Μικρά Μαθήματα για ένα Μεγάλο Κόσμο - Επεισόδιο 51

 Σύνδεση με το προηγούμενο 

Στο προτεσταντισμό οι κοινωνίες σου σε αφορά, είσαι εσύ γιατί ανήκεις στη κοινωνία και η κοινωνία είναι αυτή που είναι γιατί είσαι εσύ και αφού κάνει αυτό το γύρο του, τώρα, είπαμε αυτό γίνεται το 16ο, 17ο αιώνα είναι αυτός ο γύρος, στον 17ο αιώνα θα αρχίσει ο επόμενος γύρος του. Ο τελευταίος γύρος και μεγάλος που πιάνει, ο γύρος με τον οποίο θα πάρουνε και την εξουσία, είναι ο διαφωτισμός. 

 

Ο διαφωτισμός παρουσιάζεται ως φαινόμενο, πολιτιστικό, ιδεολογικό, κοινωνικό, 17ος, 18ος αιώνας και σβήνει με τις αρχές του 19ου αιώνα, δηλαδή 200 χρόνια, 200 χρόνια το κάθε γύρο, αναγέννηση, θρησκευτική μεταρρύθμιση, διαφωτισμός, προσέξτε να δείτε τώρα, αν η θρησκευτική μεταρρύθμιση, δηλαδή ο προτεσταντισμός που άλλαξε τις νοοτροπίες, τι έκανε ο προτεσταντισμός; άλλαξε τη στάση του καθενός ανθρώπου απέναντι στον εαυτό του και στους άλλους, είναι βαθιά πολιτικό πράγμα ο προτεσταντισμός με θρησκευτικό κάλυμμα, τώρα έρχεται η ώρα της απόλυτης πολιτικής συζήτησης, ο διαφωτισμός είναι πολιτική συζήτηση, όχι με την έννοια την κομματική, γιατί στην Ελλάδα λέμε πολιτικά και εννοούμε κομματικά, με την έννοια του πολίτη, δηλαδή εγώ μέσα στη κοινωνία, ποια θέση έχω, η κοινωνία ως προς εμένα τι ζητάει;  εγώ τι ζητώ από την κοινωνία; πια είναι τα όρια μου στη κοινωνία;  πια είναι τα όρια της κοινωνίας σε εμένα; προβληματισμός, συζήτηση, τα δίκαια του ανθρώπου και του πολίτη, δηλαδή σαν άτομο εγώ μέσα στην κοινωνία και η κοινωνία ως προς εσένα, αυτή είναι η κεντρική συζήτηση του διαφωτισμού η οποία βέβαια είχε πολλαπλάσιες εκφάνσεις, είναι πια μια πολύ δυναμική, πολύ ώριμη συζήτηση η οποία περιλαμβάνει την έννοια, του τι είναι ελευθερία, ελευθερία ποτέ δε είναι στην ουσία, ποτέ, θα πρέπει να το ξέρετε, σε κανένα ορισμό της ελευθερίας, ποτέ, αυτό το δικό μας δεν υπάρχει, η ελευθερία είναι πάντα συζητάς για την ελευθερία, συζητώντας για τα όρια, η ελευθερία του ενός σταματάει εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου, δεν μπορείς να κάνεις ότι θέλεις, δεν μπορείς να έρχεσαι στο τοίχο του σπιτιού μου και να τον μουτζουρώνεις, να πας να πάρεις ένα χαρτί και να το μουτζουρώσεις, έχω δικαίωμα να περπατώ στο δρόμο και να βλέπω ένα καθαρό τοίχο, δεν έχεις εσύ το δικαίωμα να μου μουτζουρώνεις το τοίχο, εμένα αυτό με ενοχλεί πάρα πολύ , αυτή η μουτζούρα στους δρόμους πάνω σε μνημεία, πάνω σε πέτρινα, ποιος είσαι;  πως το φαντάστηκες αυτό; αυτό είναι ελευθερία;  αυτό είναι το αντίθετο της ελευθερίας, εσύ μου αφαιρείς το δικαίωμα να είμαι εγώ ελεύθερη, όντας εσύ ασύδοτος, επομένως, τι θα πει ελευθερία, δεν είναι απλή συζήτηση, το θράσος, η αδιαφορία, δεν είναι ελευθερία, είναι το αντίθετο της ελευθερίας και αυτό το λένε όλοι οι στοχαστές στο κόσμο, επομένως αυτό το πράγμα έγινε κέντρο της συζήτησης και μέσα στην συζήτηση αυτή για να κατανοήσει ο διαφωτισμός του τι είμαστε πραγματικά, γυρνάει στη φύση, δηλαδή λέει, στάσου να δούμε βρε παιδί μου, σαν άτομα εμείς, είμαστε τμήμα της φύσης, μέσα στη φύση πως λειτουργούν, πως λειτουργούν τα ζώα, εμείς ζώα είμαστε, πως λειτουργούμε εμείς ως ζώα μέσα στη φύση, για αυτό και ο διαφωτισμός έγραψε πολλά πονήματα για τη φύση και κυρίως γύρισε για την εκπαίδευση, δηλαδή η κοινωνία εκ των πραγμάτων σε αποσπά από τη φύση, άρα σε ποιο βαθμό η κοινωνία μπορεί να επεμβαίνει στη φύση, πια είναι η φύση μας, σε πιο βαθμό επέμβασης της κοινωνίας δε παραβιάζεται βαριά η φύση μας και είναι γόνιμη για να ζούμε ως κοινωνία, αυτά είναι