Διαλέξεις για το 1821-Σειρά Ηράκλειο 5

 Διαλέξεις για το 1821-σειρά Ηράκλειο 5 

 

Ο παράγοντας Ευρώπη τελικά αποδείχτηκε το μεγαλύτερο σημείο και δύναμη της επανάστασης, θα σας θυμίσω την εξέλιξη των πραγμάτων για να τα θυμηθούμε γιατί όλοι τα γνωρίζουμε και από τα σχολικά μας βιβλία. 

Ο φιλελληνισμός είναι τμήμα του μεγάλου πλαισίου επανάσταση και Ευρώπη, αφορά το συναισθηματικό κομμάτι, όπως σας είπα και χθες, γιατί στην Ευρώπη υπήρξε μια πολύ μεγάλη συγκίνηση για την ελληνική επανάσταση, κυρίως τα στρώματα των μορφωμένων ανθρώπων, ήτανε και η εποχή του ρομαντισμού, ο 19ος αιώνας με όλες τις ιδεολογίες που ήλθανε από τον προηγούμενο αιώνα, τις επαναστάσεις, πολέμους, τον Ναπολέοντα κτλ., ήταν μια ηρωική εποχή ο 19ος αιώνας, είχε πλάσει τους ανθρώπους να περιμένουν μεγάλα πράγματα, να είναι έτοιμοι να δώσουν την ζωή τους γι’ αυτά, ήταν μια κατάσταση, κυρίως στην Ευρώπη, οπότε όταν έγινε το γεγονός των Ελλήνων, ήλθε και έδεσε το πράγμα και χιλιάδες ανθρώπων βρήκαν σε αυτό νόημα ζωής και όραμα, αυτό ωφέλησε πολύ φυσικά τους Έλληνες, κανένας άλλος λαός στη γη δεν θα μπορούσε να προκαλέσει με την επανάσταση του, τέτοια συγκίνηση, γιατί κανείς δεν είχε το όνομα, Έλληνας με τις συνέπειες που έφερνε το όνομα Έλληνας, κανείς, την εποχή που οι Έλληνες πολεμούν, πολεμούν και στη Λατινική Αμερική εναντίον της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, γίνονται όπως σας είπα γεγονότα, υπήρχε συγκίνηση και γι΄ αυτή τη πλευρά και πήγαν και εκεί να πολεμήσουν κάποιοι ένοπλοι, αλλά δεν έχει καμία σχέση η συναισθηματική συμμετοχή που παρήγαγε η ελληνική επανάσταση με οποιοδήποτε άλλο γεγονός και αν θυμάστε χθες καταλήξαμε το θέμα μας, λέγοντες ποιες ήτανε οι ισχυρότερες περιοχές φιλελληνισμού, οι περιοχές με τον πιο έντονο φιλελληνισμό και αν θυμάστε, υπογραμμίσαμε την ασύλληπτη υπεροχή της Γερμανίας, στη Γερμανία το πράγμα ήτανε μια τρέλα, πραγματικά, κυριολεκτικά, το ασυμμάζευτο είχε αυτό το πράγμα και ιδιαίτερα στη Βαυαρία, όπου και ο βασιλιάς, ο ηγεμόνας της Βαυαρίας ήτανε πάρα πολύ φιλέλληνας, σε σημείο που οι άλλοι ηγεμόνες του κάνανε καζούρα, ότι τελοσπάντων το μυαλό του, είναι ο Λούντβιχ (ο Λουδοβίκος), ο πατέρας του Όθωνα και δεν είναι τυχαίο, όταν ετέθη ζήτημα, ποιο βασιλιά θα στείλουμε στους Έλληνες , μετά την δολοφονία του Καποδίστρια και όλα τα γεγονότα, το όνομα του Όθωνα θεωρήθηκε σχεδόν αυτονόητο, διότι πρώτα-πρώτα το πριγκιπόπουλο που θα στελνόντανε κάπου από τη Γερμανία θα ήτανε, η Γερμανία εξήγαγε πριγκιπόπουλα για να γίνουν βασιλείς σε άλλες χώρες, σήμερα μας μοιάζει παράξενο, γιατί η Γερμανία δεν ανήκει στις μεγάλες δυνάμεις, εκείνη την εποχή, οι μεγάλες δυνάμεις ήταν η Ρωσία, η Αυστρία, η Αγγλία, η Γαλλία, ήτανε συμπαγείς δυνάμεις, ενώ η Γερμανία δεν είχε δημιουργηθεί ακόμα, υπήρχε ο όρος Γερμανία, αλλά ήταν 190 τόσα κράτη και κρατίδια τα οποία όλα μαζί λέγονταν Γερμανία και εξ’ αυτού, καθώς η Ευρώπη έσπαγε, δημιουργούνταν νέα κράτη, δεν θα μπορούσες να στείλεις στα νέα κράτη που αναπτύσσονταν, ένα Άγγλο ή ένα Γάλλο πρίγκιπα κτλ., διότι τότε οι ισορροπίες των μεγάλων δυνάμεων θα ανατρέπονταν, ενώ 190 τόσα κράτη και κρατίδια, ένα σωρό πριγκιπόπουλα στη σειρά, διάλεγες, θέλω να πω δεν είναι μόνο σε εμάς που ήλθε Βαυαρό πριγκιπόπουλο και στη Βουλγαρία και στη Ρουμανία και όπου χρειάστηκε, πόσους πρίγκιπες Γερμανούς έχουμε διαθέσιμους? Στείλε αυτόν εκεί πέρα, δηλαδή ήτανε αλλιώς τότε, σήμερα έχουμε την αίσθηση της μεγάλης και δυνατής Γερμανίας, τότε δεν ήταν έτσι τα πράγματα, βέβαια δεν έπαυε να είναι μια χώρα πολιτισμού, κύρους και κυρίως η Πρωσία, ένα από τα κράτη της Γερμανίας ήτανε ισχυρό και αυτό έπαιζε ρόλο, ήτανε πολύ βόρειο, η Πρωσία είναι σήμερα στην περιοχή της Πολωνίας, Λιθουανίας και βόρειας Γερμανίας και αυτή ήτανε το πιο ισχυρό γερμανικό κράτος. 

Χθες σας είπα τα δεδομένα, να σας τα πω και γραπτά, υπάρχουν συνάδελφοι που ασχολούνται με τον φιλελληνισμό και κάθισαν και συγκέντρωσαν τα ονόματα των φιλελλήνων που μπορούμε να αντλήσουμε από οπουδήποτε, έγγραφα κτλ., πρέπει να σας πω, ότι πολλοί φιλέλληνες έρχονταν να πολεμήσουν για τους Έλληνες και με τους Έλληνες και δεν καταγράφονταν, δεν υπήρχε καμιά υπηρεσία καταγραφής, κάπου, κάποιους τους κατέγραφαν, πολλούς δεν τους κατέγραφαν, επομένως αυτά τα στοιχεία που βρήκαμε είναι από τα στοιχεία που βρήκαμε, όμως μας δίνουν μια τάξη μεγέθους, μια εικόνα, οι Γερμανοί φυσικά όπως σας είπα είναι πρώτοι, ήλθαν συνολικά,  έχουμε  τα ονόματα 940 φιλελλήνων που ήλθαν να πολεμήσουν, όχι αυτούς που είναι στις χώρες τους, εκεί ήταν χιλιάδες και εκατοντάδες χιλιάδες, μιλάμε γι’ αυτούς που ήλθαν να πολεμήσουν, από τους 940 οι 342 είναι Γερμανοί και πρέπει να σας πω ότι από τους 940 σκοτώθηκαν ή πέθαναν και από αρρώστιες 313, από τους 342 Γερμανούς σκοτώθηκαν οι 142 που θα πει ότι οι Γερμανοί έρχονταν για να πεθάνουν, όχι να παίξουν, η δεύτερη ομάδα είναι οι Γάλλοι με 196 άτομα και σκοτώθηκαν οι 60, στη διάρκεια της επανάστασης ο μέσος Έλληνας βλέπανε κάτι τύπους που πολεμούσαν μαζί τους με άλλα ρούχα, διαφορετικά από τα δικά τους τους οποίους έλεγαν συλλήβδην Γερμανοί, δηλαδή κάθε φιλέλληνα Γερμανό τον λέγανε, τρίτη είναι οι Ιταλοί 137 άτομα και σκοτώθηκαν τα 42, η τέταρτη οι Άγγλοι 99 άτομα, σκοτώθηκαν τα 21, μετά είναι οι Ελβετοί, Πολωνοί, Ολλανδοί και Βέλγοι, Αμερικανοί (16 άτομα). Οι Ούγγροι, ήλθαν Ούγγροι εδώ, λογικό γιατί οι Ούγγροι εκείνη την εποχή είχαν τις δικές τους αγωνίες να απεξαρτηθούν από την Αυστριακή αυτοκρατορία εις την οποία ανήκαν, οπότε είχαν και αυτοί ευαισθησία να φύγουν από τη δικιά τους αυτοκρατορία, αυτό παίζει ρόλο, Σουηδοί, Δανοί, Ισπανοί και υπάρχει και μια ομάδα περίπου 30 ανθρώπων που είναι άγνωστης εθνικότητας, θα παρατηρήσατε κάποια έλλειψη τεράστια στο κατάλογο μιας χώρας που δεν υπάρχουν, η Ρωσία, δεν είναι όμως προς έκπληξη το πράγμα, όχι ότι οι Ρώσοι δεν είχαν συγκινηθεί με την ελληνική επανάσταση, φυσικά και είχαν συγκινηθεί, η ερμηνεία είναι ότι οι Ρώσοι είχαν τα πραγματάκια τους να έρθουν εδώ να πολεμήσουν προφανώς έγκειται στο γεγονός ότι η Ρωσία κάποια χρόνια είχε πόλεμο με την Οθωμανική αυτοκρατορία, δηλαδή εκατοντάδες χιλιάδες Ρώσοι πολεμούσαν εναντίον της οθωμανικής αυτοκρατορίας, έτσι και αλλιώς, δηλαδή βοηθούσαν τους Έλληνες μέσω της μεγάλης πλευράς του πολέμου. 

