Αντέχοντας στο Χρόνο - Ιστορία του Νέου Ελληνισμού (13ος - 19ος Αιώνας) Επ. 1

Σειρά διαλέξεων της Μαρίας Ευθυμίου καθηγήτριας Πανεπιστημίου στη τηλεόραση της Βουλής. 

Στόχος είναι να πούμε την ελληνική ιστορία, τη νέα ελληνική ιστορία, ο τίτλος είναι ιστορία του νέου ελληνισμού. Αυτός ο τίτλος δεν είναι στον αέρα καμωμένος, έγινε μετά από μεγάλη επεξεργασία ως νέος ελληνισμός γιατί προσέξτε χρησιμοποιείται ο όρος νέος ελληνισμός και όχι ελληνικό, δηλαδή ελληνισμός είναι εκεί που είναι οι Έλληνες, είναι ένας όρος που σημαίνει εκεί που είναι οι Έλληνες, γιατί η ελληνική ιστορία είχε πάντοτε πολύ μεγάλη διασπορά, οι Έλληνες ήτανε πάντα ιστορικά, τώρα έχουμε συρρικνωθεί, ιστορικά είτανε σπαρμένοι σε πολύ μεγάλη έκταση της ανατολικής Μεσογείου, αλλού περισσότεροι αλλού λιγότεροι και επομένως χρησιμοποιούμε τον όρο ελληνισμός για να μιλήσουμε γιαυτή την κατασπορά των Ελλήνων. Και τώρα ο άλλος όρος είναι, νέος ελληνισμός που σημαίνει ότι ξεκινάει κάποια καινούργια ροή της ιστορίας μας, οι ιστορικοί ξέρετε έχουν ένα πάθος να τεμαχίζουν την ιστορία σε φέτες, αρχαία ιστορία, αρχαιότητες, πρώην ή μέσοι χρόνοι, ύστερη μέση χρόνοι, γενικά αυτός ο τεμαχισμός ναι μεν  βοηθάει τους ειδικούς, ποτέ δεν τεμαχίζεται η ιστορία, τα πράγματα κυλούν, αλλά κάποιες φορές συμβαίνει κάτι, καμμιά φορά πολύ έντονα και εκεί μπορεί να χρειάζεται η τομή, αλλά και έντονα να μη συμβεί, ψάχνουν για τομή και δημιουργείς την τομή, αναζητώντας διάφορα στοιχεία. Ο στόχος των Ελλήνων ιστορικών του 19ου και 20ου αιώνα ήτανε που θα μπει η τομή ανάμεσα στη μέση ιστορία και τη νέα ιστορία, η μέση ιστορία φυσικά στη Δύση αφορά τους αιώνες του 800, 900, 1000, 1200, 1400, οπότε διαβαίνουμε στην αναγέννηση για εκείνους και στις νεότερες εποχές που και αυτές έχουνε τη διαβάθμιση τους. Στην δικιά μας ζώνη, στη ζώνη της ανατολικής Μεσογείου, έχουμε τη περίπτωση του Βυζαντίου φυσικά, το οποίο ήταν η μεγάλη αυτοκρατορία της Ανατολής και οι αιώνες στους οποίους άνθισε είναι, αυτοί οι αιώνες, δηλαδή 400,500,600,800 μέχρι και το 1400, επομένως οι μεγάλοι του αιώνες αντιστοιχούν περίπου στους μέσους χρόνους, δηλαδή αυτό που λέμε μεσαίωνας είναι και τα βυζαντινά χρόνια για την ανατολική πλευρά.

Τώρα μέσα σε αυτά τα βυζαντινά χρόνια, στο Βυζάντιο ζει ο ελληνισμός, σπαρμένος σε πολλά σημεία και βέβαια μέσα στο Βυζάντιο ο ελληνισμός έζησε μια ειδική προνομιούχο κατάσταση διότι ενώ η ανατολική Μεσόγειος ήταν ρωμαϊκή αυτοκρατορία από αιώνες, η ρωμαϊκή αυτοκρατορία το 4ο αιώνα μ.χ. διαιρέθηκε, τεμαχίστηκε και για να αντιμετωπίσει τα τεράστια προβλήματα που είχε διαιρέθηκε σε επί μέρους τμήματα, δύο μεγάλα, το ανατολικό και το δυτικό και το ανατολικό πήρε το δικό του δρόμο με το μεγάλο Κωνσταντίνο ο οποίος επέλεξε ως πρωτεύουσα όπως γνωρίζετε, τη παλιά πόλη Βυζάντιο. Η Κωνσταντινούπολη ονομάζονταν Βυζάντιο, όταν λέμε τη λέξη Βυζάντιο συνήθως εννοούμε την Βυζαντινή αυτοκρατορία, έχει πλέον εμπεδωθεί, όμως ήταν η πόλη Βυζάντιο, μια ελληνική πόλη η οποία δημιουργήθηκε από τους Μεγαρείς, ήταν μια αποικία των Μεγαραίων τον 7ο αιώνα π.χ.  