μεγάλες συζητήσεις, αλλά ο διαφωτισμός τις ξεκίνησε αυτές τις μεγάλες συζητήσεις για τον άνθρωπο και είναι βαθιά πολιτικές, με την έννοια ότι τον τοποθετεί σαν πολίτη μέσα στην κοινωνία, όχι κομματικές, που ξεκινάει αυτό το μεγαλειώδες κίνημα το οποίο είναι στην πραγματικότητα και το κίνημα που αυτές οι τάξεις που αρχίζουν να αναδύονται από το 1100 σκοπεύουν να τραβήξουν το τελευταίο χαλί που είχε μείνει στα υπολείμματα των μεσαιωνικών οργανώσεων και τα υπολείμματα της φεουδαρχίας, αυτό τώρα θα γίνει  σε μια χώρα, τις εξής δύο, την Αγγλία και δευτερευόντως την Ολλανδία, ο διαφωτισμός είναι παιδί της χώρας που θα αλλάξει το κόσμο και είναι παιδί του 17ου αιώνα, με στοχαστές που θα ανοίξουν το πεδίο, τον Ισαάκ Νεύτωνα ο οποίος μελετά τη φύση, σαν φυσικός, το μεγαλύτερο μυαλό της ανθρωπότητας θεωρείται από κάποιους τα τελευταία 500 χρόνια, ο Ισαάκ Νεύτωνας λειτούργησε στην Αγγλία το 1670, 1680, 1690, τον 17ο αιώνα και δίπλα του ο Τζον Λοκ ο οποίος μελέτησε την καρδιά του διαφωτισμού, αυτό που είπαμε πριν, τι είναι η κοινωνία, πια είναι η φύση του ανθρώπου, πως λειτουργούμε μέσα στη κοινωνία, πια είναι τα όρια του ανθρώπου, πια είναι τα όρια της κοινωνίας, πια είναι η εκπαίδευση του ανθρώπου στην κοινωνία, αυτό το δρόμο τον αγγλικό μετά πέρασε απέναντι στη Γαλλία, στη Γερμανία και άνθισε στη Γαλλία επίσης και στην Γαλλία είχε και πιο φαντασμαγορικές εκφάνσεις, όχι βαθύτερες, αλλά φαντασμαγορικές γιατί η Γαλλία άργησε πάρα πολύ να κάνει την επανάσταση της, ενώ αυτές οι αστικές ομάδες στην Αγγλία θα τελειώσουν με αυτό το θέμα στο 17ο αιώνα, επομένως ο διαφωτισμός στην Αγγλία θα είναι παιδί της επανάστασης, ενώ στη Γαλλία η επανάσταση θα είναι παιδί του διαφωτισμού, εξ’ αυτού ο διαφωτισμός στη Γαλλία, επειδή δεν είχε λυθεί το πολιτικό πρόβλημα είναι πάρα πολύ έντονος, πάρα πολύ οργανωμένος, πάρα πολύ δυναμικός γιατί στην ουσία πρέπει να ετοιμάσει μια επανάσταση, στην Αγγλία είχε γίνει η επανάσταση, τελειώσανε με αυτό το ζήτημα. 

Για να πάρουμε λοιπόν αυτή τη χώρα που άλλαξε το κόσμο, γιατί έκτοτε η Αγγλία από το 17ο αιώνα και μετά, είναι πια η ατμομηχανή του κόσμου, πάει τέλειωσε, μπήκε μπροστά στο τρένο και όλοι πίσω είναι τα βαγόνια, όχι για πάντα βέβαια, αλλά για 200 χρόνια πια είναι η αναμφισβήτητα η μεγαλύτερη δύναμη στη γη, τι έγινε με αυτή τη χώρα; πως έγινε και έφτασε σε αυτή τη παγκόσμια πρωτιά και παγκόσμια πρωτοπορία;  Πρώτα-πρώτα είναι νησί, δεν συνδέεται ακριβώς με την Ευρώπη, έχει σημασία, οι Άγγλοι δεν θεωρούν τον εαυτό τους, όταν μιλάνε για την Ευρώπη λένε continent, δηλαδή ήπειρος, σαν να είναι οι ίδιοι κάτι άλλο, αυτοί είχαν και περίπλοκη ιστορία στο εσωτερικό τους γιατί ήτανε διάφορες ομάδες, είχανε συγκρούσεις και πολέμους με τους Σκωτσέζους, με τους Ουαλλούς, με τους Ιρλανδούς, μέχρι να στήσουν κάποιο ενιαίο βασίλειο, έγιναν εκεί πολλά, αλλά επίσης είχανε και την, όπως σας είπα, παράξενες εξελίξεις με την απέναντι ήπειρο, γιατί τους είχαν κατακτήσει και ενσωματώθηκαν πάρα πολύ με Σάξωνες, με Άγγλους, είναι γερμανικό φύλο, εκ των υστέρων ονομάζεται όλη η Αγγλία, England, από αυτούς τους Άγγλους, άλλαξε και η γλώσσα των Άγγλων, οι προηγούμενοι, οι Βρετανοί ήταν κελτόφωνοι, αυτοί που κατοικούσαν την Αγγλία, οι ντόπιοι κάτοικοι της Αγγλίας ήταν οι Βρετανοί, αυτοί μιλάγανε κέλτικα, ήρθαν τόσοι Γερμανοί σε αυτοί τη χώρα που η γλώσσα τους έγινε γερμανική, η αγγλική γλώσσα επαναλαμβάνω ανήκει στην γερμανική οικογένεια των γλωσσών, δεν είναι ακριβώς γερμανική, αλλά έχουνε στοιχεία, μισούνται μεταξύ τους ιστορικά. 

