Διαλέξεις για το 1821-Σειρά Ηράκλειο 6

 Διαλέξεις για το 1821-σειρά Ηράκλειο 6 

 

 

Είμαστε σε δυσάρεστες στιγμές με το 25, οι μοιρέες χρονιές της ελληνικής επανάστασης είναι το 24 ολόκληρο, λόγω των κύκλων του εμφυλίου και το 25, διότι έρχεται ο Ιμπραήμ και τότε αποδεικνύεται πόσο γυμνός είναι ο βασιλιάς, ο οποίος αν είχε προσέξει, κουστούμι θα είχε, αλλά δεν πρόσεξε, το λέω αυτό, γιατί το 25 είναι πλέον φανερό ότι ο Ιμπραήμ θα κινηθεί προς τη Στερεά και φυσικά και ο Σουλτάνος και οι Τούρκοι στρατηγοί, καταλαβαίνουν, πια είναι η δυνατότητα που τους ανοίγεται, να τελειώσουν με τη δυτική Στερεά και μετά με την ανατολική, ξέρετε γιατί, αυτές οι δύο περιοχές ήταν η ασπίδα των νοτιότερων εκ των πραγμάτων, τα στρατεύματα από βορά έρχονταν, αν τους σταματούσε η δυτική Στερεά δεν θα πηγαίνανε προς τη Πελοπόννησο, το ίδιο και στα ανατολικά, αν περνούσαν νότια Εύβοια, ήτανε η Πελοπόννησος χαμένη, γιατί θα τους κτυπούσε, εξ’ αυτού, όλοι αγωνιούν για τη τύχη του Μεσολογγίου, καιρός είναι να ανησυχήσουν για τα πράγματα και σωστά ανησυχούν, διότι αμέσως στέλνεται ο Χουρσίτ Πασάς να πολιορκήσει το Μεσολόγγι, οθωμανικό στράτευμα, αυτός ήταν από τους καλύτερους στρατηγούς της οθωμανικής αυτοκρατορίας, πολύ προικισμένος στρατιωτικός, καταγόντανε από τη Γεωργία, ήτανε γιός ορθοδόξου ιερέως, επρόκειτο και αυτός να γίνει ιερέας, άλλαξε θρήσκευμα, έγινε μουσουλμάνος και έγινε ένας από τους καλύτερους στρατηγούς της οθωμανικής αυτοκρατορίας, δεν στέλνει όποιον-όποιον δηλαδή ο Σουλτάνος στο Μεσολόγγι, διότι το παιχνίδι έχει χοντρύνει και όλα να τελειώσουν με τους αθλίους εκεί κάτω και λίγο μετά θα έρθει και ο Ιμπραήμ, θα ενωθεί με τα οθωμανικά στρατεύματα και θα πολιορκούν το Μεσολόγγι, το Μεσολόγγι είναι ένα μικρό αλωνάκι, δεν είδα στη ζωή μου τέτοιο άλλο αλωνάκι που λέει ο Διονύσιος Σολωμός, η ποίηση μπορεί να το πει με μια λέξη, αυτό που συνέβη στο Μεσολόγγι, μεταξύ της πρώτης πολιορκίας και της δεύτερης πολιορκίας οι Μεσολογγίτες είχαν δώσει προσπάθεια να κτίσουν τείχος γύρω από το Μεσολόγγι, πρώτα δεν υπήρχε και τώρα υπήρχε κάποιο τείχος, αυτό που βλέπουμε που επισκεπτόμαστε το Μεσολόγγι, φυσικά σε καλύτερη κατάσταση, δεν είναι κάτι σημαντικό, αλλά πολύ μεγάλη βελτίωση σε σχέση με την πρώτη πολιορκία και τώρα είναι φανερό ότι θα παιχτεί, όχι το ύστατο ισχυρό μέσα στο παιχνίδι, δηλαδή η πολιορκία του Μεσολογγίου είναι πολύ σημαντική και έρχονται μέσα στο Μεσολόγγι και πολεμούν και άτομα που δεν είναι Μεσολογγίτες, όπως και στη πρώτη πολιορκία και από τη Πελοπόννησο και από τη Στερεά και απ’ έξω από το Μεσολόγγι αυτή τη φορά, στη πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου ο Καραϊσκάκης τι ρόλο θα παίξει ακόμη ήταν ο Καραϊσκάκης της πρώτης φάσεως, σε αυτή τη φάση είναι ο Καραϊσκάκης είναι ο Καραϊσκάκης, δηλαδή είναι στη πραγματικότητα το στέλεχος των Ελλήνων και παίζει ωραίο ρόλο, μάλιστα δικαίως είχε μπει μέσα στο Μεσολόγγι και είχε δει κάποιες οδηγίες οι οποίες θεωρήθηκαν ότι δεν είναι οι σωστές και αποδείχτηκε ότι.... τελοσπάντων όταν κάνεις κάτι , επιλέγεις κάθε φορά, όταν δεν ξέρεις που θα πάει το πράγμα....,το Μεσολόγγι άντεξε ένα χρόνο, αυτό είναι εντυπωσιακό και άντεξε ένα χρόνο χωρίς να παραδοθεί, συνήθως στις πολιορκίες φρουρίων, είτε Ελλήνων προς Τούρκους, είτε Τούρκων προς Έλληνες, πια ήτα η ιστορία, πολιορκούσες ένα κάστρο, του έκοβες όσο μπορούσες τους ανεφοδιασμούς, τροφές, του έκοβες νερό, βασικό γιατί πόσο θα αντέξει κάποιος χωρίς νερό και τελικά ο πολιορκών αν δεν γίνονταν κάτι να τον  περισπάσει από πίσω, είχε το πάνω χέρι και έστελνε μυνήματα, στέλνεις μυνήματα στους πολιορκομένους, παραδοθείτε κτλ., και κάποια στιγμή οι πολιορκούμενοι δεν αντεχουν άλλο, έχουν φάει και το τελευταίο ποντίκι και τη τελευταία κατσαρίδα, πρέπει να σας πω, ότι και Τούρκοι σε πολιορκίες έφαγαν το τελευταίο ποντίκι, έφαγαν και ανθρώπους, όπως και στο Μεσολόγγι όταν έφτασε το πράγμα εκεί, τρώγανε πτώματα, κανιβαλισμούς δηλαδή, το έζησαν και οι Τούρκοι αυτό σε άλλες πολιορκίες, εν πάσει περιπτώσει όταν έφτανες στο αμήν, έλεγες, παραδίνομαι και μετά γινόνταν μια συμφωνία για τους όρους της παράδοσης, στο Μεσολόγγι όσες φορές και αν τους προτάθηκε, αρνήθηκαν, αυτό είναι το μεγαλείο του Μεσολογγίου και τελικά αποφάσισαν, όχι δεν θα παραδοθούμε, θα βγούμε και όποιος ζήσει, έζησε, αυτό είναι πραγματικά η κορυφαία στιγμή της επανάστασης από αυτή τη πλευρά της αρετής, του ήθους. 

Την ώρα που το Μεσολόγγι πολιορκείται, η επανάσταση έχει ακόμη τα ξέφτια του εμφυλίου, δεν έχει τελειώσει στην ουσία ο εμφύλιος και όλο το πολιτικό κλίμα είναι δηλητηριασμένο κυριολεκτικά και υπάρχει η προσμονή ότι θα γίνει η επόμενη εθνοσυνέλευση, είχε γίνει το 23, ήρθε ο καιρός για την επόμενη εθνοσυνέλευση γιατί είχε αποφασιστεί, μια μερίδα των στελεχών             πίστευε οπωσδήποτε άμεσα να γίνει αυτή η συνέλευση για να ξεκαθαρίσει  του εμφυλίου τα δηλητήρια, να μειώσει του εμφυλίου τα δηλητήρια, όμως μια άλλη μερίδα έλεγε, τώρα που το Μεσολόγγι είναι σε αυτή την ανάγκη θα κάνουμε εθνοσυνελεύσεις? Αφήστε να τελειώσει το Μεσολόγγι και έπειτα να κάνουμε εθνοσυνέλευση, πρέπει να σας πω, ότι οι πολιορκούμενοι του Μεσολογγίου θεωρούσανε, κατηγορούσανε τους έξω, ότι ασχολούνται με τη προετοιμασία εθνοσυνέλευσης, αντί να δώσουν όλες τις προσπάθειες για το Μεσολόγγι, γενικά οι κλεισμένοι στο Μεσολόγγι είχαν παράπονα από τους έξω, πολλές φορές και άδικα, πολλές φορές και δίκαια, αισθάνονταν σαν τα ποντίκια στη φάκα, και περίμεναν ότι θα, η αλήθεια είναι ότι έσπευσαν , έσπασαν τη πολιορκία απ’ έξω από τη θάλασσα, υπήρξαν ηρωικές δράσεις και αποτελεσματικές, αλλά όχι επαρκείς για το μέγεθος του προβλήματος το οποίο είχαν και όσο η οθωμανική πλευρά κέρδιζε καλύτερες θέσεις και έκλεινε τη λιμνοθάλασσα, τόσο οι άνθρωποί μέσα ήτανε πια στα όρια του θανάτου, το λέω αυτό, γιατί η 3η εθνοσυνέλευση, η εθνοσυνέλευση της Τροιζίνος, αυτή ήταν μια νομαδική εθνοσυνέλευση όπου η μια μερίδα πήγαινε και κατσικονόντανε σε ένα μέρος και έλεγε, εδώ θα γίνει η εθνοσυνέλευση και η άλλη μερίδα έλεγε, όχι δεν θα γίνει εδώ, θα γίνει εκεί η εθνοσυνέλευση, 2 χρόνια περιφερόντανε αυτή η εθνοσυνέλευση, ήταν πολύ σημαντικό να γίνει, αλλά είχε και τέτοια χαρακτηριστικά, τελικά με επιμονή των Άγγλων, τελειώνετε επιτέλους! Καθίστε σε ένα μέρος και πάρτε αποφάσεις, τελικά έγινε στη Τροιζίνα, στην ουσία αυτή η εθνοσυνέλευση σερνόνταν από το 25 μέχρι το 27, τις κύριες εργασίες τις έκανε 26-27 και ήταν η πιο σημαντική εθνοσυνέλευση από πολλές πλευρές ως προς τις αποφάσεις που πήρε, διότι σε αυτή την εθνοσυνέλευση εξελέγει ο κυβερνήτης των Ελλήνων, ο Ιωάννης Καποδίστριας και δεύτερον σε αυτή την εθνοσυνέλευση με πρόταση του Κολοκοτρώνη ψηφίστηκε από τους Έλληνες αρχηγός των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων της ξηράς ο Άγγλος επαγγελματίας στρατιωτικός, Ρίτσαρντ  Τσόρτζ και του στόλου ο Άγγλος αξιωματικός επαγγελματίας, Κόχραν, είμαστε δηλαδή στο 1826-27 και αρχηγοί των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων είναι ψηφισμένοι από την εθνοσυνέλευση της Τροιζίνας με πρόταση του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη είναι 2 Άγγλοι στρατηγοί, το κρατάμε αυτό, διότι πλέον η Αγγλία είναι κεντρικός παράγοντας της ελληνικής επανάστασης, σε όλα τα επίπεδα και οικονομικά και πολιτικά και διπλωματικά, έχει αρχίσει δηλαδή, αυτό που πρόκειται μετά την επανάσταση να είναι κανόνας, οι Έλληνες συνδέονται με τη δυτική Ευρώπη και με τη μια δύναμη την Αγγλία. 