Οι Μεγαρείς έφυγαν από τα Μέγαρα, αναζητώντας διαφυγή από τις εσωτερικές εντάσεις, οι περισσότερες ελληνικές αποικίες σπάρτηκαν σε όλη τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα τον 8ο και 7ο αιώνα π.χ. με εσωτερικές διαμάχες μέσα στις πόλεις, μια τέτοια διαμάχη έκανε τους Μεγαρείς να πάρουν τοματιών τους και να φύγουνε και πήγανε, στο πουθενά, δεν ξέραν που πηγαίνανε με τα πλοία, αλλά πέρασαν από κάτι ενδιαφέροντα στενά, εδώ πέρα τι όμορφα που έβγαιναν, ήταν ο Ελλήσποντος και στη συνέχεια βρέθηκαν στη μύτη ενός περάσματος, περνούσε πολύ νερό, ξέρετε ο Βόσπορος είναι σαν ποτάμι, είναι ποτάμι, διότι τα νερά της Μαύρης Θάλασσας κυλούν με μεγάλη ροή προς το Αιγαίο και στη Μαύρη Θάλασσα υπάρχουν μεγάλα ποτάμια, ο Δούναβης, ο Δνείπερος, ο Δνείστερος κτλ., η Μαύρη Θάλασσα γι' αυτό είναι πολύ δύσκολη θάλασσα, είναι επικίνδυνη θάλασσα και γι' αυτό την είπαν Εύξεινο Πόντο για να τις χαϊδέψουνε λιγάκι τα αυτιά, μη τύχει και δεν σεβαστεί λιγάκι τα πλοία και δεν τα καταστρέφει, λόγω των τεραστίων ρευμάτων που υπάρχουν μέσα σε αυτό, τα πλοία δηλαδή είναι στο έλεος των ρευμάτων καθώς τα νερά  φεύγουν από τη Ρωσία και την κεντρική Ευρώπη, ξεχύνονται προς τον Βόσπορο με μεγάλη δύναμη, ο Βύζαντας λοιπόν, ο αρχηγός αυτών των Μεγαραίων βρέθηκε σε αυτό το σημείο, δεν κατάλαβε που βρίσκεται, ότι είναι εδώ Ευρώπη ή εδώ είναι Ασία, απλώς είδε το εξαιρετικό αυτό σημείο και είπε εδώ θα κάνουμε τη πόλη και έτσι έγινε η πόλις που λέγεται Βυζάντιο και στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ακόμη, σε έγγραφα πατριαρχικά, όταν οι Πατριάρχες στέλνουν κάποια μηνύματα σε αρχιεπισκόπους σε επισκόπους για πουν κάτι που συμβαίνει στη Κωνσταντινούπολη, χρησιμοποιούν πολύ συχνά τον όρο Βυζάντιο, στη πόλη του Βυζαντίου συμβαίνει αυτό....στη πόλη του Βυζαντίου κλπ., αλλιώς το μόρφωμα το οποίο δημιουργήθηκε ήτανε η ανατολική ρωμαϊκή αυτοκρατορία και μέχρι τέλους αυτός ήταν ο όρος ρωμαϊκή αυτοκρατορία και οι κάτοικοι αυτής της αυτοκρατορίας ήτανε Ρωμαίοι, ρωμιοί δηλαδή, κάτι που έμεινε μέχρι και πρόσφατα και ακόμη χρησιμοποιείται. Αυτή η αυτοκρατορία περιελάβανε πάρα πολλούς ελληνόφωνους πληθυσμούς, γιατί ιστορικά ο ελληνισμός ήτανε εξαιρετικά διαδεδομένος στη Μικρά Ασία, όλα αυτά τα παράλια ήτανε γεμάτα ελληνικές πόλεις, αν έχετε πάει στη Μικρά Ασία για να επισκεφτείτε τις αρχαιότητες είναι γεμάτες επιγραφές ελληνικές από πάνω μέχρι κάτω, χιλιάδες ελληνικές επιγραφές που ο ξεναγός εξηγεί ότι είναι μία άγνωστη γλώσσα!!!!είναι ελληνικά. Και η δικιά μου γενιά μάθαινε ελληνικά να τα διαβάζει, η νέα γενιά πράγματι θεωρεί ότι μάλλον είναι μιά εξωτική γλώσσα γιατί πια δεν μαθαίνονται τα αρχαία ελληνικά και επομένως είναι μιά εξωτική γλώσσα, αλλά στη δικιά μου γενιά μαθαίναμε αρχαία ελληνικά όλοι να μπορείς να τα διαβάζεις ανετότατα.  Οι Έλληνες λοιπόν ήταν γεμάτο με ελληνικές εγκαταστάσεις, η Μαύρη Θάλασσα, ο νότος εδώ της Μαύρης Θάλασσας, ο Πόντος εδώ, η περιοχή της Μικράς Ασίας μέχρι το βάθος της, τα παράλια της Συρίας και της Αιγύπτου, διότι εδώ εάν δεν κατοικούσαν  Έλληνες, κατοικούσαν ελληνομαθείς, η ελληνική γλώσσα ήταν η γλώσσα των μορφωμένων και στη ρωμαϊκή περίοδο και στους ελληνιστικούς χρόνους που είχαν προηγηθεί, επομένως υπήρχε μια ειδική παρουσία της ελληνικής γλώσσας ακόμη και αν οι λαοί που κατοικούσαν στο ένα ή στο άλλο σημείο δεν ήταν ελληνόφωνοι, το λέω αυτό γιατί ενώ η ρωμαϊκή αυτοκρατορία, έτσι όπως αποκόπηκε και έδωσε το βάρος της στα ανατολικά αυτό το κομμάτι, κατοικούσε σε μια περιοχή στην οποία η ελληνική γλώσσα ήταν η εσπεράντο κατά κάποιο τρόπο, αυτό έφερε τα πράγματα στη φυσική τους εξέλιξη, αυτή η ανατολική ρωμαϊκή αυτοκρατορία τα πρώτα 200 χρόνια γράφει και επικοινωνεί στα λατινικά, οι αυτοκράτορες μιλούν λατινιστί και γράφουν λατινιστί, αλλά σταδιακά, 300 χρόνια αργότερα πια, η ελληνική γλώσσα έχει γίνει η γλώσσα αυτής της αυτοκρατορίας, είναι η γλώσσα στην οποία μιλούν οι αυτοκράτορες, μιλάει όλη η διοίκηση και συγγράφονται όλα τα έγγραφα αυτής της αυτοκρατορίας, η λογοτεχνία της είναι στα ελληνικά, όλα είναι στα ελληνικά, με καθυστέρηση στους νόμους, διότι η νομική γλώσσα στην οποία οι Ρωμαίοι έχουν φέρει τεράστια συνεισφορά, το ρωμαϊκό δίκαιο δηλαδή το οποίο διδάσκεται σε κάθε νομική σχολή του κόσμου είχε τόσο μεγάλη ισχύ και δύναμη που έτσι η λατινική γλώσσα αντιστάθηκε περισσότερο, αλλά η ελληνική γλώσσα ήταν πια στα 600, 700 η απόλυτη γλώσσα του Βυζαντίου, όταν λέμε απόλυτη, απόλυτη.

Σε αυτή την απολυτότητα της ελληνικής γλώσσας στο Βυζάντιο διευκόλυνε και το γεγονός της χριστιανοσύνης, διότι η χριστιανική θρησκεία όταν δημιουργήθηκε τον 1ο αιώνα μ.χ., βασίστηκε πάνω στην ελληνική γλώσσα, η διάδοση του χριστιανισμού έγινε στα ελληνικά, ο Απόστολος Παύλος και ο Απόστολος Πέτρος δίδασκαν στα ελληνικά, ήταν η γλώσσα που καταλάβαιναν όλοι.

Σήμερα αν θέλατε να προπαγανδίσετε κάτι στη γη θα μιλούσατε αγγλικά σε όλο το κόσμο, τότε μιλούσες ελληνικά, θεωρώντας ότι τουλάχιστον ένα ποσοστό του ακροατηρίου καταλαβαίνει τι λες ή αρκετά καλά, η ελληνική γλώσσα έγινε η γλώσσα της νέας θρησκείας γι' αυτό και τα Ευαγγέλια τα βιβλία δηλαδή της νέας θρησκείας γράφτηκαν στην ελληνική γλώσσα και μάλιστα μεταφράστηκε και η Παλαιά Διαθήκη στην ελληνική γλώσσα όπως γνωρίζετε και όταν δημιουργήθηκαν τα Πατριαρχεία, δηλαδή το Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, το Πατριαρχείο Αντιοχείας, το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και το Πατριαρχείο Ρώμης, η γλώσσα ήταν η ελληνική στα 4 Πατριαρχεία της Ανατολής, μόνο ελληνικά, το Πατριαρχείο Ρώμης υπήρχε λατινοφωνεία και πολύ χρήση της ελληνικής επίσης.