Τώρα στην Αγγλία να δούμε μερικά σημεία, ο μεγάλος 100νταετής πόλεμος έφερε εσωτερικές ανακατατάξεις, όπως σας είπα έγιναν πολλές εξεγέρσεις αγροτών στη διάρκεια αυτού του εκατονταετούς πολέμου δηλαδή το 1300 κτλ., και γρήγορα εξ’ αυτού κέρδισε καλύτερη θέση οι αγρότες τους στην Αγγλία και μειώθηκε η δύναμη των φεουδαρχών, η οποία δύναμη των φεουδαρχών στην Αγγλία ήταν ήδη περίπλοκη γιατί ανήκαν σε διάφορους οίκους και συγκρούονταν και μεταξύ τους από  διάφορες περιοχές, σαν αποτέλεσμα αυτής της βίας, το 1215 στην χώρα αυτή συγγράφεται  ένα κείμενο το οποίο είναι από τα πιο πρωτοπόρα της Ευρώπης και ονομάζεται Magna carta , είναι πολύ πρώιμο κείμενο αυτό και η Μάγκνα Κάρτα αποτελείται από 63 άρθρα τα οποία συνέγραψαν από κοινού ο βασιλιάς και οι ευγενείς και ο κλήρος, λόγω του ότι είχανε μεταξύ τους πολλές εντάσεις και το πράγμα είχε πάρει δύσκολη τροπή, συμφώνησαν με αυτά τα άρθρα, πια είναι τα όρια της δικαιοδοσίας του κάθε ενός, δηλαδή τα όρια του βασιλιά, τα όρια των αρχών, τα όρια του κλήρου, πρώτη φορά σε κείμενο ευρωπαϊκό γίνεται αυτή η ρύθμιση που είναι βαθιά πολιτική ρύθμιση και γίνεται σε αυτή τη χώρα, αντιστρόφως η δεύτερη σπουδαία χώρα της Ευρώπης η Γαλλία δεν μπαίνει σε τέτοιες διαδικασίες, όμως 100 χρόνια αργότερα το 1302, ο βασιλιάς της Γαλλίας, επειδή και στη Γαλλία υπήρχαν μεγάλες εσωτερικές αναστατώσεις και συγκρούσεις, δηλαδή εξεγέρσεις αγροτών και συγκρούσεις φεουδαρχών κτλ., ο βασιλιάς παραχωρεί σύγκληση γενικών τάξεων, αν έχετε ακούσει τον όρο, δηλαδή συμφωνεί να καλεί ο ίδιος με δικιά του πρωτοβουλία, να καλεί όποτε εκείνος νομίζει τους γαιοκτήμονες, δηλαδή τους φεουδάρχες, αντιπροσώπους του κλήρου, αντιπροσώπους της μεσαίας τάξης, όχι τους αγρότες και τον εαυτό του για να συζητούν διάφορα ζητήματα που οι αποφάσεις δεν ήτανε δεσμευτικές για το βασιλιά, αλλά τέλος πάντων έγινε αυτός ο θεσμός, η σύγκλιση των γενικών τάξεων που όμως λειτουργούσε μια φορά στα 300 χρόνια, διότι έγινε το 1302, μετά το 1614 και τη τρίτη φορά είναι το 1789 που έγινε η επανάσταση, όταν έγινε η επανάσταση το 1789 ο Λουδοβίκος 16ος επειδή αισθάνθηκε την γη να φεύγει κάτω από τα πόδια του και κατάλαβε ότι το πράγμα πάει στο ανεξέλεγκτο, είπε να καλέσουμε τις γενικές τάξεις, από το 1614 ήτανε η προηγούμενη φορά και το θυμήθηκε ο βασιλιάς και έγινε σύγκλιση των γενικών τάξεων στη Γαλλία η οποία μαζεύτηκε και αποφάσισε την επανάσταση, δηλαδή δεν τον έσωσε αυτή η ιστορία, αλλά θέλω να σας πω, η Γαλλία είχε πολύ μεγάλη καθυστέρηση στους πολιτικούς της θεσμούς, ενώ τα πράγματα στην Αγγλία είναι πιο οργανωμένα, υπάρχει και μια συζήτηση όπως είναι στην νοοτροπία των Άγγλων, δηλαδή οι Άγγλοι δεν τεντώνουν τα σχοινιά πολύ και στην πολιτική τους ζωή δηλαδή, δεν υπερβάλλουν σε ένα θέμα, κρατάνε ένα μέτρο σε αυτά τα πράγματα, στη περίοδο του 1200. 1300, 1400 είχανε τόσες συγκρούσεις που δεν στέκει τόσο πολύ, ίσως κάποιες πλευρές του χαρακτήρα τους να έχει αυτή τη διάσταση, το άλλο που συμβαίνει στην Αγγλία, έχουμε το 1215 αυτή την εντυπωσιακή πλευρά στη ζωή τους, την Μάγκνα Κάρτα, η Μάγκνα Κάρτα μέχρι σήμερα, ξέρετε η Αγγλία είναι η πιο πρωτοπόρα χώρα σε όλες τις πολιτικές εξελίξεις της Ευρώπης και του κόσμου δηλαδή, με την εξαίρεση της Ολλανδίας η οποία ήτανε μια υβριδική κατάσταση γιατί είναι ένα μικρό κράτος που όλοι είναι έμποροι, ναυτικοί και αγρότες χωρίς φεουδαρχίες, στην Ολλανδία είναι έτσι και τόσο δύσκολα τα πράγματα που δεν έστερξε η φεουδαρχία, όχι ότι δεν υπήρχαν, το κλίμα το δίνει κυρίως η μαχόμενη οικονομία και οι αγρότες της Ολλανδίας, τα αγροτικά τους προϊόντα τα ρίχνουν στην αγορά και έχουν επιχειρηματικό πνεύμα, εξ’ αυτού η Ολλανδία ήταν πολύ πρωτοπόρα χώρα και είχε δημοκρατικούς θεσμούς των εμπόρων, δηλαδή τη λύση την έδιναν οι έμποροι, υπήρχαν αυτονόητες συνάξεις εμπόρων, δηλαδή στις πόλεις, τι πρόβλημα έχουμε; και στην κοινωνία, το είχε αυτό η Ολλανδία, αλλά είναι μικρή χώρα και δεν έδωσε αυτή το στίγμα, εκείνη  που έδωσε το στίγμα είναι η Αγγλία, η Αγγλία λοιπόν μετά το 1215 θα μπει μετά από ένα αιώνα στο μεγάλο πόλεμο με τη Γαλλία, δηλαδή το πόλεμο τον εκατονταετή, αυτός ο εκατονταετής πόλεμος θα φέρει άλλες εξελίξεις μέσα, δηλαδή θα αδυνατίσει ακόμη περισσότερο τους φεουδάρχες, όταν τελειώσει αυτός ο εκατονταετής πόλεμος θα γίνει ένας ξεγυρισμένος εμφύλιος πόλεμος μέσα στη Αγγλία, μεταξύ των οίκων των Λάγκαστερ και των Γιόρκ και θα προκύψει από αυτό ο οίκος των Τυδώρ που τελικά θα διοικήσει για ένα διάστημα, σε αυτό τον οίκο των Τυδώρ οφείλει πολλά, Τυδώρ είναι και η Ελισάβετ η πρώτη, Τυδώρ ήταν και ο Ερρίκος ο 8ος, μόλις τελειώνει