Το Μεσολόγγι πολεμά, χάνει το παιχνίδι το 1826, μέσα στο 1825 τα νήματα του εμφυλίου ακόμα, εμείς ζήσαμε εμφύλιο το 46-49 και ακόμη η χώρα ζει σε κλίμα εμφυλίου, 70 χρόνια δεν έχουμε μάθει να φεύγουμε από τον εμφύλιο, όχι ένα εμφύλιο ο οποίος μόλις είχε τελειώσει, έβραζε ακόμη το πράγμα, μέσα στο 1825 την ώρα που ο Ιμπραήμ προχωράει, στην ανατολική Στερεά παίζεται η τελευταία πράξη του δράματος όσον αφορά τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, ο οποίος Οδυσσέας Ανδρούτσος μια και η φατρία του, δηλαδή η φατρία του  Κολοκοτρώνη έχει ηττηθεί στη Πελοπόννησο είναι αδυνατισμένος, φανερά και αυτός είναι πάνω στην ανατολική Στερεά και πρέπει να σας πω, ότι ο Οδυσσέας Ανδρούτσος αδυνάτισε τη θέση του, όταν  κατέβαινε ο Δράμαλης το 22, ο Δράμαλης κινήθηκε από τη Λάρισα στην ανατολική Στερεά, δηλαδή πέρασε Θήβα, Βοιωτία τα έκαψε όλα αυτά και κινήθηκε προς το νότο, κανονικά οι Αρματολοί της ανατολικής Στερεάς έπρεπε να τον είχαν σταματήσει και αφού ο Ανδρούτσος το έπαιζε τόσο μοναδικός και δυνατός, λογικά για ανταποκριθεί στη φήμη του θα έπρεπε να το είχε πετύχει, δεν το πέτυχε, επομένως αδυνάτισε η δύναμη των αρματολών της ανατολικής Στερεάς και γιγαντώθηκε η φήμη του Κολοκοτρώνη γιατί εκείνος το κατάφερε, έτσι ο Οδυσσέας Ανδρούτσος στο συνασπισμό του με το Κολοκοτρώνη για να ελέγξουν την επανάσταση στρατιωτικά και να κάνουν κοβέρνο μιλιτάρε ήταν το αδύναμο σκέλος σε σχέση με το Κολοκοτρώνη και ο Ανδρούτσος, αδύναμος ο Ανδρούτσος? Που ακούστηκε, σαν χαρακτήρας ήτανε ατσάλινος δεν το συζητούμε, αλλά και τρομερά φιλόδοξος και είχε κάνει και αυτό που σας είπα, είχε σκοτώσει τους απεσταλμένους της κυβέρνησης, τώρα έχει χαθεί και η φατρία του ολόκληρη, δηλαδή έχει αποτύχει, είναι αδυνατισμένος και είναι η ώρα να τον φάει κανείς ζωντανό, καταλαβαίνετε, ήτανε καταστάσεις ισορροπίας δυνάμεων, η αλήθεια είναι ότι ο Ανδρούτσος  ήρθε σε επαφή με το Πασά της Χαλκίδας και είχαν συμφωνήσει να του δώσει την εξουσία στην ανατολική Στερεά, ο ίδιος το παρουσίαζε ως καπάκι, για τους αρματολούς της Στερεάς αυτά ήτανε σπορ, το καπάκι, οι άλλοι του έλεγαν έχει προδώσει κανονικά, βγήκαν πρόσφατα τα έγγραφα τα τουρκικά, είχε προδώσει, μέχρι τώρα είναι τόσο εύκολες οι κατηγορίες που ο καθένας μπορεί να σου πει και μάλιστα για άτομα σαν τον Οδυσσέα που ήτανε και τέτοια προσωπικότητα που δημιουργούσε εντάσεις και τον κατηγόρησαν ότι πρόδωσε και ανατέθηκε στο Γκούρα για να τον συλλάβει και να τον κρατήσει μέχρι περάσει από δίκη, ο Γκούρας είχε ευεργετηθεί από τον Οδυσσέα, στην ουσία ότι έγινε γιατί ήταν κάτω από αυτόν το γίγαντα, ας πούμε, ο Γκούρας θεώρησε ότι είναι ευκαιρία για να το ξεφορτωθεί για να γίνει εκείνος ο κύριος της ανατολικής Στερεάς, δεν είχε εντολή να το σκοτώσει, εντολή είχε να τον κρατήσει δέσμιο και επειδή δεν είχε εντολή να τον σκοτώσει, τον έριξε από την Ακρόπολη κάτω, λέγοντας ότι μόνος του αυτοκτόνησε, από τις πιο θλιβερές ιστορίες της επανάστασης είναι αυτό, καλοκαίρι του 1825, την ώρα που αρχίζει η πολιορκία στο Μεσολόγγι, ο Ανδρούτσος χάνεται με αυτό το τρομερό τρόπο και λήγει αν θέλετε ένα ακόμη νήμα του εμφυλίου και των φατριών πριν από τον εμφύλιο και τελοσπάντων Απρίλιο του 1826 τελειώνει και το Μεσολόγγι, λήγει, γίνεται η έξοδος και τέλειωσε. Πρέπει να σας πω, ξέρουμε από τουρκικές πηγές ότι ημέρα του Απριλίου 10 έγινε η έξοδος, το βράδι της 10ης Απριλίου όλα είχαν τελειώσει, τα πτώματα χιλιάδες στο έδαφος και όταν μπήκαν μέσα οι Οθωμανοί βρήκαν το εξής σκηνικό που είναι ακόμη πιο συγκινητικό, διότι επειδή στην έξοδο δεν θα μπορούσαν να συμμετάσχουν ηλικιωμένοι άνθρωποι και τραυματίες, στην έξοδο έπρεπε να ανταποκριθείς, γερός ήσουνα και οι πιθανότητες ήτανε ότι δεν θα τα βγάλεις πέρα, όχι να είσαι ανήμπορος, όλα αυτά τα άτομα, οι άλλοι τους αποχαιρέτησαν, τους δώσανε όπλα και πίσω από τα παράθυρα, όταν θα  μπαίνανε οι Οθωμανοί θα ρίχνανε όσες μπαταριές μπορούσαν και ήταν βέβαιο ότι μετά θα σφάζονταν, όπως και σφάχτηκαν, δεν έμεινε κανένας ζωντανός και τότε είναι που έγιναν και ανατινάξεις, κάποιοι είπαν, αντί με σφάξουν, ας γίνω κονιορτός, σπαρακτικά πράγματα..... 

Το Βράδι της ίδιας μέρας είχε τελειώσει το πανηγύρι, όλα είχαν τελειώσει και όταν τελειώνουνε ο νικηφόρος στρατός χαίρεται, να τα βιολιά, να τα αρνιά, οι Οθωμανοί το διασκεδάζανε και σε αυτή τη χαρά ας πούμε, ένας από τους επιτελάρχες του οθωμανικού στρατού δεν μετείχε καθόλου σε αυτό το γλέντι, καθόνταν στην άκρη πολύ σκεφτικός, το πλησίασαν κάποιοι και τον ρώτησαν, δεν χαίρεσαι που τελειώσαμε και εκείνος είπε την περίφημη φράση, από εδώ και πέρα δεν θα πολεμάμε με τους Έλληνες, θα πολεμάμε με την Ευρώπη, αυτός ο άνθρωπος έβλεπε μπροστά, είχε καταλάβει ότι εδώ δεν πάει καλά το πράγμα και ας έχουμε θριαμβεύσει. 

Θέλω να σας πω στο σημείο αυτό και πριν προχωρήσουμε, ότι σε αυτή την περίοδο 1824-25 και ακόμη εν’ όσον το Μεσολόγγι έτρεχε, η πλευρά του εμφυλίου η οποία νίκησε, η νόμιμη κυβέρνηση, οι κυβερνητικοί, επειδή αισθάνονταν ανασφαλείς γενικά ακόμα ότι ελέγχει το πληθυσμό, πως θέλησε και το αποφάσισε και το έπραξε να ενισχύσει τη θέση της, μοιράζοντας αξιώματα, θέλω να σας πω ότι εδώ έγινε κάτι εντυπωσιακό, μετά το 1823, δηλαδή στο 1824, την ώρα του εμφυλίου και μέσα στο 25, έγιναν αξιωματικοί 12000 άνδρες, στην ουσία ο κάθε ένοπλος, έγινε αξιωματικός, επί πλέον μόνο στη Μάνη 40 στρατηγοί και αντιστράτηγοι, εγώ όταν διαβάζω και λέει στρατηγός του αγώνα μου γυρνάν τα άντερα ανάποδα, διότι είναι φανερό ότι αυτοί οι τίτλοι δόθηκαν για εκμαυλισμό, ο άλλος το κάνει, εσύ γιατί το δέχεσαι? Συμμετέχεις στη διαφθορά αφού το δέχεσαι, υπήρχαν ελάχιστοι που τους δόθηκε ο τίτλος και δεν το δέχτηκαν. 

Μεταξύ 14ης Οκτωβρίου 1824 και 15ης Μαρτίου του 1825 επικυρώθηκαν 51 διπλώματα στρατηγίας, 88 διπλώματα αντιστρατηγίας και 393 διπλώματα χιλιαρχίας, δηλαδή υπήρχε στρατός 393000 για να έχει κάθε χιλιάδα έναν επικεφαλής? Υπήρχαν άτομα που ονομάζονταν χιλίαρχοι εκατόνταρχοι κτλ.. Και προσέξτε, ζητούσαν αμοιβή για σιτηρέσια με βάση ότι ήταν χιλίαρχοι. Στο ίδιο κλίμα μας λέει ο Κασομούλης , το πολιτικό κλίμα το οποίο είχε διαμορφωθεί και λέει τη περίφημη φράση, αρκεί να είχες ένα βουλευτή ή ένα γραμματικάκι φίλο, η δουλεία σου ετελείωνε...   

