειρηνικά γεράματα. Αγγελιοφόροι φέρνουν νέα ότι η Λέντυ Μάκμπεθ πέθανε, και το δάσος του Μπίρναμ φαίνεται να κινείται. Ο αγγλικός στρατός εμφανίζεται, καμουφλαρισμένος με κλαδιά δέντρων. Ο Μάκνταφ αντιμετωπίζει τον Μάκμπεθ και του λέει ότι δεν γεννήθηκε φυσιολογικά, αλλά με καισαρική τομή. Σκοτώνει τον Μάκμπεθ και ανακηρύσσει τον Μαλκολμ βασιλιά της Σκωτίας.


Άριες

1. (Chorus: Patria oppressa / "Καταπατημένη Πατρίδα!".

2. (Ah, la paterna mano / "Αχ, το πατρικό χέρι¨.

3. Chorus: La patria tradita / Η προδομένη μας πατρίδα".

4. (Una macchia è qui tuttora! / "Yet here's a spot"
5. (Pietà, rispetto, amore / " Συμπόνια, τιμή, αγάπη!".
6. Salve, o re!/ " Ζήτω, Ω βασιλιά!". 

Macbeth: "Patria oppressa"


Placido Domingo - Macbeth - Ah, la paterna mano

Macbeth - G.Verdi " La patria tradita" duetto Macduff / Malcolm. Giuseppe Talamo/ Maurizio Pace 2013

Ghena Dimitrova - Macbeth - Sleepwalking scene - Una macchia è qui tutt'ora - San Carlo Napoli 1984

G. Verdi MACBETH "Perfidi!...Pietà, rispetto, amore"

Macbeth. Act IV. Salve, o re!



4. Λουίζα Μίλλερ (Luisa Miller, 1849))



Η Λουίζα Μίλλερ (Luisa Miller) είναι όπερα σε τρεις πράξεις του Ιταλού συνθέτη Τζουζέπε Βέρντι. Είναι γραμμένη πάνω σε ιταλικό λιμπρέτο του Σαλβαντόρε Καμμαράνο, βασισμένο στο θεατρικό έργο Ραδιουργία και έρως (Kabale und Liebe) του Φρίντριχ Σίλερ. Η όπερα ανέβηκε για πρώτη φορά (παγκόσμια πρεμιέρα) στο Τεάτρο Σαν Κάρλο στη Νάπολη, στις 8 Δεκεμβρίου 1849

Ρόλοι.
1. Μίλλερ, βετεράνος στρατιώτης
2.Λουίζα, η θυγατέρα του
3. Κόμης Βάλτερ
4. Ροδόλφος, ο γιος του
5. Φεντερίκα (Φρειδερίκη), δούκισσα του Οστχάιμ, ανεψιά του Βάλτερ
6. Βουρμ, αυλικός του Βάλτερ
7. Λάουρα, μια χωριατοπούλα
8. Ανώνυμος χωρικός

Η υπόθεση του έργου
Τόπος: Τιρόλο

Χρόνος: αρχές του 17ου αιώ

Πράξη Α΄
Σκηνή 1: Κάποιο χωριό

Την ημέρα των γενεθλίων της Λουίζας οι χωρικοί έχουν συγκεντρωθεί έξω από το σπίτι της για να της τραγουδήσουν. Εκείνη αγαπά τον Κάρλο, ένα παλικάρι που έχει συναντήσει στο χωριό (Lo vidi e'l primo palpito /«Τον είδα και η καρδιά μου ένιωσε την πρώτη της ανατριχίλα έρωτα»)
ANNA PIROZZI as LUISA MILLER "Lo vidi e'l primo palpito" (2014)


και κοιτάζει γι' αυτόν μέσα στο πλήθος. Ο πατέρας της, ο Μίλλερ, ανησυχεί για αυτή την παράξενη αγάπη, αφού ο Κάρλο είναι ξένος. Ο Κάρλο εμφανίζεται και το ζευγάρι τραγουδά την αγάπη τους (Διωδία: T'amo d'amor ch'esprimere / «Σ' αγαπώ με αγάπη που οι λέξεις δεν μπορούν να εκφράσουν»).
Gilda Cruz Romo & Luciano Pavarotti " T'amo D'amo Ch'esprimere",


Καθώς οι χωρικοί αποχωρούν για να μπουν στη γειτονική εκκλησιά, ο Μίλλερ προσεγγίζεται από έναν αυλικό, τον Βουρμ, που έχει ερωτευθεί τη Λουίζα και θέλει να την πάρει για γυναίκα. Αλλά ο Μίλλερ τον πληροφορεί ότι δεν θα πάρει ποτέ μια απόφαση αντίθετη με τη θέληση της θυγατέρας του (Sacra la scelta è d'un consorte / «Η επιλογή συζύγου είναι ιερή»).