Ο φιλελληνισμός είχε τα πάνω του και τα κάτω του, όταν ξεκίνησε η επανάσταση υπήρξε μεγάλη συγκίνηση, άρχισε να έρχονται άτομα, πλήγμα στο φιλελληνισμό και την εικόνα των Ελλήνων πολύ βαρύ ήταν οι περιγραφές που έδιναν για την κατάληψη της Τρίπολης, όπου όπως γνωρίζετε έγιναν πραγματικά πολύ βαριά γεγονότα από πλευράς των Ελλήνων και σε αυτά ήταν και φιλέλληνες που μετέσχαν οι οποίοι πολλοί εξ’ αυτών σιχάθηκαν τους Έλληνες, έφυγαν ολότελα από την Ελλάδα και όταν πήγαν στις πατρίδες τους έγραψαν πολύ αρνητικά άρθρα στις εφημερίδες, αλλά και πάλι δεν εκόπασε πραγματικά ο φιλελληνισμός και το 22 για καλή τύχη των Ελλήνων, την κακή εικόνα των Ελλήνων με τις σφαγές και τις λεηλασίες και τις αθλιότητες την βοήθησε η σφαγή της Χίου, διότι έφυγε μια τρομερή εικόνα βιαιοτήτων από την οθωμανική πλευρά και τελοσπάντων  εκόλασε το μεγάλο κακό και η σφαγή της Χίου είχε μεγάλη διαπερατότητα διότι η Χίος ήταν γνωστός τόπος στην Ευρώπη, ο Ευρωπαίος ήξερε που είναι, γιατί η Χίος είχε πάντα εμπόρους, μαστίχα, ήταν οι Γενοβέζοι εκεί, είναι κοντά στη Σμύρνη, ήταν ένας τόπος γνωστός, έπεσε επάνω και ο Ντελακρουά, όταν ο Ντελακρουά ζωγραφίζει την σφαγή της Χίου σε ένα πίνακα, δεν ήταν όποιος και όποιος ο Ντελακρουά, προβλήθηκε το γεγονός και έπαιξε μεγάλο ρόλο στο φιλελληνισμό. Όμως το μεγάλο πλήγμα ήταν ο εμφύλιος πόλεμος, μετά το 23 που άρχισαν τα όργανα και άρχισε η εσωτερική σφαγή και οι εσωτερικές συγκρούσεις, οι περισσότεροι φιλέλληνες που είχαν έλθει να πολεμήσουν με τους Έλληνες, έφυγαν. Εγώ ήλθα να πολεμήσω σε ένα πόλεμο Ελλήνων εναντίον  Οθωμανών, θα μπλεχτώ τώρα σε ένα εσωτερικό πόλεμο, οι Έλληνες δεν ήξεραν ακριβώς που ανήκουν, όχι οι ξένοι και έτσι έφυγαν. Πάλι όμως η μεγάλη εκτίναξη του φιλελληνισμού θα έλθει με το Μεσολόγγι. Το Μεσολόγγι έκανε τη διαφορά, η Ελλάδα σφάζονταν από τον Ιμπραήμ, οι εικόνες που έφευγαν στο εξωτερικό μετά το Φεβρουάριο του 25 που είχε έρθει εδώ, τα στρατεύματα του Ιμπραήμ ήταν τόσο νικηφόρα και φυσικά τόσο, οι εικόνες που έβλεπαν ήταν πολύ βαριές, άρα ξανά συγκινήθηκε ο μέσος Ευρωπαίος και μαθαίνει ότι το Μεσολόγγι αντιστέκεται, κοιτάξτε το Μεσολόγγι δεν το ήξερε πάντα η Δύση, δεν ήταν ότι ήταν κάποιος τόπος που ήταν τόσο γνωστός, όμως το Μεσολόγγι πριν ένα χρόνο είχε έρθει ο λόρδος Βύρωνας ο οποίος πέθανε στο Μεσολόγγι, ο λόρδος Βύρωνας ήταν πάρα πολύ γνωστός και ο θάνατος του έκανε το Μεσολόγγι γνωστό, διότι παντού γράφτηκαν και στις εφημερίδες κτλ., πέθανε ο μεγάλος ποιητής κτλ., οπότε το Μεσολόγγι ήτανε γνωστό, είχε συνδεθεί με το λόρδο Βύρωνα και μαθαίνει ο μέσος Ευρωπαίος ότι είναι η ύστατη μάχη, αν πέσει το Μεσολόγγι, χάνονται οι Έλληνες, τελειώνει η επανάσταση τους και αυτό δίνει λαβή σε μια έκρηξη του φιλελληνισμού η οποία έφθασε σε παραλήρημα όταν έπεσε το Μεσολόγγι, διότι το Μεσολόγγι που είναι η μεγαλύτερη ήττα του αγώνα, η πτώση του Μεσολογγίου, είναι ταυτοχρόνως η μεγαλύτερη νίκη, επί του ηθικού και επί του διεθνούς, διότι οι Ευρωπαίοι αυτό ήθελαν από τους Έλληνες, να μοιάζουν με τους αρχαίους Έλληνες, δηλαδή να πολεμούν με αρετή, όχι για τα πλιάτσικα κτλ., και επομένως το Μεσολόγγι έτσι όπως έπεσε, έθρεψε όλες τις συγκινήσεις εγκεφάλου και ψυχής και άρχισε η μεσολογγομανία, μεσολογγίτικα σε όλη την Ευρώπη, ιδίως όταν μαθεύτηκε πως έπεσε, όπως σας είπα, για 2 μήνες περίπου το Μεσολόγγι και οι περιγραφές για τη πτώση του Μεσολογγίου, ήταν πρωτοσέλιδο στις περισσότερες εφημερίδες της Ευρώπης, γιατί συγκινούσε το κόσμο, ήτανε θέμα που συγκινούσε το κόσμο και ήταν τεράστια η δράση των φιλελληνικών κομιτάτων, να μαζέψουν χρήματα να βοηθηθεί, τι να βοηθηθεί το Μεσολόγγι είχε πέσει, είχε τελειώσει, όμως χιλιάδες Μεσολογγιτών πουλιόνταν στα σκλαβοπάζαρα και έπρεπε να αγοραστούν, να εντοπιστούν αυτοί που έχουνε πουληθεί, αν είναι δυνατόν, αυτό απαιτούσε πολλά χρήματα και οι φιλέλληνες μπήκαν σε αυτή τη διαδικασία, πρέπει να σας πω, ότι γράφτηκαν όπερες για την ελληνική επανάσταση, κυρίως σε Ιταλία και Γαλλία, το ενδιαφέρον με τη πτώση του Μεσολογγίου είναι γράφτηκαν πολλά θεατρικά έργα, ένα έγραψε και ο Λούντβιχ για τη πτώση του Μεσολογγίου και επειδή είχε και χρήματα, βασιλιάς ήτανε, πλήρωσε και τους ηθοποιούς, όλη τη παραγωγή και παιζόντανε επί μήνες και φυσικά εκτίναξε και τη πίεση των φιλελλήνων, βοήθησε τη δράση των φιλελλήνων ως προς τις κυβερνήσεις τους να είναι ενεργά υπέρ των Ελλήνων, δεν πάει άλλο, μη κάνετε το τυφλό, βλέπετε που είναι τα πράγματα, ήδη είχε σπάσει ο πάγος, σας είπα, γιατί το 21, το 22 και το περισσότερο κομμάτι του23 δεν υπήρχε καμιά φιλική στάση απέναντι στην ελληνική επανάσταση, αλλά λόγω αλλαγής στάσεως της Αγγλίας και του Κάνιγκ, συν παρασύρθηκαν και οι Γάλλοι και οι Ρώσοι και αυτό έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο μετά το 23, αλλά χρειάζονταν αυτή η πίεση και την είχαμε.  

 Τώρα θα ήθελα να σας θυμίσω λίγο τη ροή των πραγμάτων στην επανάσταση του 21 και μέσα σε αυτήν να πιάσουμε κάποια θέματα. Η επανάσταση τα πρώτα 2 χρόνια πάει καλά, έχει περισσότερες νίκες από ήττες, κοιτάξτε σε ένα πόλεμο δεν νικάς συνέχεια, το ζήτημα είναι χάνω μια μάχη, κερδίζω το πόλεμο και οι Έλληνες δεν είχαν μόνο νίκες, είχανε ήττες, στο πρώτο χρόνο του πολέμου η μεγαλύτερη νίκη των Ελλήνων είναι φυσικά η κατάληψη της Τριπόλεως που είχε πολύ μεγάλη πολιτική σημασία, διότι ήταν το κέντρο διοίκησης της Πελοποννήσου, οι νίκες στο Δερβένι, στα Δολιανά, στο Βαλτέτσι τα ξέρουμε όλα αυτά, όμως το 1ο χρόνο είχαμε μεγάλη ήττα μας στη καταστροφή του στόλου του Γαλαξιδίου, αυτό ήτανε πολύ βαρύ και επίσης την αποτυχία μας να καταλάβουμε τη Πάτρα, διότι η Πάτρα που είναι πάρα πολύ καλό σημείο στη Πελοπόννησο, δεν υπάρχει πιο σημαντικό, γιατί η Πάτρα είναι και λιμάνι προς την Ιταλία και είναι δίπλα προς τη δυτική Στερεά, δηλαδή στο Μεσολόγγι, δηλαδή από όλες τις πλευρές, είναι η πρώτη πόλη που κτυπήσαμε, μαζί με τη Καλαμάτα που πολιορκήθηκαν από τους Έλληνες, 21-22 Μαρτίου, πήραμε τη πόλη, ξέρετε το να πάρεις τη πόλη δεν είναι τόσο δύσκολο, το θέμα είναι να πάρεις το κάστρο, διότι όταν γίνεται μια άγρια ιστορία, οι Τούρκοι αυτοί ήταν οι αμυνόμενοι, τι θα κάνει ο κάτοικος, θα πάει να κλειστεί στο κάστρο, οπότε ο άλλος θα μπει και θα πάρει τα σπίτια κτλ., μάλιστα με το καλημέρα τα πήραμε και αντί να κτυπήσουμε αμέσως το κάστρο το οποίο εκείνη τη στιγμή ήταν αδύναμο γιατί είχαν αιφνιδιαστεί, ρίχτηκαν στα πλιάτσικα οι στρατιώτες και δεν το πήραν το κάστρο, βρήκανε η Τούρκοι το χρόνο, γύρισαν πίσω τους λιάνισαν, τους κρεμάσαν ανάποδα κλπ., και μέσα στη διάρκεια της επανάστασης αυτή η ιστορία με τη Πάτρα ήταν μια ιστορία τρέλας, διότι όποτε πήγαινε κάποιος να καταλάβει τη Πάτρα, προύχοντες ας πούμε της Πελοποννήσου, ο Κολοκοτρώνης τον υπέσκαπτε για να μη πάρει τη Πάτρα, όποτε πήγαινε ο Κολοκοτρώνης να πάρει τη Πάτρα, τον υπέσκαπταν οι προύχοντες και έτσι, λαμβάνω τη τιμή να σας αναφέρω, ότι την Πάτρα δεν την πήραμε ποτέ, όλη η επανάσταση του 21 κύλησε με τη Πάτρα στον έλεγχο των Τούρκων και το πληρώσαμε πάρα πολύ βαριά αυτό το πράγμα, φυσικά όταν ήλθε η ώρα του Μεσολογγίου, διότι η Πάτρα ως προς το Μεσολόγγι είναι αντικρυστά, οι Τούρκοι είχαν τη Πάτρα, είχαν το λιμάνι, είχαν όλες, στέλνανε τους δικούς τους από στεριά και από θάλασσα και βέβαια, τα είχαμε αυτά, την Πάτρα δεν την πήραμε και δεν τη πήραμε ποτέ. 