Σας θυμίζω ότι όταν έγινε το σχίσμα το 1054 πολύ αργότερα με μεγάλο μίσος και μεγάλο θυμό ο ένας με τον άλλον, χωρίστηκε η ανατολή από τη δύση και η καθολική εκκλησία δηλαδή και το Πατριαρχείο της Ρώμης για να προσδιορίσουν τον εαυτό τους χρησιμοποίησε ελληνική λέξη, είπε τον εαυτό του καθολικό, δηλαδή του όλου, των όλων και η ανατολική πλευρά είπε τον εαυτό της, ορθόδοξο, ελληνικός όρος αλλά ελληνικός όρος και από την άλλη πλευρά, είναι εντυπωσιακή η ανοχή αυτής της γλώσσας. αυτά τα ανατολικά  Πατριαρχεία μέχρι σήμερα ομιλούν και γράφουν ελληνικά, είναι ελληνόφωνα Πατριαρχεία με την εξαίρεση του Πατριαρχείου Αντιοχείας το οποίο σχετικά πρόσφατα έγινε αραβόφωνο, πάντως ήταν για σχεδόν 1900 χρόνια ελληνόφωνο, είναι πρόσφατη αυτή η εξέλιξη, το λέω αυτό διότι αυτή η ανατολική ρωμαϊκή αυτοκρατορία εξελληνίστηκε απολύτως, η γλώσσα είναι το μεγαλύτερο εργαλείο και το δεύτερο που συνέβησαν στην αυτοκρατορία είναι ότι έγινε χριστιανική, όχι μόνο αυτή αλλά και η δυτική.

Όπως ξέρετε ο χριστιανισμός μέχρι το 4ο αιώνα ήταν μια από τις πολλές θρησκείες που είχε η ρωμαϊκή αυτοκρατορία είχε εξέλιξη αλλά είχε και διωγμούς κατά καιρούς από κάποιους αυτοκράτορες, αυτό έληξε το 312 με το διάταγμα του Μεδιολάνου, το Μεδιόλανο είναι το Μιλάνο και με αυτό έγινε δεχτή μέσα στην αυτοκρατορία, δηλαδή προστατεύτηκε από επόμενους διωγμούς, θα περάσουν περίπου 100 χρόνια και θα γίνει τελικά η επίσημη θρησκεία της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, έτσι έχοντας μια ασφάλεια πιά, από το 310, 320, 330 η θρησκεία αυτή αναπτύσσεται και γίνεται χαρακτηριστική και του ανατολικού τμήματος της αυτοκρατορίας που μας ενδιαφέρει εμάς και έτσι διαμορφώνονται δύο συστατικά που μας αφορούν, δηλαδή το Βυζάντιο, ο όρος Βυζαντινή αυτοκρατορία είναι πρόσφατος όρος, δηλαδή πρώτο-χρησιμοποιήθηκε το 16ο αιώνα και κυρίως χρησιμοποιείται από το 19ο αιώνα για να ξεχωρίζει την ανατολική πλευρά της ρωμαικής αυτοκρατορίας από τη δυτική και σωστά κάνει διότι η πορεία αυτών των δύο πλευρών της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας ήταν τελείως διαφορετική, μετά το 300 και το 400 μ.χ. , αυτές οι δύο πλευρές είχαν άλλη ζωή, αλλά τελείως και βέβαια δεν είναι μόνο η ελληνική λαλιά, είναι και η διαφορά στις δομές που έχει η μια από την άλλη, συγκεκριμένα η ανατολική ρωμαϊκή αυτοκρατορία παραμένει σταθερή, κεντρικά διοικούμενη, με αυτοκράτορα με στρατό, με διοίκηση, με περιφερειακούς διοικητές, με γραφειοκρατία, αυτό που σημαίνει κράτος, όχι μόνο παραμένει, αλλά η Κωνσταντινούπολη η πρωτεύουσα της δηλαδή αντέχει όλες τις επιθέσεις που της γίνονται, όλες, η Κωνσταντινούπολη στην ουσία κατακτήθηκε μία φορά το 1453, κατακτήθηκε άλλη μία φορά το 1204, θα εξηγήσουμε τι έγινε, αυτή η πόλη δηλαδή άντεξε απόρθητη, από την αρχή της μέχρι το τέλος της και ας πούμε από την εποχή της ανατολικής ρωμαϊκής, αντιθέτως η Ρώμη, η δυτική πλευρά συντρίφτηκε από τα κτυπήματα των βαρβάρων όπως λεγόντανε, διότι εκεί στο 300, 400, 500, 600, 800 μ.χ., έρχονταν ο ένας μετά τον άλλον, αλλεπάλληλα φύλα τα οποία αποδείχθηκαν μοιραία για την δυτική ρωμαϊκή αυτοκρατορία, δεν έμεινε τίποτα από τη Ρώμη, η δε Ρώμη η ίδια κατακτήθηκε πρώτα από τους Βησιγότθους, μετά από τους Λομβαρδούς, το 571 δεν υπήρχε πέτρα στη πέτρα, τέλειωσε η Ρώμη και δεν υπήρχε ούτε αυτοκράτορες, ούτε στρατός, ούτε διοίκηση, ούτε τίποτα, ήταν περιοχές στη δυτική αυτοκρατορία εκτεθειμένες στη βία και την ανασφάλεια, στην επιθετικότητα, αλλεπάλληλα, ήρθανε οι Ούννοι, ήλθανε οι Λογγοβάρδοι, οι Βάνδαλοι, οι Βησιγότθοι, Οστρογότθοι, οι Λομβαρδοί δηλαδή οι Βουργουνδοί, ποιός δεν ήρθε, ήρθαν οι Άβαροι, οι Μαγιάροι, οι Βίγκιγκς, όλοι, ο ένας μετά τον άλλον, ο ένας φοβερότερος από τον άλλον, αυτοί διέλυσαν κυριολεκτικά τη δυτική πλευρά, την ανατολική την κτύπησαν, αλλά η ανατολική κράτησε.