αυτός ο εμφύλιος πόλεμος η Αγγλία θα είναι πλέον ενιαία χώρα, θα τελειώσει με αυτές τις εμφύλιες συγκρούσεις και ο βασιλιάς τους θα δεχθεί τον προτεσταντισμό, 1534 και θα δεχθεί τον προτεσταντισμό με τους καλύτερους όρους από άλλες χώρες, δηλαδή στην Αγγλία δεν θα γίνει εμφύλιος πόλεμος μεταξύ καθολικών και προτεσταντών, γιατί υπάρχει μια ανοχή ως προς τους καθολικούς τους οποίους και καίνε ζωντανούς, φυσικά ένα σωρό καίνε ζωντανούς, όποτε κρίνουν ότι ήλθαν σε επαφή με τη καθολική Ισπανία, γιατί εκείνη την εποχή η Ισπανία [πράγματι υπονόμευε την Αγγλία και πράγαματι υπήρχαν πολλοί Άγγλοι οι οποίοι συνεργάζονταν με την Ισπανία για να ανατρέψουν τον προτεσταντισμό στη χώρα, βέβαια μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά, εν πάση περιπτώση η Αγγλία δέχεται το προτεσταντισμό, πρώτη, η πρώτη χώρα που δέχεται το προτεσταντισμό, γιατί ο προτεσταντισμός διαδόθηκε, αλλά η πρώτη χώρα που έγινε προτεσταντική, οργανωμένα από το βασιλιά της είναι η Αγγλία και αυτό την βάζει σε μια διαδικασία τελείως ειδική, όπως σας είπα, αμέσως κλείνονται όλα τα μοναστήρια, δεσμεύεται η εκκλησιαστική περιουσία, δημεύονται, κατανέμονται, πωλούνται και η χώρα μπαίνει σε επιχειρηματική δράση, το επιχειρείν γίνεται θεσμός, γίνεται τμήμα της θεότητος, ο θεός θέλει να επιχειρείς, ο θεός θέλει να παράγεις και όταν επιχειρείς και παράγεις, ξέρετε στη χώρα μας σε αυτό έχουμε μια εχθρότητα, ακούς την λέξη επιχειρείν και επιχειρηματίας και αμέσως υπάρχει μια αρνητική αντίδραση, μια δαιμονοποίηση,  αντίθετα σε χώρες σαν την Αγγλία το επιχειρείν είναι πραγματικά θετικό, δηλαδή λένε τη λέξη, ο τάδε επιχειρηματίας και αμέσως αισθάνονται ένα κύρος και σεβασμό για αυτόν και αυτό είναι παλαιότατο σε όλες αυτές τις προτεστάντικες χώρες οι οποίες ταυτόχρονα μπήκανε σε αυτό που λέμε, ελεύθερη οικονομία, στο επιχειρείν, καμία χώρα δε μπήκε στο επιχειρείν σαν την Αγγλία, τόσο οργανωμένα, γιατί στην Αγγλία οι βασιλείς έβαλαν πλάτη στην ανάπτυξη της ελεύθερης οικονομίας, η ίδια η Ελισάβετ άνοιξε τα μπαούλα της για να επενδύσει τα χρήματα της σε παραγωγικές δραστηριότητες και στην ουσία ανάγκασε και τους διάφορους ευγενείς, δηλαδή τα υπολείμματα της φεουδαρχίας, να βγάλουν και αυτοί τα χρήματα από τις κασέλες τους και να τα βάλουν σε κάτι παραγωγικό, δεν είναι τυχαίο σε αυτή τη χώρα που δημιουργήθηκε, πρώτον η αγγλική εταιρία ανατολικών Ινδιών, είναι στο 1599, δημιουργείται αυτή η τόσο πρωτοπόρα και επιτυχημένη εταιρία. Το 1571 αυτή η χώρα αποκτά το πρώτο χρηματιστήριο στο κόσμο, είναι εγγλέζικο, το 1571 η Αγγλία έχει χρηματιστήριο, το δεύτερο χρηματιστήριο στο κόσμο είναι το 1609 στο Άμστερνταμ το οποίο θεωρήθηκε πιο επιτυχημένο από το αγγλικό, γενικά, η ολλανδική εταιρία ανατολικών Ινδιών θεωρείται πιο επιτυχημένη από την αγγλική και οι δύο είναι σαξές στόρι, δεν το συζητούμε, το χρηματιστήριο σαν κίνηση βοηθάει πάρα πολύ την επιχειρηματικότητα στην Αγγλία και μετά στην Ολλανδία, διότι οι επιχειρηματίες μπορούν να αντλήσουν κεφάλαια απροσώπως από μετοχές οι οποίες δίνονται από μένα και σένα προσδοκώντας ότι κερδίζοντας αυτή η επιχείρηση που θα αντλήσει χρήματα από σένα θα πάρεις και εσύ τμήμα των κερδών της, καθώς αυτό αποδεικνύεται πάρα πολύ ευεργετικό για την οικονομία, σταδιακά τα χρηματιστήρια θα μεταδοθούν στις πιο επιτυχημένες χώρες και μετά και στις λιγότερο επιτυχημένες χώρες, ξέχασα να σας πω, το πρώτο κραχ είναι το 1636 στην Ολλανδία, διότι είχε μπει όλη η παραγωγή τουλίπας στο χρηματιστήριο, όλα είχαν μπει στο χρηματιστήριο και η παραγωγή τουλίπας και το 1636 παρήχθη τόση πολύ τουλίπα που δεν εύρισκε διέξοδο στις αγορές, έπεσε η τιμή της και είχαμε το πρώτο κραχ που σχετιζόντανε με τη τουλίπα, στην ίδια χώρα στην Ολλανδία 1620 δημιουργείται η πρώτη εφημερίδα στο κόσμο, εδώ δηλαδή, κοιτάξτε είναι διπλανές αυτές οι χώρες, είναι πολλή κοντινές στη κατεύθυνση της δράσης τους, είναι ναυτικοί, είναι καπεταναίοι, είναι τεχνίτες, είναι, είναι... τα φαινόμενα είναι πινγκ-πονγκ και πάρα πολύ κοντινά και πάρα πολύ γόνιμα, πάρα πολύ δυναμικά, σέρνουν το κόσμο, όλοι πάνε από πίσω από δαύτα, ακόμη και αυτοί που τα κατηγορούν, από πίσω πάνε, αλλιώς δε βγαίνει, γιατί έτσι έχει στηθεί η ανθρωπότητα από αυτά, το 1694, κοιτάξτε είμαστε στο 17ο αιώνα, δημιουργείται η θρυλικότερη τράπεζα του νεότερου κόσμου που είναι η τράπεζα της Αγγλίας, είναι η πιο προχωρημένη τράπεζα στο κόσμο, αυτή η οποία έθεσε τις βάσεις του τραπεζικού σύγχρονου συστήματος και ήτανε εγγλέζικη και εκείνο που θα συμβεί στον αγγλικό 17ο αιώνα είναι ότι αυτά που λέμε συνδυάστηκαν και με επανάσταση, πολιτική επανάσταση. 