Στο δεύτερο χρόνο, η μεγάλη νίκη που είναι η μεγαλύτερη νίκη στην επανάσταση είναι τα Δερβενάκια, όπως είπαμε και η μεγάλη ήττα, είναι η σφαγή της Χίου, το 1822 σας θυμίζω ότι είχαμε και τη μεγάλη ήττα στο Πέτα, αλλά είχαμε και τη μεγάλη μας νίκη στο Μεσολόγγι, δηλαδή κρατήσαμε την πολιορκία του Μεσολογγίου, τη πρώτη, το Μεσολόγγι είχε δύο πολιορκίες, η πιο γνωστή είναι η δεύτερη πολιορκία που έγινε 1825-1826, εμείς μιλάμε για τη πολιορκία του 22, κρατήθηκε το Μεσολόγγι και αυτό ήτανε μια νίκη του αγώνα. Το 1822 ο αγώνας μοιάζει να πηγαίνει πολύ καλά, αφού νικήσαμε τη στρατιά, έχει σημασία αυτό, γιατί μέχρι τότε είχαμε αντιμετωπίσει στρατεύματα ή φρουρές, όχι στρατιά 40000 ανθρώπων που κατεβαίνει κάτω, αλλά χάρι στο Κολοκοτρώνη, η επανάσταση υψώθηκε, κοιτάξτε τώρα, χάρις σε αυτό το γεγονός ή εξ’ αιτίας, ανάλογα πως θα το αναπτύξεις, χάρις στην μεγαλύτερη μας νίκη θα αρχίσει ο εμφύλιος πόλεμος. Τρελό, αλλά κατανοητό, όταν ξεκίνησε η επανάσταση του 21 αμέσως στήθηκαν τοπικές διοικήσεις, λογικό, είναι υγιές αυτό, δείχνει ότι το έθνος έλυνε τα προβλήματα του, σταδιακά, οι περισσότερες ήταν στην Πελοπόννησο, κάθε περιοχή της Πελοποννήσου μια τοπική διοίκηση, αλλά όπως σας είπα, όλες αυτές απορροφήθηκαν στη δημιουργία της Πελοποννησιακής Γερουσίας, Μάιο του 1821 που η Πελοποννησιακή Γερουσία δεν έπαιζε, ήταν πραγματική διοίκηση, διότι σας εξήγησα όλες τις παραμέτρους και δεν στήθηκε στη πραγματικότητα εκείνη την ώρα, είχε εμπειρία δεκαετιών, πρέπει να σας πω, ότι η Πελοποννησιακή Γερουσία είχε δικό της ταχυδρομείο, δικαστήρια, είχε υπερδιοίκηση, ο δε Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο Νέγρης, δύο φαναριώτες που είχανε έλθει να πάρουν μέρος στην επανάσταση και πήραν πολύ έντονα μέρος, οργάνωσαν πολιτικά τη δυτική και την ανατολική Στερεά Ελλάδα, ανατολική χέρσος και δυτική χέρσος Ελλάδα και δημιούργησαν εκεί σώματα διοίκησης, επικεφαλής της δυτικής χέρσου Ελλάδας, ήτανε ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και επί κεφαλής της ανατολικής χέρσου Ελλάδας, ήτανε ο Θεόδωρος Νέγρης, αυτοί οι Φαναριώτες, άτομα ικανά, υψηλής μόρφωσης, ότι θα πει φαναριώτης, το λέω αυτό γιατί στη Πελοπόννησο υπάρχει η πραγματική διοίκηση στην ουσία, διότι η δυτική και ανατολική χέρσος ούτε εμπειρία είχανε, ήτανε κάτι αρματολοί που ο ένας μισούσε τον άλλον, οπότε τους κρατούσε, όσο τους κρατούσε ενωμένους, η διοίκηση που πήγε εκεί πέρα, αλλά στη Πελοπόννησο το πράγμα ήταν πιο συγκροτημένο, δεν σημαίνει ότι η Πελοποννησιακή Γερουσία δεν είχε εσωτερικά θέματα και φατρίες είχε, την εποχή που συζητούμε χρησιμοποιούμε τον όρο φατρία, όχι κόμμα, γιατί ακόμα δεν έχουνε πλαστεί τα κόμματα, το κόμμα σημαίνει ότι υπάρχει ιδεολογία από πίσω. Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο οποίος ήτανε με απόσταση ο πολιτικός του αγώνα, δεν υπάρχει σύγκριση μπροστά του κανένας, ο Μαυροκορδάτος ήταν πολιτικό ζώο και αποδείχτηκε, ο Μαυροκορδάτος, ο Νέγρης, αυτοί οι φαναριώτες, εξωθούσαν τα πράγματα να δημιουργηθεί μια εθνική συνέλευση, εντάξει έχουν δημιουργηθεί μικροδιοικήσεις, αλλά πρέπει ως έθνος επαναστατημένο να βρεθούμε όλοι μαζί κάπου και να βγάλουμε κάποιο κοινό κείμενο και κάποιες κοινές γραμμές και έτσι οδηγηθήκαμε στη πρώτη εθνοσυνέλευση στη Πιάδα, δηλαδή στη περιοχή της Επιδαύρου, έγινε κάπως δύσκολα, κάπως γρήγορα και προσέξτε, ,η πρώτη συνέλευση είχε την αίσθηση ότι δεν είναι η τελική εθνοσυνέλευση, γι’ αυτό ότι παρήγαγε είχε το τίτλο προσωρινό και το σύνταγμα το οποίο ψηφίστηκε στην Επίδαυρο, δεν λέγεται σύνταγμα, λέγεται προσωρινό σύνταγμα και τούτο γιατί υπήρχε συναίσθηση ότι πραγματικά δεν ήρθαν από όλα τα μέρη άνθρωποι, σας λέω ότι στη πρώτη εθνοσυνέλευση ήταν καμιά 60ρια οι παραστάτες, στη δεύτερη ήταν 270, δηλαδή μεγάλη διαφορά, η δεύτερη έγινε στο Άστρος της Κυνουρίας, το Μάρτιο του 1823. 