Από όλα αυτά τα κτυπήματα η ανατολική κράτησε γιατί είχε κρατήσει τις δομές της και επομένως το Βυζάντιο δεν θα γονατίσει, δεν θα χαθεί, τουναντίον θα έχει συνεχώς αυτοκράτορα, δεν τον έχασε αυτόν, μπορεί να άλλαζε δυναστείες, αλλά κεντρική διοίκηση υπήρχε πάντα και μάλιστα αφού το 4ο και 5ο αιώνα τα πράγματα  λίγο παρέπαιαν γιατί ήταν μεγάλες οι δοκιμασίες, το 600, το 700, το 800 το Βυζάντιο είναι σε άνοδο, σε ισχύ, καταλαμβάνει εδάφη στην ανατολική πλευρά, επανά-καταλαμβάνει εδάφη που είχε χάσει, εδώ στη περιοχή που είναι σήμερα Συρία, Ιορδανία, Ιράκ, τμήματα της Περσίας, καταλαμβάνει τμήματα της Σαουδικής Αραβίας και την Αίγυπτο, δηλαδή μεγάλες εκτάσεις στα ανατολικά που είχε χάσει και εν τω μεταξύ βέβαια χάνει εκτάσεις που είχε παλιότερα στα δυτικά διότι ανήκαν στο Βυζάντιο μεγάλα τμήματα της Ισπανίας, της Ιταλίας, τη βόρια Ιταλία, τη νότια Ιταλία σε αυτό που σήμερα είναι Ραβέννα, Βενετία, αν έχετε πάει στη Ραβέννα θα έχετε δει, στην ουσία είναι ένα Βυζάντιο, πας στα μνημεία της Ραβέννας στην Ιταλία και είναι βυζαντινά  μνημεία γιατί ανήκανε στη Βυζαντινή αυτοκρατορία όπως και η Βενετία κτλ.,τα παράλια της Αδριατικής που λεγόταν Ιλλυρικά παράλια, όλα αυτά λεγόταν τα παράλια της Ιλλυρίας και βέβαια όλη η Βαλκανική, παράλια της Μαύρης Θάλασσας, όλη η Μικρά Ασία και τμήματα μεγάλα του Καυκάσου, άρα η Βυζαντινή αυτοκρατορία ήτανε μια ισχυρότατη αυτοκρατορία που στον 7ο, 8ο, 9ο αιώνα κρατά δυνάμεις. Σε αυτό το διάστημα των αιώνων πριν από το 1000, η Βυζαντινή αυτοκρατορία θα ζήσει πολλά, οι αυτοκρατορίες είναι μεγάλα καράβια, μεγάλες φουρτούνες, είναι στη θέση των αυτοκρατοριών στα μεγάλα καράβια μεγάλες φουρτούνες, δηλαδή αν διαβάσει κανείς την ιστορία των αυτοκρατοριών, τι διαβάζει, συνεχώς πολέμους διότι έχουν τόσο εκτεταμένα σύνορα που δεν υπάρχει περίπτωση κάθε χρόνο κάποιος να μην τους κτυπήσει, δεν υπάρχει περίπτωση, είναι μέσα στην κανονικότητα, άμα περάσει καμμιά χρονιά που δεν τους κτυπήσει κάποιος, νοιώθουνε ένα κενό, τι έγινε, γιατί δεν μας κτύπησε, ήταν τελείως κανονικότητα αυτές οι καταστάσεις στις αυτοκρατορίες, λογικό είναι και οι στρατοί είναι έτοιμοι, στρατόπεδα βαλμένα στα σημεία που ξέρεις ότι είναι επικίνδυνα να κτυπηθούνε, έτσι ζούνε οι αυτοκρατορίες, σε κτυπούν αυτοί που φοβάσαι, σε κτυπούν καμμιά φορά και αυτοί που δεν φοβάσαι που δεν τους περιμένεις, συνήθως όταν οι αυτοκρατορίες είναι ακόμη σε ισχυρή φάση, οι στρατοί τους είναι καλά οργανωμένοι και έχει και το ταμείο χρήμα, γιατί αν δεν υπάρχει χρήμα στο ταμείο δεν υπάρχει τίποτα άλλο, θέματα αμύνης, στρατού κλπ., τότε το αντιμετωπίζεις, μπορεί να σε νικήσουν την μια φορά, αλλά οι αυτοκρατορίες είναι συνηθισμένες και σε κάποιες ήττες, δεν τρομάζουν, λένε εντάξει είναι περαστικό, την άλλη φορά θα τους τα ξαναπάρουμε, λογικό είναι, αλλιώς δε γίνεται, έτσι ήταν και το Βυζάντιο, είχε ένα σωρούς αλλαγές και εχθρούς και επιθέσεις κτλ.

Τον 6ο αιώνα μ.χ. δηλαδή γύρω στο 500 άρχισαν να μπαίνουν στο Βυζάντιο, είναι η εποχή της μεγάλης κινητικότητας των σλαβικών φύλων, τα σλαβικά φύλα είχαν βάση τους τη βόρια και ανατολική Ευρώπη, αυτό που είναι σήμερα Ρωσία, Λευκορωσία, προς τη Βαλτική και βέβαια προς τα δάση και στα εσωτερικότερα, αυτά τα σλαβικά φύλα για λόγους που είχαμε πει αν θυμάστε, πιέστηκαν από τους κατοίκους των στεπών, κινήθηκαν πολύ δυτικότερα και νοτιότερα, έτσι μέσα στο Βυζάντιο μπήκανε Σλάβοι το 500 τόσο, το 600 τόσο, κυρίως αυτοί που ονομάζονται Νοτιοσλάβοι, αυτοί που θα εξελιχθούν αργότερα στους Σέρβους ή στους Σλοβένους ή τους Μαυροβούνιους και αυτοί εγκαθίστανται σε διάφορα σημεία και έρχονται και Βούλγαροι, οι Πρωτοβούλγαροι ήτανε Δούλοι, αλλά σταδιακά στις περιοχές τους που σήμερα είναι η κάτω Βουλγαρία, έρχονται πάρα πολλοί Σλάβοι, επίσης έχει η Βουλγαρία ένα χαρακτηριστικό, σαν    κράτος μέχρι σήμερα, έρχονται οι Σλάβοι, έρχονται σαν νομάδες, με τα ζώα τους περιφέρονται, το Βυζάντιο κατ' αρχή δεν ανησυχεί, γιατί καλό είναι να μπαίνουν πληθυσμοί να ενισχύεται ο πληθυσμός, αλλά σταδιακά κάποιοι από αυτούς γίνονται και επιθετικοί και όταν εγκαθίστανται δημιουργούν δικό τους χώρο, αρχίζουν να αισθάνονται ισχυροί και το Βυζάντιο μετά το 900 ιδιαίτερα θα έχει μεγάλα μέτωπα με αυτούς τους Σλάβους, δηλαδή 300 χρόνια μετά την εμφάνιση τους, αυτοί οι Σλάβοι θα δημιουργήσουν βασίλεια τελικά, θα αποσπάσουν εδάφη από το Βυζάντιο, εδώ στην Ευρωπαϊκή πλευρά και το Βυζάντιο θα αποδειχθεί ότι εδώ θα έχει τα μεγάλα του μέτωπα, δηλαδή στην Ευρώπη, κάτι που δεν το είχε φανταστεί, αλλά έτσι συμβαίνει στις αυτοκρατορίες.