Ποια είναι η πολιτική αυτή επανάσταση;  ξεκινάει το 1642 με το Κρόμγουελ και είναι η πρώτη επανάσταση, πλήρης επανάσταση της νέας εποχής, με εξαίρεση πάλι τους Ολλανδούς, οι Ολλανδοί το 1572 δηλαδή το προηγούμενο αιώνα, τον αιώνα του προτεσταντισμού ξεκίνησαν την μακρύτερη επανάσταση της ευρωπαϊκής ιστορίας, δηλαδή πολεμούσαν για πάνω από 40 χρόνια, εναντίον των Ισπανών, γιατί η περιοχή τους ήταν υπό τον πολιτικό έλεγχο της Ισπανίας και με το ξεκίνημα των μεγάλων συγκρούσεων μεταξύ προτεσταντών και καθολικών, επειδή η Ισπανία είναι καθολική, εκεί πάνω στο βορά έγινε πόλεμος εναντίον της Ισπανίας, στην ουσία ήτανε πόλεμος ανεξαρτησίας για τους Ολλανδούς οι οποίοι τελικά το πέτυχαν και στην διάρκεια αυτού του πολέμου εναντίον της Ισπανίας, αποφασίστηκε η ισονομία των πολιτών απέναντι στους νόμους, το δικαίωμα των πολιτών να αλλάζουν την κυβέρνηση εάν κρίνουν ότι δεν είναι πρόσφορη για τα συμφέροντα τους και για τις ανάγκες τους, δηλαδή αποφάσεις οι οποίες συνδυάζονται με το πολύ προχωρημένο διαφωτισμό, στην Ολλανδία αυτά έγιναν 200 χρόνια πιο πριν, αυτοί οι Ισπανοί δεν πήγαν ακριβώς, ο ισπανικός οίκος επειδή ήταν πάμπλουτος με τα χρυσάφια της Αμερικής και όταν έφυγαν οι Άραβες άρχισε ένα σχέδιο να παντρεύεται Αμψβούργος και Χοσφέλερ και σταδιακά καθώς ισχυροποιήθηκε  μέσω αυτών των γάμων ήλεγχαν μεγάλο τμήμα της Ευρώπης, γιατί τότε πήγαινε με τη νύφη και το γαμπρό η περιοχή, ήτανε προίκα δηλαδή, έτσι η Ολλανδία χρειάστηκε να το κάνει, στο 1642 λοιπόν η Αγγλία επαναστατεί εναντίον των βασιλιάδων της και του συστήματος της και το 1649 κόβει το κεφάλι του βασιλιά της, ο Κάρολος ο 1ος έχασε το κεφάλι του για  να επανέλθει η βασιλεία το 1660, ο Κάρολος ο 2ος θα είναι αυτός και θα προσπαθήσει η χώρα να ισορροπήσει μεταξύ βασιλείας και δημοκρατίας  που έχει μπει μπροστά, δεν θα έχει καλή εξέλιξη αυτό και για αυτό θα ανατραπεί και αυτός και θα έλθει ο Γουλιέλμος της Οράγγης από απέναντι, από την Ολλανδία και τότε είναι που έγινε η ένδοξη επανάσταση όπως λέγεται όλη αυτή η περίοδος, διήρκησε από το 1642 έως το 1689, εκατό ακριβώς χρόνια πριν τη γαλλική επανάσταση στην Αγγλία άνοιξε ο κύκλος και με το τέλος αυτού του κύκλου, ορίζονται τα όρια του βασιλιά, της δικαιοδοσίας του βασιλιά, ορίζεται η ισονομία απέναντι στους νόμους, ορίζεται, προστατεύεται η ατομική περιουσία που είναι πολύ μεγάλο πράγμα, του διαφωτισμού το διακύβευμα είναι η τιμή στην ατομική σου περιουσία, ήτανε επαναστατικό πράγμα αυτό, το να προστατεύεις την περιουσία, διότι στους προηγούμενους αιώνες η περιουσία του καθενός ήταν έρμαιο της δράσης των ηγεμόνων, των φεουδαρχών κτλ., άρα επαναστατικό, για τις επαναστάσεις του 17ου και του 18ου αιώνα είναι η προστασία της περιουσίας, στην Αγγλία για πρώτη φορά προστατεύονται τα πνευματικά δικαιώματα, καταγράφεται, η δικαιοσύνη γίνεται πλήρως ανεξάρτητη και προστατεύεται η ελευθερία της δικαιοσύνης και συγγράφεται και η διακήρυξη των δικαιωμάτων, όπως και το χάπεας κόρπους (Hapeas Corpus), στο 17ο αιώνα η Αγγλία παράγει άλλο ένα σπουδαίο κείμενο του νεότερου ευρωπαϊκού χώρου που λέγεται χάπεας κόρπους και ορίζεται σε αυτό, το πόσο μπορεί η εξουσία να έχει πάνω στο σώμα σου, το σώμα σου, δικαιοδοσία, δηλαδή όταν σε συλλαμβάνει, όταν σε ανακρίνει, όταν σε βάζει στη φυλακή που στους προηγούμενους αιώνες δεν υπήρχε καμιά δικλείδα ασφαλείας, η επαναστατική Αγγλία του 17ου αιώνα τα προστατεύει, είναι