Τώρα το Μεσολόγγι έχει πέσει και όλοι ξέρουνε πιο θα είναι το επόμενο κτύπημα των τούρκων που θα τελειώσει τα πάντα, θα κτυπήσουν στην ανατολική Στερεά την Αθήνα, η Αθήνα έχει ένα κάστρο, καταπληκτικό, εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια, λέγεται Ακρόπολη, και οι Έλληνες ξέρουν ότι θα έρθουν τώρα, οι αρματολοί της δυτικής Στερεάς με το που έπεσε το Μεσολόγγι οι περισσότεροι πήγαν με τους Τούρκους κάνανε καπάκια, άρα μένει η ανατολική Στερεά να κρατήσει, κάποιοι της δυτικής Στερεάς γιατί δεν πήγαν όλοι και γίνεται έκλυση σε όλους τους Έλληνες από οπουδήποτε να έρθουν να βοηθήσουν γιατί είναι η ύστατη μάχη και τότε ήρθαν Έλληνες από τη Μακεδονία, από τη Θράκη, λεγόνταν θρακομακεδόνες, από τη Θεσαλία, από τη Κρήτη, από τη Μικρά Ασία, γέμισε ο κάμπος της Αθήνας με Έλληνες για να υπερασπιστούν την Αθήνα, οι Τούρκοι κτύπησαν το κάστρο, κτύπησαν τη πόλη, την πήραν γρήγορα, αλλά το κάστρο κρατάει, οι Έλληνες κρατάνε στο κάστρο, ο Μπούρας είναι στο κάστρο, θα σκοτωθεί στη πολιορκεία αυτή, ήταν γενναίος όταν πολεμούσε, αυτή είναι άλλης κλίμακας συζήτηση και κλείνονται επίσης στο κάστρο των Αθηνών πάρα πολλοί φιλέλληνες, με κυριώτερο ανάμεσα σε αυτούς, ένα θεοπάλαβο Γάλλο, πάρα πολύ παράτολμο άνθρωπο που λεγόνταν Φαβιέ, οι Τούρκοι τώρα έχουν πάρει την Αθήνα, πολιορκούν την ακρόπολη και το σκηνικό είναι το εξής, είναι η Ακρόπολη εδώ στα χέρια των Ελλήνων, Τούρκοι ολόγυρα ακροβολισμένοι στου Φιλοπάππου κτλ., από την Ακρόπολη μέχρι το Φάληρο και στο τέλος αυτής της απόστασης, εκεί στα παράλια προς το Φάληρο και προς το Κερατσίνι, διάφοροι οπλαρχηγοί γιατί σας θυμίζω ότι όλη η επανάσταση βγήκε πέρα με άτακτα στρατεύματα, μπουλούκια, έτσι λέγονταν και οι επί κεφαλής, μπουλουκατσίδες, στήνουν τα στρατόπεδα τους, ανάμεσα σε αυτούς που δρουν για την Αθήνα, ο καταπληκτικότερος είναι ο Καραϊσκάκης, ο οποίος κάνει δράση στην υπόλοιπη Στερεά, για να ανακουφίσει την Αθήνα, κάποια στιγμή έρχεται ο Καραϊσκάκης στο πεδίο και είναι φανερό ότι είναι ο αρχηγός των Ελλήνων με την έννοια ότι έχει το μεγαλύτερο κύρος, ξέρετε κανείς τους Άγγλους οι οποίοι γνώρισαν τους Έλληνες κοντά και για ένα μόνο Έλληνα πολεμιστή μιλάνε με σεβασμό, λέγοντας ότι είναι ο καλύτερος στρατιωτικός των Ελλήνων και είναι ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, γιατί ήτανε στρατηγικό μυαλό ο Καραϊσκάκης και παληκάρι σε αυτό που έκανε,ο Καραϊσκάκης είναι ο φυσικός αρχηγός των Ελλήνων, αν και δεν υπάρχει αρχηγός των Ελλήνων, γιατί κάθε μπουλούκι έχει το δικό του οπλαρχηγό, ο αρχηγός των  Ελλήνων είναι ο Ρίτσαρντ Τζερτζ, διότι έχει ψηφιστεί και ο Ρίτσαρντ Τζερτζ και ο Κόχραντ έρχονται στο Φάληρο με πλοίο για τη μεγάλη μάχη που θα γίνει, ο Καραϊσκάκης σκοτώθηκε όπως είπαμε πριν απ μάχη, η μεγάλη μάχή είναι η μάχη του ανάλατου το Φαλήρου, ο ανάλατος σήμερα είναι τμήμα της Νέας Σμύρνης, συναντιεται ο Καραϊσκάκης με τον Τζερτζ και τον Κόχραντ σε μια σύσκεψη ας πούμε και ο Καραϊσκάκης λέει στο Τζερτζ και Κόχτραντ ότι, κυτάξτε πως σκέφτεστε να γίνει η μάχη? Εκείνη με μια φωνή λένε, θα παραταχθούμε στη πεδιάδα εδώ και μας κτυπήσουν οι Τούρκοι απ’ εκεί και θα κάνουμε το τάδε ελιγμό κτλ., ο Καραϊσκάκης τους λέει, ακούστε έμεις δεν ξέρουμε να πολεμάμε όπως λέτε, γνωρίζουμε ένα πόλεμο, με κάθε σεβασμό, αλλά εμείς ξέρουμε μόνο να πολεμάμε κλέφτικα και καλύτερα να μη το κάνουμε, εκείνοι λένε, όχι, όχι, θα το κάνουμε έτσι, μάλιστα, δεν μπορούσε να πει κάτι άλλο γιατί ήτανε οι αρχηγοί, ψηφισμένοι από τους Έλληνες και είπε τουλάχιστον να κάνουμε ταμπούρια, δηλαδή να σκάψουμε κάποιες άμυνες γιατί θα μας κτυπήσουν οι Τούρκοι, οι Τούρκοι έχουνε ιππικό, εμείς δεν έχουμε ιππικό, όποιος είχε ιππικό τότα, ήταν σαν να έχει τανκς, όχι κύριε μην ανησυχείτε εμείς ξέρουμε θα κάνουμε αυτό κτλ., και έτσι έγινε η μάχη δεν πήγε ο Καραϊσκάκης γιατί είχε φύγει 2 μέρες πριν σκοτωθεί και έπαιξε ρόλο το γεγονός φυσικά ότι σκοτώθηκε ο Καραϊσκάκης, γιατί οι Έλληνες το πήραν πολύ βαριά, χάσανε και τον εμπνευστή τους και έγινε η μάχη όπως είχαν αποφασίσει οι αρχηγοί στο κάμπο και βέβαια πρόκειται για την απόλυτη καταστροφή, ήταν η πρώτη φορά που οι  Έλληνες υπερείχαν σε αριθμό από τους Τούρκους, πρώτη φορά και για πρώτη φορά σκοτώθηκαν σε μια ώρα 1500 άτομα, όλος αυτός ο κάμπος από την Ακρόπολη μέχρι το Φάληρο γέμισε πτώματα, ήταν μια συντριπτική ήττα και οι άνθρωποι που κρατούσαν την Ακρόπολη, το βλέπανε, βλέπανε την καταστροφή των δικών τους, το μακελειό, μάλιστα ο Φαβιέρος όταν κοιτούσε πως πάει να τοποθετηθούν οι Έλληνες και πως οι Τούρκοι, είπε τη φράση, αυτοί οι άνθρωποι σε λίγο δε θα υπάρχουν, δηλαδή ο Φαβιέρος κατάλαβε ότι αυτή είναι μια τοποθέτηση λάθος που θα οδηγήσει σε σφαγή, όπως και έγινε. Μετά αυτό το τρομερό τέλος, η Ακρόπολη μένει μόνοι της και ένα μήνα μετά παραδίδεται και οι υπερασπιστές φεύγουν με ασφάλεια ήταν μέσα στις συνθήκες και παίρνουν οι Τούρκοι και την Αθήνα και τώρα είναι βέβαιο ότι έχουν τα χέρια τους ελεύθερα να κτυπήσουν τα τελευταία σημεία που είναι ελεύθερα στη Πελοπόννησο, δηλαδή η περιοχή Αργολίδος και τα νησιά του Αργοσαρωνικού και τελειώνει η κατάσταση. 

Κοιτάξτε να δείτε, όταν στην Οθωμανική αυτοκρατορία τέλειωνε μια εξέγερση, μια δράση, το αποτέλεσμα ήταν μια σφαγή για να ξέρει ο επόμενος τι συμβαίνει, δηλαδή αυτό το οποίο διαγράφονταν τώρα, ο Σουλτάνος πανηγύριζε, είχε τελειώσει με τους Έλληνες, δεν ξέρω αν ξέρετε, στρατιωτικά η επανάσταση τέλος, η επανάσταση ηττήθει, αλλά νικήθηκε διπλωματικά, τα πράγματα είναι στο πιο βαρύ σημείο και αυτό που μοιάζει ότι θα συμβεί, είναι η σφαγή, στην Ευρώπη μεγάλη αγωνία ότι οι Έλληνες χάνονται και τότε είναι που η Γαλλία, η Αγγλία και η Ρωσία από κοινού στέλνουν τελεσίγραφο στο Σουλτάνο λέγοντας του, ότι εμείς είμαστε σε εγρήγορση, μην προχωρήσεις σε σφαγές στη Πελοπόννησο και στη Στερεά και εσείς Έλληνες σταματήστε να κάνετε πειρατείες, να κρατήσουν κάπως τις ισορροπίες, γιατί πράγματι στη διάρκεια της επανάστασης η πειρατεία έπαιρνε και έδινε και ενοχλούσε πολύ τα πλοία τα εμπορικά, ο Σουλτάνος απαντά, έχει νικήσει, λέει κύριοι δεν καταλαβαίνω τίποτε από αυτά που λέτε, εγώ διοικώ την αυτοκρατορία μου δεν έχετε κανένα δικαίωμα, του απαντούν, εμείς θα είμαστε σε εγρήγορση αυτό μόνο σου λέμε και θα επιτηρούμε κατά κάποιο τρόπο, τότε είναι που δημιουργήθηκε ένας στόλος, ενώθηκαν δηλαδή πλοία Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας για να κάνουν περιπολίες στην Πελοπόννησο και τα παράλια της Στερεάς να αποτρέψουν ας πούμε μια δυσμενέστερη ακόμη εξέλιξη και σε μια από αυτές τις περιπολίες, βρέθηκε ο στόλος στο Ναβαρίνο, στη Πύλο δηλαδή όπου ναυλοχούσε ο αιγυπτιακός στόλος και πιάστηκαν στο βρισίδι οι ναύτες ενός τουρκικού πλοίου με ένα αγγλικό και ευτυχώς για εμάς, ο Τούρκος ήταν πολύ οξύθυμος και στο βρισίδι έβγαλε και το πιστόλι και πυροβόλησε προς το πλοίο και άρχισε η ναυμαχία του Ναβαρίνου, δηλαδή δεν ήτανε οι οδηγίες προς τους ναυάρχους των τριών στόλων να κάνουνε σύγκρουση, αλλά να κρατήσουν τα γκέμια, αλλά εκ των πραγμάτων έγινε σύγκρουση και αυτό θα κάνει την απόλυτη τομή. 