Στην εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου ψηφίστηκε η διακήρυξη της ανεξαρτησίας, ψηφίστηκε το προσωρινό σύνταγμα, μεγάλα βήματα του έθνους και το έθνος δέθηκε τελοσπάντων σε κάτι πιο ενιαίο, προσέξτε όμως, η εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου δεν πήρε απόφαση να διαλύσει τις τοπικές διοικήσεις, ακούτε αυτό που σας λέω, είναι τρελό θα έλεγε κανείς, δηλαδή, στην εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου ψηφίστηκε βουλευτικό, εκτελεστικό, ότι πιο προχωρημένο υπήρχε στο κόσμο, η εξουσία έχει δύο σκέλη, εκείνους που αποφασίζουν τους νόμους και εκείνους που εκτελούν τους νόμους, σήμερα λέμε, κυβέρνηση, βουλή, στη βουλή ψηφίζονται οι νόμοι και η κυβέρνηση εκτελεί τους νόμους, ακριβώς σε αυτή τη κατεύθυνση κινήθηκαν και οι Έλληνες στη Πιάδα το 21 και όλη η σύλληψη ήταν τελείως δυτική, βουλευτικό, εκτελεστικό, δικαστικό ανεξάρτητο από το βουλευτικό ή το εκτελεστικό, αυτή είναι η σκέψη, αντιπροσωπευτική συμμετοχή, βέβαια δεν υπήρχαν τότε εκλογές μέσα στο πόλεμο, αλλά με κάποιο τρόπο κάθε επαρχία έστελνε κάποιους, άρα δημοκρατία και ελευθεροτυπία, αυτοί είναι οι κίονες του φιλελευθερισμού του 19ου αιώνα της δημοκρατίας που ζούμε παγκοσμίως και πλάστηκαν σε αγγλοσαξονικό περιβάλλον και φυσικά και στη γαλλική επανάσταση, αυτό ήταν το πιο προχωρημένο σχήμα στην ανθρωπότητα και οι Έλληνες το υιοθέτησαν. Ποιος το ήξερε αυτό το σχήμα? Οι αρματολοί της Στερεάς ? Ή οι προύχοντες της Πελοποννήσου? Ποιοι τα ήξεραν ? Αυτοί οι λόγιοι που ήρθαν από το εξωτερικό και οι Φαναριώτες που ήταν και λόγιοι, θέλω να σας πω, ότι ο Μαυροκορδάτος μιλούσε 11 γλώσσες, εκ των οποίων 5-6 καλύτερα από τους ομιλούντες, δηλαδή μίλαγε με τον Άγγλο και του Άγγλου έπεφταν τα σαγόνια από τα αγγλικά που μιλούσε, τα γαλλικά, τα ιταλικά του, δεν μιλάμε για τα ελληνικά του τα οποία ήτανε υψηλοτάτου επιπέδου και τα τούρκικα βέβαια, μιλάμε για ανθρώπους μεγάλων επιδόσεων αναλογικά, υπάρχουν κάποιες περιγραφές στη 1η εθνοσυνέλευση όπου ο Μαυροκορδάτος και οι λόγιοι διαβάζανε τα κείμενα τα οποία ήταν για ψήφισει και από κάτω ψηφίζανε κάποιοι χωρίς να έχουν καταλάβει και πολύ. Γιατί σας τα λέω αυτά, γιατί η εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου ψήφισε βουλευτικό, εκτελεστικό κτλ. Και πρόεδρο του εκτελεστικού ψήφισε τον ικανότερο, τον Αλέξανρο Μαυροκορδάτο, λαμβάνω την τιμή να σας αναφέρω και τιμά το έθνος μας, ότι ο πρώτος πρωθυπουργός των Ελλήνων, γιατί είναι πρωθυπουργός ο πρόεδρος του εκτελεστικού, αν σήμερα γινόντανε η ίδια διαδικασία με βιογραφικά, πως παίρνεις μια θέση? Και έλεγες από όλους τους Έλληνες που μετέχουν στην επανάσταση να έρθουν τα βιογραφικά για να διαλέξω ποιος είναι ο ικανότερος, ο Μαυροκορδάτος ήτανε στο 100 και οι άλλοι αρχίζανε από το 80, το 70 από πλευράς βιογραφικού, ο δε πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας που ψηφίστηκε στην εθνοσυνέλευση της Τροιζίνας, ο Ιωάννης Καποδίστριας, δεν υπήρχε πιο σημαντικός Έλληνας παγκοσμίως, δηλαδή και στην εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου και στη εθνοσυνέλευση της Τροιζίνας, τα άτομα που επιλέξαμε με τα κριτήρια, ήτανε τα καλύτερα, δεν επιλέγει κάποιος με άλλα κριτήρια.  Ο Μαυροκορδάτος έγινε τελοσπάντων πρωθυπουργός και ταυτοχρόνως υπήρχε η Πελοποννησιακή Γερουσία η οποία διοικούσε στην ουσία τη Πελοπόννησο και η δυτική Στερεά Ελλάς και η ανατολική........πως σας φαίνεται αυτό, είναι σαν να ψηφίζουμε κυβέρνηση και η Πελοπόννησος να διοικείται από τον Χ, η Κρήτη από τον Ψ, τι κάνει ακριβώς η κεντρική κυβέρνηση? Και δεν είναι μόνο το τι κάνει η κεντρική κυβέρνηση, είναι τι εντάσεις θα δημιουργηθούνε από αυτή την ιστορία, αλλά εδώ τα πράγματα μυρίζουν μπαρούτι εξ’ αρχής. Προφανώς σε τοπικό επίπεδο δεν ήθελαν οι φορείς να σπάσει, έγινε και το πράγμα, εντάξει έμοιαζε να είναι προσωρινό, αλλά ήταν τελείως αυτοκτονική η πραγματικότητα που προέκυψε από αυτή την ιστορία και προσέξτε να δείτε, η δυτική Στερεά την ελέγχει ο Μαυροκορδάτος, ο Μαυροκορδάτος ταυτίζεται με τη κεντρική κυβέρνηση, οπότε η δυτική Στερεά  στην ουσία δεν είναι πρόβλημα για την κεντρική κυβέρνηση, η ανατολική Στερεά όμως δεν ταυτίζεται με τη κεντρική κυβέρνηση, οπότε εκεί θα έχουμε προβλήματα και θα έχουμε μεγάλα προβλήματα στη ανατολική Στερεά, διότι η ανατολική Στερεά είχε σαν πιο ισχυρό άτομα, ένα φαινόμενο της φύσεως που ονομάζονταν Οδυσσέας Ανδρούτσος, όταν ξεκίνησε η επανάσταση στην ανατολική Στερεά, ο αρματολός με το μεγαλύτερο κύρος ήταν ο Αθανάσιος Διάκος, αλλά ο Αθανάσιος Διάκος σκοτώθηκε νωρίς, με το καλημέρα και μάλιστα με τραγικό τρόπο και πιο ισχυρό άτομο στην ανατολική Στερεά πια είναι ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος μας ενδιαφέρει διότι θα παίξει βαρύτατο ρόλο θετικά και αρνητικά, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, του συνέβη το εξής, έγινε με το καλημέρα πάρα πολύ γνωστός και απέκτησε μεγάλη δύναμη, διότι αντιμετώπισε επιτυχώς, το χάνι της Γραβιάς πάλι στο ξεκίνημα της επανάστασης, χιλιάδες Τούρκους κλεισμένους μέσα σε ένα χάνι και τα έβγαλε πέρα, ήτανε θεός του πολέμου ο Ανδρούτσος και δεν ήταν σαν τον Καραϊσκάκη που ήτανε φιλάσθενος ο άνθρωπος, ο Ανδρούτσος ήταν το αντίθετο, πρέπει να ήταν κάτι σαν λεοπάρδαλη το σώμα του, οι άνθρωποι στη Στερεά ήτανε άνθρωποι βουνήσιοι με σώμα ισχυρό, πολεμιστές, θαύμαζαν όλοι τον Ανδρούτσο για τις δυνατότητες, το σώμα του ήτανε μια μηχανή εκτίναξης και ήτανε και πολεμιστής των βουνών με ότι σημαίνει αυτό, δηλαδή ατρόμητος, θαρραλέος και όποιον πάρει ο διάβολος δεν το συζητάμε, είχε μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του, μεγάλη αυτοπεποίθηση και ήτανε πάρα πολύ φιλόδοξος και θεωρούσε αυτονόητα μετά το χάνι της Γραβιάς, ότι αυτός είναι στην ανατολική Στερεά και ήρθανε κάτι τύποι παράξενοι με γυαλάκια και του είπανε, ξέρεις φίλε, εδώ υπάρχει κάτι που λέγεται κεντρική διοίκηση και τοποθετεί στις διάφορες περιφέρειες διοικητές, όταν κατάλαβε ο Ανδρούτσος λέει, στην ανατολική Στερεά είμαι  εγώ! Όταν έγινε η πρώτη σύγκλιση εκεί πέρα των καπεταναίων για να στηθεί το σχήμα της ανατολικής, πήγε και είπε δεν χρειάζεται τίποτα στην ανατολική Στερεά, δεν είστε στα καλά σας στην ανατολική Στερεά είμαι εγώ, όταν έγινε η πρώτη σύγκλιση των καπεταναίων εκεί πέρα για να στηθεί το σχήμα της ανατολικής, πήγε, αλλά πήγε για να κάνει φασαρία, δεν χρειάζεται τίποτα στην ανατολική Στερεά, αυτοί οι άνθρωποι έτσι ήξεραν, έτσι είχαν λειτουργήσει μέχρι τώρα, αυτό ήξεραν, τώρα θα δείτε τι θα γίνει εκεί πέρα στην ανατολική Στερεά, διότι ο Οδυσσέας Ανδρούτσος από εκεί και πέρα με κάθε τι που κυβέρνηση που προέκυπτε αν δεν ήταν δικιά του, δεν είχε καμία σχέση, έγινε εχθρός κάθε κεντρικής δράσης στην ανατολική Στερεά και αυτό, ξέρετε πως πέθανε ο Ανδρούτσος? Δεν πέθανε, τον γκρέμισαν από την Ακρόπολη το καλοκαίρι του 1825, δηλαδή από το 21 μέχρι το 25 ο Οδυσσέας Ανδρούτσος είναι σε αμάχη με το πολιτικό κόσμο και πρέπει να σας πω, ότι με το ξεκίνημα της επανάστασης αμέσως δημιουργήθηκε ας πούμε ένα σχήμα αντιπαλότητας που είχε τη χοντρική ταμπέλα, πολιτική στρατιωτική, στη διάρκεια της επανάστασης δύο ήταν οι αντιπαλότητες που σέρνονταν συνέχεια μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών, η αλήθεια είναι ότι δεν είναι τίποτα καθαρό, διότι οι πολιτικοί είχαν και αυτοί ένοπλα σώματα, οι προύχοντες της Πελοποννήσου ήταν μεν πολιτικοί, αλλά είχαν και δικά τους ένοπλα σώματα, οι δε αρματολοί και ένοπλοι δεν ήταν πολιτικοί, αυτοί διοικούσανε όλες τις επαρχίες τόσα χρόνια για τους Τούρκους, δηλαδή ταυτοχρόνως ήταν διοικητές και στρατιωτικοί, αλλά είναι γεγονός ότι πράγματι οι μεν ήταν πιο πολιτικοί και οι δε πιο στρατιωτικοί, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος εξ’ αρχής έγινε έμβλημα των στρατιωτικών και για τη μαγκιά και γιατί δε μάσαγε τίποτα, δεν καταλάβαινε Χριστό αυτός και ήτανε έτοιμος για κάθε σύγκρουση εξ’ αρχής, μη του ακουμπάς την ανατολική Στερεά, εξ’ αυτού η πορεία του θα είναι πάρα πολύ, αν είχαμε Χόλυγουντ, πραγματικά εγώ κάθε τόσο ονειρεύομαι ένα θέαμα που να δείχνει αυτά τα πράγματα και να δείχνει και τα εσωτερικά, να καταλάβεις πως ο καθένας έβλεπε τα πράγματα και πως τα συνελάμβανε, γιατί ο καθένας μας έχει την οπτική του, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος είχε την οπτική του λιονταριού που διοικεί την ανατολική Στερεά, μη μου κάνετε εμένα μπελά και προσέξτε, είχε και το κύρος, διότι με το καλημέρα απέκτησε μεγάλη φήμη, ο Παπαρηγόπουλος έγραψε ένα θαυμάσιο πόνημα το 19ο αιώνα για τον Οδυσσέα Ανδρούτσο και λέει τη περίφημη φράση, αχ γιατί ο Οδυσσεύς να μην είχε σκοτωθεί στο χάνι της Γραβιάς, έκτοτε η ζωή του δεν ήταν καθόλου αντίστοιχη με το γεγονός και απέθανε οικτρά περιφρονούμενος, δηλαδή ο άνθρωπος αυτός είχε μια τραγική πορεία, πραγματική αρχαία τραγωδία από την έπαρση του και από το πασαλής, όπως λέγονταν, δηλαδή είχε ζήσει χρόνια στην Αυλή του Αλή Πασά, όπως οι περισσότεροι και η Αυλή του Αλή Πασά έδωσε μεταπτυχιακό Χάρβαρντ για όλες τις βιαιότητες και τις απολυτότητας που μπορεί κανείς να φανταστεί, ήταν και ο χαρακτήρας του τέτοιος, δεν ξέρω αν ξέρετε, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος εξ’ αρχής αντιτάχθηκε στις κυβερνήσεις αυτών, πως λεγόντανε, οι τετραμάτηδες, γιατί κάποιοι από αυτούς φορούσανε γυαλιά και ήτανε υπερθέαμα να τους βλέπεις και φυσικά για τέτοιους τύπους των βουνών και πολεμιστές, κάτι τέτοιοι τύποι μοιάζανε λιμοκοντόροι με κάτι γυαλάκια έτσι ήτανε για γέλια! Εν πάση περιπτώσει, οι κυβερνήσεις, όχι μόνο η πρώτη, και η δεύτερη, του έλεγε, κύριε Ανδρούτσε με όλο το σεβασμό, ξέρετε τώρα.......,οπότε κάποια στιγμή, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος όταν ήταν στην Αυλή του Αλή Πασά, δύο φορές εκινδύνευσε να εκτελεστεί και τον έσωσαν δύο ηπειρώτες, Έλληνες, ΄έρχεται μετά στο αρματολίκι του ο Οδυσσέας και εκεί έχει πρωτοπαλίκαρο του ένα άλλο αντίστοιχο χαρακτήρα που λέγονταν Γιάννης Γκούρας, αυτοί όλοι είναι κτηνοτρόφοι των ψηλών βουνών, δηλαδή έχουν σφάξει πρόβατα, ο κτηνοτρόφος είναι αδρός, είσαι και αρματολός, δουλεύει το μαχαίρι σύννεφο, ο Γκούρας ήταν ακόμη και από τον Ανδρούτσο πιο αδρός, πρωτοπαλίκαρο του, ήρθαν τα πράγματα καθώς εξελίχθηκαν και ο Γκούρας έγινε αρματολός και έπαιξε και αυτός ρόλο στην επανάσταση, ο Γκούρας σταδιακά έγινε ισχυρός και πήρε και αυτός θέσεις και άρχισε ο Γκούρας να ενοχλείτε από τη παρουσία του Ανδρούτσου ο οποίος είχε ειδικό βάρος, τον Οδυσσέα Ανδρούτσο τον λέγαν Οδυσσέα, όλοι οι φιλέλληνες ανάσκελα, διότι τα είχε όλα ο Οδυσσεύς, ξέρετε ο Οδυσσεύς το όνομα! Ήταν και ευφυέστατος άνθρωπος ο Ανδρούτσος, ήταν κοινωνικός, έμενε σε μια σπηλιά με ένα Άγγλο φιλέλληνα ο οποίος είχε παντρευτεί την αδελφή του, σε αυτό το φαινόμενο της φύσεως η κυβέρνηση θέλει να επιβάλει στρατιωτικού τύπου πειθαρχίες, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος έχει πει ξεκάθαρα, μη μου τα πρήζεται γιατί άμα μου στείλετε κανένα εδώ πέρα, μαύρο φίδι που τον έφαγε, ο Ανδρούτσος δεν αστειεύεται, η κυβέρνηση σου λέει, μέχρι που θα φτάσει το παλικάρι? Έστειλε κάτι φουκαράδες οι οποίοι πεταχτήκαν έξω, αλλά για να τον παγιδέψει, σκέφτηκε το εξής, δύο άνθρωποι του έχουν σώσει τη ζωή και είναι πολύ σπουδαίοι άνθρωποι, ήτανε επώνυμα άτομα στην Ήπειρο και μετείχαν κάτω στον αγώνα, να στείλουμε αυτούς τους δύο, δεν μπορεί, του έχουνε σώσει τη ζωή και έρχονται αυτοί οι δύο να διοικήσουν την ανατολική Στερεά και ο Οδυσσέας τους πιάνει, πάρτου το κεφάλι, στο γόνατο, μήνυμα στη κυβέρνηση, μη με παίζεται εμένα γιατί ξέρω γιατί μου τους στείλατε αυτούς, στον άλλο κόσμο αυτοί οι δύο, όπως καταλαβαίνετε, αρχίζει τώρα ομερτά, διότι ο τύπος αυτός μοιάζει ότι είναι ανεξάρτητος, καταλαβαίνετε, η κάθε πλευρά είχε τη δικιά της, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος να συνδυαστεί με το νικητή των Δερβενακίων, διότι μετά τη νίκη στα Δερβενάκια, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης που είναι ο στρατιωτικός ας πούμε αντίστοιχα της Πελοποννήσου, όχι τόσο σαν τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, ο Κολοκοτρώνης ήτανε, είχε ζήσει και στα Επτάνησα επί μακρόν, κλέφτης ήτανε και αυτός και δεν ήτανε αιμοβόρος, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ως άτομο δεν ήταν αιμοβόρος, έχει σημασία αυτό, ως προσωπικότητα, πολεμούσε κτλ., δεν έκανε υπερβάλλουσα χρήση βίας, στη πραγματικότητα πιο στρατιωτικός αν θέλετε από τον Οδυσσέα Ανδρούτσο και ο Κολοκοτρώνης έχοντας νικήσει στα Δερβενάκια, έσπασε τα ταμεία, έγινε ο πιο σημαντικός στρατιωτικός σε όλη την επανάσταση, λογικό, διότι έσωσε την επανάσταση, το κύρος του ήταν τεράστιο μετά τον Ιούλιο του 22, μέχρι τότε μπορούσες να βάλεις ερωτηματικά λόγω της Τριπόλεως, αλλά στα Δερβενάκια δεν υπάρχει το παραμικρό ερωτηματικό και προσέξτε να δείτε, την ώρα που νικάει ο Κολοκοτρώνης στα Δερβενάκια, η κυβέρνηση, όσα άτομα της κυβερνήσεως ήτανε στο Άργος και το Ναύπλιο, ο Δράμαλης είχε φτάσει και ήταν έτοιμος να μπει μέσα, όλα έμοιαζαν ότι Άργος και Ναύπλιο θα είναι στα χέρια του Δράμαλη και όσα μέλη της κυβέρνησης έτυχε να είναι στο Ναύπλιο, μπήκανε σε πλοίο για να είναι έτοιμοι να φύγουν, αυτό όπως καταλαβαίνετε, ο συνδυασμός του Κολοκοτρώνη να κερδίσει σχεδόν μόνος του το παιχνίδι και τη κυβέρνηση να είναι στο πλοίο, αμέσως αδυνάτησε η πλευρά της κυβέρνησης που ήδη χρειαζόντανε να τη μάθει ο ελληνικός λαός, αυτή την έννοια της κυβέρνησης δεν την ήξερε, ήδη ήταν αδύνατο το πράγμα, ε και τώρα ο Κολοκοτρώνης γίνεται και τόσο σημαντικός στρατιωτικός, αμέσως η μερίδα των στρατιωτικών γίνεται     το καλοκαίρι του 1822 και ο Κολοκοτρώνης σκέφτηκε αυτό που θέλουν όλοι οι στρατιωτικοί, να φύγουν από τη κυβέρνηση οι πολιτικοί και να γίνει μια κυβέρνηση στρατιωτικών, στη πραγματικότητα αυτό θέλανε οι στρατιωτικοί, γιατί πιστεύανε ότι όλα αυτά είναι μπούρδες, καθόμαστε λέμε βλακείες, κάνουμε κάτι σαχλαμάρες, όλοι οι άλλοι τους κατηγορούσαν ότι θέλουν να κάνουν, κοβέρνο μιλιτάρε, αυτή ήτανε η έκφραση της εποχής, ο Κολοκοτρώνης θέλει να υπερισχύσει, ο Κολοκοτρώνης συνέταξε δικιά του φατρία μετά τα Δερβενάκια, συνδυάστηκε με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο στην ανατολική Στερεά, ο μέντορας του Κολοκοτρώνη ήτανε, ο Κολοκοτρώνης ήξερε πέντε γράμματα, διάβαζε ο άνθρωπος, στη Ζάκυνθο που πήγε συνδυάστηκε, λειτουργούσε η περίφημη επιτροπή Ζακύνθου, στη Ζάκυνθο υπήρχε η πιο δραστήρια επιτροπή Ελλήνων για βοήθεια στον ελληνικό αγώνα και επί κεφαλής της επιτροπής Ζακύνθου ήτανε ένας Κόντε που λέγονταν Ρώμας, Διονύσιος Ρώμας, ήτανε υψηλοτάτης παιδείας, είχε σπουδάσει στην Ιταλία, ιατρικές, νομικά, όλα αυτά που σε κάνανε ανώτατο πρόσωπο και ήτανε και ο αρχηγός της μασονικής στοάς Ζακύνθου, πρέπει να σας πω, όσο αφορά τη κοινωνική δύναμη δηλαδή και προσβασιμότητα, ότι όταν στην εθνοσυνέλευση της Τροιζίνας ετέθηκε θέμα, ποιόν θα εκλέξουν ως κυβερνήτη της Ελλάδος οι Έλληνες, πρώτο-πρώτο όνομα που έπεσε στο τραπέζι ήταν Ιωάννης Καποδίστριας και το δεύτερο ήτανε Διονύσιος Ρώμας, δηλαδή ο Ρώμας ήταν πολύ γνωστός στους Έλληνες και πάρα πολύ τιμημένο πρόσωπο διότι ήταν επί κεφαλής της επιτροπής Ζακύνθου η οποία βοηθούσε με όλα τα μέσα τους Έλληνες, ο Κολοκοτρώνης στη Ζάκυνθο σχετίστηκε με το Διονύσιο Ρώμα ο οποίος έγινε και ο μέντορας του, είχαν στενή σχέση αυτοί οι δύο άνθρωποι, με συνεχή αλληλογραφία την οποία έχουμε και τη γνωρίζουμε και σε όλες τις περιστάσεις είναι σε επαφή, τρελό, ο Ρώμας με τον Κολοκοτρώνη από πλευράς κοινωνικής και το άλλο μέλος της φατρίας του Κολοκοτρώνη είναι ο Αντρέας Μεταξάς, ένας κεφαλλήνιος αριστοκράτης από την Κεφαλλονιά που είχε έλθει και πολεμούσε στην επανάσταση και ήταν μαζί με το Κολοκοτρώνη.  