η πιο προχωρημένη σύλληψη του κόσμου διοίκησης και δεύτερον θεσπίζεται κατά κάποιον τρόπο, η πραγματική πια μοναρχία, προσέξτε να δείτε τώρα την αντινομία, η Αγγλία δεν είχε σύνταγμα, αλλά θεωρούν ως σύνταγμα τα διάφορα κείμενα που συγγράφηκαν με τη Μάγκνα Κάρτα και Χάπεας Κόρπους, οι συμφωνίες που έγιναν κατά τη διάρκεια αυτού του εμφυλίου πολέμου, αυτά συναποτελούν το σύνταγμα και θεωρούν οι Άγγλοι ότι δίνουν μια κατεύθυνση, ότι το σύνταγμα δεν μπορεί να είναι απόλυτο, αλλά σου δίνει μια κατεύθυνση και με βάση την κατεύθυνση η κοινωνία σε κάθε περίπτωση, ας δίνει την απάντηση της και έτσι δεν έχει σύνταγμα, πάντως είναι μια συνταγματική μοναρχία, γιατί οι βασιλείες δεν έχουν καθόλου την ελευθερία δράσεως, έχουν δημιουργηθεί βουλές, η βουλή των Κοινοτήτων, η βουλή των Λόρδων και η κάθε βουλή έχει τα όρια της δικιάς της δικαιοδοσίας, επομένως η Αγγλία φέρνει εμπρός τα πολιτικά πράγματα και είναι η πρώτη χώρα η οποία τόσο επισήμως και τόσο συγκεκριμένα διαγράφει το φεουδαρχικό καθεστώς το οποίο πια δεν υπάρχει, δηλαδή δεν υπάρχουν προνόμια των φεουδαρχών, δεν υπάρχουν προνόμια των ευγενών, δεν υπάρχει καν προνόμιο του βασιλικού οίκου, γιατί όλοι είναι ίδιοι ενώπιον του νόμου και βέβαια μπαίνει εξ’ αυτού και στο διαφωτισμό, τον Νεύτωνα, τον Τζον Λοκ, να σας διαβάσω ονόματα, Φράνσις Μπέυκον, αργότερα ο Άνταμ Σμιθ, ο Μαλθους, ο Τζον Στιουαρτ ΜιλλΤζέρεμυ Μπέκμαν, Τσαρλ  Ντάρβιν    ,ο Δαρβίνος, θέλω να πω, μέσα στους επόμενους αιώνες η Αγγλία θα παράσχει μεγάλους στοχαστές, σε ένα άρθρο που διάβαζα πρόσφατα για τους μεγαλύτερους εφευρέτες των τελευταίων 500 χρόνων, τους μεγαλύτερους στοχαστές των τελευταίων 500 χρόνων, έβλεπα Άγγλους, Άγγλους, Γερμανούς, Αμερικανούς, Άγγλους, Άγγλους, Γερμανούς, Άγγλους, Άγγλους, Γερμανούς, Άγγλους, Άγγλους......θέλω να πω, είναι η Αγγλία μπροστά, η Αγγλία μπροστά και σε όλα  και στους στοχαστές και στους εφευρέτες και στην οικονομία κτλ., και αυτό προέρχεται από την πρωτοπορία της στην επανάσταση αυτή. 

Τώρα το ενδιαφέρον είναι, ότι μετά από αυτά δηλαδή μετά τον 17ο αιώνα, τον 17ο αιώνα δημιουργείται στην Αγγλία η βασιλική ακαδημία του Λονδίνου η οποία και θα συντονίσει τις ανακαλύψεις. Αντιστοίχως και η Γαλλία  τον 17ο αιώνα, η Γαλλία μετά το 1648 μετά το τέλος του τριακονταετούς πολέμου, η Γαλλία είχε ζήσει πάρα πολύ παρατεταμένο εμφύλιο μεταξύ καθολικών και προτεσταντών, πιθανόν αυτό, όχι πιθανόν, οπωσδήποτε έπαιξε ρόλο στη Γαλλία, καθυστέρησε στη Γαλλία τις πολιτικές λύσεις και στη διευκρίνηση  του ρόλου του βασιλιά, ο βασιλιά στη Γαλλία αντί να αδυνατίσει, δυνάμωσε λόγω του μακρού εμφυλίου πολέμου μεταξύ καθολικών και προτεσταντών, επομένως μετακινήθηκε η επανάσταση πολύ αργά, το 1789, το 1789 η Αγγλία ήτανε στη Θεσσαλονίκη και η Γαλλία στη Λαμία, γιατί η Αγγλία είχε λύσει, ποτέ δεν λύνονται, είχε προχωρήσει  στην επίλυση των εσωτερικών της  προβλημάτων και έτσι στον επόμενο αιώνα που πια είναι ο 18ος αιώνας, η Αγγλία, προσέξτε η Γαλλία ζει και αυτή μετά το τέλος του μακρού της εμφυλίου πολέμου μεταξύ καθολικών και προτεσταντών, η Γαλλία ζει τον χρυσό της αιώνα, μετά το 1650 και μέχρι το 1750 είναι ο αιώνας του Λουδοβίκου 15ου, 16ου, του 14ου, είναι ο αιώνας των θαυμάτων με θαυμάσια επιτεύγματα και στη μουσική και στο θέατρο και στις ανακαλύψεις, η Αγγλία επίσης τον 16ο αιώνα έχει επίσης τον Σαίξπηρ, εδώ έχουμε, εδώ έχουμε μεγάλες εξελίξεις στις χώρες αυτές.   