Τώρα στο Βυζάντιο γύρω στο 800 περίπου, μπαίνει και σε μια προσπάθεια να αφομοιώσει αυτούς τους Σλάβους, γιατί βλέπει την κινητικότητα τους και το δυναμισμό του και αποφασίζει να τους εκχριστιανίσει, γιατί μέσω του χριστιανισμού θεωρεί ότι μπορεί να τους ελέγχει κατά κάποιο τρόπο, μια και το σπουδαιότερο Πατριαρχείο της ανατολής βρίσκεται στη Κωνσταντινούπολη και εν πάσει περιπτώσει κάνει τις κινήσεις του και πράγματι αυτοί οι Σλάβοι εκχριστιανίζονται και όχι μόνο εκχριστιανίζει τους Σλάβους, αλλά εκχριστιανίζει και τους Ρώσους, αυτό θα γίνει αργότερα  από τον εκχριστιανισμό των κοντινών Σλάβων, ο εκχριστιανισμός των Ρώσων θα γίνει το 988, λίγο πριν το 1000 δηλαδή και αυτό ήταν μια κίνηση που αποδείχτηκε αργότερα σημαντική για το Βυζάντιο διότι οι Ρώσοι θα γίνουν πολύ δυναμική πλευρά της παγκόσμιας ιστορίας, άρα θα έχουν πολύ ισχυρούς δεσμούς στα διπλωματικά και στα πολιτικά ζητήματα, αντιθέτως οι κοντινότεροι Σλάβοι, οι Νοτιοσλάβοι δηλαδή, Σέρβοι πιο πολύ και Βούλγαροι θα αποδειχθούν γείτονες επιθετικοί, ακόμη και με τον εκχριστιανισμός τους θα έχουν τα δικά τους βασίλεια και θα αμφισβητούν την κυριαρχία του Βυζαντίου.

Γιατί τα λέμε όλα αυτά, διότι αυτή εδώ η περιοχή που ζούμε, η ευρύτερη περιοχή, είχε ελληνοφωνία, είχε χριστιανική θρησκεία και όπως αποδεικνύεται και η λογοτεχνία που μας έχει σωθεί, διάφορα δημώδη ποιήματα, ο κύκλος των Ακριτών, ο Φτωχοπρόδρομος, ο Σπάνεας  κτλ., που είναι δημοτικά, δημώδη δείχνουν πόσο πλούσια έχει γίνει και η δημώδης ελληνική γλώσσα, δηλαδή παρατηρούμε στο 800, στο 900, στο 1000 μ.χ., τα επίσημα έγγραφα του Βυζαντινού κράτους τα οποία είναι γραμμένα ας πούμε σε γλώσσα των Ευαγγελίων, είναι μια γλώσσα ελληνική, όχι αρχαία, αλλά έχει το δικό της τύπο που είναι αρχαιοπρεπής, όμως στα δημώδη ποιήματα βλέπεις μια γλώσσα πάρα πολύ κοντινή στη δικιά μας την σημερινή, τα διαβάζεις δηλαδή χωρίς να χρειάζεται να κάνεις σύνταξη, όταν διαβάσουμε ένα αρχαίο κείμενο για να το καταλάβουμε πρέπει να κάνουμε σύνταξη, δεν το καταλαβαίνεις έτσι, σε αυτά τα δημώδη ποιήματα αυτής της περιόδου τα καταλαβαίνεις μια χαρά.

Γιατί σας το λέω όλο αυτό, διότι η συζήτηση μας είναι, τι είναι ο νέος ελληνισμός, γιατί δεν είναι μέσος, γιατί είναι νέος, γιατί νεότερος ή σύγχρονος, που θα βάλουμε τη τομή του νέου ελληνισμού? Αν βάζαμε αυτό το ερώτημα πριν από αρκετές δεκαετίες, στις αρχές του 20ου αιώνα θα σας απαντούσε ο μέσος λόγιος, το 1453, ο νέος ελληνισμός, η ιστορία του νέου ελληνισμού ξεκινάει το 1453 με τη πτώση της Κωνσταντινουπόλεως. Αυτή η χρονολογία εγκαίρως από μεγάλους ιστορικούς και από τον Παπαρηγόπουλο είχαν μια συζήτηση, διότι όσοι γνώριζαν την ιστορία έτσι βαθύτερα, ήξεραν ότι το 1453 δεν αρχίζει καν, αλλά στην ουσία τελειώνει και επομένως συζητούσαν άλλες χρονολογίες, δύο άλλες χρονολογίες έχουν πέσει στη συζήτηση, στο τραπέζι, η μία είναι το 1071, η μάχη του Μέντιγκερ και η άλλη είναι το 1204, η πρώτη κατάληψη της Κωνσταντινουπόλεως, για αυτές τις χρονολογίες έγινε συζήτηση και δεν θα σας αφήσω σε σασπένς, έχει επικρατήσει το 1204 ως αρχή του νέου ελληνισμού. Ο πιο σεβαστός ας πούμε Έλληνας ιστορικός  που αντιστοιχεί στο Παπαρηγόπουλο του 20ου αιώνα, έχει σεβάσμιος, ένα πάθος και τεκμήριο και έχοντας διαβάσεί τα πάντα και γράφοντας έτσι με πατριωτισμό μεν, αλλά και με εντυμότητα ιστορική, είναι ο Απόστολος Βακαλόπουλος καθηγητής του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης που πέθανε πρόσφατα σε πολύ μεγάλο γήρας. Ο Απόστολος Βακαλόπουλος έχει γράψει την πιο πλήρη ιστορία του νέου ελληνισμού του 20ου αιώνα, ένα μνημειώδες βιβλίο που ξεκινάει στο 1204. Αυτό το έχει πράξει εδώ και δεκαετές, τα δημοσιεύματα του και πριν το πόλεμο ήταν σε αυτή την κατεύθυνση και μετά το πόλεμο μπόρεσε να εκδώσει το βιβλίο.

Επομένως αυτή η χρονολογία έχει κατοχειρωθεί όχι μόνο από τον Βακαλόπουλο, αλλά και από άλλους και έτσι τοποθετούμε εκεί τη τομή, αλλά είναι αρκετοί αυτοί που θεωρούν ότι το 1071 παραμένει πιο πρόσφορο.