Ο Κολοκοτρώνης ξέρει ότι έρχεται η επόμενη εθνοσυνέλευση, στη πρώτη εθνοσυνέλευση ο Κολοκοτρώνης δεν μετέσχε, ερχόντανε όμως η δεύτερη εθνοσυνέλευση, η πρώτη είχε αποφασίσει ότι η δεύτερη θα γίνει, δεν είχε αποφασισθεί που θα γίνει, αλλά θα γίνει και πράγματι γίνεται το Μάρτιο του 1823 στο Άστρος της Κυνουρίας, κοιτάξτε, όταν ήλθε ο Κολοκοτρώνης από τα Επτάνησα και μπήκε στη Πελοπόννησο και έκανε πάρα πολύ δουλειά, γιατί εκπαίδευσε τους χωρικούς κτλ., έκανε δουλειά ο άνθρωπος, ήτανε πάρα πολύ ευφυής ο Κολοκοτρώνης και τρομερά πονηρός, όλοι λένε ότι είναι μια νυφίτσα σε ανθρώπινη μορφή, προφανώς αυτός είχε ζήσει σαν κλέφτης στο κυνηγητό και στη καταδρομή και υποπτεύονταν όλους, δηλαδή αν διαβάσει κανένας τα απομνημονεύματα του, είναι ένα ζώο που είναι σε συνεχή εγρήγορση, γύρω του όλη του η ένταση, τι γίνεται, ποιος είναι από πίσω μου? Ένας πάρα πολύ λιτός άνθρωπος, σας είπα πάρα πολύ βλοσυρός, κανένα χαμόγελο, έλεγε όμως ωραίες ιστορίες, ήτανε ρήτορας και άγγιζε το μέσο άνθρωπο, γιατί ήξερε να του μιλήσει, ήτανε απλός άνθρωπος του βουνού και ήξερε πως μιλάει, είχε χάρισμα στο λόγο και του άρεσε να μιλάει με παραβολές, ήξερε την ψυχολογία των ανθρώπων και βοηθιόντανε από αυτό, όταν ήλθε ο Κολοκοτρώνης από τα Επτάνησα, η Πελοποννησιακή Γερουσία έβγαλε μπέμπελη, ήρθε ο τύπος αυτός στα δικά μας χωράφια, διότι οι προύχοντες της Πελοποννήσου και ο κλήρος της Πελοποννήσου θεωρούσαν ότι εδώ εμείς είμαστε και το είχαν στήσει δηλαδή και αμέσως αναπτύχθηκε μεγάλο μίσος μεταξύ της Πελοποννησιακής Γερουσίας και του Κολοκοτρώνη το οποίο είχε πολλές διαστάσεις. 

Ο Κολοκοτρώνης και η Πελοποννησιακή Γερουσία στο μυαλό όλων είναι η φωτιά          , μετά τα Δερβενάκια ο Κολοκοτρώνης έχοντας  αποφασίσει ότι θέλει στην επόμενη εθνοσυνέλευση να κυριαρχήσει, πάει και κάνει συμμαχία με ορισμένες μεγάλες οικογένειες της Πελοποννήσου, δηλαδή στην ουσία προσπαθεί να διεμβολήση την Πελοποννησιακή Γερουσία, σήμερα στη πολιτική γίνονται και με ποιους ειδικά συνδυάζεται? Με το αρκαδικό κόμμα, δηλαδή με την οικογένεια Δεληγιάννη και τους συμμάχους τους, το αστείο είναι ότι το πιο μεγάλο μίσος από την αρχή του αγώνα ήταν μεταξύ της οικογένειας Δεληγιάννη και του Κολοκοτρώνη και ξαφνικά οι Έλληνες μαθαίνουν ότι ο Κολοκοτρώνης έχει κάνει τακιμιά με την οικογένεια Δεληγιάννη και τους υπόλοιπους, δηλαδή αρχίζει το πράγμα να παίρνει ενδιαφέρον, καταλαβαίνετε τώρα σε τι αγωνία μπαίνουν όλοι οι υπόλοιποι, γιατί ο Κολοκοτρώνης μοιάζει ότι δεν είναι απλά μόνο ένας στρατιωτικός, έχει γύρω του δημιουργήσει ένα κύκλο πολιτικό με τον οποίο κινείται, οπότε και οι αντίπαλοι του αρχίζουν και αυτοί να αγωνιούν και να ετοιμάζονται για την αντιμετώπιση του κακού και για να γίνει το πράγμα πιο καλό, η συμμαχία παντρεύει, αραβωνιάζει ο Κολοκοτρώνης το γιό του 9 ετών με τη κόρη του Δεληγιάννη 7 ετών, μιλάμε για έρωτα τεράστιο, μαθεύεται και αυτό και όπως καταλαβαίνετε και ο ελληνισμός ζει καινούργιες ειδήσεις που έρχονται από εκεί στη Πελοπόννησο, είναι φανερό ότι ο Κολοκοτρώνης θα θέλει να κεφαλοποιήσει τη νίκη του στα Δερβενάκια και επομένως όταν έρχεται το Άστρος, η εθνοσυνέλευση του Άστρους, όλοι ξέρουν ότι θα μυρίζει μπαρούτι από τη πρώτη μέρα μέχρι.....,δηλαδή όταν έρχονται οι εκπρόσωποι, ξέχασα να σας πω, ότι ο Κολοκοτρώνης πήρε , ένας αγωνιστής ο Σταϊκόπουλος κατάφερε να νικήσει το Ναύπλιο και να πάρει το Ναύπλιο και ο Κολοκοτρώνης έσπευσε με τους γιους του, Πάνο και το Γενναίο να μπει μέσα στο Ναύπλιο και είπε το Ναύπλιο δικό μου, αρχίζει το πράγμα να είναι σοβαρό, διότι δικό σου, εντάξει, εγώ θα το κρατώ το φρούριο, εγώ και οι γιοί μου που θα πει ότι οχυρώνεται σε ένα φρούριο, αρχίζει το πράγμα να γίνεται πιο βαρύ και απαιτεί η επόμενη εθνοσυνέλευση να γίνει στο Ναύπλιο, όλοι οι άλλοι λένε, είσαι καλά που θα ρθούμε στο Ναύπλιο που το κρατάς εσύ? Άφησε το Ναύπλιο και ερχόμαστε, άμα το κρατάς δεν ερχόμαστε, αρχίζουν λοιπόν να αναζητούνται άλλες λύσεις και τοτέ μπαίνουν οι Υδραίοι γερά στο παιχνίδι, διότι οι Υδραίοι μέχρι τότε θεωρούσαν, μάγκες χάρις σε εμάς έχουμε πορευτεί δύο χρόνια, άμα δεν είχαμε εμείς πολεμήσει, θα είχε τελειώσει η επανάσταση στους 2 μήνες και η αίσθηση τους ήτανε, ότι εμείς έχουμε ξοδέψει πάρα πολλά για το στόλο, εσείς λεηλατείτε, πλιατσικολογείτε, εδώ υπήρχε ένας καημός, διότι ο στόλος δεν μπορεί να λεηλατήσει, πολεμάει και φεύγει, έχεις θέμα, ενώ ο στρατιώτης της ξηράς, έχει τη δυνατότητα να λεηλατήσει, την εποχή εκείνη το να λεηλατήσεις δεν ήτανε, θεωρούνταν αυτονόητο, το θέμα ήτανε κάποιου επιπέδου, οι νησιώτες είχανε ένα καλό ότι και πολεμούμε για εσάς και κατά ξοδευόμαστε και εσείς πλιατσικολογείτε και εμείς εδώ οι φουκαράδες, βέβαια είναι όλα λίγο τονισμένα, αλλά είχε μια βάση. Η Ύδρα μέχρι τότε έπαιζε ρόλο, αλλά κρατούσε κάποιες αποστάσεις και τα είχε με τη Πελοπόννησο, γιατί στη Πελοπόννησο είχε πλιατσικολογηθεί καλά το πράγμα και αυτοί δεν.....και τώρα που βλέπουν ότι οι Πελοποννήσιοι πάνε να δημιουργήσουν θέμα και ο Κολοκοτρώνης και που θα πάμε και τι θα κάνουμε, στέλνουν ένα μήνυμα οι Υδραίοι, ότι μάγκες θα γίνει στο Άστρος της Κυνουρίας και αν δε γίνει εμείς φεύγουμε, ξεχάστε μας, η Ύδρα το έκανε αυτό τακτικά μέσα στον αγώνα, όποτε έλεγε αυτό, όλοι έκαναν ότι θέλει η Ύδρα, δεν σε πήγαινε να είσαι χωρίς την Ύδρα, οπότε τελικά με τα πολλά αποφασίζεται να γίνει η εθνοσυνέλευση στο Άστρος και γίνεται, συνολικά έξω από το Άστρος είχαν στρατοπεδεύσει πάνω από 3000 ένοπλοι, οι κάθε φατρία είχε έρθει στο Άστρος με ενόπλους, έτοιμους, εκ των οποίων οι 800 ήτανε του Κολοκοτρώνη, δηλαδή ο Κολοκοτρώνης είχε έρθει, όχι μόνο αυτός αλλά και οι άλλοι, είχε έρθει με απόφαση να ξεκαθαρίσουμε, το Άστρος είναι πολύ σοβαρή εθνοσυνέλευση, παρ’ όλα αυτά που σας λέω, οι συζητήσεις δεν υπάρχει δυστυχώς κάτι καταγεγραμμένο για να ακούσουμε τη τρέλα των διενέξεων, όμως παρ’ όλα αυτά, στην εθνοσυνέλευση του Άστρους γράφτηκε σύνταγμα επί υψηλού επιπέδου, πάρθηκαν καίριες αποφάσεις για τον αγώνα που θα σας πω, αλλά ήταν πάρα πολύ έντονη η εθνοσυνέλευση και στην ουσία η ίδια η εθνοσυνέλευση που έθεσε τις βάσεις για τον εμφύλιο που θα ακολουθήσει, πάρα πολύ περίπλοκη η εθνοσυνέλευση, διότι για να μη ενισχυθεί η πλευρά των στρατιωτικών δόθηκε στο βουλευτικό η μεγαλύτερη εξουσία, ενώ στη πρώτη είχε δοθεί στο εκτελεστικό, οπότε έγινε μια νέου τύπου μάχη ποιος θα γίνει πρόεδρος του βουλευτικού, του εκτελεστικού, ο Κολοκοτρώνης ήθελε ο συμπέθερος του, ο Αναγνώστης Δεληγιάννης, απαιτούσε να πάρει αυτή τη θέση, η συνέλευση την έδωσε σε έναν άλλο που ήτανε νησιώτης ο οποίος παραιτήθηκε, οπότε δόθηκε στο Μαυροκορδάτο και ο Κολοκοτρώνης είπε, όχι ο Αναγνώστης Δεληγιάννης, οι Υδραίοι είπαν, μας έρχεται αυτός ο τύπος και μας λέει ότι θέλει και τελικά ο Μαυροκορδάτος φεύγει, λέει δεν θέλω να είμαι εγώ η αιτία εμφυλίου και πηγαίνει για ένα διάστημα στην Ύδρα και μετά στο Μεσολόγγι, πρέπει να σας πω, ότι ο Μαυροκορδάτος στη διάρκεια του εμφυλίου ήταν έξω, ολότελα και πήγε και εγκαταστάθηκε στο Μεσολόγγι, το Μεσολόγγι ήτανε η βάση του η πολιτική. 