Όμως η Αγγλία στο 18ο αιώνα παρ’ ότι η Γαλλία είναι ισχυρή, την συντρίβει σε όλα τα επίπεδα, όποτε συγκρουστούν το 18ο αιώνα, την νικάει, την νικάει σε πολέμους μέσα στην ήπειρο, σε πολέμους στη βόρια Αμερική σας θυμίζω, συγκρούστηκαν για τον έλεγχο της βόρειας Αμερικής τον  το 18ο αιώνα, ηττήθηκε η Γαλλία, συγκρούστηκαν για τον έλεγχο της Ινδίας, ηττήθηκε η Γαλλία, αλλά η Αγγλία τι τρέχει; και αυτό μοιάζει να φαίνεται, αλλά ακόμη η Γαλλία μοιάζει πολύ δυνατή, σε λίγο όμως η Γαλλία θα κάνει την επανάσταση της και θα μείνει πίσω, γιατί η γαλλική επανάσταση παρ’ όλο του ότι έπρεπε να γίνει, δεν το συζητούμε και προσέξτε να δείτε, η αγγλική επανάσταση δεν επηρέασε τον υπόλοιπο κόσμο, ήτανε τόσο πρώιμή που ο κόσμος δεν είχε τα δεδομένα να τον κατατάξει, όταν έγινε η γαλλική επανάσταση, η γαλλική επανάσταση έπαιξε τεράστιο ρόλο στο κόσμο, γιατί ήταν πιο ώριμα τα πράγματα, ήταν φαντασμαγορική η γαλλική επανάσταση και με τρομερές εναλλαγές του εμφυλίου, στην Αγγλία επίσης ο εμφύλιος τους πόλεμος το 17ο αιώνα είχε εναλλαγές, αλλά σαν την Γαλλία όχι, εκεί έγιναν πάρα πολύ έντονα πράγματα. Λοιπόν μέσα στον 18ο αιώνα τώρα και πριν γίνει η γαλλική επανάσταση, πρώτη είναι η αγγλική επανάσταση το 17ο αιώνα, δεύτερη επανάσταση της σύγχρονής εποχής δεν είναι η γαλλική, η γαλλική είναι η τρίτη, η δεύτερη είναι η αμερικανική επανάσταση η οποία γίνεται μεταξύ του 1775 και τελειώνει το 1783, δηλαδή 6 χρόνια πριν ξεκινήσει η γαλλική επανάσταση, η αμερικανική  επανάσταση, ήτανε πόλεμος ανεξαρτησίας εναντίον της Αγγλίας, της μαμάς Αγγλίας την οποία και εξεδίωξαν από την βόρια Αμερική, την ώρα που γίνεται η αμερικανική επανάσταση, Άγγλοι είναι αυτοί που την κάνουν, δεν είναι τίποτα άλλο, μόνο Άγγλοι, δεν έχουν έλθει στην Αμερική άλλοι, οι Ινδιάνοι δεν μετέχουν, είναι Άγγλοι εναντίον Άγγλων, , αγγλική υπόθεση είναι η αμερικανική επανάσταση, δεν είναι τίποτα άλλο, αυτή η αμερικανική επανάσταση γίνεται το 1775 και είναι με πόλεμος ανεξαρτησίας, αλλά ταυτοχρόνως είναι βαθύτατα ιδεολογική επανάσταση και παράγει τα πιο σπουδαία επαναστατικά κείμενα, τα παιδιά τους όμως εκεί στην Αμερική πήραν την σκυτάλη οργανωμένα και συνέγραψαν σύνταγμα και συνέγραψαν την διακήρυξη της αμερικανικής ανεξαρτησίας στην οποία καταγράφονται τα δικαιώματα του πολίτη και του ανθρώπου, ξέρετε τα γαλλικά κείμενα είναι αντιγραφή των αμερικανικών, δεν ΄ήταν όμως μόνο πόλεμος ανεξαρτησίας, ήταν συνολικότερη σύλληψη, ακριβώς επειδή είχαν ζήσει κάτω από τον έλεγχο της Αγγλίας, θεώρησαν καλό να καταγράψουν, ήταν και ο αιώνας του διαφωτισμού, όταν γίνεται η αμερικανική επανάσταση ο διαφωτισμός έχει 100 χρόνια ζωή και δεν είναι μόνο πια αγγλικός, αλλά είναι και γαλλικός, είναι και γερμανικός, καίγεται το πελεκούδι, συζητάει όλη η Ευρώπη, αν και πέρασε και σε εκείνους αυτό το πνεύμα και συγγράφουν ευρηματικά κείμενα της παγκόσμιας ιστορίας, το ένα είναι το σύνταγμα και το άλλο η διακήρυξη της ανεξαρτησίας και λίγα άτομα  είναι εκείνα που παίξανε το μεγαλύτερο ρόλο που είναι και οι πατέρες του αμερικανικού έθνους ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, ο Τόμας Τζέφερσον και ο Τζορτζ Ουάσινγκτον, οι τρείς τρεις πυλώνες και αυτοί συγγράφουν κάτι καταπληκτικό, συγγράφουν ένα σύνταγμα το οποίο θα μείνει για πολύ μεγάλο διάστημα, το πιο επιτυχημένο και το πιο προχωρημένο σύνταγμα στο κόσμο, το πιο δημοκρατικό σύνταγμα που έχει ποτέ συγγραφεί, το οποίο προβλέπει μια χώρα που διοικείται κεντρικά, αλλά που κάθε περιοχή της διοικείται αυτονόμως και έχει τους δικούς της θεσμούς σε ένα επίπεδο, δηλαδή αυτό που λέμε ομοσπονδία, η Αμερικανική κοινωνία έγινε ομοσπονδία και δεν είναι μια κεντρική δημοκρατία, αλλά είναι κεντρική, αλλά ταυτοχρόνως είναι πολλαπλή, σε αυτή την δημοκρατία, την αμερικανική, οι δικλείδες δημοκρατίας ήταν οι πιο απίθανες μέχρι