Εκνευρισμένος από την απάντηση, ο Βουρμ αποκαλύπτει στον Μίλλερ ότι στην πραγματικότητα ο Κάρλο είναι ο Ροδόλφος, ο γιος του Κόμη Βάλτερ. Μόνος του, ο Μίλλερ εκφράζει την οργή του (Ah fu giusto il mio sospetto / «Ω! Η υποψία μου βγήκε αληθινή»).
Sherrill Milnes - Ah, fu giusto il mio sospetto - Verdi - Luisa Miller




Σκηνή 2: Το κάστρο του Κόμη Βάλτερ

Ο Βουρμ πληροφορεί τον κόμη για τον έρωτα του Ροδόλφου με τη Λουίζα και ο κόμης τον διατάζει να του φέρει τον γιο του. Ο κόμης εκφράζει την ενόχλησή του (Il mio sangue la vita darei).
Il mio sangue, la vita darei - Luisa Miller di G. Verdi - Basso Bonaldo Giaiotti


Μόλις έρχεται ο Ροδόλφος, του λέει πως προτίθεται να τον παντρέψει με την ανεψιά του Φεντερίκα, Δούκισσα του Οστχάιμ.


Μόλις ο Ροδόλφος μένει μόνος με τη Φεντερίκα, της εξομολογείται ότι αγαπά μια άλλη γυναίκα, ελπίζοντας ότι η δούκισσα θα τον καταλάβει. Αλλά η Φεντερίκα είναι ήδη υπερβολικά ερωτευμένη μαζί του για να δείξει κατανόηση (Διωδία: Deh! la parola amara perdona al labbro mio / «Προσευχήσου να συγχωρήσεις τα χείλη μου για τις πικρές λέξεις»).

Σκηνή 3: Το σπίτι του Μίλλερ

Ο Μίλλερ πληροφορεί την κόρη του ποιος είναι στην πραγματικότητα ο Ροδόλφος. Ο Ροδόλφος φθάνει και παραδέχεται την παραπλάνηση, αλλά ορκίζεται πως ο έρωτάς του είναι ειλικρινής. Γονατίζοντας μπροστά στον Μίλλερ ανακοινώνει ότι η Λουίζα θα είναι η νύφη του. Τότε καταφθάνει ο Κόμης Βάλτερ και έρχεται αντιμέτωπος με τον γιο του. Τραβώντας το σπαθί του, ο Μίλλερ υπερασπίζεται την κόρη του και ο Βάλτερ διατάζει να συλλάβουν τόσο τον πατέρα όσο και την κόρη. Ο Ροδόλφος αντιδρά και απειλεί τον πατέρα του: αν δεν ελευθερώσει την κοπέλα, τότε ο Ροδόλφος θα αποκαλύψει τον τρόπο με τον οποίο ο Βάλτερ έγινε κόμης. Φοβισμένος, ο Βάλτερ διατάζει την απελευθέρωση της Λουίζας.

Πράξη Β΄
Σκηνή 1: Δωμάτιο στο σπίτι του Μίλλερ


Μερικοί χωρικοί έρχονται στη Λουίζα και την πληροφορούν ότι ο πατέρας της θεάθηκε να σέρνεται μακριά αλυσοδεμένος. Τότε φθάνει ο Βουρμ και επιβεβαιώνει πως ο Μίλλερ πρόκειται να εκτελεσθεί. Αλλά της προτείνει κάτι: Μπορεί να απελευθερώσει τον πατέρα της αν η Λουίζα του δώσει ένα γράμμα στο οποίο να δηλώνει τον έρωτά της για τον Βουρμ. Ισχυρίζεται ότι έχει ξεγελάσει τον Ροδόλφο. Εκείνη αντιστέκεται αρχικώς (Tu puniscimi, O Signore / «Τιμώρησέ με, ω Κύριε»),
Luisa Miller: “Tu puniscimi, o Signore”


αλλά τελικά υποχωρεί και γράφει το γράμμα, ενώ ο Βουρμ την πληροφορεί ότι πρέπει να προσποιηθεί ότι το έγραψε με τη θέλησή της και ότι είναι ερωτευμένη με τον Βουρμ. Καταρώντας τον (A brani, a brani, o perfido / «Ω άτιμο κάθαρμα»), η Λουίζα το μόνο που θέλει είναι να πεθάνει.
A brani, a brani, o perfido from Luisa Miller - Annie Halbert, Soprano





Σκηνή 2: Δωμάτιο στο κάστρο του Κόμη Βάλτερ


Στο κάστρο, ο Βάλτερ και ο Βουρμ μας πληροφορούν συζητώντας το πώς ο κόμης ήρθε στην εξουσία δολοφονώντας τον εξάδελφό του και ο Βουρμ υπενθυμίζει στον κόμη το πώς ο Ροδόλφος το γνωρίζει αυτό. Οι δυο τους συνειδητοποιούν ότι, αν δεν δράσουν από κοινού, είναι ίσως καταδικασμένοι (Διωδία: L'alto retaggio non ho bramato / «Η κληρονομιά ευγενείας από τον ξάδερφό μου»).
"L'alto retaggio non ho bramato" from Luisa Miller by Verdi


Τότε μπαίνουν η Δούκισσα Φεντερίκα και η Λουίζα, η οποία επιβεβαιώνει το περιεχόμενο της επιστολής της.