Και τώρα το πεδίο είναι σε όλους τους άλλους, ο Κολοκοτρώνης απαιτεί σε μια φάση για το Δεληγιάννη, οι άλλοι λένε, όχι έχουμε εκλέξει άλλον και τελικά ο Κολοκοτρώνης μπαίνει μέσα στη βουλή με τριακόσους ενόπλους, παίρνει όλα τα έγγραφα και τα σχίζει και με τα όπλα απαιτούν να γίνει ο Αναγνώστης Δεληγιάννης και να είναι το βουλευτικό όπως εκείνοι το ήθελαν, οι άλλοι όλοι θεωρούν ότι είναι πραξικόπημα, η λέξη που χρησιμοποιούνταν, ήταν ότι είναι ποια ωμό πραξικόπημα, ο πρόεδρος του εκτελεστικού που έχει εκλεγεί είναι ο Γεώργιος Κουντουριώτης, δηλαδή οι Υδραίοι τώρα, έχουν πάνω τους τα πράγματα, έχει ήδη μεταφερθεί το μήνυμα ότι στο Άστρος είμαστε μάγκες, εμείς οι Υδραίοι και αποδεικνύεται ότι οι Υδραίοι γίνονται οι κυρίαρχοι του παιχνιδιού και αρχίζουν πάρα πολύ περίπλοκες ιστορίες από τη πλευρά Κολοκοτρώνη που δεν έχουμε χρόνο να τους πούμε, το αποτέλεσμα, δημιουργούνται δύο κυβερνήσεις, η μια με έδρα το Κρανίδι και φυσικά το Γεώργιο Κουντουριώτη επί κεφαλής, άρα βουλευτικό, εκτελεστικό στο Κρανίδι, το Κρανίδι είναι πόλη της Ερμιονίδας κοντά στις Σπέτσες και ο Κολοκοτρώνης πάει και οχυρώνεται στη Τρίπολη και δημιουργεί φυσικά βουλευτικό και εκτελεστικό, η κάθε πλευρά λέει ότι εκείνη είναι η σωστή και νόμιμη πλευρά, δεν θέλει και πολύ να αρχίσει πόλεμος, η πλευρά του Κολοκοτρώνη ελέγχει το Ναύπλιο, τη Τρίπολη και την Ακροκόρινθο, δηλαδή 3 πάρα  πολύ σημαντικά κάστρα και προσέξτε στο πρώτο εμφύλιο, γιατί ο εμφύλιος είναι 2 γύροι, αυτό που σας λέω είναι ο πρώτος εμφύλιος, η Πελοπόννησος σπάζει στα δύο, ο Κολοκοτρώνης έχει μαζί του, τους συμμάχους που είχε δημιουργήσει εμβολίζοντας την Πελοποννησιακή Γερουσία, το άλλο κομμάτι της Πελοποννησιακής Γερουσίας είναι με τη νόμιμη κυβέρνηση, τη κυβέρνηση Κουντουριώτη και όλοι οι άλλοι πολιορκούν τη πλευρά Κολοκοτρώνη γύρω από τη Τρίπολη, οι μάχες δηλαδή συνεστιάζονται στη περιοχή της Τριπόλεως, πρέπει να σας πω, ότι ο Κολοκοτρώνης με το τρόπο που προσπάθησε αυτό, αν του είχε βγει καλά, θα μιλούσαμε με άλλο πρόσημο, διότι η επανάσταση δεν κατάφερε να έχει πραγματικά ισχυρή κεντρική κυβέρνηση, αν ο Κολοκοτρώνης το είχε πετύχει και είχε κάνει κινήσεις λιγότερο χοντρές, πιο πολιτικά επεξεργασμένες, μπορεί να είχε πάρει τη διοίκηση του αγώνα και να ήτανε και σε όφελος του αγώνα, δεν λέω ότι θα ήταν κακό, διότι ο αγώνας είχε μεγάλο πρόβλημα, τόσα χρόνια δεν είχε ένα αρχηγό, μιλάς για τη σερβική επανάσταση και λες, ο Γκεόργκι Καραγκεόργκεβιτς και μετά ο Μίλος ο Πρέλοβιτς, δεν ήταν μόνοι τους, είχαν ολόκληρα σώματα και αυτοί, αλλά υπήρχε ένα άτομο που κρατούσε αρχή, μέση και τέλος, στη δικιά μας επανάσταση ψηφίζαμε συνεχώς προέδρους βουλευτικών και εκτελεστικών, δηλαδή πρωθυπουργούς οι οποίοι όμως κανένας από αυτούς δεν αφέθηκε, δεν κατάφερε να γίνει πραγματικά το πρόσωπο της επανάστασης και στο πόλεμο κάθε κοινωνίας, χρειάζεται οπωσδήποτε γερή διοίκηση, δεν είναι αστείο πράγμα, το χρειάζεται σε καιρό ειρήνης, στο πόλεμο είναι αυτονόητο.  

Ο Κολοκοτρώνης έπαιξε το παιχνίδι της εξουσίας, άγαρμπα, δεν ήξερε να παίξει την πολιτική και απέναντι του υπήρχαν άτομα πολύ πιο ικανά σε αυτό το τομέα, οπότε παίξαμε και χάσαμε σε αυτή την ιστορία, με το να κάνει αυτές τις κινήσεις ο Κολοκοτρώνης έχασε μεγάλο τμήμα της λαοφιλίας του, παρ’ όλο που ο μέσος άνθρωπος είναι με το Κολοκοτρώνη, ήδη έχει αρχίσει να σπάζει, τον είχαν για άγιο μέχρι τότε, οι άνθρωποι του φιλούσαν τα χέρια όπου πήγαινε και είχανε δίκαιο γιατί τους είχε σώσει στην επανάσταση και τώρα είναι αυτές οι ιστορίες, οι άνθρωποι μέσα στη Τρίπολη δεν θέλουν αυτές τις ιστορίες, είναι έξαλλοι με το Κολοκοτρώνη και του λένε, τι μας έκανες εδώ πέρα, ξανά θα γίνει η Τρίπολη στάχτη και μπούρμπελι, ενώ πήγαινε καλά η επανάσταση και τώρα κάνετε αυτά... και τελικά πολιορκούν το Κολοκοτρώνη οι δύο πιο πολεμικοί προύχοντες της Πελοποννήσου, πραγματικά  εξαιρετικοί σε αυτά που κάμανε,  ο Αντρέας Λόντος και ο Αντρέας Ζαΐμης, δηλαδή η κυβέρνηση αναθέτει σε δύο προύχοντες να τον πολιορκήσουν στη Τρίπολη και τον νικούν και ο Κολοκοτρώνης πρέπει να παραδοθεί, κρατείστε το αυτό και η κυβέρνηση είχε πει στο Αντρέα Λόντο και στον Αντρέα Ζαΐμη όταν αυτός ο άθλιος δηλώσει και είναι ώρα να παραδοθεί, θα παραδοθεί σε εμάς, στη κυβέρνηση και το κάστρο θα έρθουμε εμείς, ο Αντρέας Λόντος και ο Αντρέας Ζαΐμης δέχονται να παραδοθεί σε αυτούς ο Κολοκοτρώνης, έρχονται σε επαφή με το Κολοκοτρώνη και τώρα μιλάνε σαν Πελοποννήσιοι, ο Κολοκοτρώνης λέει, το άτι της Πελοποννήσου δεν θα το καβαλάει όποιος και όποιος, διότι η Τρίπολη είναι το άτι της Πελοποννήσου και πονάω το άτι της Πελοποννήσου και ο Λόντος και ο Ζαΐμης οι οποίοι καταλαβαίνουν ότι ενισχύεται πάρα πολύ με την ήττα του Κολοκοτρώνη η πλευρά των Υδραίων, λειτουργούν ως Πελοποννήσιοι και αφήνουν τον Κολοκοτρώνη να φύγει και ο Κολοκοτρώνης λέει, σαν τα λιοντάρια και τα κριάρια θα ξαναρθούμε πίσω, είναι φανερό ότι δεν τελειώνει η ιστορία, αν είχε παραδοθεί ο Κολοκοτρώνης στη κυβέρνηση δεν ξέρουμε τι θα είχε γίνει. 