Να σας πω κάτι, στις περισσότερες ιστορίες της επανάστασης του 21, η εξιστόρηση σταματάει στη ναυμαχία του Ναβαρίνου και έγινε η ναυμαχία του Ναβαρίνου και κλείνει το βιβλίο, γιατί κλείνει το βιβλίο? Διότι, τι εξ’ υπονοείται, ότι από εδώ και πέρα πλέον την επανάσταση την πάνε πέρα, άλλοι, όχι εμείς, Άγγλοι, Γάλλοι και Ρώσοι το οποίο ισχύει ότι αυτοί διπλωματικά αναμείχθηκαν, αλλά προσέξτε η επανάσταση θα διαρκέσει άλλα δύο χρόνια, διότι Οκτώβριο του 27 γίνεται η ναυμαχία του Ναβαρίνου, Ιανουάριο του 29, τον Ιανουάριο του 28 έρχεται ο Καποδίστριας, ο Καποδίστριας μόλις έρχεται, αυτός είναι διπλωματικός επιπέδου και ξέρει ότι το παιχνίδι θα παιχτεί διπλωματικά τώρα, έχει πάει σε αλλουνού χέρια, όμως ξέρει ότι ενόσω Άγγλοι, Γάλλοι, Ρώσοι θα συζητούν για τους Έλληνες, γίνονταν συσκέψεις αυτών των δυνάμεων, έτσι και αλλιώς συσκέπτονταν γιατί είχαν συμφωνήσει ότι θα συσκέπτονται μετά το 15 για όλα τα θέματα της Ευρώπης και εκεί [που συσκέπτονταν, μιλούσαν και για τους Έλληνες και αποφάσιζαν για τους Έλληνες, οι Έλληνες δεν υπήρχαν σε αυτές τις συναντήσεις, εκείνοι συζητούσαν, πως υπήρχαν οι Έλληνες σε αυτές τις συναντήσεις? Με υπομνήματα, δηλαδή έστελνες, ξέρω εγώ, ο Καποδίστριας ήξερε ως διπλωμάτης και το χειρίστηκε με σοφία το πράγμα και έστελνε υπομνήματα και έλεγε......η αγωνία ήτανε, κοιτάξτε, δεν υπήρχε περίπτωση να μη δημιουργηθεί κάτι, γιατί? Διότι από την ώρα που Άγγλοι, Γάλλοι και Ρώσοι πολέμησαν οι ίδιοι για τους Έλληνες, σκοτώθηκαν ναύτες τους, βυθίστηκαν πλοία τους, αυτοί είναι οι κύριοι του κόσμου και αυτή τη στιγμή έχουν εκτεθεί σε πόλεμο με την οθωμανική αυτοκρατορία, αυτοί δεν θα δέχονταν με τίποτα πλέον να τελειώσει το ελληνικό ζήτημα χωρίς με κάποιο θετικό πρόσημο για τους Έλληνες, διότι θα ήτανε ήττα τους, δεν υπήρχε περίπτωση να φανεί, ότι έχουν ηττηθεί, άρα ήταν βέβαιο ότι κάτι θα δημιουργούνταν, το πιθανότερο που έμοιαζε είναι ότι θα δημιουργούνταν ένα αυτόνομο κράτος, δηλαδή θα ανήκε στο Σουλτάνο, φόρο υποτελές που τα όρια του μάλλον θα ήταν ο ισθμός της Κορίνθου, δηλαδή η Πελοπόννησος, αυτό ήταν ότι πιο βαρύ μπορούσε κανείς εκείνη τη στιγμή, βέβαια από τη μια είχες την ανακούφιση ότι δεν σε σφάξανε, από την άλλη όμως, όταν έχεις ξεκινήσει με ελπίδα ανεξαρτησίας και έχεις κάνει επανάσταση που ξεκινούσε από τη Μακεδονία και έφτανε μέχρι τη Κρήτη και τελικά μιλάς για τη Πελοπόννησο, το πράγμα είναι πολύ βαρύ, ο Καποδίστριας επειδή ξέρει ότι θα γίνονται οι συζητήσεις, θέλει να ενισχύσει τη θέση της Ελλάδας με το να μη φαίνεται ότι έχει σταματήσει ο πόλεμος, αλλά ότι είναι ζωντανή η επανάσταση και μάλιστα που? Στη Στερεά  Ελλάδα για να πάνε τα σύνορα στη Πελοπόννησο, να φαίνεται ότι πολεμάμε, τουλάχιστον για τη Στερεά Ελλάδα και έτσι για 2 χρόνια συνεχίζονται οι μάχες στη Στερεά Ελλάδα, η τελευταία μάχη της επανάστασης του 21 έγινε στη θέση Πέτρα της Βοιωτίας, Σεπτέμβριο του 1829 και εμείς τελειώνουμε την εξιστόρηση της επανάστασης, το Σεπτέμβριο του 1827, όχι ότι τα κάναμε πονηρά ή κακά, απλώς σας λέω, γιατί τώρα έχουμε στο νου μας, ότι εντάξει πια το παιχνίδι δεν ήταν στο δικό μας γήπεδο, ξένοι το χειρίζονται, όπως και πραγματικά ξένοι το χειρίζονταν και ο Καποδίστριας πέτυχε, διότι τα σύνορα όλο και πηγαίνανε στις συζητήσεις, όχι ότι είχε τίποτα ορισθεί και αποφασίστηκε, δεν ξέρω αν ξέρετε, πριν πεθάνει είχε καταλαγιάσει το πράγμα και το είχε δεχτεί ο Σουλτάνος, οι Έλληνες βοηθήθηκαν πολύ και ο Καποδίστριας από το γεγονός ότι το 1829, 28 ήρθε εκείνος, την επόμενη χρονιά έγινε ένας ρωσοτουρκικός πόλεμος , ο θεός να σε φυλάει, πέσαν τα ντουβάρια και σε αυτό το ρωσοτουρκικό πόλεμο η Ρωσία όχι απλώς νίκησε, ήταν πάρα πολύ νικηφόρα και ο Τσάρος σε αυτή τη διαδικασία, όταν τελείωσε αυτός ο πόλεμος, είχε το Σουλτάνο με τη πλάτη στο τοίχο και του ζήτησε αυτό και αυτό και αυτό........και ανάμεσα είπε και για τους Έλληνες αυτονομία με σύνορα στο ύψος της Λαμίας και ο Σουλτάνος το δέχτηκε, ο Καποδίστριας δολοφονήθηκε λίγο μετά, χωρίς, ενώ ο ίδιος ο Καποδίστριας πάλεψε να πάνε πιο ψηλά τα σύνορα, όχι στη γραμμή της Λαμίας, αλλά έθεσε γραμμή Παγασητικού, Αμβρακικού να είμαστε κάπως στο ύψος της Θεσσαλίας και τελικά το 1832, ο Καποδίστριας δολοφονήθηκε το 31, ορίστηκαν τα σύνορα, τα υπέγραψε και οι Οθωμανοί το δέχτηκαν, στη γραμμή Παγασητικού, Αμβρακικού. 

Όμως η μεγάλη τομή είχε γίνει πριν, εν’ όσο ζούσε ο Καποδίστριας, λίγο πριν δολοφονηθεί, είμαστε λαός καταπληκτικός, η πολιτική μας οξύτητα και η σύλληψη των πραγμάτων δεν υπάρχει, εν πάση περιπτώσει πριν πεθάνει αυτός ο φουκαράς είχε πετύχει να είναι ανεξάρτητη αυτή η χώρα, υπάρχουν συγκυρίες αλλά το πολεμούσε μέχρι τέλους, διότι τι είπε η Ρωσία το 29? Και αναγκάστηκε να το δεχτεί ο Σουλτάνος, μέχρι τότε αυτόνομη φαινόνταν ότι θα γίνει, είχε ξεχαστεί σχεδόν ότι μπορείς να ζητήσεις ανεξαρτησία, έχεις χάσει το παιχνίδι και πολεμάς να κρατήσεις ότι μπορείς και ο Τσάρος πιέζει τι Σουλτάνο που δέχεται να δημιουργηθεί αυτόνομα κράτος με σύνορα και για καλή μας τύχη η Αγγλία, ο κύριος του κόσμου, μαθαίνει ότι ο Τσάρος έχει πετύχει να δοθεί λύση για τους Έλληνες με αυτούς και με αυτούς τους όρους που θα πει, ότι στα Βαλκάνια θα περνούσε το μήνυμα ότι η Ρωσία λύνει τα προβλήματα και στο κόσμο ολόκληρο θα ήταν ήττα της Αγγλίας να περνάει ότι στα Βαλκάνια να περνάει ότι η Ρωσία δίνει τη λύση και είπε τι αυτόνομο κράτος? Όχι ανεξάρτητο κράτος και έτσι διπλωματικά και με όλες αυτές τις διαδικασίες το 1830 συνθήκη του Λονδίνου, κατοχυρώθηκε με το όνομα Ελλάς, ανεξάρτητη χώρα, μεγάλο πράγμα, είναι η πρώτη ανεξάρτητη χώρα που δημιουργείται στην ανατολική Μεσόγειο, αποσπώμενη από την Οθωμανική αυτοκρατορία. 