Τι αναζητούμε στα χαρακτηριστικά του νέου ελληνισμού, τι θέλουμε να βρούμε, τι είναι αυτό που θα μας κάνει να πούμε ότι διαμορφώνεται τότε και μέχρι σήμερα, υπάρχει? Η νεοελληνική μας ταυτότητα έχει κτισθεί πάνω σε 2,3,4 άξονες, ο ένας είναι η ελληνική γλώσσα, δεν έχουμε τίποτα πολυτιμότερο από την ελληνική γλώσσα, τίποτα χαρακτηριστικότερο από την ελληνική γλώσσα, είμαστε Έλληνες γιατί μιλάμε ελληνικά, υπάρχουν βέβαια και Έλληνες που δεν μιλούν ελληνικά, αλλά το χαρακτηριστικό του ελληνισμού είναι η δική του αυτή γλώσσα, ανήκουμε σε λαούς που η γλώσσα τους είναι μοναδική, δεν την μιλάει άλλος, δηλαδή μόνο οι Έλληνες μιλούν ελληνικά, βέβαια στους αιώνες που είπαμε ήταν γλώσσα των λογίων και μιλιούνταν σε πολύ μεγάλη έκταση, αλλά το χαρακτηριστικό μας είναι η ελληνική γλώσσα.

Δεύτερο χαρακτηριστικό της νεοελληνικής μας ταυτότητας είναι ο χριστιανισμός αφού εγκατέλειψαν την αρχαία θρησκεία, οι τελευταίοι οπαδοί της αρχαίας θρησκείας που ζούσαν στη Πελοπόννησο μέχρι το 800 τόσο, δηλαδή στον 9ο αιώνα, ακόμη στη Πελοπόννησο υπάρχουν οπαδοί του δωδεκαθέου και οι τελευταίοι οπαδοί του δωδεκαθέου εξαλείφονται και είμαστε πια χριστιανοί και βέβαια στην νεοελληνική μας ταυτότητα το πιο σπουδαίο πράγμα όσον αφορά τη θρησκεία, οι Ορθόδοξοι, δηλαδή αν ένας Έλληνας του πεις, είσαι χριστιανός ορθόδοξος, θα απαντήσει ναί, στην εκκλησία μπορεί να μη πήγε, να πηγαίνει μια φορά το τόσο και μάλιστα στις δώδεκα παρά τέταρτο, πάει στην εκκλησία και μιλάει συνεχώς με το διπλανό του, δεν δίνει καμμιά σημασία σε ότι γίνεται, πάει σε γάμο και βαφτίσια γίνεται από κάτω μια χάβρα, μόνος του ο παπάς λέει κάτι, ανέκδοτα, συζήτηση για τις τελευταίες αγορές, αστεία, κανένας σεβασμός, καμία ευλάβεια, παρ' όλα αυτά δηλώνει χριστιανός ορθόδοξος είναι μέρος της ταυτότητας του και το υπερασπίζεται.

Τώρα βέβαια, ωραία, χριστιανός ορθόδοξος, αυτό το χαρακτηριστικό ξεκίνησε από τον 9ο αιώνα, το πρώτο σχίσμα αν θυμάστε έγινε επί Φωτίου, δηλαδή το 800 τόσο, μέσα στα 800 υπήρχε μια τέτοια θύμιση, αλλά το τελικό σχίσμα έγινε το 1054, επομένως από το 1054 και μετά, να το μας αυτό το χαρακτηριστικό, όπως βλέπετε αυτό το 1054 μας πάει πιο κοντά στο 1071, σε σχέση με το 1204 ή το 1071, αυτό το χαρακτηριστικό της Ορθοδοξίας που είναι ακόμη πιο μεγάλη ταυτότητα παγκοσμίως, διότι σε όλο το κόσμο οι ορθόδοξοι χριστιανοί λέγονται Greek Orthodox, γιατί όλα τα Πατριαρχεία τα οποία έγιναν ορθόδοξα ήταν ελληνόφωνα και είναι ακόμη.

Ενώ η άλλη πλευρά ονομάζονταν Roman Catholics από τη Ρώμη, εν πάσει περιπτώσει, γυρνάμε στο ζήτημα μας, 1054 λοιπόν έγινε το σχίσμα, άρα αυτή η ταυτότητα να τι στο πιάτο, τι άλλα χαρακτηριστικά έχει ο νέος ελληνισμός θα μας έβαζε σε αυτή τη συζήτηση, δύο χαρακτηριστικά άλλα, μεγάλα, το ένα είναι η μακροχρόνια επαφή του με το δυτικό στοιχείο και η μακροχρόνια επαφή του με το τουρκικό στοιχείο, αυτά είναι τα χαρακτηριστικά, πότε αρχίζει η επαφή μας με το τουρκικό στοιχείο; και πότε αρχίζουν οι Τούρκοι να κατακτούν περιοχές με ελληνισμό; το 1071 δηλαδή αυτό το μεγάλο μας χαρακτηριστικό, η συνάφεια μας με το τουρκικό στοιχείο που είναι μεγάλη, ήταν κρυμμένη κάτω από το χαλί, μόλις ήρθαν τα τούρκικα σήριαλ, ο Έλληνας βρήκε ο γύφτος την γενιά του και αναγάλλιασε η καρδιά του, ο Έλληνας παραδόθηκε κυριολεκτικά, το είχαμε αυτό κάτω από το χαλί αυτό που κουνιόντανε, το πατούσαμε κάτω και ξαφνικά, αυτό βγήκε σε περιοδικά, ολόκληρα, πας στα περίπτερα, τι έγινε; η Ατζεμ είναι έγκυος από το Μουχτάρ, με μεγάλα γράμματα, αυτά είναι τα γεγονότα της ανθρωπότητας, τι Συρία, τι Ιράκ,η Ατζέμ είναι έγκυος από το Μουχτάρ, όταν πρωτοήρθανε τα τούρκικα σήριαλ διάβαζες στην εφημερίδα, ότι η αστυνομία κάνει περιπολία στα χωριά την ώρα που παίζουν τα τούρκικα σήριαλ, διότι στα χωριά έχουν μείνει γέροντες, δεν ακούνε καλά, βάζουν πολύ δυνατά τη τηλεόραση και εκείνη την ώρα μπαίνουν μέσα και τους κλέβουν.