Η κυβέρνηση τώρα, δηλαδή η Ύδρα στην ουσία και η Στερεά Ελλάδα, γίνεται έξω φρενών με το γεγονός ότι δεν παραδόθηκε ο Κολοκοτρώνης σε εκείνη και υποψιάζεται πλέον όλους τους προύχοντες της Πελοποννήσου, ο δε Κολοκοτρώνης όντας ελεύθερος πηγαίνει στις επαρχίες που έχει δύναμη και  παρακινεί τους κατοίκους να μη πληρώσουν φόρους στη κυβέρνηση, να σας πω κάτι στο σημείο αυτό, όταν έγινε η επανάσταση η κυβέρνηση αποφάσισε να παίρνει φόρους και άρχισαν να πηγαίνουν φοροεισπράκτορες στα χωριά να πάρουν φόρους και οι άνθρωποι λέγανε, γιατί κάναμε την επανάσταση, θα πληρώνουμε φόρους, δηλαδή ο μέσος άνθρωπος νόμιζε ότι κάναμε την επανάσταση και δεν θα πληρώνουμε φόρους και παρωθεί κάποιες επαρχίες να μη πληρώσουν φόρους όταν θα έρθει ο φοροεισπράκτορας που σήμαινε ότι δεν αναγνωρίζεις τη κεντρική κυβέρνηση ότι έχει δικαίωμα να σου δώσει φόρους, πράγματι επειδή η κυβέρνηση το ξέρει, για να δοκιμάσει τον ελεεινό αυτό τύπο στέλνει στις επαρχίες που ξέρει ότι έχει πρόσβαση επίτηδες τους φοροεισπράκτορες και αμέσως αρχίζει ένας πόλεμος που το πήρε και το σήκωσε το πράγμα και μπαίνουμε σε δεύτερο γύρο πολέμου, σε αυτό το δεύτερο γύρο του πολέμου, ο γιός του Κολοκοτρώνη, ο Πάνος που ήτανε το αγαπημένο του παιδί, ο Κολοκοτρώνης είχε δύο άξιους γιούς στη επανάσταση, δεν ήτανε γιοί του μπαμπά, ήταν από μόνοι τους ικανοί στρατιωτικοί, ο Πάνος και ο Γενναίος, με το Πάνο είχε λατρεία και σκοτώνεται και μάλιστα υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες εκεί στη περιοχή της Τριφυλίας και πρέπει να σας πω, μετά από αυτό, μετά το θάνατο του γιού του, ο Κολοκοτρώνης δεν υπάρχει στην ουσία, ο άνθρωπος αυτός διαλύθηκε κυριολεκτικά, ίσως ο Παπαρηγόπουλος έγραφε το ίδιο, αχ! Γιατί να μη είχε αποθάνει ο Κολοκοτρώνης στα Δερβενάκια, όμως ο Κολοκοτρώνης ήταν θαμμένος, δεν ήταν το ίδιο, δηλαδή έπαιξε ρόλο σε πολλά πράγματα, πολιτικά μετά τα Δερβενάκια δεν έκανε τίποτα, τον κατηγορούσαν όλοι, μόνο εκείνος ηξέρε τι να κάνει, αδικεί τον άνθρωπο αυτό, αλλά υπήρχαν μεγάλες εντάσεις τότε και ο ίδιος έπαιξε χοντρά, έπαιξε και έχασε και στο δεύτερο εμφύλιο νικά η κυβέρνηση, του παίρνει όλα τα κάστρα και οι σύμμαχοι του του λένε, Θοδωρή πήγαινε και παραδώσου να τελειώσουμε γιατί δεν θα μείνει τίποτα όρθιο στη Πελοπόννησο και προσέξτε να δείτε, πως νίκησε η κυβέρνηση τον Κολοκοτρώνη, στο δεύτερο γύρο, δεν είναι ο Κολοκοτρώνης και οι σύμμαχοι του, είναι ο Κολοκοτρώνης και όλοι οι Πελοποννήσιοι, δηλαδή τώρα είναι η Πελοπόννησος εναντίον των νησιών του Αργοσαρωνικού και της Στερεάς Ελλάδας, αυτό δεν μένει, ο Γεώργιος Κουντουριώτης όταν έχει όλη τη Πελοπόννησο μαζί του και τη Πελοπόννησο την ξέρουν οι Πελοποννήσιοι, έχει σημασία, είναι με τη πλάτη στο τοίχο, θα νικήσω όλη τη Πελοπόννησο, πως θα τα καταφέρω και τότε προκύπτει η απλή λύση, ποιος άλλος πολεμάει γερά από όλους, η Στερεά Ελλάδα, η Στερεά Ελλάδα έχει κάτι τύπους ο θεός να σε φυλάει στα θέματα πολέμου, οι οποίοι αυτοί τύποι, είναι παραπονεμένοι, ότι στη Πελοπόννησο είχαν καλύτερα πλιάτσικα, ενώ εμείς στη Στερεά δεν είχαμε και πολλά πλιάτσικα, οπότε η κυβέρνηση αναθέτει στον Ιωάννη Κωλέτη, ο Ιωάννης Κωλέτης ήταν και αυτός ετερόχθων και αυτός ανήκει σε αυτό που σας έλεγα, καταγόνταν από την Ήπειρο, βλάχος την καταγωγή, ήταν γιατρός, είχε υπάρξει γιατρός του Αλή Πασά και έπαιξε ρόλο στα πράγματα της Στερεάς, αργότερα έγινε μετά την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου του 43, έγινε και πρωθυπουργός της χώρας ο Ιωάννης Κωλέτης, αυτός ήτανε ένας άλλος τύπος, μια λέξη έβγαζε από το στόμα του, πάρα πολύ ολιγόλογος, πάρα πολύ σκοτεινός και αποφασιστικός και απόλυτα διεφθαρμένος άνθρωπός, όταν έγινε πρωθυπουργός στη βουλή σπάνια τον έβλεπαν, διότι ήταν στο γραφείο του και οι ουρές απ’ έξω για μέσον έφθανε στις άλλες άκρες, εν πάσει περιπτώσει, ευφυής άνθρωπός φυσικά και ανάλγητος στη πραγματικότητα και του αναθέτουνε να οργανώσει τη Στερεά Ελλάδα ώστε να νικήσει τους αθλίους της Πελοποννήσου, αυτός συγκεντρώνει τους λεβέντες της Στερεάς που είναι ήρωες μας στη Στερεά, Γεώργιος Καραϊσκάκης κλπ., σας λέω, όταν διαβάσεις την περίοδο του εμφυλίου, καλύτερα μη την διαβάσεις και μαζεύει αυτά τα παλικάρια ο Ιωάννης Κωλέτης, ο οποίος πρόκειται να γίνει πρωθυπουργός της χώρας 20 χρόνια αργότερα, ακούστε το λόγο, αδελφοί οι Μωραίτες ελήσαξαν από τα πολλά πλούτη τα οποία ήρπαξαν από τους Τούρκους της Τριπολιτσάς,  του Λάλα,του Ναυπλίου, της Κορίνθου, της Μονεμβασίας και των λοιπόν μερών, αυτή είναι η εισαγωγή και εσείς να έχετε αυτού χωρίς ψωμί, χωρίς τσαρούχι, χωρίς φορέματα με μια παλιόκαπα και καταβασανίζεστε, τι λοιπόν περιμένετε, άλλη αρμοδιοτέρα και ευτυχιστέρα δια εσάς περίσταση δεν θέλει εύρετε ποτέ δια να πλουτίσετε μεγάλοι και μικροί, τώρα άνοιξαν δια εσάς δύο πηγαί πλούτου, αι λίρες του δανείου και τα πλούσια λάφυρα του Μορέος, τι άλλα πλέον περιμένετε? Λόγος εμπνευσμένος, γεμάτος θερμό πατριωτισμό! Δηλαδή στην ουσία τι λένε στους Ρουμελιώτες, ορμάτε, ρημάξτε και πλιατσικολογήστε. Και μάλιστα, έτσι ηττήθηκε η Πελοπόννησος στο δεύτερο εμφύλιο όλοι αυτοί που λέμε και ρημάζουν τη Πελοπόννησο, μάλιστα οι πιο επώνυμοι αρματολοί  πριν μπούνε μέσα είχαν κατοχυρώσει, ποιανού προεστού το σπίτι θα λεηλατήσουν, το είχανε κατοχυρώσει και τους το είχανε πει και εκεί ταξική αδικία, γιατί οι μεγάλοι αρματολοί πήραν τα πιο πλούσια σπίτια, ενώ οι υπόλοιποι ξέρετε, είμαστε στο 1824, αυτά γίνονται το 1824 και στο μεταξύ αναφέρονται και οι λίρες του δανείου, διότι το 1823 ήδη οι Έλληνες είχαν αποφασίσει στο Άστρος να αναζητήσουν δάνειο, το είχαν αποφασίσει από τη συνέλευση της Επιδαύρου να αναζητήσουν δάνειο, το 1823 είχαν γίνει ήδη πολλές κινήσεις ως προς αυτό, θα μιλήσουμε τώρα ξεχωριστά για τα δάνεια και τελικά ένας Τούρκος στο σίτυ του Λονδίνου, εδέχτηκε να δώσει στους Έλληνες δάνειο και τελικά ήλθε το δάνειο. Το δάνειο έφθασε, τότε τα χρήματα έπρεπε με πλοία, με εμπορικά, μήνες για τελειώσει αυτό το πράγμα και να έρθουν τα χρήματα, τα χρήματα έρχονται μέσα στον εμφύλιο, δεν ήρθαν όλα, κάποιες δόσεις, η πρώτη μεγάλη δόση του δανείου ήρθε μέσα στον εμφύλιο, οι άνθρωποι που είχαν σταλεί από τη τράπεζα, είχαν την εντολή να το δώσουν στη κυβέρνηση, όταν δεν είχε αρχίσει ο εμφύλιος, τώρα έχει αρχίσει ο εμφύλιος, ρωτούν ποια είναι η νόμιμη κυβέρνηση, απάντηση είναι ότι είναι του Κρανιδίου, οπότε τα χρήματα πηγαίνουνε στη κυβέρνηση ας πούμε την αντίπαλη με το Κολοκοτρώνη και τους Πελοποννησίους και έτσι όλοι αυτοί οι ένοπλοι της Στερεάς προσδοκούν και στις λίρες του δανείου και στα πλιάτσικα της Πελοποννήσου και φυσικά θα νικήσουν, τέλος του 24 έχουμε κλείσει, θα πάρει 2-3 μήνες με τα ξέφτια, ο Κολοκοτρώνης αναγκάζεται και από τους υπολοίπους να παρουσιαστεί στη κυβέρνηση, να παραδοθεί, η κυβέρνηση είναι πλέον δυνατή, έχει τελειώσει με τους αντάρτες, τους αντιπατριώτες, τους προδότες και τελικά φυλακίζει τους πελοποννησίους προεστούς και το Κολοκοτρώνη φυσικά, που τους φυλακίζει? Στο μοναστήρι του προφήτη Ηλία της Ύδρας, όχι τυχαίο, γιατί ήθελαν οι Υδραίοι, σου λέει εδώ να τους έχουμε να τους ελέγχουμε, γιατί αυτοί είναι τσακάλια και μπορεί να τους χάσουμε, στάσου να τους έχουμε στην αυλή μας και έτσι τους φυλάκησαν εκεί, όπου έμειναν 3 μήνες και στη φυλακή, δεν ήταν φυλακή, ήταν μοναστήρι αλλά του βάλανε παντού σίδερα του μοναστηριού. 