Ο παράγοντας των ξένων που είναι τεράστιας σημασίας, να σας πω, η ελληνική επανάσταση είχε 2-3 μεγάλες τομές, η μια είναι πολιτική, ότι επέλεξε δυτικού τύπου πολιτεύματα και μάλιστα τα πιο προχωρημένα, συνέταξε συντάγματα που ούτε ο Βενιαμίν Φραγκλίνος και Τζέφερσον δεν τα είχε φανταστεί τόσο ριζοσπαστικά και τόσο πρωτοπόρα, δεύτερον ότι συνετάγει με τη Δύση, είναι πολύ μεγάλη τομή, διότι στην ανατολική Μεσόγειο ήτανε μέχρι τότε η Οθωμανική αυτοκρατορία και η Ρωσία και οι Έλληνες άφησαν τον εραστή της καρδιάς τους και μετακινήθηκαν προς τον εραστή του ρεαλισμού και έτσι η Ελλάδα συνετάγει με τη Δύση όπως είναι μέχρι σήμερα, 200 χρόνια είναι μια σταθερή τοποθέτηση μας, η τρίτη μεγάλη τομή, είναι ότι αποσπάστηκε η εκκλησία του επαναστατημένου χώρου από το πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, αυτό και αν είναι τομή.  Δεν ξέρω αν ξέρετε, με την έναρξη της επανάστασης του 21, οι ιερείς και οι ιερωμένοι του επαναστατημένου χώρου δεν ανήκουν πλέον στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, ατύπως, όχι επισήμως, η ελληνική επανάσταση κάνει κάτι καταπληκτικό θεωρεί την εκκλησία τμήμα του κράτους και τη διοίκηση της εκκλησίας την αναθέτει στο κράτος, τότε συνδέθηκε η εκκλησία με το κράτος και ήδη από την εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου δημιουργείται μινιστέριο λατρείας ή μινιστέριο θρησκείας, δηλαδή ένας υπουργός διοικεί τα της εκκλησίας, δεν είναι τυχαίο ότι μέχρι πρόσφατα το υπουργείο Παιδείας ονομάζονταν, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και μέχρι σήμερα ο εκάστοτε υπουργός Παιδείας στη χώρα μας, είναι εκείνος ο οποίος έχει την ευθύνη των διαφόρων θρησκευμάτων που υπάρχουν στην Ελλάδα, ε αυτό συνέβη το Δεκέμβριο του 1821 και είναι η αρχή της δημιουργίας της αυτοκέφαλης εκκλησίας της Ελλάδος, η ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας είχε διάφορα στάδια, επίσημα έγινε το 1833 δηλαδή επί αντιβασιλείας, το έγγραφο προς το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως με το οποίο επισήμως ανακοινώνεται ότι αποσπάται η εκκλησία, γίνεται το 33, αλλά στη πράξη είχε γίνει από τη πρώτη ημέρα της επανάστασης και τελικά όλο αυτό ολοκληρώθηκε το 1850, όταν και το Πατριαρχείο δέχτηκε αυτή την εξέλιξη, γιατί το Πατριαρχείο ήταν έξαλλο με τους Έλληνες για όλα αυτά, είχαμε ένα μεγάλο σχίσμα στο εσωτερικό της εκκλησίας, το 1850 που έγινε και ολοκληρώθηκε αυτή η διαδικασία και δέχτηκε πλέον και το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως ότι πράγματι αποκόπτεστε, προσέξτε να δείτε, η ελληνική εκκλησία αποκόπηκε από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως στο επίσημο κείμενο είναι με κάθε σεβασμό, δηλαδή αποδίδεις  τιμή και σεβασμό στο Πατριάρχη, αναφέρεις το όνομα στη Κυριακή λειτουργία, αλλά δεν έχει το δικαίωμα το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως να επέμβει στα εσωτερικά της εκκλησίας της Ελλάδος, επομένως έγιναν ιδιότυπες οι σχέσεις της εκκλησίας της Ελλάδος με το Πατριαρχείο. Όταν το Πατριαρχείο δέχτηκε και έγραψε αυτόν τον περίφημο τόμο, τον πατριαρχικό τόμο του 1850, ρυθμίστηκαν τα θέματα της εκκλησίας της Ελλάδος, αλλά η Ελλάδα το 1850 είχε σύνορα μέχρι τον Αμβρακικό, δηλαδή είχαν προβλεφθεί λύσεις για μια Ελλάδα με σύνορα μέχρι εκεί, μπήκαν τα Επτάνησα, μπήκε η Θεσσαλία, μπήκε η Μακεδονία, μπήκε η Ήπειρος, μπήκε η Θράκη, μπήκαν τα νησιά, τα Δωδεκάνησα κτλ., και αυτό είχε γεννήσει και γεννάει συνεχώς θέματα σχέσεων μεταξύ της εκκλησίας της Ελλάδος και του Πατριαρχείου, γιατί η εκκλησία της Ελλάδος θεωρεί αυτονόητο ότι όπου είναι τα σύνορα της Ελλάδος κανονικά θα έπρεπε να ανήκουν στη ρύθμιση την κεντρική, αλλά το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως από τη πλευρά του λέει, κύριοι δεν υπάρχει αυτό γραμμένο, το 50 είναι αυτό, καταλάβατε....... 

Σας ανέφερα τις 3 τομές, μια από αυτές στην οποία θα σταθούμε είναι το ζήτημα και με αυτό θα ολοκληρώσουμε, κοιτάξτε μια μεγάλη τομή είναι το ζήτημα των σχέσεων μας με τους δυτικοευρωπαίους το οποίο παίρνει πορεία μετά το 1823, η επανάσταση είχε θέματα με τα οικονομικά της πολύ μεγάλα και με τα διπλωματικά της κτλ., το ζήτημα των οικονομικών ήταν αυτονόητο πρόβλημα, δεν το συζητούμε, όταν ξεκίνησε η επανάσταση, πως χρηματοδοτούνταν από που είχε, από πουθενά, στην ουσία αυτοχρηματοδοντούνταν, δηλαδή αφού η ελληνική επανάσταση πορεύτηκε με μπουλούκια, μικρότερες ή μεγαλύτερες ομάδες, ξέχασα να σας πω, στην επανάσταση το 99 % των ανθρώπων θεωρούσαν αυτονόητο ότι θα αμείβονται, αυτονόητο ότι θα αμείβονται, υπήρχαν εκείνοι, ήταν ένας στους εκατό, που δεν αμείβονταν, πολεμούσες και περίμενες αμοιβή, αμοιβή για αυτό, σήμερα το βλέπουμε αλλιώς, κοιτάξτε είχαν τις οικογένειες τους, τα παιδιά τους και θεωρούσαν ότι κάπως έπρεπε, ήταν αυτονόητο ότι θα αμειφθείς με το κεφάλι, για αυτό σας λέω ότι τα θέματα μας είναι σοβαρά, γιατί όταν ο άλλος είναι χιλίαρχος, λέει έχω χίλιους, όχι απλώς αμοίβονταν, ήταν κήνες αν δεν τους αντάμειβες οι περισσότεροι από αυτούς και πολλές φορές δεν πήγαιναν σε μάχη αν δεν τους είχες προπληρώσει, τι κάνεις τώρα με αυτό το θέμα, είσαι ένας μπουλουκατσής, πόσους αποτελούνταν τα μπουλούκια? Ο καθένας μπορούσε να στήσει ένα μπουλούκι, πρώτα-πρώτα υπήρχαν οι επώνυμοι που στήναν  , εντάξει, οι ισχυροί, αλλά μπορούσε ο καθένας να στήσει ένα μπουλούκι, μάλιστα υπήρχε και μια διαδικασία, άμα σε ένα σταυροδρόμι έβλεπες ένα παλούκι με ένα άσπρο πάνι, σημαίνει ότι αυτός ο τύπος που είναι από πίσω ζητάει άντρες για να φτιάξει ένα μπουλούκι, τις περισσότερες φορές ο αρχηγός των μπουλουκιών ήτανε το σόι, ξαδέλφια, θείοι.... επίσης μπράντιμη, τι θα πει, έκαναν αδελφοποιητή, δηλαδή ενώνανε το αίμα και έτσι ο κάθε μπουλουκατσής είχε ένα πυρήνα έμπιστων ανθρώπων, γιατί ήταν σημαντικό, είτε συγγενής είτε ψευτοσυγγενής μέσω της αδελφοποιίας και έτσι ξεκινούσε και μετά προσπαθούσε να πάρει κι’ άλλους ολογυρά του, το αν θα έπαιρνες πολλούς ολόγυρα σου εξαρτιόνταν από το πόσο τους άμοιβες, άμα δεν τους άμοιβες θα φεύγαν και θα πηγαίναν και θα πηγαίναν σε έναν άλλον μπουλουκατσή που είχε τη φήμη ότι αμοίβει και αυτός που είχε τα χρήματα για να αμοίψει. Α) είχε ο ίδιος χρήματα, ας πούμε οι προύχοντες της Πελοποννήσου που στήσανε μπουλούκια, βγάζανε από τις κασέλες τους και πλήρωναν, αλλά από ένα σημείο και πέρα, αρχισαν να δηλώνουν, εγώ ότι είχα τα έδωσα και ζητούσαν από τη κυβέρνηση αμοιβή για να παίρνουν αυτοί τα χρήματα να τα δίνουν στους στρατιώτες, πως σας φαίνεται αυτό τώρα, λογικά η κυβέρνηση δεν έπρεπε να έχει ένα στρατό? Υπάρχει δυνατότητα να γίνεται πόλεμος με 100 μπουλούκια? Εξ αρχής η κυβέρνηση ήθελε να στήσει τακτικό στρατό, οι άτακτοι ακούγαν τακτικό στρατό και ήταν στα κάγκελα, γιατί σου λέει, τι θα γίνω εγώ και υπομόνευε το τακτικό στρατό, μια ιδανική λύση θα  ήταν να γίνει ένας συνδυασμός, δηλαδή ένας τακτικός στρατός, αλλά να υπάρχουν και τα μπουλούκια που όμως να υποτάσσονται σε κάποια κεντρική διοίκηση, δεν υπήρχε αυτό το πράγμα, δημιουργήθηκε μινιστέριο του πολέμου που εντάχθηκε μινίστρος του πολέμου, σιγά μη μπορούσε να ελέγξει τίποτα, διότι ήταν άπειρα τα μπουλούκια, συνεχώς μετακινούμενα, που να τα πιάσεις, που να τα δεις, ούτε ξέρεις που ήταν, πόσους άντρες είχανε κτλ., και ο κάθε μπουλουκατσής είχε το δικό του  κόλασι,  γιατί έπρεπε να βρίσκει χρήματα για τους ανθρώπους αυτούς, όπως σας είπα οι προύχοντες εντάξει, είπανε από κάποιο σημείο και πέρα, κύριοι δεν έχω χρήματα, ότι είχα τα έδωσα και να το χέρι στη κεντρική κυβέρνηση, δόσμου. 