Σκηνή 3: Τα διαμερίσματα του Ροδόλφου


Ο Ροδόλφος διαβάζει την επιστολή της Λουίζας και, διατάζοντας έναν υπηρέτη να καλέσει τον Βουρμ, θρηνεί τις ώρες χαράς που πέρασε με τη Λουίζα (Quando le sere al placido / «Το βραδάκι, στη γαλήνια λάμψη έναστρου ουρανού»).
"Quando le sere al placido" - Domingo - Luisa Miller (1979)


Ο Ροδόλφος έχει προκαλέσει τον Βουρμ σε μονομαχία. Προκειμένου να την αποφύγει, ο αυλικός πυροβολεί με το πιστόλι του στον αέρα, κάνοντας έτσι τον κόμη και τους υπηρέτες του να έρθουν τρέχοντας. Ο Κόμης Βάλτερ συμβουλεύει τον Ροδόλφο να εκδικηθεί την προσβολή στο πρόσωπό του παίρνοντας για γυναίκα του τη Δούκισσα Φεντερίκα. Απελπισμένος, ο Ροδόλφος εγκαταλείπει τον εαυτό του στη μοίρα (L'ara o l'avella apprestami / «Ετοιμάστε τον βωμό ή τον τάφο για μένα»).



Πράξη Γ΄
Δωμάτιο στο σπίτι του Μίλλερ


Από μακριά ακούγονται αντίλαλοι του εορτασμού των γάμων του Ροδόλφου με τη Φεντερίκα. Ο γερο-Μίλλερ επιστρέφει σπίτι του, έχοντας απελευθερωθεί από τη φυλακή. Μπαίνει μέσα και αγκαλιάζει την κόρη του, μετά διαβάζει την επιστολή της προς τον Ροδόλφο. Η Λουίζα είναι αποφασισμένη να αυτοκτονήσει (La tomba è un letto sparso di fiori / «Ο τάφος είναι ένα κρεβάτι στρωμένο με λουλούδια»),
Katia Ricciarelli & Louis Quilico - La tomba è un letto... - "Luisa Miller" (San Francisco, 1974)
αλλά ο Μίλλερ καταφέρνει να την πείσει να μείνει μαζί του (Διωδία: La figlia, vedi, pentita).Μόνη της, η Λουίζα συνεχίζει να προσεύχεται. Ο Ροδόλφος τότε γλιστρά μέσα και, χωρίς να γίνει αντιληπτός, ρίχνει δηλητήριο στην καράφα με το νερό που βρίσκεται πάνω στο τραπέζι. Μετά ρωτά τη Λουίζα αν πραγματικά έγραψε μόνη της το γράμμα στο οποίο δηλώνει τον έρωτά της για τον Βουρμ. «Ναι» αποκρίνεται εκείνη. Τότε ο Ροδόλφος πίνει ένα ποτήρι νερό από την καράφα και μετά δίνει ένα άλλο στη Λουίζα και της λέει να πιει. Στη συνέχεια της ανακοινώνει ότι είναι αμφότεροι καταδικασμένοι να πεθάνουν. Πριν όμως πεθάνει, η Λουίζα λέει στον Ροδόλφο την αλήθεια σχετικά με την επιστολή (Διωδία: Ah piangi; il tuo dolore).
Ο Μίλλερ επιστρέφει και παρηγορεί την ετοιμοθάνατη θυγατέρα του. Και οι τρεις τους λένε τις προσευχές τους και τους αποχαιρετισμούς τους (Η Λουίζα: Padre, ricevi l'estremo addio / «Πατέρα, δέξου το τελευταίο μου αντίο».
Ο Ροδόλφος: Ah! tu perdona il fallo mio / «Ω, συγχώρησε την αμαρτία μου»
Ο Μίλλερ: O figlia, o vita del cor paterno / «Ω παιδί μου, ζωή της καρδιάς του πατέρα σου»). 
Καθώς η Λουίζα πεθαίνει, εισέρχονται χωρικοί μαζί με τον Κόμη Βάλτερ και τον Βουρμ. Τότε, πριν πεθάνει κι αυτός, ο Ροδόλφος διαπερνά με το σπαθί του το στήθος του Βουρμ λέγοντας στον πατέρα του: La pena tua mira / «Κοίτα την τιμωρία σου».
Katia Ricciarelli, Luciano Pavarotti & Piero Cappuccilli-Luisa Miller, Final Scene