τότε σε σημείο, δεν ξέρω αν το γνωρίζετε, στην αμερικανική δημοκρατία η αστυνομία του τόπου, η κεφαλή της αστυνομίας κάθε περιοχής, ψηφίζετε και τούτο γιατί πρέπει να έχει την αποδοχή του κόσμου, επειδή δρα εν ονόματι του κόσμου, θέλω να πω, είναι δικλείδες που βρίσκονται μόνο στην αμερικανική πλευρά σε αυτή τη φάση και να σας διαβάσω ένα απόσπασμα από τα έργα αυτά και του Τζον Άνταμς και του Τζέφερσον και του Φράκλιν και του Τζορτζ Ουάσινγκτον, ακούστε, στη διακήρυξη, θεωρούμε αυταπόδεικτες τις αλήθειες, πως όλοι οι άνθρωποι δημιουργήθηκαν ίσοι, όχι ίδιοι, το ίδιος δεν είναι δημοκρατικό, το ίσος είναι δημοκρατικό, και πως δόθηκαν σε αυτούς από το δημιουργό ορισμένα δικαιώματα, μεταξύ των οποίων είναι, η ζωή, η ελευθερία και η επιδίωξη της ευδαιμονίας, είναι δικαίωμα του ανθρώπου, ο διαφωτισμός είχε ολόκληρα κομμάτια συζήτησης για  την ευτυχία και την φιλία και την αλληλεγγύη, για αυτό και στη διάρκεια του διαφωτισμού, δηλαδή στο 18ο αιώνα κυρίως που δημιουργούνται πάρα πολλές ομάδες συζήτησης και δράσης κτλ., οι περισσότερες χρησιμοποιούν το όνομα, η ομάδα των φίλων, η ομάδα των συντρόφων και ειδικά η εταιρία για την απελευθέρωση της Ελλάδας, ονομάστηκε φιλική εταιρία, γιατί την περίοδο του διαφωτισμού, η λέξη φίλος, η λέξη σύντροφος, η λέξη συμπόνια είναι κεντρικό πράγμα, ο καθένας μαζί με τον άλλον, αλλά και με ατομικές ελευθερίες, είσαι, υπάρχεις, έχεις δικαίωμα στην ατομικότητα σου, αλλά και όλοι μαζί για να είμαστε ευτυχισμένοι, με ποιους όρους λοιπόν. Για την εξασφάλιση των δικαιωμάτων αυτών οι άνθρωποι εγκαθιστούν κυβερνήσεις η νόμιμη εξουσία των οποίων απορρέει από τη συγκατάθεση των κυβερνωμένων, εδώ έχουμε την καρδία της δημοκρατίας, είναι δικαίωμα η ανατροπή μιας κυβέρνησης η οποία δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες ενός λαού, τρίτον πως οποτεδήποτε η μορφή της διακυβέρνησης καθίσταται επιζήμια, είναι δικαίωμα του λαού να την μεταβάλει ή να τη καταργεί και να εγκαθιστά νέα μορφή διακυβέρνησης, εδώ έχουμε μια καταπληκτική αποτύπωση που αργότερα θα την πάρει η γαλλική επανάσταση, του δικαιώματος του λαού στην ανατροπή της κυβέρνησης του, κάτι το οποίο τον είχαν ψηφίσει οι Ολλανδοί στην μεγάλη τους εξέγερση το 1572, είχαν προηγηθεί σε αυτό, αλλά είπαμε τόσο συγκροτημένα, μόνο οι Αμερικανοί, την ώρα που γίνεται η αμερικανική επανάσταση, είχε μόλις τελειώσει η σύγκρουση μεταξύ Γάλλων και Άγγλων στη βόρια Αμερική και έχει ηττηθεί η Γαλλία, έτσι ο βασιλιάς της Γαλλίας επειδή είναι ηττημένος, μόλις ακούει ότι οι Άγγλοι στη βόρια Αμερική κάνουν πόλεμο με τους Άγγλους, χαίρεται χαρά μεγάλη και σκέφτεται ότι μπορεί πρώτον να τους κερδίσει αυτούς και να γίνουμε σύμμαχοι εναντίον της Αγγλίας και  στέλνει στρατό στις Αμερική για να πολεμήσουν μαζί εναντίον των Άγγλων, στην αμερικανική επανάσταση δεν πολέμησαν μόνοι τους οι Άγγλοι, αλλά μαζί με τους Γάλλους και το πρόβλημα του Γάλλου βασιλιά ήτανε, ότι όταν φέρανε και οι Γάλλοι στρατιώτες, ο Λαφαγιέτ, δεν το ήξερε, ότι πήγανε σε ένα ταχύρρυθμο φροντιστήριο επανάστασης, διότι πήγανε αυτοί και πολεμούσανε οι στρατιώτες οι οποίοι δεν πολεμούσανε μόνο εναντίον της Αγγλίας, αλλά συζητούσαν τη θέση του πολίτη, τα δικαιώματα του πολίτη, πως είμαι εγώ στη κοινωνία και πως η κοινωνία σε μένα και έτσι όταν γύρισαν αυτοί πίσω στη Γαλλία, ήλθε το τέλος του βασιλιά γιατί πήραν, πρωτοπόροι στην επανάσταση, τη γαλλική, άτομα τα οποία είχαν συμμετάσχει στην αμερικανική επανάσταση, είχαν φέρει τα κείμενα της αμερικανικής επανάστασης μαζί τους τα είχαν μεταφράσει στα γαλλικά και αποτέλεσαν την βάση πάνω στην οποία λειτούργησε ο ιστός της γαλλικής πια επανάστασης που είναι η πιο μεγαλειώδης από όλες αυτές, γιατί επηρέασε πιο πολύ από όλες στο κόσμο, ούτε πιο πρωτοπόρα είναι, ούτε κάτι άλλο, αλλά επηρέασε πραγματικά πιο πολύ από όλες........