Οι εφοπλιστές δηλαδή οι καραβοκύρηδες και αυτοί άνοιξαν τα κινέρια τους και πλήρωναν το στόλο και κάποια στιγμή είπαν, κύριοι τα δώσαμε όλα, τέλος, να και αυτοί το χέρι και ο κάθε μπουλουκατσής απευθύνονταν στη κυβέρνηση και έλεγε, δόσμου και ενώ είχε 50, φυσικά όχι όλοι, έλεγαν ότι έχουν 500, ουδείς ήξερε ακριβώς πόσους έχουν, γενικώς η κυβέρνηση ήταν μέσα στη τρέλα του δώσε, να δώσεις από που? Από που έχεις χρήματα και οι μπουλουκατσήδες, οι μικρομπουλουκατσήδες και οι μεγαλομπουλουκατσήδες ελπίζουν σε ανακούφιση τις δικιάς τους συνεισφοράς στα λάφυρα, διότι αν οδηγείς τους στρατιώτες σε καλά λάφυρα, δεν θα σου ζητήσουν άλλο και έτσι θα κρατήσεις την κασέλα σου αν έχεις κάποιο περίσσευμα και γι’ αυτό στην επανάσταση το λεηλατείν και η λαφυραγωγία ήτανε πάρα πολύ έντονη, κοιτάξτε έτσι ήταν τότε και στους πολέμους δηλαδή, απλώς θα μπορούσε να είχε δημιουργηθεί εθνικό ταμείο, στον οθωμανικό στρατό οι στρατιώτες είχαν δικαίωμα λεηλασίας, το 1/5 των λαφύρων τους έπρεπε να το καταθέτουν στο Σουλτάνο, δηλαδή στο δημόσιο ταμείο, άνθρωποι σαν τον Μαυροκορδάτο, σαν τον Νέγρη και κυρίως το Δημήτριο Υψηλάντη, τον αδελφό του Αλέξανδρου Υψηλάντη ο οποίος είχε έλθει και πολέμησε, από την αρχή μέχρι το τέλος ήταν ένας ακέραιος άνθρωπος, υψηλοτάτου ήθους, ο Δημήτριος Υψηλάντης, ξέρετε για όλες τις προσωπικότητες του αγώνα θα δεις διάφορες κρίσεις και φυσικά όσο πιο σημαντικός ήταν κάποιος, τόσο πιο έντονα αρνητικές και τόσο πιο έντονα θετικές θα ακούς, λογικό είναι, για τον Δημήτριο Υψηλάντη τον οποίο είχε στείλει η Φιλική εταιρεία να διοικήσει τους Έλληνες, αυτός όταν ήρθε πήγαν να τον φάνε, οι πολιτικοί και φυσικά και οι στρατιωτικοί, όλοι ήθελαν να τον φάνε, γιατί κανένας δεν ήθελε να αναλάβει ένας τη διοίκηση της Ελλάδος, αυτός δεν ήταν καθόλου φιλόδοξος άνθρωπος, ενώ ερχόνταν για να είναι διοικητής, νόμιζε ότι έτσι είναι, να σας πω, η Φιλική εταιρεία  είχε λήξει       και αυτός ο φουκαράς δεν είχε καταλάβει ότι όταν τον έστειλε η Φιλική εταιρεία στη πραγματικότητα είχε λήξει η Φιλική εταιρεία στην Ελλάδα. Η Φιλική εταιρεία ετοίμασε τον αγώνα και μετά η επανάσταση πήρε φόρα τελείως άλλη παραμερίζοντας, η Φιλική εταιρεία δεν έπαιζε κανένα ρόλο, η Φιλική εταιρεία είχε στείλει το Δημήτριο Υψηλάντη ο οποίος ήταν ευγενέστατος, ένας άνθρωπος γενναίος, πολέμησε μέχρι τη τελευταία τη τελευταία μάχη, μέχρι τη μάχη της Πέτρας πολέμησε ο άνθρωπος, είχε έρθει ως πρίγκιπας, όλη του τη περιουσία την πούλησε και φόρτωσε πλοία με οπλισμό και ήρθε και απέδειξε ότι ήταν ο πιο λιτός απ’ όλους, κοιμώνταν στο έδαφος, δεν ζητούσε τίποτα, δεν άγγιξε δημόσιο χρήμα, ούτε ένα σεντς, ήταν ευγενέστατος και μιλούσε ευγενικά και χαμηλόφωνα, στην επανάσταση αυτό, ήταν υπογραφή θανάτου, ένας τύπος ο οποίος είναι ευγενής, έπρεπε η φωνή σου να ακούγεται μέχρι το ψηλορήτη, σαν τον Κολοκοτρώνη η φωνή του ακουγόνταν από το ένα βουνό στο άλλο, ήταν χαμένος από χέρι αυτός ο φουκαράς και το κακό του ήτανε, ότι ήταν πάρα πολύ καλοπροαίρετος, ένα έβλεπε, δέκα δεν καταλάβαινε, ενώ ο Μαυροκορδάτος που ήταν επίσης φαναριώτης, ένα έβλεπε, δέκα καταλάβαινε, έχει διαφορά και εξ’ αυτού, ο φουκαράς αυτός, τον έφαγε η μαύρη μαρμάγκα πολιτικά, αλλά έπαιξε το ρόλο του μέχρι τέλους. 

Ακούτε την περιγραφή του Υψηλάντη από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, ο Κολοκοτρώνης του έκανε το φίλο στην αρχή, ίσα-ίσα για να τον υπονομεύσει και αυτός, ήτον ένας άνθρωπος σταθερός, τίμιος, ανδρείος, μικρόνους, κήφος, ευκολοαπάτητος ( τον είχε απατήσει ο Κολοκοτρώνης δέκα φορές τη μέρα) , το όνομα του εχρησίμευσε πολύ στην αρχήν, είχε την φαντασία ότι είναι αρχηγός, πλην το μυαλό του δεν του έσωνε, αναλόγως με τας περιστάσεις που ευρέθη....... Ο Υψηλάντης δεν ξέρω αν το ξέρετε, ήταν ο αρχηγός της πολιορκίας της Τριπόλεως, τον είχαν ορίσει οι στρατιωτικοί, αρχηγό για τη πολιορκία της Τριπόλεως, δεν ήτανε ο Κολοκοτρώνης, έχω να σας πω κάτι σε σχέση με τα οικονομικά, εάν είχαμε βάλει τάξη στο θέμα των λεηλασιών, δεν λέω να μη γίνουν οι λεηλασίες, είναι τα λάφυρα σε ένα ποσοστό να πηγαίνουν σε ένα κεντρικό ταμείο. Ο Δημήτριος Υψηλάντης όταν ήρθε είπε, κύριοι τα λάφυρα είναι του έθνους, να δημιουργήσουμε εθνικό ταμείο, τι λες ρε βλάκα, να δημιουργήσουμε εθνικό ταμείο που σημαίνει, κύριοι ένα μεγάλο ποσοστό των λαφύρων να πηγαίνει στο ταμείο.... Ο Κολοκοτρώνης πίστευε στα λόγια, ειδικά στη Τρίπολη, διότι πίστευε αν μπούνε οι στρατιώτες που είχαν μαζευτεί έξω από τη Τρίπολη, όχι μόνο οι στρατιώτες, όλη η Πελοπόννησος είχε μαζευτεί, γιατί μέσα στη Τρίπολη ήταν κλεισμένοι οι Τούρκοι όλης της Πελοποννήσου, όχι μόνο, με συγχωρείται, γίνεται ένα κακό τώρα, τι θα κάνουμε? Πρέπει σε 5 ώρες να έχεις φύγει και εσείς και εγώ θα πάμε στο σπίτι μας και θα πάρουμε ότι τιμαλφές υπάρχει, το χάνεις το σπίτι σου σε λίγο θα είσαι χωρίς τίποτα, άμα έχεις στο σπίτι σου κάποια κοσμήματα 5 ευρώ, θα τα πάρεις πάνω σου, θα τα βάλεις κάπου και θα φύγεις, ε λοιπόν οι Τούρκοι της Πελοποννήσου είχαν φύγει από όλα τα μέρη, προφανώς επάνω τους έχοντας ότι πολύτιμο είχανε και ήταν κλεισμένοι στη Τρίπολη, επομένως λεηλατώντας την Τρίπολη, λεηλατούσες το πλούτο του Μωριά, επομένως είχαν έρθει όλοι έξω από τη Τρίπολη και ο Κολοκοτρώνης πίστευε ότι πρέπει να γλυκαθούν, να λεηλατήσουν για να ξανάρθουν και έβαλε πλάτη ο Κολοκοτρώνης για αυτό, ενώ ο Υψηλάντης έβγαζε λόγους, αδελφοί δεν πολεμόμεν δια το χρήμα, πολεμόμεν δια την ελευθερία, η πατρίς μας περιμένει μεγάλο σεβασμό παρακαλώ στους αμάχους, να μην ακουμπήσουμε παιδιά, να μην ακουμπήσουμε γυναίκας κτλ., και κυρίως το εθνικό ταμείο, όπως καταλαβαίνετε, ακούστε να δείτε, λίγο πριν να γίνει η επίθεση στη Τρίπολη, ο Κολοκοτρώνης πάει στον Υψηλάντη και του λέει, υψηλότατε η πατρίς σας έχει ανάγκη για την Πάτρα, η Πάτρα αυτή τη στιγμή, τι λέτε λέει ο Υψηλάντης, πρέπει οπωσδήποτε κύριε πρίγκιπα να πάτε στη Πάτρα, φεύγει ο φουκαράς πάει στη Πάτρα, ορμάνε όλοι μέσα στη Τρίπολη και έγινε ότι έγινε, προσέξτε, αν είχε τηρηθεί μια τάξη, δεν λέω στο θέμα των λαφύρων της Τριπόλεως, δεν θα χρειαζόντανε δάνεια από κάπου, τουλάχιστον το πρώτο, δεύτερο δάνειο, είναι βέβαιο ότι ήταν πάρα πολλά τα χρήματα, τα οποία που πήγαν, σε στάνες, κοτέτσια, γέμισε η Πελοπόννησος σε στάνες και κοτέτσια, γιατί τότε τα τιμαλφή σου που τα φύλαγες? Κάτω από το δέντρο, κάτω από την ελιά, κάπου τα έκρυβες, δεν υπήρχαν τράπεζες, γι’ αυτό έλεγαν μετά οι Ρουμελιώτες, ότι εσείς πήρατε πολλά, ενώ εμείς..... στα οικονομικά είμαστε. 