Κοιτάξτε να δείτε την ώρα που συμβαίνουν αυτά, αν ήσασταν εσείς Σουλτάνος, ο Σουλτάνος κυβερνά γαλέρα, αντιμετωπίζει χίλια προβλήματα και μαθαίνετε ότι εκείνοι οι κατσαπλίαδες εκεί κάτω, γιατί οι Τούρκοι έρχονται, έμαθαν ότι εκεί κάτω είναι κάτι ληστές, μας λένε ιδεολόγοι και επανάσταση, κάτι ελεεινοί τύποι που το μόνο που ξέρουν είναι τα πλιάτσικα, αυτό έλεγε ο Σουλτάνος, λοιπόν αυτοί εκεί πέρα οι κατσαπλιάδες πολεμάνε μεταξύ τους, δεν ήρθε η ώρα να τελειώσω με δαύτους, δεν είναι ο άλλος βλάκας, διότι οι Έλληνες πολεμούσαν, είχαν ξεχάσει ότι δεν έχουνε καθόλου νικήσει, απλώς τα 2 πρώτα χρόνια πήγανε καλά και επειδή πήγανε καλά, δεν είπαμε, σολούσιον πρόμπλεμ, έπρεπε να χυθεί η καρδάρα με το γάλα, οπότε ο Σουλτάνος σωστά σκέφτεται, που έχω το πιο ισχυρό μου στράτευμα ? Σε ποια επαρχία μου είναι ο πιο επιτυχημένος Πασάς σε αυτά τα ζητήματα? Και ήτανε η Αίγυπτος, η Αίγυπτος οθωμανική επαρχεία, στην Αίγυπτο εκείνη την εποχή ήτανε ένας Πασάς που λέγονταν Μεχμέτ Αλή και αυτός ο Μεχμέτ Αλή ήταν τουρκαλβανός στη καταγωγή από τη Καβάλα, αν έχετε πάει στη Καβάλα και μπαίνοντας στο λιμάνι της Καβάλας υπάρχει δεξιά ένα υπέροχο συγκρότημα που λέγεται Ιμαρέ και σήμερα είναι ξενοδοχείο, ένα από τα ωραιότερα ξενοδοχεία στο κόσμο, αυτό το συγκρότημα ανήκει στη αιγυπτιακή κυβέρνηση, το έχει κτίσει ο Μεχμέτ Αλή ο σουλτάνος της Αιγύπτου, αυτός που μας αφορά, ο Μεχμέτ Αλή ήταν τουρκαλβανός, δηλαδή μουσουλμάνος, Αλβανός από την Καβάλα που είχε τοποθετηθεί πασάς της Αιγύπτου και ήταν πάρα πολύ ικανός και ευφυής άνθρωπος και πάρα πολύ φιλόδοξος και ετοιμαζόντανε να κάνει ότι και ο Αλή Πασάς, δηλαδή το όνειρό του ήταν να πάρει την αυτοκρατορία εκείνος και προκειμένου να το κάνει, μετά την ελληνική επανάσταση το επιχείρησε έφτασε κοντά στη Κωνσταντινούπολη, αλλά δεν του βγήκε, αυτός προκειμένου να υπηρετήσει αυτό του το φιλόδοξο σχέδιο, έχει σκεφτεί να στήσει ένα στρατό δυτικού τύπου, θεωρούνταν ότι οι δυτικού τύπου είναι οι πιο αποτελεσματικοί για να κτυπήσει το Σουλτάνο στην ουσία, αλλά για αυτό είχε ένα πολύ καλό στρατό και για να γίνει αυτός ο στρατός αξιόμαχος όπως τον ήθελε ο Μεχμέτ Αλή, είχε πληρώσει αδρά τους καλύτερους εκπαιδευτές από την Ιταλία, από τη Γαλλία, από την Αυστρία, οι οποίοι είχαν πάει στην Αίγυπτο και αυτοί είχαν εκπαιδεύσει το στράτευμα και μάλιστα είχαν φέρει και τα τελευταίας τεχνολογίας κανόνια και είχαν εκπαιδεύσει τους στρατιώτες του αιγυπτιακού στρατού και σε αυτά τα κανόνια και ο Μεχμέτ Αλή είπε, ναι όταν του το ζήτησε ο Σουλτάνος, αλλά ζήτησε ανταλλάγματα, η Κρήτη γι’ αυτό ήτανε εδώ οι Αιγύπτιοι για ένα διάστημα και διάφορα άλλα σημεία, δηλαδή και ο Σουλτάνος είπε, ναι, και έτσι ξεκινάει , δεν ξεκινάει ο ίδιος ξέχασα να σας το πω, αποφάσισε να στείλει το γιό του, τον Ιμπραήμ, δεν ήταν βιολογικός του γιός, ήτανε υιοθετημένος γιός και ήτανε πάρα πολύ στρατιωτικός, είχε φήμη σκληρού στρατιωτικού και επιτυχημένου στρατιωτικού και ο πατέρας ο Μεχμέτ Αλή στέλνει τα στρατεύματα με τον Ιμπραήμ, ο Ιμπραήμ δεν έρχεται κατ’ ευθείαν, γιατί ήθελε να εξασφαλίσει διάφορα σημεία στο Αιγαίο με στόλο, αυτός δεν έρχεται κατ’ ευθεία στη Πελοπόννησο στα μέρη του πολέμου, αλλά κάνει διάφορες διαδρομές στο Αιγαίο, διότι ήθελε να εξασφαλίσει διάφορα σημεία, γιατί σας τα λέω αυτά, διότι η επανάσταση μέχρι τότε είχε αντέξει, διότι και το σκέλος της ξηράς πήγαινε καλά και κυρίως το σκέλος της Θάλασσας, διότι κρατήθηκε αυτή η επανάσταση επειδή τα πλοία κόβανε τη δυνατότητα αποστολής μέχρι τότε, κατά κανόνα το είχαν επιτύχει αυτό το πράγμα, γιατί τα πλοία μας ήταν σε εγρήγορση, το 1824 ο Ιμπραήμ κάνει σουλάτσα στο Αιγαίο και όλοι ξέρουνε ότι θα έρθει κάπου στη Πελοπόννησο θα έρθει, γιατί είναι η μύτη κάτω και οι Έλληνες πολεμούν μεταξύ τους, δεν βγαίνει καμιά μοίρα του στόλου να τον σταματήσει, να τον κτυπήσει, να τον αδυνατήσει και η κυβέρνηση η μόνη της αγωνία είναι να τελειώσει με τους αντάρτες, με τους αθλίους κτλ. Και ο Γεώργιος Κουντουριώτης ως αρχηγός της κυβέρνησης κανονικά θα έπρεπε να είχε προετοιμάσει την άμυνα της Πελοποννήσου, δεν το έκανε, διότι όλοι ήταν αφοσιωμένοι στον εμφύλιο πόλεμο, δεύτερο τη Πελοπόννησο ποιος την ξέρει? Οι πελοποννήσιοι, έχει σημασία, οι στερεολλαδίτες δεν την ξέρουν, ο Κολοκοτρώνης την  ήξερε, αν διαβάσετε τα απομνημονεύματα λέει, εγώ το πρωί ήμουνα στη Καλαμάτα και το βράδι έφτανα στη Τρίπολη με τα πόδια, δηλαδή ανέβαινε επάνω στα βουνά, πηδούσε λαγκάδια, ήξερε τα μονοπάτια, έτσι ήταν οι άνθρωποι τότε, οι Στερεολλαδίτες δεν την ήξεραν τη Πελοπόννησο, άσε που ήταν αφοσιωμένοι να λεηλατούν τα σπίτια και να μην αφήνουν τίποτα και ο Ιμπραήμ έρχεται τόσο απλά και δεν θα σου κάνει τη χάρη και ενώ μαθαίνετε ότι έρχεται, η απάντηση είναι, καλέ μωρέ τους ψωροαραπάδες τώρα, μάλιστα στη Πελοπόννησο το κλίμα ήταν θα τους νικήσουμε εύκολα και θα έχουμε και ο καθένας ένα δούλο αράπη στο σπίτι, τώρα θα δεις, μωραίνει ο Κύριος, ον βούλεται απωλέσε, διότι δεν έχει ετοιμαστεί στη πραγματικότητα, σχεδόν τίποτα για την αποβίβαση του Ιμπραήμ, ο οποίος έρχεται Φεβρουάριο του 25, την ίδια ώρα που έχει λήξει ο εμφύλιος και μπαίνουν οι πρωταίτιοι στη φυλακή, έρχεται ο Ιμπραήμ, αυτός το πιθανότερο ήτανε να αποβιβάζονταν στη Μεσσηνία, γιατί εκεί το κάστρο της Μεθώνης, το κάστρο της Κορώνης, ποτέ δεν το πήραμε, όπως και τη Πάτρα, επομένως εκείνη η περιοχή ήταν πρόσφορη για αυτόν και έχει καταπληκτικά κάστρα που θα μπορούσε να έχει αρχικό προπύργιο, κάτι είχε σκεφτεί η κυβέρνηση και κάτι είχε ετοιμάσει, αλλά αστείο μπροστά σε αυτό που έπρεπε να είχε γίνει, αφήστε που η κυβέρνηση Κουντουριώτη ανέθεσε τη αρχηγία του στρατεύματος σε ένα ναυτικό, σήμερα μπορεί αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων να είναι ένας ναύαρχος, αλλά εκείνη την εποχή η άνθρωποι της στεριάς είχαν ένα ειδικό τρόπο και οι άνθρωποι της θάλασσας βάζεις ένα ναυτικό επικεφαλής ο οποίος έβγαζε τη κραυγή, μπρος τα κατάρτια, μπρος στα πανιά και βγαίνει φυσικά ο Ιμπραήμ κύριος στη Μεσσηνία, έχουν πάει κάποιοι τρελαμένοι που έλεγαν, πάμε χαμένοι, το βλέπετε δεν θα μείνει τίποτα όρθιο, τρέχουν εκεί πατριώτες να τα βγάλουν πέρα, τους σκοτώνουν, όποια μάχη δόθηκε εκεί πέρα δεν έμεινε όρθιος άνθρωπος, τότε σκοτώθηκε και ο Σανταρόζα, πολλοί φιλέλληνες έτρεξαν να σώσουν τη κατάσταση μαζί με Έλληνες, μακελειό, μακελειό στη Σφακτηρία κτλ., και φυσικά ο Ιμπραήμ κύριος, αποβιβάζει, δύο πράγματα ή ο στόλος έπρεπε να το είχε σταματήσει να μην έρθει καθόλου ή αφ’ ης στιγμής ήρθε, να έχεις βάλει εκεί πέρα όλη την άμυνα σου να μη κατεβάσει το στρατό, να μη κατεβάσει τα κανόνια, αφ’ ης στιγμής τα κατεβάσει, χαιρετίσματα, ε έγιναν τα χαιρετίσματα, διότι τα πάντα τα σάρωσε ο Ιμπραήμ, ο Παπαφλέσσας προς τιμή του, πάει σχεδόν τρελαμένος και αυτός, δίνει μια μάχη που δεν υπήρχε περίπτωση να την κερδίσει, καμιά φορά ζω τα γεγονότα που ζούμε όλοι και λέω σε 200 χρόνια θα μας μελετάνε, όπως λέμε εμείς για αυτούς, θα λένε τι είχαν στο κεφάλι τους αυτοί και ο Ιμπραήμ κύριος κατεβάζει όλο το σύστημα, ξέρει να πολεμάει, έχει τακτικό στρατό και αρχίζει να προχωράει στη Πελοπόννησο, νίκη στη νίκη, το μήνυμα είναι ότι, μάγκες τα θαλασσώσαμε, δεν έχουμε προβλέψει τίποτα, πάμε για χαμό και ποιος είναι τώρα σε θέση να υπερασπίσει τη Πελοπόννησο? Η Πελοπόννησος δεν υπάρχει, είναι διαλυμένη, μόνο οι Ρουμελιώτες οι οποίοι είναι εκεί πέρα οι οποίοι δεν ξέρουν τη Πελοπόννησο, δεν είναι ότι δεν ξέρουν να πολεμούν, δεν ξέρουν τα μέρη, δίνουν μάχες και τις χάνουν, ο Μακρυγιάννης πετυχαίνει μια σημαντική μάχη με νίκη στους Μύλους του Άργους που είναι σημαντική διότι προστατεύει την κυβερνητική περιοχή, γιατί η πιο σημαντική περιοχή στη Πελοπόννησο ήταν εκεί που λειτουργούσε η κυβέρνηση που ήταν στην ουσία Άργος, Ναύπλιο να μη την κτυπήσει ο Ιμπραήμ, ο οποίος κάνει μια αλλαγή πορείας και κτυπάει, παίρνει τη Κόρινθο, παίρνει τη Πάτρα, την είχε έτσι και αλλιώς, χαιρετίσματα, είναι φανερό τώρα ότι ο Ιμπραήμ θα περάσει το κορινθιακό για να τελειώσει με τη Στερεά και αφού τελειώσει με τη Στερεά, θα επιστρέψει στη Πελοπόννησο νε τελειώσει με ότι έχει απομείνει και να πάνε  όλα στράφι, δηλαδή είμαστε προχωρημένο το 25 και τα μηνύματα είναι δραματικά και η Πελοπόννησος όλη θυμάται τον Κολοκοτρώνη και λέει, βγάλτε τον από τη φυλακή, διότι ο Κολοκοτρώνης στην αντίστοιχη απελπισία του 22 είχε σώσει τα πράγματα, μοιάζει να είναι η τελευταία ελπίδα ο Κολοκοτρώνης, βγάλτε τον Κολοκοτρώνη από τη  φυλακή, στην αρχή η κυβέρνηση δίστασε, αλλά τελικά όταν παν τα πράγματα άσχημα, βγάζει το Κολοκοτρώνη από τη φυλακή και του λέει, κάνε ότι νομίζεις. 

Νίκησε ο Κολοκοτρώνης τον Ιμπραήμ? Τίποτα, απολύτως τίποτα, δεν μπόρεσε να κάνει τίποτα, προσέξτε υπερβάλω στο απολύτως τίποτα, διότι έκανε δράσεις εδώ και εκεί, δεν μπορούσε να κάνει ο Κολοκοτρώνης, γιατί ο Κολοκοτρώνης νίκησε στα Δερβενάκια επειδή είχε τη Πελοπόννησο, ο Κολοκοτρώνης δεν ξέρει τους στερεολλαδίτες, ούτε οι στερεολλαδίτες θα πολεμούσαν κάτω από τη διοίκηση του Κολοκοτρώνη, αφού δεν έχει τη Πελοπόννησο, με ποιους ακριβώς θα δράσει, μάζευε 5 ανθρώπους για να δράσει, δεν ήταν ότι δεν ήταν ψυχωμένος άνθρωπος και δεν είχε βάλει γινάτι να τον νικήσει και αυτόν, αλλά δεν μπορούσε να κάνει απολύτως τίποτα, εκείνο όμως το οποίο  έκανε ο Κολοκοτρώνης είναι, να προσπαθεί να κρατήσει το ηθικό και να κάνει δράσεις κλέφτικες, δηλαδή να κτυπάει εδώ, να κτυπάει εκεί, για να μη περνάει στο μυαλό του Ιμπραήμ ότι ελέγχει τη Πελοπόννησο, να ξέρει ότι έχει από πίσω παρενοχλήσεις, μέχρι εκεί μπορούσε να φτάσει και τότε είναι που έλεγε και ο Κολοκοτρώνης, αρχίσανε να λένε, στρατιωτικοί σαν τον Κολοκοτρώνη οι οποίοι μέχρι τότε ακούγανε τη λέξη, τακτικός στρατός, απορρίπτανε τελείως μετά βδελυγμίας, τώρα λέγανε, βρε παιδί μου θα έπρεπε να έχουμε τακτικό στρατό, δηλαδή αρχίζει και ωριμάζει κατά κάποιο τρόπο η ιδέα του τακτικού στρατού, τώρα που το σκέφτεσαι σε έχει πάρει η μαύρη μπάλα και ο θεός βοηθός......