Γιατί σας το λέω αυτό, διότι, να πω δύο πράγματα για το τουρκικό στοιχείο, με τη τουρκική πλευρά βιολογικά έχουμε πολύ μικρή ανάμειξη και θα σας εξηγήσω γιατί, πολιτισμικά δε το συζητούμε και ο ένας πήρε και ο άλλος έχασε κτλ,. οι Τούρκοι πήραν πάρα πολλά από το Βυζάντιο, τους πρώτους αιώνες πήραν πάρα πολλά, μετά βέβαια είχαν βρει τους ρυθμούς τους, θα σας εξηγήσω γιατί δεν έχουμε μεγάλη ανάμειξη, αυτό εξ' άλλου αποδείχθηκε πρόσφατα με εξετάσεις DNA, ενώ εκείνοι έχουν πολύ μεγάλες αναμείξεις, θα σας πω γιατί, στην οθωμανική αυτοκρατορία και στο Ισλάμ εκείνο τουλάχιστο τον αιώνα, γενικά ένας άνδρας μουσουλμάνος μπορεί να παντρευτεί άπιστη, δηλαδή Εβραία χριστιανή, η κυρία να κρατήσει την πίστη της ή όχι, αλλά τα παιδιά τους θα γίνουν οπωσδήποτε μουσουλμάνοι, άρα η ροή θα πάει προς τη πλευρά του Ισλάμ, επομένως προς τη τουρκική πλευρά, το αντίστροφο ένας χριστιανός να παντρευτεί μουσουλμάνα, ήταν απαγορευμένο επί ποινή θανάτου, δεν υπήρχε περίπτωση να γίνει, στη περίπτωση που θα μπορούσε τότε, τα παιδιά θα ήταν χριστιανόπουλα και θα πήγαιναν στην ελληνική πλευρά, επομένως δεν υπήρξαν γάμοι τέτοιου τύπου, θα μπορούσαν να υπάρξουν γάμοι τέτοιου τύπου, βέβαια σε αναστατώσεις, σε πολέμους, σε εξεγέρσεις να γίνουν βιασμοί θα μπορούσε αλλά δεν ήταν κάτι τόσο εκτεταμένο, ήταν έκτακτο κτλ., βιολογικά δεν έχουμε αναμειχθεί με το τουρκικό στοιχείο καθόλου αξιόλογα, με άλλους, ναι, θα μιλήσουμε για αυτό, αλλά όχι με τους Τούρκους, εκείνοι έχουνε αναμειχθεί πάρα πολύ, οι Τούρκοι όταν ήλθαν εδώ στις περιοχές της Μικράς Ασίας είχαν είχαν την χαρακτηριστική τουρκική μορφή, δηλαδή μακρόστενο πρόσωπο, έντονα ζυγωματικά, πολύ λεπτή γαμψή μύτη, σχιστά μάτια γιατί είναι κάτοικοι των στεπών, πολύ ψηλό μέτωπο, πλούσια μαλλιά και καστανό δέρμα, αυτό δεν υπάρχει σχεδόν, το βλέπεις στη Τουρκία, έχει μείνει κάπως, αν δεις τη μέση φωτογραφία ενός Τούρκου, δεν λέει κάτι ότι είναι Τούρκος, Έλληνας μου μοιάζει, Αλβανός μου μοιάζει, Βούλγαρος μου μοιάζει, αφήστε δε που έχουν αναμειχτεί τόσο πολύ οι Τούρκοι με κατοίκους από την Ουκρανία, γιατί αυτά τα εδάφη ήτανε οθωμανικά, όλα αυτά τα εδάφη ήτανε οθωμανικά, η Μαύρη Θάλασσα ήτανε για περίπου 300 χρόνια λίμνη οθωμανική, έτσι και με Ουγγαρέζες και με Ουγγρανές και με Ρωσίδες και με Γεωργιανές και με ότι θες έχουν αναμειχτεί αυτές οι φυλετικές ομάδες και έχουν γίνει άλλες μορφές και ανάμεσα τους, για αυτό βλέπεις στη Τουρκία, άμα δεις την παλιά κατατομή εντυπωσιάζεσαι, αλλά βλέπεις και πάρα πολύ όμορφούς ανθρώπους, όταν αναμειγνύονται οι φυλές μπορεί να βγάλουν αριστουργήματα, κατά την γνώμη μου όσο έχω πάει στην Τουρκία, δεν είναι όμορφος λαός, όπως θεωρώ ότι ούτε εμείς είμαστε όμορφος λαός, αλλά θεωρώ ότι έχουμε ομορφιές, ο μέσος Έλληνας δεν νομίζω ότι είναι όμορφος, αλλά βλέπεις πολύ ωραίους Έλληνες και πολύ ωραίες Ελληνίδες, νομίζω έτσι είναι και αυτοί και φυσικά είναι πολύ μεγαλύτερος λαός, είναι σχεδόν 75 εκατομμύρια επομένως οι αναμείξεις τους είναι περισσότερες και τα αποθέματα ωραίων εμφανίσεων είναι περισσότερα, γι' αυτό βλέπετε και στα σήριαλ κάτι κυρίες με πράσινα μάτια αμυγδαλωτά κλπ., και κάτι ωραίους άντρες, αυτό και αν είναι επιθετική πολιτική της Τουρκίας! σας το λέω αυτό γιατί βιολογικά δεν έχουμε μεγάλη ανάμειξη, όμως αυτό που ενδιαφέρει πιο πολύ είναι το πολιτισμικό κεφάλαιο και επίσης η ανάμειξη μας με τους δυτικούς, εδώ βλέπω και τα μάτια σας, ο μέσος Έλληνας αν ρωτήσεις            μετά τη βυζαντινή αυτοκρατορία, ποια είναι η επόμενη δύναμη που κατακτά την περιοχή; θα σου πούνε, οι Οθωμανοί κάνω λάθος; για πιο λόγο έχουμε τέτοιο χάλι σαν λαός, ρε παιδί μου, η λέξη χαλί δεν είναι ελληνική, λέμε τώρα για το πολιτισμικά που κάτω από το χαλί, η λέξη χαλί χρησιμοποιείται από τους Τούρκους νομίζω είναι αραβική καταγωγής, αραβικής ή περσικής προέλευσης και το πήραμε μέσω των Τούρκων, η ελληνική λέξη είναι τάπητας, τάπης, θέλω να πω επειδή είμαστε και χαϊβάνια, τουρκική λέξη, άμα του πεις την ελληνική λέξη δεν θα καταλάβει ο άλλος.