Το κράτος δεν μπορέσει να κρατήσει τα οικονομικά, καλώς ή κακώς έχουνε αυτή τη μορφή, από εκεί και πέρα στη 1η εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, τίθεται ζήτημα αναζήτησης δανείου και αποφασίζεται να σταλεί μια αντιπροσωπεία με τον Παλαιών Πατρών Γερμανό μέσα στο Λιβόρνο της Ιταλίας, μάλιστα έχω και τα απομνημονεύματα του Γερμανού που λέει, μας ανέθεσε η εθνοσυνέλευση να πάμε στο Λιβόρνο, πλην όμως το πράγμα δεν τελεσφόρησε, γιατί στο Λιβόρνο υπήρχαν πολλοί Έλληνες, ισχυρή παροικία Ελλήνων επιχειρηματιών και πιστεύονταν ότι θα βοηθηθεί το πράγμα για να δοθεί δάνειο, να σας πω κάτι σε αυτό, άλλο δωρεά άλλο δάνειο, οι φιλέλληνες του εξωτερικού μάζευαν χρήματα και τα έστελναν οι άνθρωποι όλα, ο Καποδίστριας είναι στη Γενεύη την εποχή που συζητούμε, στη Γενεύη κάνει φίλο του, αδελφό του κυριολεκτικά το πιο σημαντικό τραπεζίτη της Γενεύης και φυσικά της Ελβετίας της εποχής που λέγονταν, Εϋνάρντ, Ζαν Γκαμπριέλ Εϋνάρντ, ο Εϋνάρδος ήταν πολύ πλούσιος και έγιναν πολύ φίλοι με το Καποδίστρια ο οποίος τον έβαλε κάτω και του άρχισε, έτσι η Ελλάδα, έτσι οι Έλληνες, τον έκανε τελατίνη τον Εϋνάρδο, όποτε η πατρίς είχε ανάγκη, ο Καποδίστριας του έλεγε, Ζαν Γκαμπριέλ …..και ο Εϋνάρδος έδινε, ξέρετε τι ποσά έχει στείλει αυτός ο άνθρωπος?  όταν έπεσε το Μεσολόγγι, δεν ξέρω, δεν θυμάμαι το ποσό που έδωσε για να αγοραστούν οι πουλημένοι κτλ., ο Εϋνάρδος είναι και στους ιδρυτές της Εθνικής τραπέζης Ελλάδος, έδωσε πλάτη σε ότι χρειαζόντανε η χώρα, χωρίς να ζητάει τίποτα, στη μνήμη του φίλου του τον οποίο λάτρευε και είχε δολοφονηθεί κτλ.     Ο Εϋνάρδος χρήματα έστελνε, δάνειο θα σου έκανε ο Εϋνάρδος?  είναι τελείως άλλο πράγμα το δάνειο από τη δωρεά, το δάνειο είναι επιχειρηματική πράξη, όταν πηγαίνεις να πάρεις δάνειο, πηγαίνεις σε ένα επιχειρηματία, δεν ανακαλύφτηκε τότε η διαδικασία του δανείου, το δάνειο είναι επιχειρηματική διαδικασία, αν εγώ θέλω ένα δάνειο γιατί η στέγη μου τρέχει και θέλω να την επισκευάσω, θα πάω στη τράπεζα σε μια διαδικασία που τη ξέρω, ξέρω ότι θα τους πω το ποσό που θέλω, θα μου πούνε τους όρους που αυτοί έχουν και αν συμφωνήσω, θα τους υπογράψω και μετά θα πρέπει να το τηρήσω, δεν είναι τωρινό.  Οι Έλληνες επομένως για να πάρουν δάνειο έπρεπε να πάνε σε επιχειρηματίες π.χ. εγώ θέλω δάνειο για τη στέγη μου και κτυπάω τη πόρτα της τράπεζας της γειτονιάς μου, το και το, θέλω ένα δάνειο 10000 ευρώ, τι είναι το πρώτο που θα με ρωτήσει, πως σας λένε κύριε μου? Ποιος είναι ο αριθμός της ταυτότητας σας, θέλουμε την ταυτότητα σας, το διαβατήριο σας, το ΑΦΜ σας, δεν ξέρω εγώ τι άλλο υπάρχει, τη φορολογική σας δήλωση, ένα φάκελο να με το συμπάθειο, γιατί μου το ζητάει η τράπεζα αυτό το φάκελο? Για να πιστποποιήσει ότι αυτή η κυρία στην οποία θα δώσει τις 10000 είναι αυτή, έχει αυτά τα δεδομένα, με ταυτοποιεί νομικά, αυτοί οι άνθρωποι που στάλθηκαν στο Λιβόρνο, δεν στάλθηκαν μόνο στο Λιβόρνο, το 21. Το 22 στο Λιβόρνο, πήγαν και στην Ελβετία, πήγαν και στη Βαυαρία και στη Γερμανία που παραληρούσε από φιλανθρωπία, αν ήσασταν επιχειρηματίας και έρχονταν κάποιοι τύποι και έλεγαν, χαίρετε κύριε, χαίρετε, ξέρετε εμείς ερχόμαστε, εκεί στο νότο της Βαλκανικής, ξέρετε που είναι η οθωμανική αυτοκρατορία, ξέρετε......υπήρχαν οι Έλληνες, υπήρχε κάτι νομικό? Απολύτως τίποτα, η οθωμανική αυτοκρατορία και εσύ ήσουν καταγεγραμμένη εκείνη η περιοχή ως οθωμανική  επαρχία, ξέρετε εμείς είμαστε, μπορεί να το έχετε διαβάσει, αυτοί που κάνουμε επανάσταση, ο επιχειρηματίας δεν θα δώσει σε κάποιον ο οποίος δεν έχει νομική υπόσταση, ο Εϋνάρδος ο ίδιος, αν του το ζητούσες, τα ίδια χρήματα που σου έστελνε ως δωρεά, λέω τώρα, αν του τα ζητούσες ως δάνειο, δεν θα σου τα έδινε, γιατί είναι επιχειρηματίας, εάν ο Εϋνάρδος έδινε δάνειο στους Έλληνες που δεν ήτανε, απλώς το λέω θεωρητικά, πρώτα-πρώτα με ποιόν θα είχε τεράστιο πρόβλημα, με τη κυβέρνηση της Ελβετίας, διότι δείνοντας δάνειο σε κάτι τύπους οι οποίοι δεν έχουνε αναγνωριστεί από κανένααπό πουθενα, ήταν σαν να κάνει αυτός μόνος του εξωτερική πολιτική μέσα στην Ελβετία και η κυβέρνηση της Ελβετίας θα του έλεγε, για έλα εδώ, ως εδώ και μη παρέκει, πας και κάνεις εξωτερική πολιτική, με ερώτησες εμένα που πας και δίνεις δάνεια στον καθένα?  δεν ήταν απλό το πράγμα και οι Έλληνες όσες πόρτες και να κτύπησαν και το 22 και το 23 δεν είχαν δεκτικότητα και τι έγινε?  το 1823, τέλος του 1823, η επιτροπή, το φιλελληνικό κομιτάτο του Λονδίνου στο οποίο υπάρχουν πολύ υψηλά πρόσωπα, φιλέλληνες πολύ υψηλού επιπέδου, απόφοιτοι του Όξφορντ και του Καίμπριξ και είναι στο μπίρι-μπίρι και όλη την ώρα πάνε στη κυβέρνηση και λένε, δώστε ρε παιδί μου σε αυτούς τους Έλληνες δάνειο, έχουν ανάγκη, δώστε, το δάνειο δεν το πήραμε από την Αγγλία, λέμε το δάνειο της Αγγλίας, δεν το έδωσε η κυβέρνηση της Αγγλίας, οι Έλληνες ειδοποιήθηκαν  από τους φιλέλληνες του αγγλικού κομιτάτου ότι κάποιος επιχειρηματίας το συζητάει, μπορεί να σας δώσει δάνειο, προσέξτε να δείτε, αυτός ο επιχειρηματίας για να δώσει δάνειο προφανώς πρώτα πήγε στο φόρεϊν όφις, στο υπουργείο εξωτερικών της Αγγλίας και θα τους είπε, ακούστε να δείτε, έχω αυτή τη κρούση, μου επιτρέπετε να δώσω δάνειο, διότι πάλι θα είχε το ίδιο πρόβλημα και προφανώς το φόρεϊν όφις του έδωσε πράσινο φως, με την έννοια αυτή έδωσε η Αγγλία δάνειο, δεν το έδωσε η ίδια η κυβέρνηση της Αγγλίας, έδωσε το πράσινο φως στον επιχειρηματία να το δώσει και τότε εστάλει μια επιτροπή με 2-3  Έλληνες επιχειρηματίες στάλθηκαν στην Αγγλία για να ολοκληρωθούν οι συζητήσεις, μια επιτροπή που ήταν άνθρωποι της πιάτσας, όχι άνθρωποι που δεν ξέρανε από οικονομικά, Κουντουριώτης κτλ., και, προσέξτε να σας πω κάτι ακόμη, οι όροι που δίνεται ένα δάνειο εξαρτάται από την ασφάλεια, το πόσο ασφάλεια έχεις, αν θα πάρεις πίσω τα ποσά τα οποία έχεις συμφωνήσει, δηλαδή αν σήμερα πάει να ζητήσει δάνειο η Κάμπια και πάει να ζητήσει δάνειο η Σουηδία, ο επιχειρηματίας είναι ασφαλέστερος με τη Σουηδία, γιατί είναι μια χώρα συγκροτημένη, ασφαλής, τι σημαίνει αυτό, όταν είναι ασφαλής θα πάρεις τα χρήματα σου πίσω, εδώ αυτοί μας δίνανε δάνειο σε μια χώρα που δεν υπήρχε, δεν υπήρχε περίπτωση να μην είναι οι όροι πάρα πολύ βαρύς και δεν ήταν κρυφή ότι αυτοί οι όροι είναι βαρείς, εξ’ αρχής ελέχθησαν ότι θα είναι έτσι, δηλαδή τα χρήματα που θα ερχόνταν θα ήταν κλάσμα του ποσού στο οποίο θα σου έδινε και οι Έλληνες με λαχτάρα θέλανε να πάρουνε αυτό το δάνειο, στα γόνατα να πάρουν δάνειο, γιατί κατά τη γνώμη σας? Γιατί αναγνωρίζονται, την ώρα που θα σου δώσουν δάνειο ο επιχειρηματίας, υπάρχεις και μάλιστα σου το δίνει ένας επιχειρηματίας, αλλά από το σίτυ του Λονδίνου, δηλαδή στην ουσία η κυβέρνηση της Αγγλίας, αναγνωρίζει ότι υπάρχεις, ήταν μια έμμεση αναγνώριση, αναγνωριστήκαμε εμμέσως, θεωρήθηκε η μεγαλύτερη διπλωματική νίκη των Ελλήνων μέχρι τότε ότι πήραμε το δάνειο, οι όροι? Βαρύτατοι, δεν το συζητούμε και πρέπει να σας πω, ότι ξανά πήγαμε για δάνειο 2 χρόνια μετά και πάλι ζητήσαμε δάνειο και πάλι οι όροι ήταν βαρείς και πάλι το πήραμε και ξανά ζητήσαμε επί Καποδίστρια. 

Να σας διαβάσω τι έλεγαν οι Γερμανοί την εποχή εκείνη από γερμανικούς κύκλους, η σύναψη αυτή του δανείου, ήταν στη πραγματικότητα η μεγαλύτερη επιτυχία από οποιαδήποτε άλλη στρατιωτική νίκη των Ελλήνων, γνώριζαν καλά στην Ελλάδα ότι η συνέχεια τέτοιου είδους οικονομικών συμμαχιών ήταν η προστασία της αγγλικής δυνάμεως και πολιτικής και μάλιστα σε πολλούς κύκλους η οικονομική αυτή προσέγγιση θεωρήθηκε ως μια πραγματική αναγνώριση της ελληνικής ανεξαρτησίας, θέλω να πω, τα δάνεια έχουνε χίλιες όψεις για να τα προσεγγίσεις οικονομικά δεν το συζητούμε και θα ξέρετε ότι τα αποπληρώσαμε 100 χρόνια μετά, ούτε τους τόκους δεν πληρώναμε, όχι το κεφάλαιο, ίσα-ίσα τους τόκους που πληρώναμε, αλλά η κυβέρνηση μας τότε καλώς ή κακώς θεώρησε προφανώς ότι είναι ένας δρόμος για να ασφαλιστούμε, ότι υπάρχει κάτι που λέγεται  Ελλάδα και πράγματι αυτό ήτανε ένα βήμα, από αυτή τη πλευρά ήτανε βήμα θετικό, από την πλευρά την οικονομική δεν ήτανε και βέβαια συνδέει τους Έλληνες με την Αγγλία σε ευθεία γραμμή, δεν ήρθε από το πουθενά αυτή η ιστορία, διότι στην ελληνική κοινωνία ήδη υπήρχε ένα κλίμα υπέρ της Αγγλίας, η Αγγλία ήταν δίπλα στα Επτάνησα, η επιτροπή Ζακύνθου δρούσε μέσα στα Επτάνησα, ο Διονύσιος Ρώμας μιλούσε απ’ ευθείας με τον Αρμοστή της Αγγλίας στα Επτάνησα, η Αγγλία είναι η σπουδαιότερη δύναμη στο κόσμο και επί πλέον όπως σας είπα, η Αγγλία χάρι στο Κάνιγκ ήταν τελικά έτοιμη να εγκρίνει αυτό το δάνειο και έτσι πορεύτηκε, το δάνειο μέσα στον εμφύλιο έπαιξε το ρόλο που έπαιξε, δηλαδή στην ουσία ενίσχυσε τη μια πλευρά η οποία υπερίσχυσε έναντι της άλλης, το 25 ζητήσαμε δεύτερο δάνειο, πρέπει να σας πω, ότι μετά το πρώτο δάνειο που μας έδωσε η Αγγλία, φανήκανε και άλλοι επιχειρηματίες από τη Γαλλία κτλ. , οι οποίοι είπανε και εμείς....αλλά εμείς Αγγλία και ξερό ψωμί. Όλα μας τα δάνεια τα κινηθήκαμε προς μια χώρα, δεν έγινε στον αέρα, διότι υπήρχε άποψη, ότι πρέπει να συνδεθούμε με μια χώρα, την ισχυρότερη και αυτό θα είναι η πορεία μας, δεν ήταν μονοσήμαντη η συζήτηση διότι υπήρχαν άλλοι οι οποίοι έλεγαν, όχι να ανοιχτούμε και στη Γαλλία, να ανοιχτούμε και στη Ρωσία, θέλω να πω, υπήρχαν διάφορες απόψεις, επικράτησε η άποψη της Αγγλίας και όταν το 1825 τέλειωσε ο εμφύλιος όπως τέλειωσε, αλλά ο Ιμπραήμ σάρωνε, τα πράγματα ήτανε πάρα πολύ άσχημα, αποφασίστηκε να σταλεί ένα κείμενο σε μια χώρα ούτος ώστε να σωθεί η Ελλάδα, το κείμενο αυτό ονομάζεται, αίτηση προστασίας, συγγράφηκε το καλοκαίρι του 1825 και είχε την εξής φράση, δεν χρειάζεται να σας πω προς ποια χώρα εστάλη η αίτηση προστασίας, είμαστε Ιούλιο του  1825, το Μεσολόγγι είναι εν πολιορκία και μα πρόταση και πρώτη υπογραφή του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη κάτω από το αίτημα προστασίας, η πρώτη υπογραφή είναι Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, η επόμενη είναι Ανδρέας Μιαούλης και ακολουθούν όλα τα μεγάλα ονόματα, τα περισσότερα, το κείμενο αυτό δεν βγήκε από εθνοσυνέλευση, βγήκε δια περιφοράς, ήταν ένα κείμενο το οποίο γνωρίζουμε σήμερα ότι το συνέγραψε ο Διονύσιος Ρώμας ο μέντορας του Κολοκοτρώνη, γι’ αυτό και υπογράφει πρώτος ο Κολοκοτρώνης, ο Κολοκοτρώνης ήταν ρωσόφιλος, βαθύτατα ρωσόφιλος και έγινε ο αρχηγός του ρωσικού κόμματος και είναι αυτός που προτείνει τον Τσερζτ και το Κόχραντ να γίνουν αρχηγοί των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων το 27 και είναι αυτός που το 25 πρώτος υπογράφει το αίτημα προστασίας στο οποίο υπήρχε η εξής φράση, η Έλληνες παραθέτουν τη παρακαταθήκη Ελευθερίας, Εθνικής ανεξαρτησίας και πολιτικής των υπάρξεως υπό την απόλυτον υπεράσπιση της μεγάλης Βρετανίας, αυτό το κείμενο το οποίο έχουν υπογράψει τα μεγάλα ονόματα, δηλαδή δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είχε υπογραφεί από τα βαριά ονόματα της ελληνικής επανάστασης, το πήρε ο γιός του Ανδρέα Μιαούλη με πλοίο, πήγε στο Λονδίνο, κτύπησε τη πόρτα του φόρεν όφις, πρωτοκολλήθηκε, όσοι ήξεραν είπαν, ότι αποκλείεται η Αγγλία να δώσει ανοιχτά θετική απόκριση, διότι θα παρέμβαινε τους όρους ισορροπίας που είχε δεχθεί ότι υπάρχουν με τις υπόλοιπες δυνάμεις, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι χάρηκε, μέσα στις χιλιάδες λαούς και χώρες του κόσμου που έλεγχε, να και οι Έλληνες που με βλέπουν έμενα σαν τον σπουδαιότερο, αλλά η απάντηση ήταν αρνητική, δεν είναι δηλαδή ότι η Αγγλία είπε όχι και έκανε...,προφανώς το έλαβε υπ’ όψη της θετικά, όταν αυτό το κείμενο τέλος πάντων κυκλοφόρησε και άρχισε να υπάρχει μια πολύ έντονη συζήτηση μεταξύ των Ελλήνων, λογικό, οι περισσότεροι σπουδαίοι είχαν υπογράψει, κάποιοι δεν είχαν υπογράψει, ήταν κάποιοι που έλεγαν κάνουμε λάθος, έπρεπε να το είχαμε γράψει προς τη Γαλλία, άλλος έλεγε έπρεπε να το είχαμε γράψει προς τη Ρωσία, άλλος έλεγε ότι έπρεπε να το στείλουμε και στους τρεις, άλλος έλεγε σε κανέναν, κοινωνία είναι όλες οι απόψεις υπήρχαν, όμως είχε κυριαρχήσει αυτό, δεν το συζητάμε και ως φαίνεται αντανακλούσε την ελληνική μέση γνώμη, διότι στον Απρίλιο του 1826, πότε στάλθηκε? Ιούνιο του 25, ούτε ένα χρόνο αργότερα, στην εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας, η εθνοσυνέλευση ψηφίζει πρόταση προσφυγής σε αγγλική διαμεσολάβηση για ένα συμβιβασμό με τη Πύλη στον οποίον οι Έλληνες θα είναι φόρου υποτελείς στο Σουλτάνο, δηλαδή γιατί το 26, μόλις έπεσε το Μεσολόγγι, 14 υπογράφτηκε αυτό, πριν 4 μέρες είχε πέσει το Μεσολόγγι, η αίσθηση είναι ότι τελειώσαμε, τελειώσαμε και δεν θα μείνει όρθιος κανένας, θα μας σφάξουν όλους και πάνε οι Έλληνες προς τη Αγγλία, θέλω να πω, εν εθνοσυνελεύση αυτή τη φορά και έχοντας κυλήσει και ένας χρόνος που θα πει, ότι υπήρχε γενική τάση προς την Αγγλία για τους λόγους που έχουμε πει. 

Ο Τσορζτ και ο Κόχραντ πολέμησαν, τον Κόχραντ τον περίμεναν σαν θεό οι Έλληνες γιατί ήταν πολύ μάγκας τύπος και τους ταίριαζε, αυτός είχε πολεμήσει με το Μπολιβάρ κάτω στη Λατινική Αμερική, ήταν από αυτούς τους τύπους που περιφερόντανε κτλ., αλλά ήταν πάρα πολύ παραδόπιστος και όταν ήρθε δεν πήγε πολύ καλά το πράγμα με τους Έλληνες, εκείνος που έμεινε ήταν ο Ρίτσαρντ Τσόρτζ, έμεινε και πολέμησε για τη Στερεά Ελλάδα. 

Ο Καποδίστριας θεωρούνταν ρωσόφιλος, δηλαδή σε μια κοινωνία που έχει ανοιχτά ταχθεί με την Αγγλία και η Αγγλία ανοιχτά κάνει κινήσεις υπέρ αυτής, εκλέγεται ένας άντρας ο οποίος δεν μιλάει για το Τσάρο, ο Καποδίστριας ήτανε σοφός και δεν έλεγε πράγματα υπέρ της Ρωσίας, αλλά όλοι ήξεραν, αφού ήξερε προσωπικά τους Τσάρους, είχε ζήσει, θεωρούνταν αυτονοήτως ρωσόφιλος, το λέω γιατί ξεκινάμε με το Καποδίστρια πάλι με βηματισμούς λίγο αλλόκοτους, διότι η Αγγλία στη πραγματικότητα είναι η δύναμη, η Γαλλία δεν παύει να έχει και αυτή εσωτερικούς οπαδούς, η Ρωσία είχε και αυτή το πόδι της, αλλά η δύναμη είναι η Αγγλία και ο κυβερνήτης θεωρείται αυτονοήτως ως ρωσόφιλος που αυτή τη στιγμή η Ρωσία είναι πίσω αναλογικά στα πράγματα, θα φέρει και αυτό τις αναστατώσεις του τις χρονιές που θα έλθουν, πάντως αυτή η επανάσταση, αυτοί οι άνθρωποι, αυτοί ήταν, αυτά μπόρεσαν, τόσο μπορούσαν, ο καθένας μέσα σε αυτή την επανάσταση έκανε τα βήματα του, άλλος βελτιώθηκε, άλλος κατάλαβε, άλλος δεν κατάλαβε, άλλος έγινε χειρότερος, όμως βάλανε το κεφάλι τους στο ντόρο, κάνανε πολλές φορές νίκες που δεν τις περίμενε κανείς, από παλαβομάρα, από τρελαμάρα, όταν διαβάζεις το περίπλοκο, αυτή η επανάσταση πειθαρχία δεν είχε, κεντρική ροή δεν είχε, από εδώ απληστία, από εκεί μεγαλοσύνη, άνθρωποι με ιδεολογία, άνθρωποί που το μόνο που σκεφτόντανε...., τα έβγαλε πέρα, άντεξε, την αντοχή σκεφτείτε, από το 21 μέχρι το 29 πολεμούσαν και δεν ήταν και καμιά μεγάλη περιοχή αυτή που τα κράτησε μέχρι τέλους, μια μικρή περιοχή, νομίζω ότι αυτό πρέπει να το έχουμε στο νου μας και να το τιμήσουμε, ξέροντας βέβαια και τα άλλα, τι να κάνουμε.....