 Το λέω αυτό γιατί μεταξύ των Τούρκων και του Βυζαντίου μεσολάβησαν οι δυτικοί και κυρίως οι Βενετοί, λοιπόν μεταξύ των βυζαντινών και των Οθωμανών μεσολάβησαν, άλφα οι Σελτσούκοι Τούρκοι τους οποίους επίσης έχουμε παραλείψει, δεν τους έχουμε στο νου μας και δεύτερον οι δυτικοί, μεσολάβησε μία μεγάλη περίοδος κατάκτησης όλης αυτής της περιοχής από διάφορες ομάδες και με κυρίαρχους τους Βενετούς, Βενετοί, Γενοβέζοι, Καταλανοί , στην Αθήνα, στη Βοιωτία ήταν υπό τον έλεγχο Καταλανών ιπποτών από την Ισπανία, ιππότες εδώ με τα άλογα, 150 περίπου χρόνια οι Καταλανοί, διάφορες γαλλικές οικογένειες, οι Λουιζινιάν, ο ένας ο άλλος, είναι αυτό που λέμε Φραγκοκρατία διότι στην ελληνική ορολογία η λέξη Φράγκος είναι η  λέξη πασπαρτού για όλους τους δυτικούς, η Φραγκιά, Φραγκιά είναι πέρα από τα Βαλκάνια, η Αυστρία πρώτη πρώτη, γιατί η Αυστρία είναι η πιο βαλκανική χώρα της Ευρώπης, δηλαδή η πιο κοντινή στα Βαλκάνια χώρα της Ευρώπης, γιατί το λέω αυτό, γιατί μετά την Αυστρία αρχίζει η Φραγκιά, όχι ανατολική Ευρώπη, όταν λες Φραγκιά δεν εννοείς την ανατολική Ευρώπη, πάει ο νου σου στη Πολωνία; στη Ρωσία; όχι είναι η δυτική Ευρώπη, κυρίως Γαλλία, Αγγλία, Γερμανοί, διότι οι Φράγκοι ήταν Γερμανοί, μόνο Γερμανοί ήταν οι Φράγκοι, αλλά έμεινε πασπαρτού η λέξη Φράγκος να εννοεί όλους τους δυτικούς Ευρωπαίους, Αυτοί οι δυτικοί έμειναν στα εδάφη μας σε πολλές περιοχές περισσότερο από τους Οθωμανούς, να δούμε τη Κρήτη, η Κρήτη έγινε βενετσιάνικη γύρω στο 1204, οι Οθωμανοί την κατέκτησαν το 1669 δηλαδή όποιος είναι γρήγορος στις αφαιρέσεις είναι 460 τόσα χρόνια, το 1669 καταλαμβάνεται και ο Χάνδακας και η Κρήτη παραμένει τούρκικη μέχρι το 1912, από το 1669 μέχρι το 1912 είναι 300 τόσα χρόνια, δηλαδή οι Βενετοί παρέμειναν 2 φορές περισσότερο από τους Οθωμανούς, μήπως είναι και στη Πελοπόννησο, μήπως ήταν και στη Πελοπόννησο για αιώνες και αιώνες και φύγαν και ξανά ήρθανε, στην Εύβοια, στα νησιά του Αιγαίου, στη Κύπρο, στα Δωδεκάνησα, τα Δωδεκάνησα ποιος τα διοικούσε για 300 τόσα χρόνια; οι ιππότες του Αγίου Ιωάννου της Ιερουσαλήμ, αυτοί ήταν ένα μοναστικό τάγμα που λέγονταν, μποσκιταρίαι  γιατί κάνανε φιλανθρωπίες, νοσοκομεία και αν πάτε στη Ρόδο, τουριστικά τι πουλάει η Ρόδος; τη πλάνη των ιπποτών πουλάει, δηλαδή των ιπποτών του Αγίου Ιωάννου, αυτό πουλάμε και τα κάστρα της Ρόδου, μη μιλήσουμε για τα Επτάνησα, στα Επτάνησα, κάποια από τα Επτάνησα δεν γνώρισαν Τούρκο ή γνώρισαν πολύ λίγο, αλλά στα Επτάνησα ήταν μόνο Βενετοί κατά κύριο λόγο, θέλω να πω, ενώ και στην Ήπειρο και σε περιοχές        εδώ η δυτική Ευρώπη έχει παραμείνει για αιώνες και αιώνες, εμείς αυτό δεν το αξιολογούμε πάμε παρακάτω, μπαίνει κάτω από το τάπητα για όποιους λόγους, διότι πολιτικά αποφασίσαμε ότι ανήκουμε στη Δύση και δεν θέλουμε αυτό το κομμάτι να το σκεφτόμαστε με βάρος, αλλά λαμβάνω τη τιμή να σας αναφέρω ότι τα περισσότερα τμήματα της Ελλάδος σήμερα, τα σύνορα της Ελλάδος διαμορφώθηκαν μετά το 1830 σε αλλεπάλληλες δόσεις, θα μπορούσαν να ήτανε αυτά, θα μπορούσανε να ήταν μικρότερα, θα μπορούσε να ήταν μεγαλύτερα, όπως τα σύνορα όλων των λαών είναι και κάπως τύχη, ξεκινήσαμε τόση και γίναμε όπως είμαστε, δόξα το θεό.

Στα σημερινά μας σύνορα διαμορφώθηκαν, οι Οθωμανοί κατέκτησαν τις περιοχές που κατέκτησαν όχι από το Βυζάντιο, αλλά από τους Δυτικούς, πολεμώντας με τους Βενετούς, πολεμώντας με τους Γενοβέζους, πολεμώντας με τους ιππότες του Αγίου Ιωάννου, η Χίος ήτανε γενοβέζικη μέχρι το 1566, μάλιστα διοικούνταν όχι από τη Γένοβα ακριβώς, αλλά από μία εταιρεία που λεγόντανε Μαρκόνι. Ο κάμπος της Χίου, αν έχετε πάει, το αριστούργημα της Χίου, είναι στην ουσία μια γενοβέζικη αισθητική και γενοβέζικα αρχοντικά με γενοβέζικη αισθητική, επομένως και κυρίως με ιταλικές ομάδες έχουν τεράστια παρουσία και για αυτό και στη γλώσσα μας έχουμε πάρα πολλές λέξεις ιταλικές, κυρίως για θέματα που αφορούν νεότερα πράγματα και εκείνοι βέβαια έχουνε από τη λατινική περίοδο, την περίοδο των Ρωμαίων έχουν εισπράξει χιλιάδες ελληνικές λέξεις, αλλά νομίζω ότι σας είχα πει μια ιστορία που όλες οι λέξεις δεν είναι ελληνικές, οι περισσότερες είναι πόρτα, σκάλα, μπαλκόνι, βεράντα είναι ιταλικές λέξεις, κουζίνα φυσικά και γαλλικές και άλλες λέξεις που έχουμε πάρει, στα ρούχα μας, στα είδη μας που χρησιμοποιούμε και τώρα πια είναι η αγγλική γλώσσα, μιλάμε πια χρησιμοποιώντας αγγλικές λέξεις, έτσι γινόταν και τότε. δηλαδή η ζωή των αξιοτίμων, γιατί λέμε ότι μιλούσανε ελληνικά, γιατί το να μιλάς ελληνικά, σε έκανε αμέσως μέλος υψηλής τάξεως, είχες ένα κύρος, ένα σεβασμό, ενώ αν μιλούσες συριακά ας πούμε, ε ήσουνα δευτεράντζα εκείνους τους αιώνες, τώρα συμβαίνει το ίδιο.